Techniki badania produktywnej znajomości słownictwa w komunikacji manualno-wzrokowej - poziom użycia wspomaganegomanualno-wzrokowej - poziom użycia wspomaganego

Badanie produktywnego opanow ania leksyki na poziomie użycia wspomaganego bezpośredniego wiąże się z koniecznością stosowania zadań, które wymagają od uczącego się sformułowania, a nie jedynie wskazania prawidłowego rozwiązania.

K ryterium to spełniają zarów no o tw arta jednostka testu ty p u odpow iedź roz­

szerzona, jak i nieoparte na jednostkach testu zadania elicytujące wypowiedzi pisem ne (zob. Przewodnik..., 2004).

Ważną cechą obu typów jest niska podatność na zgadywanie. Słabszą stroną są zaś czasochłonność oraz ograniczona reprezentatyw ność treści nauczania (zob. Niemierko, 1999: 23-24). Są one także postrzegane jako mniej obiektywne niż jednostki zam knięte, punktow ane według klucza. Przy ich ocenianiu nie da się bowiem „całkowicie wyelim inować błędów będących w ynikiem zm ienności i omylności człowieka” (P rze w o d n ik., 2004: 173).

W ypowiedzi uczących się, które staną się podstaw ą oceny ich bogactw a lek­

sykalnego, m ożna elicytować, wykorzystując stym ulusy wizualne, werbalne lub mieszane (werbalno-wizualne). Za pom ocą bodźca wizualnego m ożna wywołać reakcję uczącego się w postaci:

- wypowiedzi na tem at sugerowany przez m ateriał ikoniczny, - wypowiedzi na tem at inspirowany m ateriałem ikonicznym,

- wypowiedzi będącej w ynikiem analizy/porów nania m ateriałów ikonicznych.

Techniką opartą na bodźcu werbalnym jest układanie zdań z podanym i wyrazami.

Może on służyć także do wywołania reakcji w postaci:

- wypowiedzi na tem at wskazany w instrukcji,

- w ypow iedzi na tem at w skazany w instrukcji, w której należy w ykorzystać słowny m ateriał wyjściowy.

Na bodźcu m ieszanym opiera się zaś wypowiedź na tem at sugerowany przez m ateriał ikoniczny, w której należy wykorzystać słowny m ateriał wyjściowy.

W w yniku interakcji uczącego się z m ateriałem wyjściowym powstają więc (zob. tabela 27):

- odpowiedź rozszerzona sterowana, - wypowiedź rozszerzona sterowana,

- wypowiedź rozszerzona częściowo otwarta, - wypowiedź rozszerzona otwarta.

T ab e la 27. T e c h n ik i b a d a ją c e z n a jo m o ś ć s ło w n ic tw a n a p o z io m ie u ż y c ia w s p o m a g a n e g o o p a r te n a b o d ź c u w iz u a ln y m , w e rb a ln y m lu b m ie s z a n y m a ty p je d n o s tk i t e s tu

TECHNIKA TESTOWANIA BODZIEC ZADANIA

1. Układanie zdań z podanymi wyrazami

2. W ypowiedź na temat wskazany w instrukcji, w której należy wykorzystać słowny materiał wyjściowy

3. W ypowiedź na temat wskazany w instrukcji

W ERBALNY — odpowiedź rozszerzona sterowana

6. W ypowiedź inspirowana materiałem ikonicznym

W IZUALNY — wypowiedź rozszerzona częściowo otwarta ikoniczny, w której należy wykorzystać

słowny materiał wyjściowy

MIESZANY — wypowiedź rozszerzona sterowana

Ź ró d ło : op raco w an ie w łasne.

Długość wypowiedzi oraz stopień kontroli nad jej zawartością leksykalną są determ inow ane wielkością i rodzajem m ateriału wyjściowego. Uczący się może produkować zdania (przykład A) lub teksty, których długość precyzuje instrukcja (przykłady B, C, D, E, F, G). Wyższy stopień kontroli zapewniają zadania stero­

wane, w których należy wykazać się um iejętnością posługiwania się określonym słownictwem; niższy - wypowiedzi otwarte. W ypowiedź rozszerzoną częściowo otwartą od otwartej różni to, że w pierwszym przypadku materiał wyjściowy suge­

ruje tem at wypowiedzi, aktywując słownictwo z określonego kręgu tematycznego;

w drugim stopień przewidywalności użytego słownictwa jest znikomy.

Poniżej znajdują się przykładowe realizacje poszczególnych typów zadań. O ich kolejności zadecydował stopień kontroli nad m ateriałem leksykalnym pojawiają­

cym się w produkowanych próbkach.

A . P ro s z ę u ło ż y ć z d a n ie z n a s tę p u ją c y m i w y r a z a m i:

^ b o d z ie c w e r b a ln y

^ o d p o w ie d ź r o z s z e r z o n a s te r o w a n a

a) o to c z e n ie b) o k o lic a c) re g io n d) k r a jo b r a z

1. N ie g o s z o w ic e to m a ła w io s k a p o ło ż o n a w o k o lic y K ra k o w a . 2. C z y m a s z w ie lu p r z y ja c ió ł w s w o im n a jb liż s z y m o to c z e n iu ? 3...

4...

B. P r o s z ę w y p o w ie d z ie ć się n a t e m a t o c h r o n y ś r o d o w is k a , w y k o r z y s tu ją c w y r a z y z n a jd u ją c e się w r a m c e (100 w y ra z ó w ).

^ b o d z ie c w e r b a ln y

^ w y p o w ie d ź r o z s z e r z o n a s te r o w a n a

w y s y p is k o z a g r o ż e n ie z a n ie c z y s z c z e n ie k a ta s tr o f a se g re g o w a ć c h r o n ić p rz e c iw d z ia ła ć o d p o w ie d z ia ln o ś ć o p a k o w a n ia ro z k ła d ać się

W d z is ie jsz y c h c z a s a c h p o w a ż n y m p r o b le m e m s ta ło się zanieczyszczenie ś ro d o w is k a . R o s n ą c e w s ą s ie d z tw ie w ie lk ic h a g lo m e ra c ji wysypiska ś m i e c i ...

C . P ro s z ę o p is a ć p o n iż s z y o b ra z e k , w y k o r z y s tu ją c w y r a z y z n a jd u ją c e się w r a m c e (50 w y ra z ó w ).

^ b o d z ie c w e r b a ln o - w iz u a ln y

^ w y p o w ie d ź r o z s z e r z o n a s te r o w a n a

w y s y p is k o ś m ie c i se g re g o w a ć r o z k ła d a ć się ż y w n o ś ć

N a ilu s tr a c ji w i d z im y wysypisko śmieci, k tó r e n ie b y ły segregowane. P r z e z h a łd y

rozkładających się r e s z te k żywności id z ie c z ł o w i e k ...

D . P ro s z ę o p is a ć p o n iż s z y o b r a z e k (50 w y ra z ó w ).

^ b o d z ie c w iz u a ln y

^ w y p o w ie d ź r o z s z e r z o n a c zę śc io w o o tw a r ta

I lu s tr a c ja p r z e d s ta w ia w y s y p is k o ś m ie c i. P r z e z h a łd y o d p a d k ó w id z ie c z ło w ie k . Je st b a r d z o s k r o m n ie u b ra n y , w rę c e tr z y m a k ij. N ie tr u d n o o k re ś lić , w j a k i m c e lu u d a ł się w to m ie js c e . Z a p e w n e s z u k a c z e g o ś, co je s z c z e n a d a je się d o u ż y tk u , a m o ż e ta k ż e r e s z te k ż y w n o ś c i ...

E. N a p o d s ta w ie p o n iż s z e g o m a t e r i a łu w iz u a ln e g o p r o s z ę w y p o w ie d z ie ć się n a te m a t z a g r o ż e ń ś r o d o w is k a n a tu r a ln e g o (150 w y ra z ó w ).

^ b o d z ie c w iz u a ln y

^ w y p o w ie d ź r o z s z e r z o n a cz ę śc io w o o tw a r ta

Z an ie c z y s z c z e n ie ś ro d o w is k a n a tu r a ln e g o to je d e n z p o w a ż n ie js z y c h p ro b le m ó w naszej c y w iliz a c ji. T y siąc e to n d w u tle n k u w ę g la i in n y c h tr u ją c y c h g a z ó w e m itu ją c o d z ie n ­ n ie z a k ła d y p rz e m y s ło w e n a całej Z ie m i. W r e z u lta c ie m a m y d o c z y n ie n ia z e fe k te m c ie p la r n ia n y m , g d y ż a tm o s fe ra sta je się t a k g ę s ta , że c ie p ło n iej je s t w s ta n ie się „ w y d o ­ s ta ć ”. R ozw ój m o to r y z a c ji s p o w o d o w a ł, ż e w k r a ja c h w y s o k o r o z w in ię ty c h n a je d n e g o m ie s z k a ń c a p r z y p a d a je d e n s a m o c h ó d .

F. P ro s z ę w y p o w ie d z ie ć się n a te m a t: C h r o ń m y ś r o d o w is k o n a tu r a ln e (150 w y ra z ó w ).

^ b o d z ie c w e r b a ln y

^ w y p o w ie d ź r o z s z e r z o n a c z ę śc io w o o tw a r ta

„ O sz c z ę d z a j! W y łączaj! S e g re g u j!” - to h a s ło te g o ro c z n e j a k c ji F u n d a c ji „ N a s z a Z ie ­ m ia ”. W id a ć je n a b ilb o r d a c h , s ły c h a ć w p r z e r w a c h m ię d z y p r o g r a m a m i r a d io w y m i, p o ja w ia się ta k ż e w In te r n e c ie . Jego z a d a n ie m je s t u w ra ż liw ie n ie P o la k ó w n a k w e s tie ś ro d o w is k a , k tó r e w n a s z y m k r a ju je s t b a r d z o z a n i e c z y s z c z o n e ...

G . P r o s z ę w y p o w ie d z ie ć się n a te m a t z a i n s p i r o w a n y tr e ś c ią o b r a z k a . P r o s z ę n a d a ć t y t u ł sw ojej w y p o w ie d z i (150 w y ra z ó w ).

^ b o d z ie c w iz u a ln y

^ w y p o w ie d ź r o z s z e r z o n a o tw a r ta

B a r w y w o d y

S p ę d z a ją c w a k a c je n a d je z io re m , c z ę sto s ia d a m n a b r z e g u i w p a tr u ję się w ta flę w ody.

N a jb a rd z ie j fa s c y n u ją m n ie jej z m ie n ia ją c e się w ś w ie tle k o lo ry . W b la s k u s ło n e c z n e g o p o r a n k a w o d a p o ły s k u je r a z s re b re m , r a z z ło te m . Z a c h o d z ą c e s ło ń c e n a d a je jej b a r w ę d o jrz a łe g o w i n a ...

W a k a c je

W a k a c je c z ę s to s p ę d z a m n a d je z io re m . Z w y k le je ż d ż ę t a m z b r a te m , k t ó r y te r a z n ie m ie s z k a w K ra k o w ie . M a r e k m ie s z k a w P o z n a n iu , b o t a m s tu d iu je in f o r m a ty k ę .