Kamienna Góra (N), Złotoryja (N) Lubań (L i N), Wał- brzych (L i N), Kłodzko (L i N), Nowa Ruda (L i N), Legnica (L i N)
2003 r.
Kamienna Góra (D), Jawor (D), Wałbrzych (D), Dzierżoniów (D), Lubin (C)
Legnica (I i K) Kłodzko (L), Złotoryja (N) Lubań (L i N), Nowa Ruda (M i N)
2006 r.
Kamienna Góra (D), Ja- wor (D), Wałbrzych(D), Dzierżoniów(D), Lubin(C)
Kłodzko (L), Legnica (L) Lubań (L i N), Nowa Ruda (M i N), Złotoryja (L i N)
Typ funkcjonalny a dynamika rozwoju ludnościowego miasta
Zdając sobie sprawę z zastosowanego uproszczenia zdecydowano się na wybór następujących mierników rozwoju ludnościowego miast: liczba miesz-kańców, urodzenia żywe na 1000 ludności i migracje na pobyt stały – saldo ogółem na 1000 ludności.
Za pomocą indeksów dynamiki zbadano zmiany zachodzące w zagęszcze-niu ludności (tab. 2). Można zauważyć, że od 2000 r. do 2003 r. liczba ludności najsilniej spadła w Złotoryi, Lubaniu i Kłodzku, najmniejsze spadki wystąpiły w Kamiennej Górze, Lubinie i w Jaworze. W relacji 2006/2003 spadkiem licz-by ludności najmocniej dotknięte zostały Kamienna Góra, Nowa Ruda oraz Wałbrzych, natomiast Legnica, Złotoryja i Jawor utraciły stosunkowo niewie-lu mieszkańców. Ogółem od 2000 r. do 2006 r. najsilniej zmniejszyło się za-gęszczenie ludności w Złotoryi, Lubaniu i w Nowej Rudzie – na podkreślenie zasługuje fakt, że są to miejscowości niewielkie, można je kwalifikować do grupy miast małych i półśrednich. Lubin, Legnica i Jawor utraciły stosunkowo niewielu mieszkańców.
cd. tabeli 1
Typ funkcjonalny a dynamika rozwoju... 119
Tabela 2 Dynamika zmian rozwoju ludnościowego badanych miast (rosnąco) w%
Lp. Miasto 2003/2000 r. Lp. Miasto 2006/2003 r. Lp. Miasto 2006/2000 r.
Złotoryja 94,60% Kamienna
Góra 97,00% Złotoryja 93,6%
Lubań 97,20% Nowa Ruda 97,20% Lubań 94,6%
Kłodzko 97,70% Wałbrzych 97,20% Nowa
Ruda 95,2%
4 Nowa
Ruda 98,00% 4 Lubań 97,40% 4 Wałbrzych 95,3%
5 Wałbrzych 98,10% 5 Lubin 97,70% 5 Kamienna
Góra 95,9%
6
Dzierżo-niów 98,20% 6
Dzierżo-niów 98,20% 6
Dzierżo-niów 96,4%
7 Legnica 98,60% 7 Kłodzko 98,80% 7 Kłodzko 96,5%
8 Kamienna
Góra 98,90% 8 Legnica 98,80% 8 Lubin 97,3%
9 Lubin 99,70% 9 Złotoryja 98,90% 9 Legnica 97,4%
10 Jawor 99,80% 10 Jawor 99,00% 10 Jawor 98,8%
Źródło: Opracowanie własne, na podstawie danych GUS.
Analiza powyższych danych pozwala sądzić, że nie ma silnego związku po-między typem funkcjonalnym miasta a dynamiką zmian rozwoju ludnościowe-go badanych miast. Na przykład Złotoryja, która w latach 2000-2003 straciła procentowo najwięcej mieszkańców, w następnym obserwowanym przedziale czasu zanotowała ubytek jedynie nieznacznie większy od Jawora będącego liderem zestawienia. Miasto w całym badanym okresie pozostawało ośrod-kiem usługowym. W Kamiennej Górze (będącej w 2000 r. ośrodośrod-kiem usłu-gowym) od 2000 r. do 2003 r. zagęszczenie ludności spadło nieznacznie, jednak w relacji 2003/2006 r., wraz z przekształceniem się miasta w ośrodek przemysłowy, spadek stał się zdecydowanie większy. Można jednak zauwa-żyć, że trzy miasta, które ogółem od 2000 r. do 2006 r. utraciły procentowo najwięcej mieszkańców, tj. Złotoryja, Lubań i Nowa Ruda charakteryzują się jednocześnie najniższymi (w grupie badanych miast) wskaźnikami udziału zatrudnienia w sektorze przemysłowym w całej grupie egzogenicznej. Jedno-cześnie miasta te miały najwyższe (w grupie badanych miast) udziały zatrud-nienia w sektorze usług nierynkowych.
Dane dotyczące urodzeń żywych na 1000 ludności (tab. 3) oraz salda migracji na pobyt stały na 1000 ludności (tab. 5), dla lat 2000, 2003, 2006 uporządkowa-no rosnąco – od wielkości najniższych do najwyższych. Zbadauporządkowa-no również
dyna-Katarzyna Przybyła 120
mikę zmian zachodzących w wielkości urodzeń żywych w relacji 2000/2006 r.
(tab. 4). Kolorem szarym oznaczono miasta-ośrodki przemysłowe.
Można stwierdzić, że nie ma ewidentnego związku pomiędzy typem funkcjo-nalnym a liczbą urodzeń żywych w badanych miastach. Kamienna Góra i Lubin, będące ośrodkami przemysłowymi, cechowały się od 2000r. do 2006r. najwyż-szą liczbą urodzeń żywych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców.
Tabela 3 Urodzenia żywe przypadające na 1000 mieszkańców (rosnąco)
Lp. Miasto 2000 r. Lp. Miasto 2003 r. Lp. Miasto 2006 r.
Złotoryja 6,8 Jawor 7,2 Lubań 7,1
Dzierżoniów 7,2 Lubań 7,4 Dzierżoniów 7,2
Nowa Ruda 7,6 Złotoryja 7,6 Nowa Ruda 7,3
4 Wałbrzych 7,9 4 Dzierżoniów 7,7 4 Wałbrzych 7,6
5 Lubań 8,5 5 Wałbrzych 7,7 5 Kłodzko 8,1
6 Legnica 8,6 6 Nowa Ruda 8,0 6 Jawor 8,7
7 Kłodzko 9,0 7 Legnica 8,1 7 Legnica 8,9
8 Jawor 9,3 8 Kłodzko 8,3 8 Złotoryja 9,1
9 Lubin 9,6 9 Lubin 8,6 9 Kamienna Góra 9,3
10 Kamienna Góra 10,7 10 Kamienna Góra 9,2 10 Lubin 10,0
Źródło: Opracowanie własne, na podstawie danych GUS
Tabela 4 Dynamika zmian w urodzeniach żywych przypadających na 1000 mieszkańców (rosnąco)
Lp. Miasto 2000 r. 2006 r. 2006/2000 r.
Lubań 8,5 7,1 83,5%
Kamienna Góra 10,7 9,3 86,9%
Kłodzko 9 8,1 90,0%
4 Jawor 9,3 8,7 93,5%
5 Nowa Ruda 7,6 7,3 96,1%
6 Wałbrzych 7,9 7,6 96,2%
7 Dzierżoniów 7,17 7,2 100,4%
8 Legnica 8,6 8,9 103,5%
9 Lubin 9,6 10 104,2%
10 Złotoryja 6,8 9,1 133,8%
Źródło: Ibid.
Można zauważyć, że w Kamiennej Górze, w przeciwieństwie do Lubina, re-alnie w stosunku do 2000 r. liczba urodzeń spadła. Złotoryja odznaczająca się najwyższą w badanej grupie dynamiką wzrostu badanej wielkości jest miastem usługowym, podobnie jak Legnica osiągająca lepsze od przeciętnych wyni-ki. Z kolei Lubań, miasto o typie funkcjonalnym, identycznym jak Złotoryja,
Typ funkcjonalny a dynamika rozwoju... 121
w odniesieniu do 2000 r. stracił procentowo najwięcej mieszkańców, cechując się jednocześnie ciągle spadającą, a w 2006 r. najniższą liczbą urodzeń żywych.
Saldo migracji w 2006 r. (tab. 5) kształtowało się niekorzystnie we wszystkich badanych miastach, niezależnie od ich typu funkcjonalnego. Co więcej, w stosunku do 2000 r. badane wielkości przyjęły gorsze wartości. W Lubinie (ośrodku przemy-słowym) z każdego tysiąca mieszkańców ubyło niemalże 12 osób.
Tabela 5 Saldo migracji na pobyt stały ogółem, przypadające na 1000 mieszkańców
Lp. Miasto 2000 r. Lp. Miasto 2003 r. Lp. Miasto 2006 r.
Lubin -7,5 Lubin -9,5 Lubin -11,9
Lubań -5,5 Lubań -6,0 Lubań -9,5
Kamienna Góra -5,1 Kłodzko -3,8 Kamienna Góra -9,2
4 Nowa Ruda -4,1 4 Wałbrzych -3,7 4 Jawor -7,7
5 Jawor -4,1 5 Nowa Ruda -3,6 5 Złotoryja -5,9
6 Wałbrzych -4,0 6 Dzierżoniów -3,3 6 Wałbrzych -5,1
7 Złotoryja -2,7 7 Legnica -2,3 7 Nowa Ruda -5,1
8 Kłodzko -2,2 8 Złotoryja -1,9 8 Kłodzko -4,7
9 Dzierżoniów -1,4 9 Kamienna Góra -1,6 9 Legnica -4,0
10 Legnica 0,1 10 Jawor -1,5 10 Dzierżoniów -3,4
Źródło: Ibid.
Nieznacznie lepiej saldo migracji przedstawiało się w Lubaniu (ośrodek usługowy) oraz w Kamiennej Górze (ośrodek przemysłowy). Najmniejsze ubytki ludności miały miejsce w Kłodzku (ośrodek usługowy), Legnicy (ośro-dek usługowy) oraz w Dzierżoniowie (ośro(ośro-dek przemysłowy). Można więc stwierdzić, że w 2006 r. ubytki w liczbie ludności były rozłożone stosunkowo równomiernie pomiędzy miasta o różnych typach funkcjonalnych. W poprzed-nich latach również nie można było zaobserwować bezpośredniego związku pomiędzy typem funkcjonalnym miast a saldem migracji na pobyt stały.
Zakończenie
Przeprowadzone za pomocą indeksów dynamiki badanie zmian zachodzą-cych w zagęszczeniu ludności wykazało, że nie ma silnego związku pomiędzy typem funkcjonalnym miasta a dynamiką zmian rozwoju ludnościowego bada-nych miast. Nie stwierdzono również ewidentnego związku pomiędzy typem funkcjonalnym a liczbą urodzeń żywych w badanych miastach. Saldo migracji kształtowało się niekorzystnie we wszystkich badanych miastach, zwłaszcza w 2006 r. Jednocześnie nie zaobserwowano bezpośredniego związku pomię-dzy typem funkcjonalnym miast a saldem migracji na pobyt stały.
Katarzyna Przybyła 122
Podsumowując można stwierdzić, że w miastach o odmiennych typach funkcjonalnych wystąpiły podobne tendencje odnośnie do ilości oraz dyna-miki zmian zachodzących w badanych wielkościach. Nie ma więc prostego, bezpośredniego przełożenia pomiędzy typem funkcjonalnym miejscowości a jej rozwojem ludnościowym.