Elciono: F landra E sp era n to -In stitu to , P. v. H u m b eek stra a t 3, B russel-W est.
R edakcio-A dm inistracio: T. Jung, H arStenhoekw eg 223, Scheveningen, Ned.
Jara b o n o : B elgujo 165 fk ., Nederlando 9 gld. ; cetere laŭ aparta tarifo.
A noncetoj : 25 ko m en cita j vortoj b. fk . 25.— , gld. 1.25 aŭ 6 resp.-kuponoj.
P or 26-50 vortoj duobla prezo. ■— U nu resp.-kupono eg a lv a lo ra s 0 20 gld.
DE ESPERANTO
DUONMONATA INTERNACIA ORGANO DE LA ESPERANTO-MOVADO
N-ro 4 (1082) FONDITA EN 1920 — 24-a JARKOLEKTO 16 Februaro 1948
E/PER ANTON EN LERNEJON!
Ne-esperantistoj laboru por la enkonduko de Esperanto kiel deviga tako en !a lernejojn de la tutmondo.
P ri ia nova iniciato de s-ro k o rteg a kon- silan to Ilu g o Steiner, fondinto k a j difekto- ro de la In te rn a c ia E speranto-M uzeo en W ien, ni jam ra p o rtis m allonge en nia p a sin ta num ero.
L a ideon plej bone k la rig a s alvoka cir- kulero, eldonita de la K om itato « E speran- to deviga 1'ako en la lernejoj en tutm on- do ». E1 tiu cirkulero ni ĉerp as la jenOn :
« Ne nova problemo, » vi diros.
Certe, vi pravas. karaj, ĉar nia eminenta D-ro Edmond Privat laboris sur ĉi tiu kampo ĉe Ligo de Nacioj kaj alie antaŭ 25 jaroj. Sed laŭ ni la cirkonstancoj nuntempe estas pli fa- voraj al la realigo de la revo de nia neforgesebla majstro, ĉar la nuntem- po forte postulas la solvon de ĉi tiu problemo. Tial necesas, ke oni ...
ekagu !
Dum 60 jaroj niaj multnombraj batalantoj por nia ideo, nekonataj kaj konataj, kaj niaj organizoj ĉiu- tendencaj grandstile klopodadis pri disvastigo de Esperanto en tutmondo.
Dum ĉi tiuj 60 jaroj la organizoj ofte sub tre malfacilaj cirkonstancoj grandstile kaj senĉese laboris, propa-
g a n d is n ia n iin g v o n , s t a r i g i s k ŭ ta o jn ,
eknomis delegitojn, fondis grupojn kaj arigis ĉirkaŭ si grandan parton de la esperantistoj kaj seninterrompe atingis sukcesojn en la kampoj de lernejo, polico, fervojo, poŝto ktp.
ktp. Kaj al ili belpis senĉese, sen laci- ĝi, la granda armeo de la samideanoj aŭ kamaradoj (organizitaj aŭ ne-or- ganizitaj) sen diferenco de profesio, rango, religio kaj mondpercepto.
En unu aŭ alia lando oni atingis la starigon de ekzamenkomisionoj ŝta- taj por Esperanto, enkondukon de Es- peranto ĉe polico, fervojo, poŝto, ofi- cialan permeson porti la Esperanto- insignon dum deĵoro ktp. Aliaj lan- doj sukcesis imiti la donitan ekzem- plon.
Grandiozaj sukcesoj, atingitaj post superhoma fortostreĉo de la samide- anoj, elspezo de multa mono kaj for- dono de nervoj ! Sed la sukcesoj ĉiam
Alitjo). La nom bro de aliĝ in to j jam estas g rim p a n ta al la n a ŭ a cento. Oni esperas, ĝ-is fino de m a rto superi la milon. C etere post 31.3 1948 plialtiĝos la kotizoj. Tial es- ta s rekom endinde. aliĝi kiel eble plej frue antaŭ tiu dato.
Som era U niversitato. E n la k adro de la 33-a U.K. okazos S om era U niversitato.
LKK volonte akceptos proponojn pri fam aj, ta le n ta j prelegistoj el diversaj landoj k a j po r d iversaj tem oj. L a prelegejo taŭgos por bild- aŭ film m ontrado. LKK rezervas al si la ra jto n plene decidi pri la akcepto de la p relegistoj proponitaj.
La fa k -o rg a n iza jo j e s ta s p e ta ta j tu j serĉi k o n ta k to n ku n LKK, p roponante tagordon de la kunsidoj. L a o rg an iz aĵo j mem decidos p ri la tagordo, sed LKK e s ta s p re ta fari ĉion eblan por la kunsidoj. LKK petas, ke ĉiu fak -o rg a n iza jo proponu alm enaŭ unu prelegon de em inentulo en la k a d ro de la kunsidoj. T iaj prelegoj eĉ povos okazi sub la ĝ e n e ra la nomo de S om era U niversitato.
L a ĉefa a fe ro estas, ke ni donu al la spe- cialaj fak -kunsidoj kiel eble plej indan k ad ro n k a j v aloran enhavon. LKK aten d a s rap id a n sciigon de la diversaj organizaĵoj.
okazis en unu aŭ alia, eĉ en kelkaj landoj, sed ne en tutmondo.
Dum 60 jaroj, interrompitaj de du teruraj mondmilitoj, grandiozaj suk- cesoj, kiuj certe ebenigis la vojon al nia celo, sed ne atingis ĝin ... la revon de nia majstro, la devigan enlmndu- kon de Esperanto en la lernejojn en tutm&ndo.
Kial oni ne atingis ĉi tiun celon ? Esperanto ja certe estas la sola. taŭ- ga kaj nepre necesa ilo por interpopo- la interkompreniĝo.
La respondo : 1. La cirkonstancoj ŝanĝiĝis, kaj tial oni ankaŭ devas ŝanĝi la labormetodojn ; 2. La espe- rantistoj solaj ne povas fari la nun nepre necesan ĝeneral-atakon.
Kiu nun faru ĉi tiun ĝeneral-ata- kon ?
La respondo : La ne-esperantistoj ! La diversaj popoloj mem !
Do ni ŝanĝu niajn metodojn kaj laŭigu ilin al la nunaj bezonoj kaj al la bonegaj ŝancoj, kiuj nun prezenti- ĝas al ni. Temas pri neesperantista entrepreno je la bono de Esperanto...
Milito kostas monon, multan monon, kaj ni esperantistoj plejofte posedas tro malmulte da ĝi. Kiu nun pagu la kostojn de la ĝeneral-atako ? Kom- preneble la ne-esperantistoj, la. po- poloj mem.
Kelkaj fervoraj esperantistoj (t.e.
en Aŭstrio. — Red.) invitis neespe- rantistan Komitaton kun la celo :
« Deviga enkonduko de Esperanto en la lernejojn de tutmondo. » Ĉi tiuj malmultaj esperantistoj neoficiale aranĝas la aferon kaj faras la labo- ron kaj eĉ sukcesis ricevi la por la unua momento necesan kapitalon de 2000 ŝilingoj.
Tri vojoj nun estas irataj :
1. Raporto en formo de petskribo estas transdonita al Ligokanceliero D-ro inĝ. Leopold Figl, kiu ĝin tuj transdonis al la Ministro por Instru- aferoj D-ro Felix Hurdes « por detale trastudi ĝin plej baldaŭ ». En ĉi tiu petskribo estas jenaj kvar punktoj : a) Ministerio por Instruaferoj post pristudado de la demando afable de- klaru sian pretecon pri enkonduko de Esperanto kiel deviga fako en la aŭs- triajn lernejojn, se almenaŭ du aliaj ŝtatoj sin devigos al la sama agado ; b) La Ministerio informu siajn in- struistojn pri la neceseco de Espe- ranto kiel interpopola interkompreni- ĝilo ; c) La Ministerio ordonu al siaj instruistoj, ke ili informu siajn ler- nantojn pri Esperanto kaj postulu de ili mallongan hejmtaskon pri Espe- ranto, kiun la gepatroj subskribu. Per tio la Ministerio plenumos duoblan servon al la popolo : ĝi instruos la in- fanojn kaj informos la gepatrojn pri la interpopola interkompreniĝilo Es- peranto. Por la plej bonaj hejmtas- koj ni disponigis al la Instru-Minis- terio 200 Esperanto-lernolibrojn kaj 500 ŝlosilojn por premio-disdonado;
d) La Ministerio instigu siajn in- struistojn al kunlaboro en nia Agado pri kolektado de « konsentoj » por de- viga enkonduko ĉe iliaj gelernantoj kaj ties gepatroj,
2. Popol-pridemandado en certa ka- dro kaj en speciala maniero. Ni in- formos nian popolon pri la nepra be-
zono de interpopola interkompreniĝi- lo kaj pri la urĝa neceseco enkonduki la facile ellerneblan Esperanton kiel la plej bonan solvon en la lernejojn kiel devigan fakon. Kun la skriba in- formo ni dissendas «enskrib-listojn».
La varbantoj, ne-esperantistoj kaj es- perantistoj, invitas siajn konatojn kaj nekonatojn al enskribo de iliaj nomoj, profesio, adreso, kiel videbla postulo:
Esperanto deviga fako en la lerne- joj ! Antaŭ unu monato ni komencis organizi nian entreprenon, kaj nun preskaŭ la unua milo jam enskribis sin. Ni deziras ricevi 50.000 enskri- bojn, sed ni esperas atingi multe pli grandan sukceson... Ankaŭ donacoj malavare enfluas flanke de la enskri- bantoi, niaj popolanoj bone kompre- nas la necesecon de mono por la en- trepreno. (Inter la konsentintoj tro- viĝas la plej eminentaj viroj de Aŭs- trio, ministroj, episkopoj, landestroj, parlamentanoj ktp.)
3. Priparoladoj kun parlamentanoj kaj landaj deputitoj el niaj tri poli- tikaj partioj. Kelkaj jam estas en niaj vicoj.
* Ĉe multaj personoj, ankaŭ en nia Instruministerio, estiĝis tuj la de- mando, ĉu sufiĉa nombro da instru- istoj estos je dispono. Tiu ĉi instruis- demando jam estos solvata, kiam la Ministerio sin deklaros preta, en- konduki Esperanton kiel devigan fa- kon en la lernejojn, se ankoraŭ du aliaj ŝtatoj faros la saman. Tiam tuj la instruistoj lernos la lingvon kaj estos kapablaj ellerni Esperanton krom sia instruista laboro — tiama- niere, ke ili kapablos fari la ŝtatan ekzamenon post nur ses monatoj.
Tiun informon ni ankaŭ donis al nia Ministerio por Instruaferoj.
Poste la cirkulero de la Komitato alvokas samideanojn en aliaj landoj, precipe en malgrandaj landoj, ekagi same. La Prezidanto de la Komitato estas preta, vojaĝi en aliajn landojn por priparoli detale la aferon ; el unu lando jam venis invito. Ĉiu lando agu memstare laŭ sia metodo, sed en ple- na kaj harmonia konsento kun la aliaj landoj. La « Agado » ne estas nova organizo, asocio aŭ societo kun kotizo ktp., sed nur laborkomitato de ne-esperantistoj kun la bonvolaj es- perantistoj, kun la deziro, kunlabori al la sukceso de Esperanto.
Kiu deziras korespondi pri la afe- ro, povas skribi al : Aktion « Espe- ranto als Pfliehtgegenstand in die Schulen in aller Welt ». ĉe Internacia Esperanto-Muzoo, Jfofburg, Reiehs- ktansleitrakt, Wien 1, Aŭstrio.
*
K elkaj legantoj eble dem andos sin, ĉu ,a nova « A gado » ne pli vere sig n ifas spli- tigon de fortoj. Ni jam h av a s la petskribon in ic ia tita n de UEA, k aj ĝia rezulto ĝis nun e s ta s k v an k a m ate n tin d a sed tu te ne g ran- dioza.
T am en esta s diferenco : unue, oni povas atendi, ke por peticio laŭ n ac ia skalo la hom oj pli volonte donas sian subskribon ol por internacia, k a j due, 50.000 subsltri- boj eventuale pli efikos en n acia parlam en- to, ol unu miliono d a subskriboj ĉe UNO aŭ UNESCO. Krom tio, ne povas m alutili, se iu aŭ alia ne-esp eran tisto estas dufoje p e ta ta subskribi por E sp era n to — unufo- je la UNO-peticion, k a j alifoje la nacian.
Tio e s ta s ja duobla propagando.
C etere, ni tu te k onsentas kun la inicia- tin to j de la nova « A gado » pri tio ke, ses ja rd e k o jn post la publikigo de E speranto, ja m e s ta s tem po elpaŝi el la periodo de la sukcesoj k a j sukcesetoj k a j alceli — per ĉiuj fo rto j k a j ĉiuj rim edoj disponeblaj la unu g ran d a n sukcesegon, kiu signifus sam tem pe la finvenkon de nia ideo de lin- gvo internacia.
S-ano Pierre Delaire
estas tiu ferv o ra propagandisto, al kies klo- podoj la fra n c a e sp e ra n tista ro d a n k a s jam k elk ajn belajn sukcesojn, kies plej g ra v a e s ta s la ĉiu tag a j E speranto-elsendoj el la F ra n c a Radio.
Sensacio pri !a tombo de Zamenhof.
E n sia num ero de 12.1. V arsovia ĵu rn alo
« W ie c z o r» (V espero) enhavas artikolon
« Sensacia pledo de esp eran tisto j por forigo da hadskvro de D-ro W olff ol 1& tom bo de D-ro Z am e n h o f», pri afero kiu certe inte- resos la esp eran tistaro n a n k a ŭ e k s te r la li- moj de Pollando. Dum la « insurekcio » de 1944 (poloj ne ŝ a ta s ĉi-koncerne la funda- m en tan vorton « rib e lo ») estis e n te rlg ita en la Z am enhofa tom bo la k ad a v ro de iu D -ro Wolff. P ro rifuzo de la Ju d a Kongre- gacio, translokigi tiu n kadavron, P ollanda E speranto-A socio decidis procesi, pere de sam ideano advokato R. Sakovvicz kon traŭ la K ongregacio, por atin g i ke la frem da k ad a v ro estu fo rig a ta el la tom bo de D-ro Zam enhof. N un la ko n traŭ u lo j petls tem - pon por pace ara n ĝ i la aferon. L a espe- ra n tisto j konsentis, k aj la proceso provizore e s ta s p ro k ra stita .
*******-X.*****.x-***************-j VERDSTELAJ RADIOJ.
UEA finis la ja ro n 1947 kun m em bro- nom bro de 16.004, el kiuj 7009 individuaj (fine de 1946 la resp ek tiv aj nom broj estis 15.760 k aj 5810). L a P etskribo atin g ls ĝis la ja rfin o 315.115 subskribojn.
Krom la ja m sciigitaj, okazos je pen- te k o sto an k o ra ŭ la je n a j n ac ia j E speranto- kongresoj : L a SS-a B rita Esperanto-K on- greso havos lokon en la Cam bridge-H alo, Lord St., Southport. Adreso de la kongresa k o m itato : 139 S efton St., S outhport, Lancs.
L a kongresoj de Sveda Esperanto-Eederacio k a j Sveda L aborista E speranto-A socio oka- zos sam tem pe en Stokh o lm o ; la interkona- tiĝ a vespero estos kom una. Centra Dana E sperantista Ligo havos sian n u n ja ra n kon- greson en Aarhus.
— /nternacia Eerio e s ta s a ra n ĝ o ta la 3.-17.7. en Surreg Crest, en bela m o n teta regiono proksim e de Londono ; adreso : S-ino M. C. M ajor, 140 H olland P a rk Ave- nue, London W. 11. N ederlanda E sp eran tis- t a Asocio L E E N denove a ta n ĝ o s ferian Es- peran to -k u rso n la 17.-26.7. en K erk-A V e- zaath.
El B ritujo oni ra p o rta s novajn Espe- ra n to -k u rso jn en Grim sby, London, Not- tingham , St. Helens k aj Southport. Kon- ferencon de la F ederacio de L ancashire kaj C heshire vizitis 85 gesam ideanoj el 14 urboj.
« The B ritish E s p e r a n tis t» ra p o rta s ke dum 1947 okazis prelegoj aŭ provlecionoj pri E sp eran to en 91 britaj lernejoj ; ili es- tis vizltitaj de 9272 infanoj, 374 in stru isto j k a j 395 studentoj, en tu te de 10.041 perso- noj,
— A1 oficiala kurso de pedagogoj ara n - ĝ o ta de la M inisterio por In stru a d o en Bu- d apest fH u n g a ru jo ) anoncis sin 80 gein- struistoj.
— L a oficiala k o m ita to ŝ ta ta de la cent- ja ra j tandaj fe s to j en B udapest (datreveno de h u n g ara liberecm ilito 1848) decidis el- doni prospektojn k a j k ajero jn a n k a ŭ en Es- peranto. L a C e n tra K om itato de S anigejoj en B udapest V., M olotov tĉ r 3, eldonis ilu s trita n k ajero n pri la banejoj de Buda- p est en E speranto, kiun oni povas peti de n o m ita adreso.
N-ro 4 (1082) paĝo 2 Heroldo de Esperanto 16 Februaro 1948
Unu troa tago.
N i havcĝt ekleziajn fe sto jn , fa sto jn , kar- navalojn ; ni havas n a skiĝ ta g o jn , dinasti- a j tt' k a j priva ta jn ; ni havas nom tagojn, fiatiĉiĝojn, edziĝojn, eksedziĝojn, kerm e- sojn, jubileojn, datrevenojn, m ortotagojn, k iu jn ni devas fe s ti aŭ soleni, aŭ dum kiu j ni devas funebri k a j plori ; ni havas Di- m anĉon de la Floroj, Tagon de la Patrino, Tagon de la Laboro, Tagon de la Libro, Tagon de — kion m i scias. T am en restas unkoraŭ k e lk a j tag o j en la jaro liberaj. K aj 1948 esta s superjaro, t.e. ĝi havas eĉ unu tagon pli ol norm alaj jaroj.
ŝa jn a s, k e tiu supertago ku ŝis al unu franca sam ideano tre peze sur la sto m a ko (por u zi popolan dira jo n j. K o nsekvence li proponis, k e la homaro solenu la 29-an de februaro 1948 kiel T utm ondan Fastotagon.
Vere, tia tago ĝ u ste m a n kis al ni ... kia m m ilionoj k a j dekm ilionoj devige fa sta d a s ĉiutage, ja m en la tiom a jaro, ĝiskreve.
Cu ne estas preferinde, p ro k ra sti la T u tm ondan F astotagon ĝis la v e n o n t a supertago, je la 29-a de februaro 1952, ki- am — ni esperu — ĉiu hom o en la mondo ja m havos sufiĉe por sa tm a n ĝ i d um la S65 norm alaj tag o j de la jaro f
U RTIKO.
Esperanto en Germanujo.
Kiel ni (laŭ ra p o rto de la prezid an to de G erm ana E speranto-A scocio, D-ro S. Zie- g le r) sciigis ja m en la p a s in ta num ero, ek- zista s en G erm anujo denove 118 E sp eran to - grupoj. L a m em b ro stato de GEA, je la ko- m enco de 1948, estis 6021, el kiuj pli ol la duono en la usona zono. L a plej g ra n d a j lokaj g rupoj e s ta s en Miinchen (proks.
1000 m em broj) k a j H annover (proks. 500).
L a u n u a postm ilita K ongreso de O E A, kiu nun e s ta s unueca organizo de la diversten- dencaj esp eran tisto j, okazos p entekoston 1948 en Mŭnchen. T uj post la k o ngreso oka- zos Internacia Junular-K unveno E sperantis- 1a en la Alpoj, al kiu aliĝis ja m centoj da junuloj el dek d iversaj landoj.
L a 8-an de ja n u a ro 1948 esta s fo ndita E sp era n to -In stitu to , kiu estonte fariĝ o s p a rto de la U n iv ersitato en Miinchen. In ter- tem pe la B a v a ra K ultm inisterio subvenciis la In stitu to n per donaco de 10.000 germ a- n a j m arkoj. L a In stitu to h av a s diversajr.
ta sk o jn ; interalie ĝi respondecas pri ĉiuj ekzam enaj aferoj. D irektoro esta s D-ro Ziegler.
L a U niversitato k a j la T e kn ika A ltlerne- jo en Miinchen oficiale enkondukis Espe- ran to n (docento D-ro Z iegler) ; an k a ŭ la A ltlernejo en G iessen enkondukis nian lin- gvon (docento Prof. D-ro S tre ck e r). E n 63 popolaj altiern ejo j en diversaj urboj oni in- s tru a s E speranton.
P o st m ulte da m alfacilaĵoj GEA ricevis la licencon por eldoni sinn oficialan orga- non « La P o n to », sed nu r ie eldonnom bro de 5000 ekzem pleroj. Se oni ra jtu s presi 10.000, oni baidaŭ a tin g u s sam e tiom da m em broj. L a usona m ilitista re g ista ro en B avario ĝis nun ne perm esis eldoni Espe- ranto-Iibrojn aŭ in stru m a te ria lo n k aj m al- helpas a! la red a k to ro j publikigi E speranto- anguloin en ĵurnaloi. T am en du ta g a j gaze- toj (« H ochlandbote » en G arm isch -P arten - kirchen k a j « W e tz larer N eue Z e itu n g » ) k a j du ju n u la ra j revuoj (« Z u k u n ft» en H eutlingen k a j « W ir » en MUnchen) regule publikigas E sp eran to -k u rso jn .
Radio M ŭnchen jam trifo je disaŭdigis pri E sp e ra n to k a j esta s em a enkonduki sem aj- nan E speran to -k u rso n . K u ra ĝ ig a j leteroj de gesam ideanoj ek sterla n d aj ce rte plifacili- gus fav o ran decidon.
E sp e ra n to sendube esta s tre ta ŭ g a helpi- lo por eduki la g erm a n an popolon al home- co k a j pacam o L a g erm a n a j esp eran tisto j konsideras E sp era n to n g ra v a pacigilo. Ia- m ajn aJttivistoin de la n a z i-p artio oni m al- a k c e p ta s en GEA. L a e s tra ro de GEA estas senkondiĉe k o n tra ŭ fa ŝista . T ri el la ses e s tra ra n o j su feris dum la H itle ra reĝim o en koncentreio, k a i k v a ra estis p e rse k u tita de la G estapo sed sukcesis fuĝi.
Dum la Liona Foiro
(3-12 ap rilo ) okazos renkonto de la asocio
« E sp e ra n to k a j K om erco », kiu ja m havas p era n to jn en 14 landoj. L a d ato de la ren- konto e s ta s fik s ita je la 10-a ĝ is 12-a de aprilo. L a p a rto p ren o n to j loĝos en bona ho- telo en banloko A ix-les-Bains, la kom unika- do k u n Lyon okazos p er a ŭ to tra jn o . P o r ĉiuj d etaloj oni tu rn u sin al R ich ard Levin, fa k e stro pri propagando, F o ire de Lyon, Rue M ĉnestrier, Lyon, F ran cu jo . — A1 la sa m a adreso bonvolu an k a ŭ sendi plian ma- te rialo n por la Ekspozicio de In fa n a ĵ De- segnaĵoj (vidu H eroldon de 1.7.47), kies d ato e s ta s p ro k ra stita . Ĝis nun oni ricevis 25 k o lektojn k a j k elk ajn a p a rta jn deseg- nojn el 11 landoj ; kelkaj, precipe la hun- g a ra j k a j jug o slav aj, esta s adm irin d aj. Ta- men, po r ke la ekspozicio bone sukcesu, p lia m aterialo e s ta s dezirinda.
Sciu vian devon : Respondu ! Kaj skribu legeble vian adreson !
P lu ra j legantoj skribis al ni ke anoncin- toj ne respondas al sk rib in to j je ilia anon- ceto ; la nerespondintoj tro v iĝ is precipe in- te r tiu ĵ kiuj prom esis « n e p ra n » aŭ « ĉia- m a n » respondon. Tio kom preneble esta s konduto riproĉinda k a j tu te m alsam ideana.
A liflanke k eik aj a lia j leg an to j plendis al ni ke ili ne povas respondi al skribintoj, p ro nelegeble sk rib ita adreso. A n k aŭ tia senzorgeco e s ta s riproĉinda, k a j sendube ĝi e s ta s ia k aŭzo ke k elk aj sk rib in to j al an oncintoj ne ricevas respondon.
Do, sciu vian devon : Se vi anoncis, vi de- v a s respondi al sk ribintoj ! Sed an k a ŭ sk ri- b a n to j ai anoncetoĵ sciu sia n devon : skribi legeble. T iam vi evitigos ĉa grenon al vi k a j aliaj.
IO, EN KIO KREDI
Herbert Hodge, talenta kontribu- anto al la angla semajna gazeto «John Bull», ricevis de dekkelk-jaraj knaboj leterojn, en kiuj ili diras ke, en sia artikolo en « John Bull » de januaro 1947, responde al 15-jara Johano, li ne rekomendas religion nek iun dok- trinon. Ili ŝatus legi, ĉu li konsilas al ili aliĝi al tiu aŭ alia religio, aŭ al tiu aŭ alia doktrino. Ili petas, ke la aŭtoro respondu konfidence. Sed la aŭtoro respondis publike. Jen elĉerpo:
Mi ne intencas miksi min en aferon personan. Estas problemoj, kiujn ĉiu persono devas solvi por kaj per si mem.
Sed mi memoras mian barakton en ensorbanta sablo, la konflikton de re- ligio kaj politika kredo dum mia ju- neco, kaj mi volas doni kelkajn ku- raĝigajn vortojn de malnova vojaĝan- to al novaj.
Mi estis edukita tre religie. Kiam mi eliris el la lernejo, mi trovis Ja vi- von ĉirkaŭ mi tute alia ol tiu, por kiu oni preparis min. Mi trovis, ke la malbonulo triumfas kaj la virta mo- destulo ofte ne povas gajni sian ek- zistadon. Tio kaŭzis tremon en mia spirito. Sekvis spirita reakcio. Mia reakcio al tiu terura frapo estis, de- nunci miajn unuajn instruistojn kiel mensogulojn kaj hipokritulojn, kaj salti en la brakojn de Karl Marks.
Mi konis aliajn junulojn, edukitajn en ateista, kaj aliajn en agnostika fa- milioj, kiuj saltis en kontraŭa direkto
— en la brakojn de eklezio.
Sed la motivo de tio estis la sama
— la interna bezono de sekureco spi- rita, io en kio kredi, io al kio sin firme teni en tiu ĉi svinganta, kir- lanta, balancanta mondo. Havi rokon, al kiu oni sin tenus sekure, ĉu religia roko aŭ m aterialista roko. Ne gravas, laŭ mi, ĉu vi sentas inklinon al par- tio X aŭ inklinon iri prediki evange- lion, sed kio estas grava : iru kaj faru !
Se vi estas sufiĉe m atura por esti turm entata pri tiu demando, vi estas sufiĉe m atura por decidi por vi mem.
La malfacila momento venos poste kiam vi trovos, ke la roko sekura, kiun vi trovis, ne estas tiom fir- ma, kaj ke la kredo, per kiu vi esperis kovri vian spiritan nude- con, havas pli ol unu nedecan truon.
Kion vi faru tiam ? Ĉu vi penos daŭre gardi la aspekton, konsolante vin ke la vesto estas deca, aŭ vi daŭre pre- tendos ke la roko estas nevenkebla, ke ne estas truoj en la vesto ? Aŭ ĉu vi penos salti for de via roko, sur flu- antan sablon, por trovi alian rokon pli firman ?
Plej granda parto de homoj ne ha- vas iujn dubojn. Ili akceptas certan kredon en juneco kaj persistas en tiu kredo dum sia tuta vivo. Aliaj iras tra periodo de agonio pro dubo. La forta entuziasmo de ilia juneco ser- ĉas kaj fine trovas taŭgan rokon, al kiu sin teni.
Sed mi, en mia serĉado tra la flu- anta sablo, trovis kelkajn ŝtonojn por min teni. Sed mi neniam trovis eĉ unu rokon, kiu kontentigus min por resti sur ĝi por ĉiam.
Mi tion diras responde al miaj du junaj korespondantoj, kiuj demandas al mi, ĉu mi rekomendas al ili fariĝi profesiaj predikantoj de sia familia kredo.
Mi sentas, ke estas eraro por homo permesi, ke lia pano kaj butero de- pendu de predikado de certa aro da kredoj. Tio povus fine esti granda streĉo por lia konscienco.
La plej malfeliĉa persono, laŭ mia sperto, estas tiu, kiu persistas prediki ion, en kio li jam ne kredas, sed per- sistas prediki simple por subteni sian familion.
Laŭ mi, ĉiu homo devas akiri scion de iu metio unue. Poste, se li tamen tion volas, li povas fariĝi profesia predikanto, aŭ propagandisto. Kun metio en la manoj li estas libera, mal- supreniri de sia tribuno aŭ katedro, kiam dubo afliktos lin. Li ĉiam estos kapabla honeste gajni sian ekziston kaj gardi respekton al si.
Ŝajnas al mi, ke la supraj rirnar- koj povas esti aplikataj al nia kredo en Esperanto kiel tutmonda lingvo.
Homo ne-inicita kutime entuziasmi- ĝas pri tio, kion li unue renkontas
sur sia vojo. Tiel, se la gepatroj estas kristanoj, la idoj fariĝas fervoraj kristanoj ; se la gepatroj estas piaj hebreoj, la infanoj same ; patro re- akciulo, filo ankaŭ ; se junulo unue renkontas komuniston, li iĝas fervo- ra komunisto ktp. ktp. Same ĉar ni unue renkontas sur nia vojo Espe- ranton, ni iĝas esperantistoj, la pli granda nombro neniam dubanta. Sed poste kelkaj dubis, kaj ili travivis malfacilan tempon. Ili trapasis ago- nion, sentis fali sian idealon. Ili tro- vis, ke la vesto, per kiu ili kovras sin, havas truon, kaj poste ili vidis pli da truoj. La roko, sur kiu ili tiel firme staris, jam ne estis por ili firma. Ili forlasis ĝin, serĉante alian, pli fir- man. Jarojn de sia vivo ili donis por starigi rokon kun firma fundamento.
Ili kreis pli kaj pli perfektajn lin- gvojn, ĉiu pensante, ke jen estas io, kio estas firma. Ni vidis ke iliaj rokoj
— Ido, Hom-Idyomo, Occidental, No- vial, Mondi-Linguo kaj plejado da aliaj — estis efektive nur ŝtonoj sur moviĝanta sablo. Same estos kun In- terlingvo, Auxilia kaj eble ankoraŭ cent aŭ mil venontaj. Certe, tiuj aŭto- roj de lingvoj estis kaj estas hones- tuloj, homoj kuraĝaj, entreprenemaj.
Ekvidinte la difektojn, ili forlasis la katedron kaj serĉis alian rokon, sur kiu meti sian fidon. Sed vidante, ke ĉiuj iliaj rokoj estas nur ŝtonoj sur moviĝanta sablo, ĉu ni kun fido en Esperanto agus prudente, forlasi nian rokon, kiu firme staras ? Ĝi ja firme staras, nia roko, kaj ni tenu nin forte sur ĝi.
TERESA YELLAND.
Pri « Lingua Geral ».
H eroldo enhavis en sia num ero 12 sub la ru briko « E kzam enu vin m em » la je n an dem andon : Kiu k o n stru ita lingvo estis en- ko n d u k ita de religiuloj, po r pli facile in- te rk o m p re n iĝ i k u n indiĝenoj ? — E n la sek v in ta num ero ap e ris la je n a respondo : L ingua Geral, en la 16-a ja rc e n to enkon- d u k ita de jezu ito j en Sudam eriko.
P ri tio oni perm esu al m i fa ri k o n tra ŭ - parolon.
« L in g u a G eral » ne e s ta s « k o n stru ita », sed n a tu ra indiĝena lingvo, kiun uzis la indiĝenoj kiuj vivis m arborde en B razilo p resk a ŭ de la sudo ĝis la nordo. N untem - pe etn o g rafie la lingvo h av a s la nomon
« Tupy ». L a jezuitoj ellernis ĝin, k iam ili alvenis, k a j uzis ĝin tiel, kiel ĝi estis. N a- tu re estis necese krei k elk ajn neologism ojn por esprim i relig iajn ideojn an k o ra ŭ neko- n a ta jn tie. Sed tiu j estis p re sk a ŭ ĉiam ideesprim aj k u n m e taĵo j el vortoj, kiuj ja m a n ta ŭ e ekzistis en la indiĝena lingvo. L a lingvo « T u p y » tiutem pe dividiĝis en plu- raj, ne m ulte diferencaj dialektoĵ. L a jezui- toj stu d is precipe unu k a j fa ris ĝin ĝ e n e rala lingvo ( = L ingua G eral). L a u n u an g ram a - tikon publikigis la jezuito P e Jo sep h de A nchieta (A rte de G ra m a tic a da L ingua m ais u zada n a co sta do B rasil, Coim bra, 1595). A nchieta estis tiu tem p e in te r la indiĝenoj en P ira tin in g a (hodiaŭ la g ran d a urbo Sao P au lo ). A lia jezuito (P e Luiz F ig u e ira ) iom pli m a lfru e publikigis simi- Ian g ra m a tik o n Li estis in te r la indiĝenoj en M aranhao. do sufiĉe m alproksim e. Sed la g ra m a tik o diferencas n u r en k e lk a j dia- le k ta j detaloĵ.
En Sao P -u lo ek z istas ak tu ale , sed ja m dum p lu ra j iaroj, en la filozofia fa k u lta to de 1' univer?11 a to speciala profesoro (D -ro Plinio A y ro sa) por in stru i pri ĝi k a i pri
« T u p in o lo g io ». Kiu d eziras p lia jn infor- mojn, povas d irek ti sin al li. al D -ro Egon Schaden (fakdelegito pri etnologio), Caixa P o sta l 5459, Sao Paulo, aŭ al mi : F ra n - cico S. G. Schaden, Sao Bonifacio, C orreio de Quegaba, S an cta C a ta rin a , Brazilo.
F. S. G. SCH.
Konferencon de Danubregionaj Ŝtatoj
kun a n taŭ k o n g reso por la m ezeŭropaj k a j o rien taj v o ja ĝ an to j al M almo oni in ten cas a ra n ĝ i je la 22-25 julio en B udapest, ku n p arto p ren o de la e s tra ra n o j de 1’ n a jb a r- ŝ ta ta j E speranto-organizoj. L a a ra n ĝ o jn fa ro s H u n g a rla n d a E speranto-S ocieto, F iu- m ei-ut 4, B u d ap est V H I. (Oni p e ta s por sa m te m p a ekspozicio ta ŭ g a n m aterialon, afiŝo jn k tp .)
Kooperativismo.
L aŭ la d a n a ĵu rn a lo de kooperativism o
« S am virke », la In t. K oop erativ a Alianco, 14 G re at S m ith St., London SW I, A nglujo, prom esis prem ion de 100 a n g la j funtoj por la plej bona solvo de la tem o : « Kio povos pro g resig i n ac ia n k a j in te rn acian koope- rativism on ? » L a p a rto p ren o n to j m em de- cidos am plekson k a j lingvon de la respondo, kiu a tin g u la nom itan adreson a n ta ŭ la 30-a de ap rilo 1948, en rek o m en d ita letero.
L a rezulto estos k o m u n ik a ta dum la Int.
K ooperativa K ongreso en P ra h a , aŭ tu n e 1948. J e n b ona okazo p ropagandi sam tem - pe E sp era n to n k a j kooperativism on !
P. TH O R SEN .
Gesinjoroj Yel!and.
Gesinjoroj E rnest E dw ard k a j Teresa Yel- land, k iu jn ni ĉi-supre bilde prezentas al niaj legantoj, dum prom enado sur la fa- m a « Cannebiĉre », la ĉefa stra to de Mar- seille, estas ko n a ta j al m iloj da gesam ide- anoj en la tu ta mondo. S-ro Y elland estas anglo, s-ino Y elland estis rusino, ili geed- ziĝis per E speranto, ka j E speranto a nkaŭ estas ilia fam ilia lingvo. A m b a ŭ m u lte pro- pagandis, m u lte vojaĝis k a j m ulte verkis aŭ tradukis, precipe artikolojn en diver- sa j E speranto-gazetoj. A n k a ŭ en nia ho- diaŭa num ero ni publikigas artikolon de s-ino Yelland. N un la geedzoj Y elland deno- ve vivas en sia esperantista hejm o en A s- prem ont, pito reska vilaĝo en la proksim e- co de N ice en F rancujo, kiu n ili devis for- lasi dum la milito. S-ino Y elland fariĝis la 26-an de januaro 66-jara, ŝia edzo estas 68-jara, sed ili am baŭ posedas junan koron k a j enviindan sanon, k a j kv a za ŭ junuloj ili ankoraŭ vigle prilaboras sian terenon.
N i aldonu ke s-ro Y elland en pli fru a j ja- roj estis « n ea k tiv a firm ano » de la firm o
« Heroldo de E s p e r a n to » en Kolonjo, al kiu li donis valoran subtenon, k a j ke li estas « d um viva abonanto » de Heroldo.
N i deziras al ges-roj Y elland ankoraŭ m ulta jn jarojn da feliĉa kunvivado en ilia verda hejm o ĉe l’ rando de la A lpoj, prok- sim e de la blua Riviero.
N IA POŜTO.
N ovaj subtenuntoj. K un ĝojo k a j k o ra danko ni sciigas la nom ojn de novaj subte- n a n ta j abonantoj : 6. L. M agotteaux, Liĉge ; 7. H. W olff, S. F ran cisco ; 8. A. Lomo, New York. — K rom e ges-anoj E. V reedenburgh en H ago, A. H a rto g en Edm ond a. Z. k aj H. W olff en S. F ran cisco p ag is (en tu te 3) abonojn por sam ideanoj en landoj nepagi- povaj. Sam cele ni uzis a n k a ŭ la je n ajn donacojn : H.W. gld. 5.30, T.Bl. 0.75. ne- nom ita sveda sam ideano sv. kr. 14.50.
E n Polujo oni n u n povas aboni H eroldon ĉe s-ano R om an Sakowicz. L a abonprezo por la k u ra n ta ja ro estas 300 zl. plus 15 zl.
por poŝtelspezoj ; sed a te n tu ke al novaj abonantoj en P olujo ni n u n ja re ne povas prem ie liveri librojn aŭ la num erojn de okt.-dec. 1947. Poloj abonu n u r per P.K.O.
konto 1-1613, R om an S akow icz, W arszaw a (21) Okecie.
L ibrojn ni provizore ne povas liveri al G erm anujo, A ŭ strio k a j k elk aj a liaj landoj, el kiuj estas neeble, aŭ m alfacile, ricevi la pagojn al Belgujo aŭ N ederlando. P o r Ger- m anujo n u r e s ta s disponebla tre lim igita k v an to da lernolibroj k a j vortareto j. Ili es- ta s m endeblaj ĉe L. & H. J u n g en H orrem Bez. Koln, sed pro la lim ig ita k v an to tiu firm o ne povas konten tig i ĉiujn dezirojn. Ni esperas, ke tiu ĉi situacio ŝanĝiĝos favore en la d aŭro de la k u r a n ta jaro.
La unua num ero de la n u n a ja rk o lek to de Heroldo e s ta s elĉerpiĝonta, k v an k a m ĝia eldonnom bro estis m ulte pli a lta ol tiu de iu el la ce te ra j num eroj p ostm ilitaj. Do, kiu el m alnovaj abonantoj tro longe p ro k ra sto s reaboni, havos la ŝancon ne plu ricevi tiun num eron. A1 novaj abonantoj ni, post el- ĉerpiĝo de la u n u a num ero, kom pense live- ros iun m alnovan num eron.
Plena Vortaro de S A T . L a P len a V ortaro nun e s ta s havebla de n ia Libroservo ; pre- zo gld. 10.50, inkluzive de sendkostoj.
A noncetojn ni estonte povos publikigi nu r post a n ta ŭ a pago. N ia tem po ne perm esas skribi fa k tu ro jn pri tiel b a g a te la j sum etoj, k a i la prezo de anoncetoj tro v iĝ a s in d ik ita su r la titolo de ĉiu num ero.
Ni kore kondolas.
L a m orto fo rp ren is la je n a jn b rita jn ge- sam ideanojn : 15.9.47 f-ino E. M. E dm ards en L landudno ; 8.11. H arrg J a c k s (laboran- to en la B EA -oficejo en L ondon) ; 3.12.
D ennis F erguson en Liverpool ; 24.12. Jac- ques R oston, direk to ro de L inguaphone In- stitu te Ltd., ĉe kiu li enkondukis E sp eran - ton ; krom e fo rp a sis T. C. Green en Glas- gow k a j k a p ita n o T. B. H uddg de la R eĝa Marino.
L a 7.11.1947 m o rtis sveda s-anino, eksin- stru istin o In g a K risto ffersso n , k a j unu ta - gon poste fo rp asis s-ro K n u t M alm gren, ag e m a m em bro de L ab o rista Esp.-K lubo de Malmo, Svedujo.
L a 2.12.47 m o rtis Joseph R eisinger en Ge- neve, Svislando, 70-jara, al m alnovaj legan- toj de H eroldo k o n a ta pro k e lk a j versaĵoj, k iu jn li publikigis en n ia gazeto ; la 6.12.
sekvis lin lia sam u rb an o s-ano J. Vercel- linati, 62 -jara p en siita poŝtoficisto.
