Heroldo de Esperanto : neŭtrale organo la Esperanto-modavo. Jarkolekto 24 (1948), nr 14= 1092 (16 septembro)

(1)

Eldono: F landra E sp era n to -In stitu to , P. d. H u m b eek stra a t 3, B russel-W est.

R edakcio-A dm inistracio: T. Jung, H arsteŭhoekw eg 223, Scheveningen, Ned.

Ja ra b o n o : B elgujo 165 fk ., Nederlando 9 gld. ; cetere taŭ aparta tarifo.

A noncetoj : 25 ko m en cita j vo rto j b. fk . 25.— , gld. 1.25 aŭ 6 resp.-kuponoj.

P o r 26-50 vortoj duobla prezo. — U nu resp.-kupono eg alv alo ras 0.20 gld. DE ESPERANTO

DUONMONATA INTERNACIA ORGANO DE LA ESPERANTO-MOVADO

N-ro 14 (!092) F° ND|TA EN ' ^ 2 ^ —

Kongreso ne nur internacia, ne nur universala sed ankau vere esperantista

P ri la 33-a en Malmd

Oni kutimiĝis jam al tio, ke ojii parolu pri ĵusaj kongresoj en supdr- lativoj. Kompreneble ĉiu kongreso havas sian ravon ; sed nun, kiam oni sidas hejme kaj provas reciti la me- moron de ĉiuj detaloj de kongreso, kiu donis nekutime altan rangon al siaj funkciuloj kaj kies nobla sono- ro longe eĥos en nia animo, — ni decidas rezigni pri la superlativoj, ĉar tiu ĉi kongreso per nura rakonto povas pruvi, ke ĝi estis unu el la unuaj laŭrange.

Oni devas eble komenci per Malmo.

Malmo estas precize tia urbo, kie kongreso povas atingi grandan efi- kon. Kun sia loĝantaro (iom sub 200.000) ĝi certe ne estis tro granda al la kongreso. Oni eble povus diri malon, se la urbo ne situus en la plej homriĉa regiono de Svedlando. Mal- graŭ tio oni povis trovi loĝejojn al ĉiuj, se ne ĉiam en la urbo, tamen en la proksimo. Estis eĉ kelkaj kiuj lo-

ĝis en la ege bela, proksima, malgran- d a u n iv e r s ita ta u rb o L und.

Malmd estas unu el la plej moder- naj urboj, kun larĝaj, rektaj stratoj, belaj parkoj kaj modelaj sociaj re- zultoj. En tia urbo nia kongreso po- vis veki grandan atenton, kaj ankaŭ la simpatio de aŭtoritatoj kaj publi- ko estis nature akirebla. La subteno de la m agistratoj aperis en diversaj gravaj faktoj : la kongreso ricevis gravan ekonomian subtenon de la ur- bo (kaj krome ankaŭ la sveda ŝtato donis gravan subvencion), oni dis- ponigis la plej modernan teatran kon- struaĵon de Eŭropo por la celo de la kongreso ; la kongresanoj ricevis la favoron senpage veturi trame kaj aŭ- tobuse en la tuta urbo, kaj al ĉio ĉi venis ankoraŭ la kutima regalo fare de la urbo, ĉi-foje en la formo de teo kaj sandviĉoj.

Speciale la senpaga veturado sig- nifis multon al la kongresanaro. Tio signifis, unue, gravan ekonomian avantaĝon al la unuopa kongresano, ĉar oni povis libere kaj rapide ko- muniki en la vasta urbo — kaj uzi ĉiun liberan horeton por mergi sin en la maro dum la varmego de la unuaj kongrestagoj —, kaj due, oni povas diri, ĉefe, ĝi signifis tian pro-

La plej bonan okazon por ligi internacian amikecon

p resen ta s niaj U.K. S ur la supra bildo ni vidas la svedan fraŭlinon Inga-M aj A dam - eon el Gdteborg ku n la juna L udoviko Za- m enhof, la nepo de nia m ajstro, d um la kro- zado sur Oresund, okaze de la Malmo'a Kongreso.

pagandeblecon, pri kiu ni eĉ ne povis sonĝi. La tramoj, aŭtobusoj estis ĉiam laŭtaj de vigla kaj ĝojoplena Espe- ranto-sonoj, kaj tio impresis forte la ceteran publikon.

La preparo de la kongreso estis eksterordinare bone organizita kaj inda al la plej vigla kaj plej granda klubo de Svedlando. Samtempe la tas- ko estis multe pli malfacila ol en aliaj jaroj. kiam la valuta kaj la politika.

situacioj ne estis tiel akute necertaj kiel ĝuste nun. Sed la generalo de la kongreso estis Jan Stronne, unu el la plej rimarkindaj fortoj de nia movado.

Iam mi aŭdis prelegon de s-ro Stronne pri la atomforto. Tio okazis dum iu sveda somera universitato.

Estis ne evitebla la penso, ke la agor- do inter la temo kaj la parolanto es- tis modela. A1 neniu povis konveni tiugrade la temo pri la paca energio- uzado de la timinda forto, kiel al Jan Stronne. Meza svedo estas trankvila, mairapide parola, sed el Stronne ia fantastika energio, iaspeca amike kaj bonvole direktita atoma forto rom- pas, aŭ pli ĝuste puŝas vojon al si.

Jan Stronne estas prezidanto de la plej granda kaj plej vigla sveda Es- peranto-klubo, t.e. tiu de Malmo, kaj samtempe li estas la prezidanto de la Sveda Esperanto-Federacio. Oni bone povas kompreni, ke la kongre- saj preparoj ne evitis lian agadsfe- ron.

En tiu granda laboro li ricevis tre efikan general3tabon de unuarangaj kaj sinoferaj fortoj de la LKK, kies bravaj oficantoj estis O.T. Nicolaisen (ĝeneralsekretario), O.W. Runer- heim, ges-roj Ester kaj Helge Andren, s-roj Obsta Henriksson, Alve Persson kaj Harry Nilsson. Sed multaj bra- vaj, aliaj Malmoanoj fervoris por la sukceso de la kongreso. Pri tio, t.e.

la fervoro kaj helpemo de la Malmo- anoj, mi volas citi nur unu ekzemplon Mi mem loĝis en bela vilao de afabla esperantista familio, kie samtempe estis aliaj kvin (francaj) gesamidea- noj, disŝutitaj en la diversaj ĉambroj de la vilao. La gemastroj mem dum la kongresa semajno ne volis ĝeni siajn gastojn, pri kies komforto ili malavare zorgis, kaj okupis por si la kelon kiel dormlokon.

S a b a t o : Solena Malferma Kunveno.

La lastan tagon de julio la esperan- tistaro, kies aliĝnombro al la kongre- so estis proksima al 2000, okupis Malmii. Kiel tiu amaso donis sin ai la plezuroj de la revido aŭ al la mal- kovro de la « kongresa agordo », tion oni povas imagi sen priskribo. Ves- pere je la 19-a horo la kongresanoj okupis sian lokon en la ege komforta kaj bela teatra salono por la Solena Malferma Kunveno. Ĉe la fono estis videbla giganta verda standardo kun la stelo. Oni venis tien kun sento de bona prizorgo kaj antaŭsento de bo- naj aranĝoj, kaj nun tiu kvazaŭ kor- pa sento de bonfarta kaj komforto profundiĝis kaj atingis la profundon de la koro. Kiu forgesus la impreson de la « Espero » kiam ĉi tiu himno serĉis vojon el la gorĝo de tiu unu-

24-a JARKOLEKTO 16 Septembro 1948

anima amaso al la ĉielo, laŭ la gvido de unuaranga orkestro, tiu de la Ru- ĝa Kruco, kaj kiu forgesus la aperan- tan lumon, falantan sur la verdar.

stelon ? Kiel agrable sonis la mal- longa, esperantlingva salutparolado de 1’ prezidanto de la Urba Konsilan- taro, s-ro Emil Olsson, kaj la afabla saluttelegramo de la ĉefministro ! KiS atento sekvis la prologon, verki- tan kaj prezentitan de W. Johansson;

ni citu nur la unuajn vortojn : Saĝuloj orientaj vidis stelon, klarigon donis tiel, ke T esper’

ekĝermis, kaj jarmilon ni la belon sopiris — ĝian frukton en aper’...

Oni sentis, ke la sopiro realiĝis al- menaŭ por ni kaj en la plej necerta tempo de la historio. Jen la energia, decidoplena voĉo de la prezidanto de UEA, s-ro Ernfrid Malmgren, paro- las pri ĝenerala programo, kies ĉefaj klopodoj devas direktiĝi je tio, ke ni liberigu niajn filojn de la ŝarĝo kaj malbeno de la lingvaj malfacilaĵoj.

Bela esperantlingva kantado de sve- da kanthoro « Sangarbroderna » sek- vas. Ni ĝuas la svedajn popolkantojn, kies tonoj por ni aliaj signifas Skan- dinavion — tiun ĉi paceman kaj no- blan parton de la mondo, kies plej g jjn d a ŝtato, Svedlando, povis resti ia sama ankaŭ dum la pasinta granda mondkonflikto, kaj sekve ĉio aspek- tas pli pure paca ĉi tie ol aliloke.

La kongreso jam ekfunkciis rave kaj majeste. Oni elektas kiel kon- gresprezidanton s-ron Jan Stronne.

Jen la homo kiu ne ŝvitis en Malmo :

sam ideano Isa a k N a ssif el E giptujo, la sun- lando, interparolante ku n sam ideano Len- nart A b erg el S kovde (Svedlando).

Li dankas kaj esprimas siajn es- perojn pri la bona laboro. Jen paro- las la oficialaj ŝtataj reprezentantoj de Nederlando (inĝ. Isbrucker), Nor- vegujo (Kap. Bugge-Paulsen), Finn- lando (D-ro Setala), Aŭstrujo (red.

Schneider), Italujo (patro Carolfi) kaj Ĉeĥoslovakio (s-ro A. Malik). La saĝa kaj ĉi-rilate severa kongrespre- zidanto permesas nur unuminutan salutparoladon al la reprezentantoj, el kiuj kelkaj ne povas kontraŭstari la tenton paroli iom pli... Sed ĉu mi- rinde ?

Oni aŭdas diverslandajn voĉojn, ankaŭ tiun de germana samideano, kaj pli ol kiam ajn oni konstatas, ke inter la diverslandaj elparoloj la di- ferenco estas preskaŭ minimuma;

malaperas la anglaj diftongoj, la fran- ca akcento, la sveda kantakcento, la hungara komencklakigo, oni parolas preskaŭ tute egale.

E1 la multaj salutparoloj — en la kongreso estis reprezentitaj krom la eŭropaj landoj ankaŭ Sudafriko kaj

Verdrughstelaj Radioj

de la 21-a SAT-Kongreso en Amsterdam.

N e raporto. ĉ i tio ne esta s raporto. Ra- p o rteto jam ap e ris en la a n ta ŭ a num ero de Heroldo, k aj detalan raporton oni trovos en la v enonta num ero de « Sennaciulo ».

Senduba sukceso. L a 21-a SAT-K ongreso sendube estis sukceso. P re sk a ŭ unu k aj duonm ilo da aliĝintoj, interesiĝo de aŭto- rita to j k aj publiko, inaŭguro de Zam enhof- stra to , bonaj rap o rto j en gazetoj k aj radio, in te resa k a j vivplena kongresurbo, utilaj laboroj, viglaj diskutoj, b rila vetero, bona hum oro, in te resa j ekskursoj, a g ra b la am u- zo, interam ikiĝo k a j in te rfratiĝ o . Kion vi volas pli ?

Komparo. S kribis « H et Vrye Volk » (L a L ibera Popolo) en sia num ero de 2.8. :

« Kvin k v aronhorojn fuŝuzis la delegitoj de dek-unu landoj ĉe la D anuba K onferenco p er disputparoloj pri la llngvo, en kiu estu k o n d u k ataj la konferencaj diskutoj. Kvin kvaro n h o ro jn ...

T ri kvaronhorojn uzis francino, belgo, k elk aj svedoj, bulgaro, anglo, dano k aj m u ltaj nederlandanoj, por bonventgi di- m anĉposttagm eze kongreson, en la g ran d a salono de Bellevue en A m sterdam . Ili pa- rolis unu lingvon, k aj la proksim um e 1300 kongresanoj kom prenis bonege. Ili parolis E speranton, la L atinon de 1’ D em okratio, k a j tio okazis Ĉe la 21-a m ondkongreso de la asocio de la b o ristaj esp eran tisto j. »

La signifo de A m sterd a m . L a signifo de A m sterdam kuaas su r d iv ersaj terenoj : ko- merco, ŝipveturado, eduko ktp. Sed ne tion mi celas. Mi celas la signifon de la nom o A m sterdam . Gi esta s sufiĉe sim pla : « Am- stel-digo », t.e. digo ( = dam ) ĉe rivero A m stel.

Sed esp eran tisto ŝa ta s kom pliki aferojn.

A lm enaŭ tiel fa ris ju n a k am arado, evlden- te nederlandano, kiu kun eĉ pli ju n a kam a- radino, ŝajne sveda, p re te riris la m algran- dan restoracion, kie mi sidis ĉe m alferm i- t a fen estro a n ta ŭ glaso da lim onado por iom refreŝiĝi.

« K aj kion do signifas tiu nomo : Am- sterd am o ? » mi aŭdis la kongresaninon dem andi al sla akom pananto. « Je n aŭs- k u ltu ! » respondis la akom p an an to duon- serioze, duonŝerce : « A m — tio estas, laŭ E speranto, la A m o ; ster — tio estas, laŭ la n ed erlanda lingvo, la Stelo. » «Tre bone,»

respondis la svedino, « k aj kio pri d a m t » S alte m i leviĝis, p resk a ŭ ren v ersan te m ian seĝon, ĵe tis m ian su p ran korpon el la fenestro, por k a p ti an k o ra ŭ la respondon sed ... la paro estis subite m alaperlnta.

Cu la p re te rira n ta hom am aso ilin englutis ĉu ili eniris apu d an butikon, mi ne scias : fo r ili estis. Mi residiĝis a n ta ŭ m ian glason d a lim onado. L a aliaj g asto j min rigardis, k v azaŭ mi estus freneza. K aj nun mi kre- d as ke mi efektive freneziĝos, ĉ a r ta g e k aj nokte min tu rm e n ta s Ia problem o, kiun sig- nifon la petolem a nederlandano donis al la vorto « dam », m istiftk an te la facilkredan svedinon. Amo k a j stelo k a j ... dum nite ! ke ml ne plu povis aŭdi tion.

A m sterd a m antaŭiris nian epokon je 6000 jaroj. En la u n u a num ero de la kon- g resg a ze to oni leg as : « E n ira n te la Be- ginejon, oni a ten d a s vidi m a lg ran d ajn do- m etojn en la m ezepoka sfero. Sed estas tu te alie. Sepdek- k a j o kd ek-ja rcen ta j do- m oj ĉ irk a ŭ as la korton, tri k a j k v a r etaĝojn a lta j, k o n stru ita j per brikoj, k a j kun so- noril-, kol-, aŭ tub-fasadplntoj. » Mi ima- gis ke la domoj de la 70-a k a j 80-a ja r- centoj estos 300- ĝis 400-etaĝaj ĉielpi- kuloj k o n stru ita j el atom bom brezista ma- terialo, aŭ ke la tia m a j urboj eble troviĝos tri aŭ k v a r kilom etrojn sub la tero.

L a prezidanto k a j lia helpanto. L a pre- zidanto havis bonegan voĉon k a j bone pro- noncis la lingvon, sed sen sia fidela hel- panto, la « k a m a ra d o L a ŭ tig ilo », eĉ li ne ĉiam sukcesus supersoni la zum adon en la duobla salono dum la in te rfra tiĝ a vespero.

Por la germ anaj kam aradoj salu tis iu dano aŭ svedo, por libera H ispanio pledis nederlandanino. G erm ano ĉe estin ta ne ve- nis el Germanio, h ispano ĉe estin ta ne venis el H ispanio, bulg aro ne venis el B ulgario, k a j la ĉeestin taj judoj ne venis el Izra- elo ... kio pruvas ke en k elk aj landoj an- k o raŭ ne elm ortis gastam eco.

K e lk a j el la parolintoj : L a bulgaro el F ra n cio — brak o j k a j pugnoj parolas, an- k a ŭ la buŝo : « L ernu, lernu, lernu, ĝin ! »

(Fino sur paĝo 3, kol. 2/3 .)

(2)

N-ro 14 (1092) paĝo 2 Heroldo de Esperanto 16 Septembro 1948

Ho ĝuo !

S tra n g a dokum ento ju s jlu g is sub m ian nazon. 6ia titolo : « P resprovaĵo de Espe- rantista K lubo de Florianopolis, Brazito ».

6 i estas prova presaĵo por pruvi, k e la no- m ita klubo « per iuspeca s o r ĉ a r ta jo » ha- vigis al si — supersignitajn E sp era n ta jn presliterojn : « N i provas la taŭgecon de esperantaj presliteroj ĉe presejo kiu ilin ne havis antaŭe. Ho ĝuo ! » « VerŜajne vi dub a ti ĉu ĉi tio estas ŝerco aŭ ne. Sed en tiu ĉi presprovajo ni ĝ u ste intencis enm eti ' kio m eble plu (tegu : plej) da supersignitaj ' literoj. Cu ĝi ŝajnas ajo aĉa aŭ efia ? »

K a ra j Florianopolanoj ! Mi plene kom pre- nas vian ĝuon k a j preskaŭ infanan ĝojon, k e vi nun fine, « per iuspeca sorĉartajo », posedas a ŭ te n tik a jn supersignitajn presli- terojn k a j ke, ku n tiu j ĉi a ŭ te n tik a j Espe- ra n ta j prestiteroj, iu ajn presejo en via urbo nun povas liveri a ŭ te n tik a jn E sperantajn presajojn. Sed pli sim ple ja estus, se la E speranta alfabeto ne konus supersignojn.

Kio m ontras, k e ta pledantoj por ilia forigo tam en ne estas tia j frenezuloj, kiel kelkiu opinias.

U RTIKO .

Egiptujo, Sudameriko kun plurlandaj reprezentantoj, kaj ankaŭ Usono — ni volas citi nur unu frazon, tiun de D-ro Ivo Lapenna, laŭ kiu oni nun povas esperi post la majesta komen- co, ke tiu ĉi kongreso estos ne nur in- ternacia kaj universala sed ankaŭ E s p e r a n t o-kongreso. Kaj estis tiel !

La interkonatiĝa vespero estis ege varma interne kaj ekstere. Oni aten- tis la ekonomiajn cirkonstancojn kaj oni ne konsumis multekostan ves- permanĝon. La kongresanoj sin mo- vante efektive interkoniĝis en la an- taŭhaloj de la teatro. E1 la bufedo oni servis al si mem kaj oni estis konten- ta.

D i m a n ĉ o : Diservoj, fo to g ra fiĝ o , UL kaj amuziĝo en Popola Parko.

Je n tiel ekruliĝis la 33-a k a j ĵa m pasis sabato, venis sennuba dimanĉo. L a kon- g resa n o j vizitis D iservojn, k a to lik a n k a j p ro te sta n ta n , k a j la k red a n to j de m u lta j na- cioj aŭdis la sam an, k la re kom preneblan lingvon. Im pona bildo estis la v a s ta am aso de la kom una fo to grafiĝo en ia Sportejo.

P o st ro n dveturado ni ĵe tis nin en la on- dojn de la m aro k a j en la ondojn de la kongreso. P e rfe k te a ra n ĝ ita p ro g ram o de la U n iv ersala Ligo finis la oflcialan pro- gram o n kun ia aidono de la bonege ara n - ĝ ita B ontem plana Vespero, sed kiel k u ti- me dum kongresoj oni volonte vizitis la P opolan P ark o n , kie oni povis vidi A ka- dem ianojn en la fan to m v ag o n aro k a j sur karuseloj.

L u n d o :

Somera Universitato, Laborkunsido kaj Literatura Vespero.

L a tria kongresa tago (lundo) havis du e ls ta ra jn okazaĵoĵn. L a unua estts la m al- ferm o de la Som era U niversitato, kiu ko- m encigis p er la m alferm a parolo de rek to ro D-ro K arl Soderberg, U ppsala. L a m alfer- m a parolo konigis la celojn k a j historion de la Som. U niv ersitato j k a j prezentis ĝian program on.

L a u nuan prelegon, tiu n de Prof. Bjorn Collinder pri la laponoĵ — eble esta s plej oportune pri tio paroli tu j — sekvis dum la p o sta j ta g o ĵ tr e v a ria serio de prele- goj : tiu de s-roj R. R o setti (P ri la k im raj festiv alo j) k a j C. S to p -B o w itz (E1 la m irin- d a n a tu ro ). T iuj du prelegoj okazis la 3-an de a ŭ g u sto k a j vekis g ra n d a n intereson.

L a unue m enciita el la du la sta j donls fru k - ton ja m dum la kongreso en la form o de decido pri kon g resaj konkursoj lite ra tu ra ĵ, o ra to ra j, popoldancaĵ, rek la m te m aj ktp., pri kies p rep a ro oni kom isiis s-ron V. Se- tala. P o ste sekvis la prelego, a ŭ to rita de P rof. K. L u n d m a rk (L u n d ), pri astronom iaj sensacioj (m erk red e), k a j tiu de D -ro I.

L apenna pri la ĉefprincipoj de la nuntem pa in te rn acia ju ro (k u n a k tu a la j konkludoj pri m ondparlam ento k tp .). Tiu prelego okazis ĵaŭde. V endrede okazis ne m alpli ol tri g ra v a j prelegoj : D-ro P aul N eergaard (K openhago) konigis la a k tu a la n fronton k o n tra ŭ la m alam ikoj de la k u ltu rp la n to j, red. Setala (H elsinki) parolis pri la an- tik v a K alevala-kulturo, pri ĝ ia origino kaj evoluo, k a j rek to ro S. A. S tahre donis tre in stru a n orientigon pri la d em o k ra tia sve- da koopera m ovado k a j pri ĝ ia am pleksa k aj a te n tin d a k lerig a laboro en form o de kursoj, prelegoj, eldonaĵoj k a j precipe ko- respondoj kursoj. L a la sta prelego de la Som. U n iv ersitato estis tiu de D-ro F. Szi- lŭggi (h u n g aro ), pri A lbert E ngstrom , H as- se Z. k a j F. K arinthy, tri diversaj humo- risto j, kies lite ra tu ra hum oro servis por d iv ersaj perceptoj k a j taskoj. Ciuj prelegoj estis a k c e p ta ta j danke de sia ĝenerale g ran- d a k a j interesplena publiko.

Ci-Ioke ni tu j povas m encii la decidon, laŭ kiu la prelegoj de la Som . U niversita- toj estos presitaj, k a j la serio kom enciĝos per la prelegoj de la 33 a.

Sed ni a n k o ra ŭ estas ĉe la rak o n to pri la tr ia k o n g resa tago, kies alia g ra v a oka- zaĵo estis la Unua L aborkunsido de UEA.

P ri la decidoj ni havos okazon an k o ra ŭ pa- roli aliloke, nun ni k o n sta tu , ke la disku- toj estis altnivelaj, sed kelkfoje ne tiel spon- ta n e a j kiel dum aliaj kongresoj. E n tu te ili estis iom pli harm oniaj, kni ŝajne la ideoj k a ĵ perceptni pri la rolo de E sp era n to en tu te k rista liĝ is en iu u nueca rig ard o al la proble-

moj. Tio estis ĝojiga, ĉ a r oni p resk a ŭ aten- dis ion alian en la senharm onia atm osfero de n ia tem po. L a aŭ sk u lta n to j k a j ag an to j de la laborkunsidoj estis m ultnom braj. Ĝuste dum tiu tr ia ta g o la varm ego kulm inis, k a j oni ra jte povas dekori ĉiujn ĉeestintojn per a lta laŭdo pro Uia b ra v a elteno k a j persis- to.

L a tr ia okazaĵo de la ta g o estis la L ite- ratura Vespero, kies pro g ram o jene for- m iĝis : S ino S autreuit (P a riz o ) k a j s-ro N a n ev (Sofio) donis belan k an tp ro g ra- mon. L a a g ra b la prezentm aniero de s-ino S autreuil k aj la bela, lirik a tenoro de s-ro N anev (kun la bonega akom pano de s-ino N a n ev (S o fio ) donis belan k a n tp ro g ra- aplaŭdoj, rip e tita j. Sam e la m a jstra B rahm s-rapsodio, p rez en tita de s-ro M errick (B ritu jo ). S-ro R oland Dupuis kontrib u is in- de al la m uzika parto.

L a aplaŭdoj egale v arm e sonis al la li- te ra tu r a parto, kie s-ro V asiljef (Kopenha- go) deklam is (la P reĝon sub la V erda S tan d a rd o ), k a j pli poste recitis tre deli- k a te fabelon de H. C. A ndersen : « L a plej bela r o z o ». Kun g ra n d a a te n to oni aŭs- k u ltis la prelegon de s-ro Stettan Engholm pri Selm a L agerldf k a j E speranto. Sub tiu titolo la k o n a ta verk isto prezen tis profun- dajn pensojn pri la sinteno de p arencanim aj genioj al E speranto. D -ro F. Szilŭggi (hun- g a ro ) legis rem em oron pri la la s ta tago de la m ilito k u n la titolo « L a sepan de m ajo ».

M a r d o :

Fakkunsidoj, ekskursoj kaj film oj.

Bournemouth invitas por 1949.

K aj tiel ni venis al la kvara tago (m ar- do).

Ni ĉeestis ĉion eblan : rondvojaĝojn, ve- tu ra d o jn en la kanaloj, fakkunsidojn. Oiu- m atene ni estis m ulte pli dorm em aj ol vespere, sed b aldaŭ ni forgesis n ia n dor- memon, speciale kiam fine an k a ŭ la ekva- to ra varm ego cedis. P ri tiu kolosa varm ego ĉiuj ni konsentis ; n u r la eg ip ta sam ideano absolute ne volis scii ion pri varm o. Es- tis « ag ra b la, k u tim a te m p e ra tu ro » li di- ris.

Ni diligente aĉetis la g azetojn de Mai- mo, el kiuj du donis specialan E sp era n tan p arto n : S k a n s k a A fto n b la d et (sufiĉe am- pleksan ĉ iu tag e ), k a j A rb etet. L a unue no- m ita S k an sk a A ftonbladet cetere antaŭ la kongreso aperigis eĉ E speranto-kurson. Ni danke k v ita n ca s ĉi tie la a fa b lan sintenon de la gazetaro.

L a ta g o okazis precipe en la signo de in- te re s a j fa k k u n sid o j k a j eksku rso j. U nu el la plej g ra v a j fak kunsidoj estis tiu de la ĵu rn alisto j, k iun p arto p ren is ĉ. 30 ĵu rn a- listoj el 9 landoj. Tiu kunsido donas espe- ron de in te n sa laboro de T E Ĵ A , la relative ĵu n a e sp e ra n tista unuiĝo de la ĵu rnalistoj.

L a kom pletiga p a rto de la ta g o ap arte- n is al la film -am antoj. Ni vidis k v a r tre bonajn film o jn de la pola film industrio, k a j ni ĝuis an k a ŭ per film o ja m anticipe ta venontan kongresurbon B ournem outh.

Vespere — sub la gvido de la populara, m u ltflan k a, infekte v ig la k a j g a ja sveda in stru isto E inar D ahl la am u za sekcio donis pruvon pri tia j valoroj en n ia movado. Tre in te rn acia societo donis pli ot trihoran amu- zon al la publiko. Oni m enciu la tri ĉar- m ajn francinojn f-inojn Trolle, Culĉre k a j V anhaezebrouck, kies k antojn, dancojn, m uzikon oni aplaŭdis entuziasm e. E stis vere a r ta j k aj d elikate p rez en titaj nume- roj. A1 la fra n c a kontribuo a p a rte n is la num ero de s-ro M. George, kiu legis no- veleton el la « L e ttre s de mon moulin » de D audet. E inar Daht vekis ridparoksism ojn p er sia p rezentado de skribsignoj en la pa- rolo, k a j s-ro S a m -S a m — cetere la ĉefo de la sveda E ldona Societo S. Ahtrn (Stock- holm ) — pruvis tia n talen to n en la aperiga sorĉado, ke oni ne devas tim i pri la sorto de la nom ita entrepreno. L a publiko tre v arm e ak c ep tis siajn k onatojn el la Lite- r a tu r a Vespero s-inon Santreuil, ges-rojn N anev, s-rojn D upuis, M errick k a j Szilŭggi.

M e r k r e d o : La Tago de la Krozado.

M erkrede, tu j post la film prezentado pri S to c kh o lm k a j post la Som. U n iv ersitata prelego, la g ra n d a am aso de la kongresa- noj p arto p ren is krozadon en la m arkolo in- ter Svedlando k a j Danujo. E stis kanto, es- tis svarm o, estis danco, k a j estis an k a ŭ aliaj allogaĵoj ! (Du ta g o jn poste ju n a paro anoncis al mi, ke b aldaŭ okazos geedzi- ĝo !) E n tiu g a ja sv arm o de la kongresa- noj nu r la m aro re stis tran k v ila. En Mal- mo intertem p e oni am uzis la kongresanojn p er v izito j en m u zeo j k a j fa b riko j k.c. ; finnoj, h u ngaroj, estonoj a ra n ĝ is specia- lan ekskurseton, k a j vespere ni kune par- toprenis lib eraeran koncerton.

Ĵ a ŭ d o :

La Kongreso dancas kaj dankas.

Ĵaude : S. U., L aborkunsido (p ri k u ltu ra j dem andoj) k a j m u ltaj a liaj kunsidoj. Ves- pere : ta kongreso dancas k a j dankas ! Ni sidas k a j d an cas en la grandioza « A m ira- len » — prezentejo de la Popola P a rk o — k a j d an k a s la urbon M almo ne n u r pro la te-regalo, sed pro ĉio, kion ni ĝuis kaj ĝ u as dum n ia Ĉeesto. N i k a n ta s la strofojn de ia k o n a ta E speranto-A ndersson en Mal- mo kaj, kun la ĉ a rm a j francinoj, la popu- la ra n « kongreskupiedon » :

IIo, ĉiu, ĉiu, ĉiu, ĉiu, ĉiu ho ĉiu homo scias tu j, ke nia verda fam itio estas en E sp era n tu j’.

L a nom bro de la p ito re sk aj n ac ia j kos- tum oj e s ta s ne m alg ran d a, sed eble iom m alpli g ra n d a ol en a liaj jaroj. V idante nun la k o n g resan am ason, ni fa ra s rim arkon.

Ni rep rez en ta s 33 landojn an k a ŭ ĉi-jare, sed 1a kunm eto d iferencas de la aliaj kon-

gresoj. M ultaj landoj estas rep rez en titaj n u r sporade ; estonoj, germ anoj, b alkana- noj e s ta s m a lm u ltaj ; P olujo h a v a s n u r tri rep rezen tan to jn , sed em inentajn. Mi vidas elegante danci la ju n a n L udovikon Zamen- hof, kiu nun ja m esta s plenkreskulo. La h u n g a ra grupo e s ta s unu el la surprize g ra n d a j : 30 personoj. Domaĝe, ke m a n k as B aghy k a j K alocsay. L a nederlandanoj es- ta s m alpli m u ltaj ol kutim e, sed la nom bro de la brito j k a j fra n co j e s ta s relative g ran - da. L a pro g ram o esta s bona k a j bela. Dan- kon por Malmo k a j al la Popola P a rk o d iras D-ro Lapenna. S-ino L ehtivaara estas nova nomo in te r la rolantoj. ŝi k a n ta s be- lajn fin n ajn k antojn.

V e n d r e d o kaj s a b a t o : La Kongreso atingas sian finon.

La kongresdecidoj.

Tiel ni venas al la du lastaj ta goj de la kongreso : Vendredo m o n tra s la abundon de la k re a program povo de la v erd a popolo:

tri prelegoj en la Som era U niversitato, fak- kunsidoj de la blinduloj, M artinus-m ova- do, scienculoj, p o ŝtm ark -k o lek ta n to j, evan- gelia kunveno de K ELI, L ingva K om itato, lib e raera kunveno de T utm o n d a Ju n u la ra O rganizo kun la ĉeesto de n iaj v eteranoj ktp. ktp.

K aj jen sabato : fe rm o de la S om era U niversitato, fe rm o de la kongreso, dan- koj, k o n stato j, decidoj, m alhiso de la kon- g re sa flag o k a j su sp ira sento de k a r a adiaŭo. P rezid an to E. M alm gren legas la kongresdecidojn, el kiuj ni m enciis jam la eldonon de la S.U .-prelegoj k a j la esti- g o ta jn K ongresajn K onkursojn, sed krom ili estis k elk aj aliaj g ra v a j decidoj : ke kongres-aliĝoj estos a k c e p ta ta j nur antaŭ la 1-a de julio ; ke s-ro R agnvald R ia n kin , norvega pioniro, pro siaj m eritoj iĝos ho- nora m em bro de U E A ; ke oni klopodos per d iversaj rim edoj plibonigi la gazeton de U EA ; ke oni rekom endos al la landaj aso- cioj a ra n ĝ i E sp era n to -k u rso ĵn laŭeble kun la ekonom ia subteno de la ŝta to ; ke oni ra jtig is la estra ro n doni helpon al la is- lan d a m ovado por ku rso j al g e in stru isto j ; ke oni kreos propagandan centron, k a j oni esperas, ke s-ro Stronne povos funkcii kiel ĝ ia estro. L a program o de tiu pro p ag an d a cen tro e s ta s v a s ta : a ra n ĝ o de E sp eran to - sem ajnoj, flu g a n ta j ekspozicioj, g a z e ta ra servo.

G ra v a decido estis tiu, kiu rila tis la ara n ĝ o jn de a ltk v a llta j sam tem paĵ, some- ra j prelegserioj (S om eraj U n iv e rsita to j) laŭeble en p lu ra j landoj, a n k a ŭ sendepende de la kongresoj. E s tis decidite, k e la Elsi- n o raj ku rso j okazos estonte sub la aŭspicio de U EA . P ine ni m encias g ra v a n decidon, laŭ k iu U EA proponos al aliaj m ondorga- nizoj okazigi kunlaboron por la in te rn acia propagando, i.a. per recip ro k a inform ado pri aran ĝ o ĵ, k iujn n ia j k oncernaj mond- kongresoj decidis efektivigi.

K aj ni k a n ta s an k o raŭ unufoje la « Es- p e r o n », k a j oni m alrapide subenigas la

Galerio de Heroldo-legantoj. (3)

Ci-supre ni p rezen tas tria n dekon de He- roldo-legantoj. Ili e s ta s (de m ald ek stre d ek stre n — unue la supra, poste la m al- su p ra vico):

22. B enoit Paul, G rand Hotel, O ostduin- kerke, Belgujo. M alnova, ferv o ra esperan- tisto, lernis la lingvon 1905 en A rra s (F ra n - cujo), vizitis la u n u an U.K. en Boulogne k a j sa m ja re gvidis k u rson en Lens. 1907- 1910 del. de U EA en A lgiers (A frik o ), 1924 del. en O ostduinkerke, 1930-1934 prezidan- to de E sp.-grupo D uinkerke, vicprez. de F ra n c a N orda F ederacio ĝis 1935, kom ita- ta n o de S F P E ĝis 1934. (Vidu en H eroldo de 1.8.1947 reprodukton de p ro p ag a n d a m u rp en tra ĵo , kiun s-ro B enoit p en trig is en la resto racio de sia h o telo .)

22. Gahler Bruno, S andkam p 22, Glinde- H am burg, Germ anio. S udetgerm ano el Ga- blonz T ra u te n au , e sp eran tisto de 1921, ak- tivulo de ia m a G erm ana Esp.-Ligo en Ce- ftoslovakio, kiun li rep rezen tis en p iu raj U.K. A n taŭ la d u a m ondm ilito reg u la kun- lab o ran to de Heroldo.

23. Jervis R eginald F ra n k , 54 Lynwood Avenue, Slough (B ucks.), Anglujo. Espe- ra n tistiĝ is en 1927, UEA-del., diplom ito de BEA.

24. F roliŝek Anton, H orni Bojanow ice p.

H ustopeĉe u B rna, Ceftoslovakio. N ask. 14.5.

1888 en N apajedla. M ilitdifektiĝis dum ia unua m ondm ilito ; poste helpinstruisto, fine te rk u ltu risto . E sp era n tisto de 1925, U EA- del. en 1928, SA Tano de 1929. Li sk rib as :

« L a ta sk o de esp eran tisto j estas form i el la ho m aro unu g ran d a n vere hom ecan fa- milion. »

25. P ukarra K urt, GCLO 1022 B, (20a) H am btihren-L ager (K reis Celle), Germ. Es-

S tandardon, kies stelon dum la kongreso tiel fidige lum igis !a te a tr a reflektoro. N un ni se n tas la lum on en n ia koro. K aj jen fe rm iĝ a s la k o n g resa kontoro, la b ra v a j k a j ĉa rm aj poŝtistinoj lastfoje sta m p a s la leterojn k aj k a rto jn per la k o n g resa stam - pilo. P o sttag m eze a n k o ra ŭ okazas n ia las- ta radia dissendo je la 16-a horo (rip e ta ta ĉiam nokte je la 2-a horo), k a j poste fin ita la g randioza kongreso de Malmo.

Sed la kongreso por la a liaj ja m finiĝis, k aj precize, k iam la tra jn o ek v etu ris al Ko- penhago kun la g ra n d a am aso de la post- k ongresantoj, k aj al la a lia direk to —- al Stokholm o, precize k v azaŭ oni e k tiru s ŝnuron, ĉesas la bela vetero, k aj ekpluve- g a s en M alm o... Tia esta s la p erfe k ta re- ĝisado !

Dumkongresa Radio-Programo.

Ni devas an k o ra ŭ m encii ion p ri la pro- g ram oj de la Radio, k iu jn subskribinto re- d ak tis : L a 31-an de julio okazis ra p o rto pri la m alferm o k aj in terv ju o ku n Ludovi- ko Zam enhof. L a sekvan tagon krom la rap o rto jn ni donis gustu m o jn el la Solena M alferm o per la salu to j de n orda voĉo (S etala, H elsinki), suda (M arini, T rie ste ), okcidenta (Isb ru ck e r, N ederlando), orien- t a (B ugajski, P olujo). Lunde la ja m m en- ciita ju n a k aj ĉa rm a fra n c a trio k a n tis k a j D -ro S oderberg donis resum on el sia m a lferm a parolado de la S.U. M arde du k lare k aj vigle p a ro la n ta j 8-10 ja ra j kna- boj k a j ilia in stru a n tin o donis in teresan in- terparolon, tu te liberan. (F-ino M ontanus el Leiden, k aj la knaboj estis Ĵorgen k a j Jesper N eergaard, kiuj dum k v a r m onatoj lernis E speranton, neim ageble bone !) Mer- krede oni parolis pri kom erco (s-ro W ar- nier, P arizo ), pri scienco (D-ro N eergaard, D anlando) k a j pri instru ad o (s-ro E. Dahl, Svedlando). Ĵaŭde ni disaŭdigis la belan voĉon de s-ino L eh tiva a ra kun akom pano de s-ro D upuis (fin n aj k a n to j) k a j m al- g ran d a n enketon pri la In te rn a c ia Asocio de P o ŝtm a rk -k o le k tan to j (H. Lew is, B. Zell, f-ino S. Linnander, s-ro H ansen). V endrede oni aŭdis belajn k an to jn de s-ino M. Nor- ling (Svedlando) k a j ario n de s-ro N. N a- nev. A kom panis s-ro S. F orsten k a j s-ino Nanev. P oste k elk aj ra v ita j kon g resan o j parolis p ri siaj im presoj (s-ino Jacobi, Sud- afriko ; Ja y, B ritu jo ; H ojtasch, Belgujo ; k aj Berceti, H u n g arla n d o ). A n taŭ tio s-ro Midas el Londono parolis pri la Int. A m i- keca Ligo. S ab ate s-roj M alm gren, Gold- sm ith, Oliver k a j R o setti parolis p a rte p rt la kongreso, p a rte — la la sta — pri llte- r a tu r a problemo.

K aj k iam sa b a te je la 6-a horo p o stta g - meze nl p re te riris la iam an kongresejon, de kie m alap eris la koloroĵ de n ia neforge- sebla 33-a, ni ekvidis tie, kiel v iv a n tan arfiaism on de la kongreso, unu el la plej sim p atiaj k a j viglaj kongresanoĵ, k ies elokventecon ni an k o ra ŭ k elk a jn horojn an taŭ e adm iris. Sed nun a n k a ŭ li grum blis.

Sam e mi. K aj sur la ĉielo estis pluvkum u-

loj. • ’ F. SZILAGYI.

p e ra n tisto de 1924, korespondem a k a j in- terŝanĝem a.

26. Ziegler G erhard, stud. jur., Stolber- g er S tr. 13, Brem en, Germ. Ju n a esperan- tisto postm ilita. Li sk rib a s : « Mi decidis esperantiĝi, rig a rd a n te la m a lg a ja jn kon- sekvencojn de la fi-h itle ra reĝim o k aj la ru in aro n de m ia hejm urbo k a ŭ z ita n p e r hom a m alam o. E sp era n to donis al mi novan esperon k a j novan k u raĝ o n an taŭ e n en pli bonan estontecon. » F ervore p ro p ag a n d as k a i in stru a s E sp eran to n en p lu ra j kursoj, plej volonte al junuloj.

27. B riquet D-ro, rue F rĉd ĉric M ottez 37, Lille, F ran c. N a sk ita 1865, esp eran tisti- ĝis ja m a n ta ŭ la U.K. en C am bridge, aŭto- ro de E sp e ra n ta te k n ik a M edicina V ortaro.

« Vere mi estos baldaŭ 8 3-jara k aj tre bon- fa rta s , » bedaŭrinde n u r la vidpovo m al- fortiĝis, sed 100 ja ro jn D -ro Br. ne deziras atingi.

28. P etri U p a sa k a R., R ynningegt. 25, Orebro, Sved. E sp e ra n tistiĝ is en 1935 sed ja m uzis n ian lingvon en 24 v iz ititaĵ lan- doj. F ondinto k aj prezid an to de Societo po r O rienta K u lturo k u n m em broj en 19 lan- doj, U E A -fakdel. por budaism o.

29. Toornem an J a n M arinus, Diepenveen- sew eg 169, D eventer, Ned. N ask. 8.4.1890.

In stru isto en elem enta lernejo. E sp eran - tis tiĝ is en 1930.

30. D ratw er Isaj, 11 L isto p a c a 22, W ar- szaw a, Polujo. N ask. 1.1.1905. L crnis Es- p era n to n 1917-18 kiel gim naziano. Verki3 m u ltaĵn artikoloin oor H eroldo precipe en a n ta ŭ h itle ra periodo.

(P o rtre tito j povas ricevi e k s tra jn ekzem - plerojn po unu resp.-kupono aŭ egalvaloro.)

Kliŝo p ri la k v a ra deko ja m esta s p re ta

k a j aperos k iam eble.

(3)

16 Septembro 1948 Heroldo de Esperanto N-ro 14 (1092) paĝo 3

Ne necesas interpretado,

diris hungara anst. ĉefministro, ĉar li mem komprenas Esperanton.

Sukcesa Konferenco de Danublandaj Esperantistoj.

Oni povus ĝin ra jte nomi kongreso. Kelk- cent p arto p ren in to j el kvin landoj : A ŭstrio, B ulgario, Ceiioslovakio, H ungariando, Ju- goslavio (la rum anojn reprezentis la bul- g a ra j delegitoj). K om preneble la plej mul- ta j venis el H ungarlando, sed ĉeestis pli ol 70 alilandanoj.

E n la feste o rn am ita urbdom a salono diris dum la m alferm a kunsido la prez. de H ES, ŝta tse k r. F. V asadg-K ovacs, ke la konferenco ne volas ap a rtiĝ o n de U EA aŭ ian novan organizon, sed plifortigi la ko- m unan laŭp lan an laboron de la danubre- gionaj esp eran tisto j. L a konferencon salu- tis rep rezen tan to de la h u n g a ra registaro, ŝta tse k r. de e k s te ra j aferoj Iva n Boldizsar, d ek la ra n te ke la konferenco plifortigu la fronton de 1’ in te rn acia paco k a j la fortojn de 1’ dem okratio. Li prom esis pluan helpon de la reg istaro . E n nomo de la ĉefurbo esprim is u rb estro J. Bodnar sian opinion ke E sp era n to estas su r ĝ u sta vojo solvi la problem on de in te rn acia lingvo por la la rĝ a j la b o ra n ta j popoltavoloj. D um la m alferm a kunsido sa lu tis la konferencon el la P a riz a R adio D-ro Ivo Lapenna.

L a laborkunsidoj okazis dum k v a r tag o j en la bela delegacia ĉam brego de la parla- m e n ta palaco, kiun disponigis al la konfe- renco la p rezidanto de la p arla m en to Im re N agy. Tie funkciis poŝto uza n ta la konfe- rencan insignon kieJ stam pon. L a ŝta ta Mon- farejo eJdonis memorm edaJojn pri la konfe- renco el alum inio, k iujn ĉiu eksterlandano ricevis donace. L a konferencanoj povis duonpreze uzi la u rb ajn tram o jn . Dum la k onferenca artv esp ero g astlu d is la mond- fam a p ianisto Im re Ungar kun la (el Ra- dio k o n a ta ) k v a rte to de s-ano J. Biro. I.a.

prezentis valoran p rogram on la fam uloj de L ite ra tu ra Mondo ; enkondukan paroladon diris k a j sa lu tis en nomo de U EA P. Balka- nyi.

Dum la konferencanoj iun an taŭ tag m ezo n rig ard is fa m a jn fab rik o jn k a j presejon, kie E sp era n te p aro la n ta j laboristoj akceptis ilin, la g v id an taro fa ris honorvizitojn Ĉe m inistro-prezidanto D innges en lia oficĉam - bro k a j ĉe la ĉefaj p artio j. <5ie akceptis ilin g astam e la p a rtie stra ro , m inistroj kaj parlam en tan o j. L a p o p u lara p artiestro M atgas R akosi, a n s ta ta ŭ a n ta ĉefm inistro, tu j d eklaris, ke ne necesas interp retad o , ĉa r 11 m em iam lernis E sp era n to n k a j alte ta k - sas ĝin. E n ia in stru a m inisterio onl eksciis ke de nun funkcios speclala re fe ra n to por E speranto, en persono de m em bro de la Cef- u rb a m a g istrato , s-anino B. S zerĉm i, vic- prez. de H ES. M enciinda e s ta s la vizito ĉe la gvidanto de la S in d ik ata Centro, s-ano Is tv a n Kossa, kiu dum horo tre am ik e in- te rp a ro lis k u n la gastoj. (S -ro K ossa fa- rig is post la k onferenco m in istro por ln- dustrio.)

K rom la kunsidoj de la konferenco okazis fak k u n sid o j de pedagogoj, fervojistoj, tra - m istoj, filatelisto j k a j de turism o. L a las- ta n p arto p ren is rep rez en ta n to j de la hun- g a ra j fre m d u ltra fik a j organizoj.

E1 la am uzoj ni notu a g ra b la n vesper- m anĝon en la Klubo de L a b o rista Unueco, kie ĉiuj eksterlan d an o j estis gastoj, k aj vesperan ŝipveturadon su r la Danubo.

E n la laborkunsidoj, kiu jn prezidis laŭ- vice la e s tra ra n o j el la d iv ersaj nacioj, om detale ra p o rtis pri la m ovado en la unu- opaj landoj. Oni prip aro lis afero jn pri UEA, p ri n ep ra dem okrata, k o n tra ŭ fa ŝism a bazo, p ri k reo de D anubregiona A gadkom itato, kies se k re tarie jo estos en Sofia, pri komu- n a subteno k a j uzo de la revuoj Int. Kul- tu ro k a j Lit. Mondo, recip ro k aj grupvoja- ĝoj, ju n u la ra m ovado ktp.

Inaŭguro de Esperanto-strato okaze de Somera Esperanto-Lernejo

en Doksy (Ĉehoslovakio).

L a 17.-31.7. okazis ja m la tr ia feria kur- sa ro en D oksy ĉe la MaKa-lago. E n tri k u rso j k a j sem inario ĉeestis 200 gelernan- to j el 50 lokoj ; d irek to ris D-ro A. P itlik, in stru is ok in stru isto j. L a 31.7. ekzam enoj p ri scio k a j k apablo in stru i E speranton a n ta ŭ la ekzam ena kom isiono de EACSR.

P o sttag m eze okazis banado k a j (v et)re- m ado su r la lago, m ario n eta te a tro sur la strando, o ra to ra kon k u rso ; vespere danca- do, ak ad em ia a ra n ĝ o por festi la 65-an n a sk iĝ ta g o n de D -ro P itlik, venecia nokto, m a sk a k arn a v alo en la k a s te la j salonoj, k.a. L a 25.7. aŭ to b u sa ek sk u rso en la « Oe- Kan P arad izo n ».

L a 30.7. okazis, laŭ decido de la urb- estra ro , inaŭ g u ro de nova s tra to « Espe- ra n to ». F estp a ro lis la u rb estro k a j la vic- prez. de EACSR, D -ro K am aryt.

C iutage ap e ris in s tru a k a j am u za gazeto

« V erda Voĉo de Doksy ». Lo k o m itato de SELD penas, en la n a tu re ĉ a rm a Doksy krei esp eran tistan som errestadejon, kiu en CeHosiovakio pro specialaj instruplano, in- s tru a m etodo k a j sociaj entreprenoj de SELD h a v a s ja m bonan nom on k a j certe iam fa riĝ o s g ra v a kunvenejo de la interna- cia e sp e ra n tista publiko.

BAV.

!5555555555555555555555555555555555555555555-

La ekspedo de Heroldo n-ro 13

bedaŭrinde p rokrastiĝis tu ta n sem ajnon pro translokigo de Ja presejo (m aŝinoj k tp .) en alian straton, nom e de Oude- V a a rtstra a t 10If al K orte B egjjnenstraat 36-38, T urnhout, Belgujo. K om pense ni kJo- podos ekspedi n-ron H (Ja aktuaJan num e- ron) k e lk a jn tagojn a ntaŭ Ja aperdato. La venonta num ero (15) aperos la 16-an de oktobro, k a j poste Heroldo denove kom en- cos eliri duonm onate, do unu m onaton pJi fru e ol pasintjare.

VERDRUGHSTELAJ RADIOJ

(Fino de Ja 1-a paĝo.)

E speranton, kom preneble ! Sed diru tion prefere al la neesp eran tisto j ; la esperan- tisto j ja m lernis, k v an k a m ne ĉiuj sufiĉe perfekte. — L a rep rezen tan to de L EEN sin tu rn is al la « k u n ŝv ita n ta j kunkongre- s a n o j», ĉ a r estis tro p ik e varm e ekstere, pro la suno, k a j interne, pro la entuzias- mo. Tam en, ŝa jn is al mi, la ĝ u sta kongre- sa tem p eratu ro . — L a red a k to ro de Herol- do estis tre k o n te n ta p ro la bona vizito de la kongreso. T am en li deziras eĉ pli gran- dan kongreson, iam en estonteco, kun 5000 aŭ 10.000 p arto p ren a n to j, por la tu ta es- p e ra n tista ro : U EA, SAT, IK U E, K ELI, Heroldo, UL ktp . Cu n u ra revo ? — La finno fa ris longan vojaĝon. A lvenis nu r dum la m a lferm a kunsido, tam en ĝ u sta- tem pe por fini la salutparolojn de la re- p rezen tan to j alilandaj. Sed, pro laceco, aŭ ĉu estis pro emocio, devis lu k ti ku n vor- toj. — L a u rb a skabeno parolis tre sim- patie, k a j tiel fa ris la reprezen tan to j de sindikatoj ktp.

La tasko de kam arado Bannier kiel kon- g res-prezidanto ne ĉiam estis facila. An- k o raŭ ek z istas esp eran tisto j kiuj deziras pruvi ke E sp era n to ta ŭ g a s an k a ŭ por ...

disputo. Sed tiu pruvo jam delonge estis liverita.

Kongresejo estas bela afero. K ongresejo e s ta s la hejm o de 1’ kongresanoj dum la k o n g resa sem ajno. P recipe se ĝ ia interno e s ta s m alferm ita. Ne e s ta s agrable, dum horoj povi adm iri ĝin n u r de ekstere. Eĉ se ĝin o rnam as g ra n d a verda stelo k a j la verd a standardo.

N e tro fidu kongreslibron ! Laŭ la kon- greslibro, m erkrede okazis boatveturado t r a la k analoj. Laŭ la kongresgazeto, mi devis b o atv etu ri ja m lunde. Sed tion mi legis n u r m arde. E stis m ia p ro p ra kulpo, ĉ a r mi tro fidis la kongreslibron.

ŝ v ite taboris la poŝtoficistoj en la kon- g re sa poŝtangulo, kiuj dum unu a n ta ŭ ta g - mezo devis stam p i 3400 korespondaĵojn per la sp eciala k o n g resa stam pilo. M ulte ŝvi- tis (k a j soifis) an k a ŭ la kongresanoj dum la m a rŝo al Z am enhof-strato. Feliĉe ili tro v is tie laktovendiston, kiu estis konten- t a fa ri bonan negocon.

PJatjjzerstraat fariĝis Z am enhofstraat.

Diablo scias kial la Z am enhof-strato ori- gine nom iĝis P la tfe ra strato . <51 situ as ĉe la n o rd a ek strem o de la urbo. P li ekstre- m an stra to n la u rb e stra ro ne povis trovl.

<5i certe elektis ĝ u ste ĉi tiun strato n , por ke la arm eo de 1’ kongresanoĵ, marfiante tien dem onstracie t r a la t u ta urbo, h avu suflĉe d a okazo p or im presi la publikon.

Ce Z am en h o f-strato s ta ra s ĝis nun unu domo, k v an k a m gran d a. E n ĝi e s ta s in- s ta lita la ŝip k o n stru a fa k o de la u rb a me- tia lernejo.

Cu vi scias kio estas danano

^f

P re seraro por « b a n a n o », vi opinlas ? Ne, ĉ a r ba- nanoj ne estis troveblaj en A m sterdam . Sed eble vi scias, kio e s ta s an g lan o k a j fran - cano ? A n k aŭ ne ? N ek m i ! Sed en Ams- te rd a m oni e k s te r la kunsidoj k o n sta n te parolis pri an g lan o j k a ĵ francanoj. Kial ne an k a ŭ pri n ederlandananoj ?

O fendita belulino. Bela k am arad in o el Z.

plendis ke neniu volas sin okupi pri fii, ĉ a r ŝi esta s nu r 22-leciona kom encantino. Sed

Ĉu ili estas frenezaj ?

K a ra H eroldo !

Mi h av a s la plezuron kom uniki al vi, ĉi-kune, eltondaĵon el fra n c a sem ajngazeto de la 25-a de m ajo, « I c i- P a r is » (Ci tie P arizo ), kiu k o n ig as al siaj legantoj la n u n ajn p rep a ra d o jn por la g astig o de la ĝ en e rala kunveno de UNO, kies ĝ enerala sek retario , s-ro T rygve Lie, elektis tiun ĉi urbon k a j la lokon a n ta ŭ k elk aj m ona- toj, post vizitoj en k elk aj aliaj urboj even- tu a le konsiderindaj por la sa m a celo.

N ek tiu elekto nek la kostego de la ne- cesaj ara n ĝ o j speciale in te resa s nm , espe- ran tisto jn , k v a n k a m fine ni vole-nevole pa- gos n ian p a rto n el tiu j elspezoj, sub ia aŭ alia formo. Je m ia h u m ila opinio, tam en, la urbo estas m albone e lek tita : P arizo es- ta s urbo, kie la plezuroj e s ta s tro facilaj, m a lg raŭ la n u n aj m alhelpoj en la ĉ iu tag a vivo, k a j ŝa jn a s al mi, ke la laboroj k a j re- zu ltato j de la kunveno estu s pli u tilaj, se la delegitoj devus loĝi en unu el la d e tru ita j urboj kiuj ne m an k as en niaj landoj ...

Eble ilia kom forto estu s m alpli ŝatinda, sed tio in citu s la delegitojn labori pli rapide k a j k u n pli bona sp erto pri la mal- feliĉa s ta to de n ia j kuncivitanoj.

P o r ni, esp eran tisto j, e s ta s alia dem ando ph interesa. Ciufoje, kiam mi a ŭ d a s pri in te rn aciaj kunvenoj, m i in teresiĝ as pri la Jingva dem ando. Ni ĉiuj scias nun, ke la progresoj de la sciencoj, eĉ a n ta ŭ la in- vento de 1’ atom bom bo, p erm esas al ĉiu ĉeestanto, dan k ' al la radiofonio, aŭdi sam - m inute, en sia p ro p ra idiomo, la trad u k o n la ŭ v o rtan de la parolado de 1’ oratoro. Tio esta s ebla pere de d ensa reto d a fadenoj, kondukiloj, aŭdiloj, m ikrofonoj, k a j tiel plu, kiuj eble e s ta s ad m irindaj sed an k a ŭ m u ltek o staj k a j n e p ra k tik a j ...

K aj m i enpense im agas, kio okazus, se tiu j homoj, kiuj p ren a s su r sia jn ŝultrojn la pezan ta sk o n reordigi la m alsanan mon- don, e stu s dediĉintaj k e lk a jn horojn de sia vivo por la lernado de B speranto ! Ili povus fo rĵe ti la kom plikan ilaron, la aŭdilojn ktp., ŝp a ri tem pon k a j monon, atin g i efik ajn re- zultatojn, sukcesojn !

Sed la profesio ŝa jn a s enviinda, k a j ni tim a s kom preni k ial ili ne a te n ta s pri pli sim pla solvo.

Ni, esperantistoj, e s ta s sim plaj hom oj ! P. BENOiT.

tion ŝi n u r im agis, ĉ a r alia kam aradino, ne tiom bela, k aj nu r 2-Ieciona kom encan- tino, ĉiam estis ĉ irk a ŭ sv a rm ita de junuloj.

Prononco I. F ra n c a ĉarm ulino al neder- landa k am arad o : «C u vi povas diri : Mi am as cin f » — « H o jes, al v i mi povus tion diri. » — « Cu vi scias tion ce rte ? » —

« Jes, mi cias. ĉ u mi diru ? » — « Diru! »

« Je n do : Mi a m a s cin ! » — « T re bone, k a j se mi ne ja m havus fianĉon hej- n:e, rni eble reciprokus. Sed kial vi k a j ĉiuj nederlandanoj ĉiam d iras : mi cias, an sta - ta ŭ mi scias ? » — « Tio estas, ĉa r ni ne- derlandanoj ne povas prononci la sonkom - binon s k aj c. » — « Sed vi ja pruvis ke vi povas. » — « .." .? » — « Vi diris : Mi am as cin. Sekve, vi an k a ŭ povas diri : mis cias.

L a tu ta sukceso estas n u r afero de disci- plino. » — « Ha, dankon pro la leciono ; ĝi estas bonega. K aj al vi kom plim enton : Vi estas ne n u r ĉ a rm a sed diable le rta sam - ideanino. »

Prononco II. L a am asloĝejo, kie resta d is g ra n d a p a rto de la kongresanoj, troviĝis ĉe « L a u rie rg ra c h t », — stratn o m o m alfa- cile prononcebla por eksterlan d an o j, k a j m ultaj vane rom pis pro ĝi sian langon. Ne m irige ke dan a kam arad o , kiu « iom tro profunde rig ard is en la glason », postulis ke oni donu al li alian adreson, kien iri, aŭ ke oni kon d u ku lin al la am asloĝejo, Ĉar li ne povas prononci tiu n « L aŭli—1—lla ...»

Du estas kvar. A nglo k a j skoto, — du britoj. Kune kv ar, Ĉu ?

Kie li lasis sian jupon ? Unu el la sko- to j su rh av is bareton. N ek u tim a vidajo en Ĉi tiu lando. N ederlanda virino ridis pri ĝi. « K ia hom o li e s ta s ? » ŝi dem andis. —

« Skoto ! » estis la respondo. — « Do kie li lasis sian jupon ? »

K iu ne honoras cendon, tiu guldenon ne m eritas. A m sterd am aj tra m o j e s ta s m alra- pidem aj k a j kom encas sian la sta n veturon ja m je la 11-a nokte. Sed ili le m ig a s al la publiko honori la cendon. U nu veturo kos- ta s ne 10, ne 15, ne 20 k a j ne 25, sed 10 plus 1 cendojn. Tiu unu cendo ne esta s trinkm ono. K vankam la sta tem p e la fisko inventis im poston je trinkm onoj. Tam en la A m sterd am aj tram isto j esta s bonhu- m oraj k a j sp rita j. K elkaj eĉ p aro la s Es- peranton.

Rem brando. Sveda k aj fra n c a kongresa- noĵ p rom enas laŭ kanalo. Ili volas viziti la domon de la fa m a p en tristo R em brando (R em b ra n d t). Ili p re te rira s viron, kiu sta - ra s apud rem boato k aj, a n ta ŭ ol eniri en ĝin, p ren a s gluton el botelo. L a svedo de- m andas, ĉu li povas m ontrl al ili la vojon al la domo de R em brando. L a viro ne kom- prenas, sed p ren as d uan gluton el sia bo- telo, por « fo rtig i » sin por la rem laboro.

D iras la franco : « Jen Jia ... rem -brando! » L a urboplano de A m ste rd a m h a v a s la form on de ara n eaĵo , k la rig is unu el la « in- diĝenaj » k ongresanoj a) alilan d a kam a- rado. Kredeble e s ta s tial, ke m u lta j ek- sterlandanoj tiom sentis sin k a p tita j en tiu urbo, ke estis m alfacile por ili, adiaŭi de ĝi post la kongreso.

De A m sterd a m o Parizon ! Sur la globuso n u r k elk ce n tim e tra vojo senm alhelpa. P or esp e ra n tista kongresvizitonto ĝi signifas tu tja ra n atendadon k a j ŝparadon, k a j mul- ta jn klopodojn. T am en : L a 21-a finiĝis,

vivu la 22-a ! TOJO.

Elpikoj el leteroj kaj kartoj.

A n g lu jo :

Diablo ! Kion signifas la v ortaĉo « ne- dom ptebla » en la u nua kolono, u n u a paĝo, H eroldo n-ro 10 ?

(Respondo : L a a n g la leganto pardonu ke la red a k to ro forgesis ŝanĝi tiun « nedomp- te b la » je « nebridebla » aŭ « nelim igebla »;

tiu forgeso tam en p ru v as ke la radiko

« dom pt », fakesprim o el la c irk a vivo, kvan- k am ne tro v iĝ a n ta en P.V., estis sam e fa- m iliara al la red a k to ro kiel al la aŭtoro.) CeKosJovakio :

... g ra v a s ne n u r tio, kion oni propagan- das, sed ankaŭ, k a j ofte eĉ pli m ulte, la maniero, Jaŭ kiu oni tion faras. B ona afero, v a s tig a ta p er fajro, sango, m aljusteco k a ĵ m urdado fine m ontriĝos m albona afero, ĉa r iu ta g e oni konstatos, ke ĝ ia te o ria valoro tu te ne egalis la nem ezureblan valoron de la hom aj estaĵoj, kiuj devis vane fali k a j perei, por ke ĝi povu vivi dum k elk aj efe- m e ra j ja ro j aŭ m onatoj. K aj m ale, eĉ nee- m in e n ta ideo povos siatem pe fa riĝ i fru k to - dona, se ĝi evoluis dem okrate, sub daŭ raj k o n sta n ta j k ritik o k a j kontrolo.

N IA POŜTO.

Denove Ja m a n ko de Joko devigis nin pro- k ra s ti p lu rajn ja m k o m p o stitajn artikolojn, anoncetojn ktp. por la venonta num ero. Bon- volu pardoni, se via artik o lo aŭ anonceto tro v iĝ a s in te r la p ro k ra stita j.

L a abonantoj, kiuj ĝis nun ne pagis la duan p arto n de sia n u n ja ra abonkotizo, bon- volu tion fa ri kiel eble baldaŭ. Sinceran dankon anticipe !

HeroJdo-numeroj 1, 10, 11 k a j 12 de la n u n a ja ro elĉerpiĝis. A1 novaj abonantoj por la tu ta jaro , aŭ por la d u a jarduono, ni liveros a n s ta ta ŭ e a lia ( j) n n u m e ro (j)n .

AJ n-ro 13 estis eldonita prospekto de la Esperanto-F ilm -G rupo, A ntw erpsestr. 45, B ergen op Zoom, N ederlando. N i rekom en- d as ĉi tiun prospekton al la a te n to de n ia j legantoj.

Ĉagreno de I' bovo.

PJoris bovo pro ĉagreno, Sciiĝinte de azeno Ke, laŭ ŝa fa aksiom o,

6 i sa m stu lta s kieJ ... homo.

EUG. M ATW IEJCZUK.

Dek tagoj sufiĉis ...

Ŝtate subvenciita porinstruista Esperanto-kurso.

Dek tag o j sufiĉis por havigi al parto- p ren an to j de ŝ ta ta E sp era n to -k u rso por svedaj pedagogoj sufiĉe da scio pri la lin- gvo, por ke ili povu kun kom preno sekvi la k ongresajn aranĝojn. P e r kiu alia lingvo tio estu s ebla ?

La kurso kom enciĝis la 20-an de julio.

L a nom bro de la p a rto p re n a n ta ro kaj la nornbro de la varm o g rad o j estis sam aj, am baŭ estis p roksim aj al 40. Ne estas fa- cile sidi en klasbenkoj kiam oni volus dum la tu ta tago serĉi indulgon en la akvo. Sed je la honoro de la p a rto p ren a n ta ro , ĝi he- roe eltenis k a j dum dek tag o j ak iris respek- tin d an kvanton da E speranto-scio.

L a du in stru isto j de la k urso estis s-roj D-ro F. SziJŭggi (B udapest) k a j R oland D upuis (R ouen), Ili rep rezen tis du tu te di- versajn instrum etodojn ; la unua uzis lum- bildojn k aj grupludojn en sia instruado, s-ro Dupuis fu ndam entis sian kurson sur la Ce-metodo. La rezulto estis tre konten- tig a en am baŭ kursoj.

L a kursloko — la t.n. R ibersborg lernejo

— e s ta s unu el la plej novaj lernejoj de MaJmo, k a j ĝ iaj te k n ik aj artifik o j, ĝia kom forteco esta s sensacio eĉ en Svedlando, kiu esta s fam a p ro siaj luksaj lernejoj.

P e rfe k te a ra n ĝ ita lern eja kuirejo, infan- m anĝejo, k u ra c ista konsultejo, d en tk u ra - cista ĉam bro, p erfek te o rg an iz ita m ikrofo- n a a ra n g o por ĉiu unuopa klaso el la koro de la lernejo, t.e. la re k to ra ĉam bro, k aj m u ltaj aliaj in teresaĵo j k ap tis la intereson de la instruistoj. T iuj in stru isto j venis el la plej diversaj p a rto j de la lando. S ufiĉas diri, ke la plej suda p a rto p ren a n to loĝas ĉ.

1500 kilom etrojn de la plej norda. P or la ce te ra Eŭropo, escepte Sovetion, tia j dis- ta n co j estas tu te fan ta zia j.

L a sveda ŝta to financis la tu ta n kurson, kio signifas, ke, krom la diversaj honora- rioj k a j aliaj kostoj, ĝi donis al ĉiu p arto- pren an to la kontraŭ v alo ro n de la fervojbi- leto al la k u rso k a j krom tio ĉiutage cer- ta n sum on por la loĝo-m ango. L a nom bro de la p a rto p re n a n ta ro estis lim igita.

Esperantistaj ministroj.

S-ano W. Drees, unu el la gvidantoj de la n ed erlanda L aborpartio, kiu ja m estis m in istro por socialaj afero j en la a n ta ŭ a j re g ista ro j postm ilitaj, farig ls m inistro-pre- zidanto (Ĉefm lnistro) de la nova nederlan- d a kabineto.

S-ano Istv a n M. Kossa, kiu ja m a n ta ŭ la la sta m ilito p arto p ren is la h u n g a ra n labo- rlsta n E speranto-m ovadon, eĉ gvidis tra - m istan E sp.-grupon k a j post la m lllto dum 1945-47 estis p rezidanto de H u n g a ra Esp.

Socleto L aborista, estls la 6.8. n o m a ta mi- nistro de industrio. <5is tiu tem po li estis gvidan to -ĉefsek retarlo de la h u n g a ra Sin- d ik a ta Centro, al klu a p a rte n a s 1.500.000 laboristoj. Li e s ta s p atro n o de H ES k a j ofte decide helpis la p ostm ilitan movadon. Li estas en lu g v id a n taro de H u n g a ra Labo- ris ta P artio. C etere an k a ŭ la h u n g a ra an- sta ta ŭ a n ta ĉefm inistro, M. R akosi, lam ler- nis k a j kom prenas E speranton.

La 40-a Franca Esperanto-Kongreso

okazis pentekoste en la Sorbonne en P ari- zo, sub prezido kom ence de s-ro Levin kaj, pli poste, de la novelek tita p rezidanto de Unio E sp e ra n tista F ra n ca , s-ro G eorges W arnier, e sp eran tisto de 1904. L a kongreso p ritra k tis m ultajn p u n k to jn (ra p o rto j, elek- toj, diskutoj, paroladoj, danko al la eks- iĝ in ta prezidanto P. P e tit pro lia m u ltja ra agado, k tp .) ; interalie oni aŭdis elokven- ta n alparolon de D-ro L apenna el Jugosla- vio k a j ĝuls e s p e ra n tp a ro la n ta jn film ojn p re z e n tita jn de s-ino Isb ru c k er el N eder- lando. L a 41-a kongreso verŝajne okazos en A rras.

!5555555555S555555555555555555555555555555553

Mikspoto.

A ŭ tu n o en Ja somero. Jullo B aghy, en unu el siaj plej ĉ a rm a j noveloj, okazlgas

« printem pon en la a ŭ tu n o ». Sed n u n ja re vere okazis « a ŭ tu n o en la som ero ». S p rita legantino esprim is la opinion ke Heroldo an k a ŭ dum la ĵu s p a s in ta som ero e stu s po- v in ta ap eri duonm onate, ĉ a r dum tia some- ro la red a ld o ro ja ne povis kuŝi su r la stra n d o sunb an u m an te k aj neniofarante. Si e stu s prava, se ne la eldono de ĉiu plia num ero ko stu s pr. 400 guldenojn k a j se ne dum som ero ni an k a ŭ havus la taskon, p o stfari m u ltajn laborojn p ro k ra stita jn (precipe korespondadon k a j lib ro te n ad o n ) k a j a n taŭ la b o ri (precipe redakcie).

Oni eltrovis novspecajn gram ofondiskojn, kiuj povas ludi seninterrom pe dum 22 mi- nutoj. L a infanoj de n laj g en a jb a ro j povas ludi seninterrom pe dum la tu ta tago.

«CosmogJotta » en sia ju lia num ero aser- ta s ke Georges AvriJ esta s pseŭdonim o de s-ro Yelland. Do, kiam ni estis en N ice ku- ne ku n s-roj Y elland k a j Avril, ni certe estis ebriaj, ĉa r ni vtdis ilin (aŭ ĉu ni de- vas diri « lin » ?) kiel du personojn.

Kio estas « surda-nuba eksk u rso » f de- m andis nin ap uddanublanda legantino. &t tro v is tiu n ĉi esprim on en H eroldo n-ro 12.

p aĝ o 4 ( « A ŭ stria K ongreso okazos en Linz »). N i inform iĝis ĉe la kom postlernan- to, k a j li m iregis ke ni ne scias ke tio ne povas signifi ion alian ol e k sk u rso n dum nuba vetero sed sen fulm otondro. Je n !

La Tero estas ronda ; tia l estas por la pli m u ltaj homoj m alfacile teni ekvilibron dum la tu ta vivo.