Eldono: Flandra E sp era n to -In stitu to , P. v. H u m b eek stra a t S, B russel-W est.
R edakcio-A dm inistracio: T. Ju n g , H arstenhoekuieg 223, Scheveningen, Ned.
Jara b o n o : B elgujo 165 fk ., Nederlando 9 gld. ; cetere laŭ aparta tarifo.
A noncetoj : 25 ko m en cita j vortoj b. fk . 25.— , gld. 1.25 aŭ 6 resp.-kuponoj.
P o r 26-50 vortoj duobla prezo. — Unil resp.-kupono eg a lv a lo ra s 0.20 gld.
DE ESPERANTO
DUONMONATA INTERNACIA ORGANO DE LA ESPERANTO-MOVADO
N-ro I I (1089) FONDITA EN 1920 — 24-a JARKOLEKTO 10 Junio 1948
Eksterlanda vojaĝo restis internurba.
La hungara ĵurnalisto Ferenc F ejtb ne tu te m alpravis, skribante k e « vojaĝado — alm enaŭ provizore —■ ĉesis ».
T am en nia redaktoro certe estu s rice- vin ta la vizon por M ŭnchen, se oni ne bstus forgesinta m eti Han nom on sur la listdn de tiu j naŭ personoj el Nederlando, por k iu j la P erm esa Oficejo en H ago-Schevenihgen estis ra jtig ita doni la vizon.
S e k v e de tiu forgeso, la kongresanoj en M ŭnchen ne povis vidi la oficialan repre- zentanton de Universala L igo k a j de neder- landa Esperanto-asocio L E E N , n ek la ofi- cialan raportiston de Heroldo, ka j vojaĝis al la kongreso el Nederlando naŭ persgnoj, sendube tre fe rvo ra j k a j tre ĉarm aj gesarn- ideanoj, sed kies plim ulto estis n ek ofici- alaj reprezentantoĵ nek internacie koŭataj.
S ek v e a nkaŭ niaj m u ltse m a jn a j klofrodoj por ĝ u sta tem p e ricevi pasporton, la labo- roj por p rethavi plurajn preleg teksto jp , la perdo de tem po, la elspezoj por « infern- urbaj vojaĝoj », telegram oj, telefonado ktp., sed precipe la espero, denove povi ttbere paroli nian lingvon en la lando, kie llspe- ranto k a j Herotdo a ntaŭ 12 ja ro j estis m al- p erm esitaj, — ĉio estis vana.
Pro la neapero de nia nom o en ta listo, eĉ la kom pleza interveno de altranga usona sam ideano en Nederlando, k a j a nkaŭ la afabla helpem o de la koncernaj oficistoj en la P erm esa Oficejo, k iu j du tagojn antaŭ la kom enciĝo de la kongreso speciale tele- fonis al la usonaj a ŭ to rita to j en F ra n kfu rt, ne plu povis ŝanĝi la aferon.
N ia plano, ĉeesti la unuan germ anan Es- peranto-kongreson post la m alperm eso de nla m ovado en 1 9 3 6 ka), p o st la konĝreso, prelegi en diversaj aliaj urboj (Berlin, Koln k tp .), do « falis en la a kv o n », k a j ni uzis la g ajnitan tem pon por p ostfari diversajn laborojn p ro k ra stita jn pro la antaŭaj klo- podoj, precipe librotenadon k a j koresponda- don.
La venonta num ero de Heroldo aperos la l-a n de julio ; sed ni klopodos ekspedi ĝin ja m k e lk a jn tagojn antaŭ la fino de junio.
1S70 personoj el 31 landoj aliĝis ĝis la 24-a de m ajo al la 33-a Univ. Kongreso.
Interesa poŝta stam po. L a 33-a U.K. ha- vos specialan poŝtan stam pilon. Tiuj ge- sam ideanoj, kiuj je m em oro deziras senda- ĵon kun tiu stam po, sendu unu respond-ku- ponon k a j koverton aŭ k a rto n ku n adreso ja m sk rib ita, al : 33-a U n iv ersala K ongreso de E speranto, Malmo, Svedujo.
P ostkongreso en Kopenhago okazos saba- ton, 7.8. (vizito de urbdomo, fe sta kunesta- do), dim anĉon, 8.8. ( tu tta g a ekskurso al N ordselando k u n vizito de m alnova kas- telo K ronborg k a j tom bo de H am let) k aj lundon, 9.8. (vizito de Zoologia Gardeno, Muzeo de Thorvaldsen, aŭdiencaj salonoj de la reĝo, bierfarejo C a rlsb erg ). P rezo por la fe sta kun estad o (en irpago k a j k afo ) 3 kr., tu tta g a ek sk u rso 15 kr. H otelĉam - broj k o sta s 10 aŭ 15 kr. por unu nokto.
p riv atĉam b ro j 5 kr., am asrestejo 3 kr. U nu d a n a krono = 0.80 sveda krono. Anoncu vin al la P o stk o n g resa K om itato, P r. Jor- gensgade 4 A, K openhago N, Danlando.
S visa K aravano al Svedlando forlasos Ba- sel la 27.7. je 11.40 svisa tem po, forveturo (laŭ g erm a n a tem po) el K arlsruhe 18.49, F ra n k fu rt 21.45, H annover m erkrede 5.43, H am b u rg 8.53, F len sb u rg 12.42, P adborg 13.20, F re d ericia 15.56, K openhago 22.13, alveno en M almo 23.25, en Stockholm ĵaŭde 8.40. L a svisoj tr e ĝojus, se e k sterla n d aj ge- sam ideanoj v ojaĝus en la sa m a vagonaro,, a ŭ se nekun v etu ro n to j estu s su r la perono en la stacioj, kie la vagonaro h alto s : verd a flago indikos la vagonon. R eveturo okazos el K openhago la 10.8. je 11.45. La k a ra - vanon a ra n ĝ a s Esp.-Soc. Zŭrich, W erner L aederach, K ŭ n g en m att 31, ZUrich 55.
Tuthora Esperanto-elsendo okazos
la 5-an de julio el la Verda Stacio Praha je 21-22 h. GM T (22-23 h. M E T ) : raportado pri la S okol-festoj, registrita sur sonim - presa strio r e k te en la Sokol-stadiono.
TRIUMF’ ! TRIUMFO!
Ruinoj retiriĝu ! Forkaŝu vin, mize- roj ! Zorgoj, estu forgesitaj ! Vangoj grizaj, kaviĝintaj, por moment’ re- kovru vin per ĝojkoloro !
Vidu : Sunradioj tra la stratoj flu- as, ĉielo mem ĝojridas, ĉirkaŭflirtas ĝia blumantel’ la urbon. Vibras la aero de printempa varmo.
En la parko verdas la arbustoj, kantas birdoj, pompas floroj.
Flirtas papili’ eĉ super sojloj de ruin-amaso.
Triumf’ ! Triumfo !
Ĉu trium f’, ĉar vintron venkis la printempo ? Ĉu ĉar varm’ forpelis frostajn noktojn, ĉar rigidon viglo anstataŭis ?
Ha, tio estas ja triumfo ĉiujara.
Ĝi revenas tra 1’ jarcentoj kaj jarmili- onoj. Ĉu prospero regas aŭ mizero, ĉu milito furiozas aŭ la glav’ ripozas. Ĉu la homo vivas en kaverno, en kaban’
aŭ nubskrapul-interno.
La trium f’, kiun ni celas, estas tri- umfo malsama, unika* Ĝi estas ne pli kaj ne malpli ol triumfo de la Verda Stelo super Hokokruco, de Novtempo super Mezepoko, de Progreso super Reakcio, de luma Ideo super malluma Perforto, kiu volis bari al la Ideo, per malpermeso kaj persekuto, la vojon al la venko. Kaj tiu ĉi triumfo estas tiom pli signifa, ĉar ĝi okazis ĝuste en Mŭnchen, unu el la ĉefaj iamaj fortikaĵoj de la nazi-reĝimo. Gi estas la plej bela triumfo ĝis nun akirita de nia Ideo en ĝia 60-jara batalado malfacila.
La Kongreso de Mŭnchen
« Nu, k ia n im preson vi h av a s de nia kon- greso ? » dem andis m in D-ro S iegfried Zieg- ler, la ferv o ra prezid an to de G erm ana Es- peranto-A socio, kiam ni — m a n p re m an te — renkontiĝis en la ŝtu p a re jo de la T eknika A ltlernejo dum la dua p en tek o sta tago.
« Ĝi estas g randioza m anifestacio por E speranto, » mi respondis, « efik a propa- gando por la g e rm a n a m ovado, k a j fru k to - dona en sia laboro. Resum e : vere im pona trav iv aĵo , neforgesebla por ĉiu p arto p ren a n - to. Mi g ra tu la s vin pro tiu unika sukceso. » L a varbkunveno sab ato n vespere efikis ja m pro sia ek ste rla n d a paro lan taro , in te r ili la vigla, e n e rg i-ŝp ru c an ta fra n c a SAT- k a m a ra d o V annier ; la bonvolem a usona publicisto s-ano Sayers, oficisto en la mi- litis ta reg istaro , bone k o n a ta k a j ege ŝa ta - t a de la g erm a n a sam ideanaro ; la an g la sam ideanino M ary C. M ajor el Londono, k iu g ajn is la plej fo rta n aplaŭdon pro sia n a tu ra ĉarm o k a j sia sp rita parolado ; k aj n ia sam e ferv o ra kiel am inda sam ideano k o rte g a k o nsilanto S teiner el Vieno. Du in- te rp re tisto j flue tra d u k is la E sp eran to -p a- roladojn a l la g erm a n aj gastoj.
K ato lik a k a j evangelia diservoj inde en- kondukis la dim anĉan kongresprogram on.
L a g ra n d e g a k ongreshalo en la G erm ana M uzeo estis tu te p len ig ita de am aso da verdstelanoj k a j gastoj, kiam la p rezidanto D-ro Ziegler sa lu tis la ĉe estan ta ro n de la Solena M alferm a Kunsido, speciale la m ult- no m b rajn em inentulojn Ŝ tatajn, u rbajn, par- la m en tajn k tp. k a j la e s p e ra n tista jn g asto jn el 15 nacioj.
L a ĉ e fu rb e stro de la kongresurbo, D-ro Scharnagl, kom encis la longan vicon de salu tp aro lan to j, k a j la b a v a ra m inistro por edukado, D-ro H undham m er, finis siajn vortojn per bondeziro en E speranto. A nkaŭ m u ltaj aliaj ŝ ta ta j k a j sociaj a ŭ to rita tu lo j parolis esperantlingve. P o r la ek sterla n d aj g asto j sa lu tis la kongreson usona, franca, b rita , aŭ stria , sveda, dana, nederlanda, bel- ga, litova, u k ra in a k a j svisa sam ideanoj.
L a rep rez en ta n to de F la n d ra Ligo E speran- tista , s-ro E. C ortvriendt, alp o rtis an k a ŭ la salutojn de H eroldo k a j de ĝia redaktoro.
Triunif’ ! Triumfo !
Mirinde leviĝis la germana Espe- ranto-movado el la ŝajnmorto, en kiu post la malpermeso ĝi troviĝadis. La malamikoj tro frue jubilis, kiam ili publikigis siajn « tomboparoladojn pri la mondlingvo Esperanto ». Ili do- nis insidan ponardpuŝon al nia mova- do, sed la piko ne estis mortiga. Ili ĉarpentis fortikan ĉerkon, metis en ĝin la ŝajnmortinton kaj enfosis ĝin profunde en la teron. Sed kiam post la kataklismo de 1’ reĝimo la fan- faro de la Liberigo eksonis, tiam la ŝajnmortinto revekiĝis al la vi- vo, krevigis la ĉerkokovrilon kaj revenis inter la vivantojn. Ĝi renkon- tis ruinojn sur sia vojo, malsaton, mi- zeron kaj larmojn. Malgraŭ tio ĝi re- fortiĝis, reorganiziĝis kaj disvasti- ĝis. Ne estis plu lernolibroj nek vor- taroj, nek literaturo, nek gazetoj ; ne estis salonoj, nek elektro, nek hej- to. Kaj tamen la miraklo okazis : Nur tri jarojn post la falo de 1’ plej gran- da malamiko de nia afero okazis en Mŭnchen, dum la pentekostaj tagoj de l’ jaro 1948, la plej granda landa Es-
■peranto-kongreso iam ajn en iu lando organizita.
Restos eterne bedaŭrinda fakto ke, en tiu ĉi manifesto de triumfo de nia afero super ĝia ĉefa kontraŭulo, ne povis partopreni, pro iu malfeliĉa for- geso, ĝuste Heroldo en la persono de ĝia redaktoro, kiu en 1936 forlasis ĝuste tiun landon, kaj ĝuste pro ĝia tiama reĝimo, por povi alilande daŭ- rigi la poresperantan laboron. Sed spirite ni ja ĉeestis kaj kunfestis, kaj ankaŭ ni kunĝuis la triumfon.
estis vere impona travivaĵo.
P o sttag m eze okazis la ĉefkunveno de G erm ana E speranto-A socio, k a j vespere es- tis speco de in te rk o n a tiĝ a vespero en « Ma- th a se rb ra ŭ u », k u n a rtis ta j prezentadoj.
Lundon m atene laborkunveno ; vespere d iv ersaj fakkunsidoj.
P o r la daŭro de la E speranto-kongreso, la urbo MUnchen estis fe rm ita por aliaj g ra v a j kunvenoj. Oiuj hoteloj, specialaj tra - fik a j ara n ĝ o j k. sim. estis rez erv ita j al la kongresanoj. Oni m anĝis en grandkuirejo, kie an k a ŭ tro v iĝ is speciala poŝtejo kiu sta m p is per speciala k ongresstam po du- lingva.
Laŭdon m e ritas la diversaj organizoj, pre- cipe la loĝigo k a j n u trad o de tiom g ran d a hom am aso en d e tru ita urbo. P o r la ger- m anoj, sc ian taj la n u tra d a jn cirkonstancojn, e s ta s p resk a ŭ nekredeble, ke la Munliena- noj venkis tiu n problem on. L a ta g - k a j vesperm anĝoj en « G ro ssk ŭ c h e » (grand- k u irejo ), eĉ sen depreno de kuponoj, estis b ongustaj k a j a n k a ŭ sufiĉe sa tig a j ; kom- preneble ne estis donebla viando aŭ sim ila m u ltk alo ria n u traĵo . Tiuj, kiuj supozas, ke la favoro de ia u rb estro tion ebiigis, ver- ŝajne pravas.
A ranĝo de g ra n d a kongreso estas ankaŭ g ra n d a risko, precipe en lando, kie la m ilito ĉion detruis. Sekve n u r unu grupo invitis la kongreso por la venonta ja ro : Gottin- gen. La invito e s ta s unuanim e ak ceptita.
Do: K oran dankon al la afa b laj gastigin- to j en M ŭnchen k a j « Ŭis revido 1949 ! » en G ottingen, la bela u n iv e rsita ta urbo en la koro de G erm anujo, proksim e de verd- a rb a ra H arz-m o n taro !
H. J.
E l letero de svisa sam ideano al nia re- dakcio :
G EA-kongreso. Ni estis tie k v a r svisoj.
L a vizo n u r venis sa b ate je 12.05, en la sta m om ento a n ta ŭ ferm o de la oficejo. Ni sta r- tis dim anĉe m atene. L a kongreso tre impo- nis al ni, k a j ni estis p lenkontentaj.
(Fino sur pĝ. 2.)
Karola Rossetti,
Ponciau, W rexham (B ritu jo ), estas nomo ka j adreso, plurfoje aŭdita aŭ legita dum la lasta j m onatoj en rilato ku n la Dua In- ternacia M uzikfesto, kiu okazos en la tagoj de 15-a ĝis 20-a de junio cn Llangollen en la kim ra parto de B ritujo : Ŝi, nom e, estas la E speranta sekretariino por la nom ita M u zikfesto k a j plenum is en tiu fu n kcio grandan kva n to n da utila laboro. N ia j ge- legantoj certe ŝatos ek ko n i tiun ĉi fervo- ran sam ideaninon a nkaŭ bilde, antaŭ afiŝo de la M uzikfesto.
Danoj kunvenis en Aarhus.
E s ta s signife ke, dum pentekosto, am baŭ d an a j organizoj (C en tra D ana Esp. Ligo kaj D ana L ab o rista Esp.-A socio) kune kongre- sis k a j ke ĉio okazis en bona harm onio.
K om preneble la ĉefkunvenoj, en kiuj onl p ritra k tis in te rn ajn aferojn, okazis ap a rte.
CDEL reelektis sian prezidanton s-ron Chr.
H ougaard, k a j sam e DLEA la sian, s-ron H olger H ansen. Inĝ. L. Jak o b sen el Aaby- hoj ak cep tis la postenon de ĉefdelegito. Oni sendis rezoluclon al la dan a P arla m e n to pri b ald aŭ a enkonduko de E sp era n to en la ler- nejojn ; ĝi finiĝas p er la vortoj : « E speran- to p lifo rtig a s la am ik ajn in te rrila to jn in te r hom oj el ĉiuj nacioj, k a j pro tio ĝl estas unu el la n u n te m p aj kulturo- k a j pacofak- toroj. Tial esta s ĉiu plifortigo de la Espe- ranto-m ovado a n k a ŭ plifortigo de la laboro po r paco k a j progreso. »
VERDSTELAJ RADIOJ
— S-ino Roosevelt, okaze de sia la sta vi- zito al Anglujo, esprim is « esperon ke la ta g o venos, kiam en la tu ta mondo ĉlu in- fano lernos universalan lingvon, kiun ĉiu a lia infano sam tem pe lernos tr a la mondo, egale k ia estos ĝia indiĝena lin g v o ». Si e stu s devinta doni ĝian nomon : E speran- to. (The B ritish E sp era n tist.)
—• K ristana Esp. Ligo Internacia elspezis 3500 sv. kronojn por sendi vestojn k a j nu- tra ĵo jn al gesam ideanoj en su fe ra n ta j lan- doĵ.
E1 ia 11.576 loĝantoj de la urbeto W u n sto rf apud H annover (G erm .) 236 estas m em broj de Germ. Esp.-Asocio, tio e s ta s pli ol 2 procentoj. P rin tem p a n kongreson de Rejnl.-V estf. E sp.-Ligo en B.-Gladbach par- toprenis pli ol 320 kongresanoj.
F ra n c a k a m a ra d o raportis, ke pli oi 800 fra n c a j ju n a j esp eran tisto ĵ petis pas- porton por vojaĝo al Mŭnchen k a j al la Int.
Ju n u la r-T en d a ro en ia Alpoj, sed n u r m al- m u ltaj ricevis enirperm eson. E1 ĉ. 300 sam - ideanoj nederlandaj, kiuj intencis viziti la kongreson de GEA en MUnchen, nu r 9 rlce- vis enirperm eson.
L aŭ « E sp e ra n tista », en CeHoslovalcio kom enciĝis ku rso j en Bezovce (por studen- toj de b u rĝ a lernejo), B ystrice (35 geskol- to j), Doksy (37 p .), Cheb (2 kursoj, unu kun 32 p., alia por 15 policanoj), Chodov, Chom utov (2 kursoj, unu por stu d en to j), Liberec, N ova Role, Nove M esto (15 p.), O stra v a (30 p.), P ra h a (por p ro g re sin to j), P reŝov (56 g im n a zian o j), P rib o r (lernan- tin o j), T abor (83 gim nazianoj) k a j Ĉirkaŭ- aĵo (Borotin, V otice), V alaŝskĉ Meziriĉi, Zvolen (20 gim nazianoj) Zilina (15 p.) ; en kinejoj en Liben (P ra h a ) estas p rez en titaj p ro p ag a n d aj diapozitivoj.
- En Skotlando ok azas tri E sp.-kursoj en E dinburgh, unu en Dundee k a j unu en D um fries por geknaboj de D um fries H igh School (post la lern ejaj horoj).
N-ro I I (1089) paĝo 2 Heroldo de Esperanto 10 Junio 1948
Konversacio inter gefratoj.
Publika respondo al mia frato Urtiko.
Kura Frato,
Vi nur povas bruldolori, ridi, ridegi k a j m oki ; sed kia l ? Car v i estas V rtik o k a j ĉar v i estas stu lta ! Tion diras al vi via fra- tino L am io, por ke la legantoj de Heroido sciu preĝjze, kia vi estas !
f
e ruĝiĝu, fra to m ia, restu verda, an- viza ĝ e ! Mi tu j kiarigos al la gelegan- kia l v i estas stu lta knabo :A n k a ŭ m i legis la liston, pri k iu v i skri- bas en n-ro 9, sed iom pli akurate. Vnualo- ke, ne tem as pri 27 naciaj k a j 15 m ond- aŭ b asiklingvaj pro jekto j, sed pri 22 naciaĵ, S regionaj, 1 kla sika , 1 jargona k a j 15 mond- lingvo-projektoj.
K a j en la tisto neniel te m a s pri « java- n a », ĉu alt- aŭ m alalt-javana, la lingvoj parolataj de Shahrir, Sharifu d in k.a., sed tu tsim p le tem as pri Hngvo franca « Java- Mais ». Mia frato, la m okulo, ĉiam legas tre supraje. L i opinias ja m scikoni la francan lingvon, se li tradukas « J a v a n a is » per javana, tu te ne sciante, ke la franca vorto
« javanais » havas du sencojn : unue, ja- v a n a ; due, ĵargono parolata Ĉirkaŭ la fa m a L um urbo de F rancujo !
L a m oto de la Ligo sen N om o a n ka ŭ va- loras por vi, frateto. E s tu a nkaŭ via devi- zo : Plibonigu la m ondon — kom en cu per ci m e m ! K a j ne juĝ u , a ntaŭ ol koni vian tem on ĝisoste !
Tion konsilas al vi
L A M IO .
*
Publika repliko de Urtiko al lia fratino Lamio.
Ha, v i klerega ! M ultscia v i ! Kara fra- tino m ia ! L am io ! Tiel va n ta pri via scio kiel pri I’ nomo, donita al v i de profesoroj sa m e va n ta j pri sia « er u d ite c o ». T am en v i restas la tu te ordinara « u rtik o nebruli- g anta » aŭ, laŭvorte tra d u k ita el la nacia lingvo, « surda u r tik o » (por k e v i ne de- nove' opiniu m in pli stu lta ol m i e fe k tiv e e sta s).
Sed, kara L a-m io, dankon pro via predi- ko ! jGi m ontras ke, m algraŭ via nebru- ligem o, v i scias tu te bele ekm ordi. Sed ĉu fa k te vi povis kredi k e ne a n ka ŭ via ho ! tiel stu lta fra to tu j ekvidis ke tem as pri « jarĝbno » aŭ, pli ĝŭsle, pri interkon- se n tita lingva ludaĵo ? Sim ple ne plaĉis al m i k e oni m istifik a s la leganton. K a j tion oni ja faras, vicigante tian ŝerclingvaĵon inter serio da originalaj lingvoj k a j lingvo- p ro jekto j, sen indiki sa m tem p e, k e ĝi estas ne la vera sed nur T IE L N O M IT A (ŝercĵar- gono) « Ja v a n a », kiu de la vera Javana pli m u lte diferencas ol V olapuk aŭ la « L angue b le u e » de nia Esperanto. A ŭ ĉu vi, kara Lam -io, kredas k e ĉiu leganto estas sam e tiom « erudita » aŭ akravida kiom ni am- baŭ ? N u vidu, k a j ĝ u ste ko n tra ŭ tia m is- tifika d o m i protestis, laŭ u rtik a maniero,
— allasante tam en unu senkulpigon : t.e.
ke la kom pilinto eventuale m em m istifik i- ĝis.
M ulte m i m editis pri via ka rfra tin a kon- silo plibonigi min. Tio, por m ia speco, nur povas sig n ifi ke m i ankoraŭ pliefikigu m iajn bruligilojn. Mi klopodos. Sed aten tu bone k a j restu v i m em prefere dek paŝojn fo r de m ia j u rtikilo j !
F ratkore, via V R T IK O .
Nederlanda instrua ministro estas favora. Tamen ...
T am en ... ek z istas an k o ra ŭ m alhelpoj k a ĵ baroj. Ni rep resa s el « N ed erlan d a E spe- ra n tis to » :
Responde al la ra p o rto pri Ia diskutoj en la D ua Cam bro de la P arla m e n to n ia Minis- tro pri in stru a d o la 9.4.48 i.a. skribis :
« L a subskribinto serioze konsideris la dem andon, ĉu E sp e ra n to estu a ld o n ata al ia nedevigaj in stru fak o j, m enciitaj en par. 2 de la leĝo. Kom ence 11 opiniis tion ebla. Ke m a lg ra ŭ tio la su bskribinto ta m en ne pro- ponas aldoni E sp eran to n al la fakoj, menci- ita j en par. 2, k a ŭ z a s la cirkonstanco, ke ĉe pli d etala konsidero la aldono ne estas dezirinda, ĉa r tiuokaze m a n k u s g ara n tio p ri la taŭ g eco de la instruo. T am en ekzis- ta s liaopinie nen ia skrupulo, kiu m alhelpus la eniron de E sp e ra n to en la elem entajn lernejojn laŭ la vojo de par. 25 al. 5 aŭ par.
90 al. 6. »
(L a m enciitaj p a ra g ra fo j 25 k a j 90 ra jti- g a s la M inistron, perm esi devion de par. 2.)
Ni konkludas : g ra v a barilo forfalis ; nun la parolvico estas al niaj sam ideanoj-in- stru isto j !
Limerikoj.
E n m aro el sang’ k a j sufero N o v ŝta to naskiĝis sur tero.
P ost longa e k zil’
D um jaroj du m il R evenis al ĥ ejm ’ Ahasvero.
*
Vnua post la m alperm eso O kazis verdstela kongreso
E n eksbastion’
De T nazi-dem on’
K a j ... iĝis triu m fa sukceso.
*
« Pro Dio, ne rom pu la ĉenon ! » Diablo, ĉu m i havus splenon ?
Vin prenu T in fe r’
K un la ĉenleter’ !
T uj flu g u ĝi en la kam enon !
* L etere fraŭlinon m i am is, Pro ŝia belstilo ekflam is.
Sed post la re n k o n t’
Mi forku ris, ho hont’ !
Car ... ĝib’ ŝian dorson ornamis.
La Germana Esperanto-Kongreso en Mŭnchen
(Fino de la 1-a paĝo.)
La sekreto de la g erm anaj am as-subskri- boj sub la P etskribo al VN O :
L a sekreton mi povas k la rig i (diris dipl.- inĝ. R. Jo ch m an n dum re fe ra to okaze de la M unhena K ongreso). <3i estas tu te n a tu ra k a j m alkom plika. N ecesas unue persona k o n ta k to kun g v id a n taj personoj de la kon- cern aj organizaĵoj. T iam aniere ni g ajn is per la u nua atak o , o rig in a la en la tu ta mondo, ja m 127.000 kolek tiv ajn subskribojn de la B a v ara S indikato, loka kom itato MUnchen.
A tinginte ĉi tiu n fre ŝan sukceson, ni tu j konkeris a n k a ŭ duan sindikaton. K aj nun ia vojo ja m estis libera po r ni. Sekvis la S in d ik ata Ligo por tu ta B avario kun pli ol 700.000 m em broj ...
K aj nun bonvolu aŭ sk u lti k a j m iru : la ĵu s a tin g ita fina nom bro esta s en tiu ĉi mo- m ento 4.660.000 subskriboj, sole el Ger- m anio ! Sed mi k v az aŭ se n ta s en la aero, ke p lu aj centm iloj d a subskriboj e s ta s jam survoje al ni.
B avaraj p a rlam entanoj tre fa v o ra j : Ni d irek tis k elk ajn ta g o jn a n ta ŭ n ia kon- greso perso n ajn letero jn al ĉiuj parlam en- ta n o j ku n ia peto, sciigi al ni la sintena- don al E sp era n to (sa m a dipl.-inĝ. Joch- m ann en sa m a re fe ra to ). L a an k o ra ŭ ne fin ita pridem andado h av is ĝis nun la jenan rezulton :
R espondis el la 100 p arla m en tan o j de CSU (K rista n a S ociala U nio) 38 (aŭ 3 8 % ) ; el 53 p arla m en tan o j de SPD (S ocialdem okrata P a rtio en G erm anio) 31 (a ŭ 5 8 % ) ; el 12 p arla m en tan o j de WAV (E konom ia P ar- tio) 7 (5 8 % ) ; k a j el 9 p arla m en tan o j de F D P (L ib erd em o k rata P a rtio ) 3 (3 3 % ).
E1 ĉiuj p arlam en tan o j ĝis nun respondis 45 % ; el la ĝis nun ricev itaj respondoj es- ta s 96 % fa v o ra j por E sp eran to , k a j n ur 4 % m a lfav o raj aŭ se n k ritik aj.
«
E l raporto pri la k a to lik a fa k k u n v e n o : D um la g erm a n a E speranto-kongreso okazis a n k a ŭ k a to lik a diservo en la his- to ria preĝejo de S endling kun kom una pre- ĝado en E sp era n to k a j k an to j de opera k a n tisto Kohler. K aplano T halm aier faris edifan predikon en E sp era n to pri la pente- k o sta m iraklo.
Denove pli ol 50 Esperanto-grupoj en Japanujo
Meze de m ajo ni ricevis, unuafoje post la m ilito, leteron el Jap an u jo . Gi venis de Ja - p a n a E sp era n to -In stitu to , k aj s-ro Mijake- Ŝihej, la ad m in istra d irek to ro de tiu ĉi in- stitu to , k o m u n ik as en ĝi k elk ajn interesajn detalojn, kiujn ni ne volas kaŝi al niaj le- gantoj. P re sk a ŭ ne necesas esprim i nian ĝojon pri tio, ke la k o n ta k to nun estas re- s ta rig ita an k a ŭ kun n ia j sam ideanoj en la lando de la L ev iĝ an ta Suno. Ni esp eras ke an k a ŭ en Ja p a n u jo E sp era n to baldaŭ deno- ve atingos, k a j eĉ superos, la antaŭ m ilitati staton. Ciukaze, la se k v a n ta j inform oj estas tre esperigaj.
L a E speranto-m ovado, kiu p re sk a ŭ estin- g iĝis dum la longa m alfacila tem po, ree e k fla g ris tu j post la m ilito. A penaŭ la mi- lito ĉesis, jam en la se k v in ta ta g o de la 15-a de aŭ g u sto 1945, kiam Ja p a n u jo kapitulacis, la J a p a n a E sp e ra n to -In stitu to sendis cir- kuleron al siaj 646 m em broj el la 779, kiuj sekvis la in stitu to n dum la m ilita u rag a n o ĝis m a rto 1944, kiam la reg u la eldonado de la lan d a E sp era n to -o rg an o (« O rie n ta Re- v u o » ) laŭ deviga konsilo de la re g istaro estis interro m p ita. 133 el la m em broj estis tia m eksterlande. A1 la cirkulero respondis ĉ. 200 m em broj, k a j ĉ. 100 kopioj revenis p ro netroveblo de la adresitoj. Iom pli pos- te la in stitu to ap erig is vokon al la m em broj en dek el la plej g ra v a j ta g ĵu rn a lo j t r a la lando. D an k ’ al tiu j klopodoj, la p erd itaj m em broj sin p rezen tis ta g o n post tago, k aj an k a ŭ novaj sam ideanoj aliĝadis. E n m a rto 1946 la nom bro de la m em broj a tin g is 1251.
Ekonom ie plej m a lfacila estis la ja ro 1946 ; tia m la organo ap e ris n u r kvarfoje.
L a s ta to ta m en pli k a j pli boniĝis, k a j ekde novem bro de tiu ja ro la organo ap e ras tu te regule ĝis hodiaŭ. Krom tio, k o n tra ste al a liaj revuoj, kiuj dum tiu periodo pli k a j pli m aldikiĝis pro lim igo de distribuo de pa- pero, la organo de J E I pli k a j pli am pleksi- ĝis : de 8 paĝoj en la kom enco al 24 paĝoj hodiaŭ.
E k zistas nun pli ol 50 lo ka j grupoj, kon- tr a ŭ 34 en oktobro 1946. Laŭ rice v ita j ra- portoj, dum la ja ro 1947 estis o rg an iz ita j
Diverslandaj esperantistoj helpos konstrui digon.
Ci-somere laboros pli ol 3500 t.n. gebri- g adistoj por k o n stru i digon en B ulgario, proksim e de la urbo K azanlik. Oiuĵ espe- ran tisto ĵ, p a rto p re n o n ta j en la konstruado, estos en unu tendaro, kiu funkcios de la 1-a de julio ĝis la 31-a de aŭgusto. Tial estas necese, ke esperantistoj, kiuj intencas par- topreni, anoncu sin senprokraste.
L a digo, k iam ĝi estos p reta, estos a lta 43 m etro jn k a j longa pli ol 800 m etrojn. La diglago kolektos 140 m ilionojn da kub- m etro j d a akvo. Tiu ĉi akvo fertiligos 400 000 d ekaroin da te ro k a j produktos ĉiu jare 100 m ilionojn da kilovathoroj da e le k tra energio.
L a graveco de la e sp e ra n tista tendaro e s ta s evidenta. Ciu povas im agi, kion gajnos nia movado, se SNU, kiu h av a s pli ol 600.000 m em brojn, spertos la utilon de nia lingvo k a j kom encos ĝin anliki. Ciu donu sian helpon, por kiel eble plej bone instali la tendaron. Sendu librojn, leterojn, nu- tra ĵo jn , fra n d a ĵo jn (ĉokolodon, kakaon, bom bonojn), cigaredojn ktp. A dresu ĉion ai : S.N.U., bulvardo Al. Stam bolijski 11 a, Sofia, Bulgario. Sur ĉiun sendaĵon skribu o k ulfrape : « P o r E sp eran to -B rig ad o ». (Sed cetere la nutrado, vestado, loĝigo k a j vo- ja ĝ o j en B ulgario estos je kosto de S.N .U .)
Lunde p o sttagm eze estis la k a to lik a fak - kunsido en la K olping-dom o St. A nna. Kap.
T h alm aie r ra p o rtis pri la agado de la k ato - lika fa k a sekcio en GEA k a j donis rap o rto n pri la k a to lik a lite ra tu ro en E speranto. Es- tu s dezirinde eldoni iom post iom g rav a jn k ato lik a jn verkojn en E speranto. O kazis diskuto pri la dem ando, ĉu la k a to lik a j es- p e ra n tisto j disiĝu de la ko m u n a g erm a n a E speranto-m ovado k a j provu labori mem- stare. Sed tiu penso estis tu j energie k a j unuanim e rifu z a ta de la ĉeestantaro, kunve- n in ta el 25 g erm a n a j urboj. P e r tio esta s an k a ŭ rifu z ita la nove fo n d ita unuiĝo de g erm a n aj kat. esp eran tisto j de s-ro M ielert kiel tu te nenecesa organizo, kiu n u r disigas k a j sp litig as la u n uigitan g erm a n an Espe- ranto-m ovadon. N ecesa estas unu fo rta ger- m a n a E speranto-asocio. L a fa k a j sekcioj h av a s la taskon, propagandi k a j labori en siaj specialaj kam poj. BER NH A RD .
#
EI raporto pri eksk u rso al B ad T olz (post la M unhena k ongreso) :
P li ol .90 e k sk u rsa n to j venis al la fa m a banloko Tolz. L a a fa b la g a stig isto S chw arz disponigis al ili la ejon en la stacidom a gastejo. L a e ta sam ideanino Liesl K allhem - m er k a j ŝia fra to Jo h an o ne p re te rla sis ko- lekti florojn por ornam i la ejon por la tu t- m ondaj sam ideanoj. K v arte to K alten m a rk t- n er zorgis por am uzo. L a e ta Liesl (E linjo) sa lu tis la ek sk u rsa n to jn p er prologeto :
E ta e s ta s mi knabino, K aj m i E sp era n to n stu d a s ; Tam en, kiel junulino, O fte mi p refere — ludas.
Sed hodiaŭ sa lu ta n te E te n d iĝ as m ia m ano : Cion al vi bondeziras E sp e ra n ta suĉinfano.
*
Tlel ni povus daŭ rig i ; sed la loko tion ne perm esas. Ŝ ajnas ke la u n u a p o stm ilita Ger- m a n a E speranto-K ongreso ĉiel sukcesis.
Je la fino ni k ore d an k a s al la m u ltaj (vere tre m u lta j) gesam ideanoj, kiuj sendis al ni el la kongreso siajn sa lu to jn k a j bondezirojn, k a j el kiuj m u ltaj a n k a ŭ espri- mis sian bedaŭron ke ili ne povis persone sa lu ti n ian redaktoron. L a bedaŭro estis re- ciproka. Do, je a lia fojo !
76 E sp era n to -ku rso j de lokaj E speranto-so- cietoj k aj de d is trik ta j k u ltu ra j societoj, fc«n partopreno de en tu te 1228 personoj.
R im ark in d a fenom eno post la m ilito es- tas, ke n a tu rsciencistoj fervore lernas nian lingvon precipe en la k am po de kem io, m a- te m atik o k a j biologio. Ekzem ple, D-ro M.
N agum o, m a te m a tik a profesoro de la Uni- v e rsita to en O saka, donas en s ia ĵ prelegoj fa k a jn term in o jn en E speranto. F a k o de F u n k cia laj E kvacioj de J a p a n a M atem ati- k a Societo eldonas esp eran ttito la n organon
« L a F u n k cia laj E kvacioj » (ap e ris du kaje- ro j) ; en ĉiu num ero tro v iĝ a s artik o lo j ver- k ita j en E speranto. Kvin studentoj de P re- p a ra K urso de Zikoi M edicina F a k u lta to , kie oni in stru a s E sp era n to n devige, prezentis al sia profesoro biologiajn rap o rto jn en Es- peranto.
E n pli ol dek liceoj oni in stru is E speran- to n devige aŭ kiel liberan k u rso n (dum 1947). K ursoj estis o rg an iz ita j en deko d a kolegioj k a j u n iv e rsitato j (dum la sam a periodo).
L a adreso de Japana E sp era n to -In stitu to re stis la sa m a kiel a n ta ŭ la m ilito : Hon- go-M otom aĉi 1-13, Tokio.
Tri veteranoj.
S -ro E. Reece W estbrook en W elling, K ent, B ritujo, skribis al ni pri in te re sa epi- zodo :
Dim anĉon, la 11-an de aprilo, m i ĉeestis E sp e ra n ta n diservon (S a n k ta B arnabaso, Pim lico Road, London SW 1). P o st la di- servo proksim um e 15 gesam ideanoj iris al ap u d a k afe jo « O asis » por la D ua-D im an- ĉa Rondo, kie ni havis tre bonan te-m an- ĝon, kun sp rita interparolado. C irkaŭ unu el la rondaj tab leto j sidis tri m aljunuloj. U nu el la viroj estis la orgenludisto, s-ro C har- les P. Cocks, kiu parolis pri siaj fru a j ta - goj kiel esperantisto. Li diris, ke li havi- gis de ie broŝuron pri E sp era n to kun flugfo- lio, kiu petis ke ĉiuj, kiuj eklernos E speran- ton, sk rib u sian nom on k a j adreson kun promeso, k aj ĝin sendu kun ses pencoj al B.E.A. por reg istrig o en la A dresaro eldon- a t a de D-ro L. L. Zam enhof. T iam s-ro Cocks eltiris el sia brustpoŝo la ad re saro jn de la ja ro j 1906 k a j 1907, kie li m o n tris p re sita sian nomon k a j num eron. L a dua viro, s-ro M ontague C. B utler, serĉis tr a la ad re saro j k a j tro v is tie sian nom on k a j num eron por la sa m a jaro. P oste la tr ia vi- ro, kiu estis mi mem, folium is tr a la paĝoj de la adresaroj, k a j tie an k a ŭ mi trovis m ian nom on k a j num eron por la sa m a jaro.
K urioza konstato, pro kiu la tri m aljunuloj m anprem is unu Ia alian, k a j la a liaj ĉees- tar.to j ride ak lam is la unikan sed ĝ ojigan renkontiĝon.
Ni kore kondolas.
M ortis dum m a rto du usonaj esp eran tisto j D-ro A . A. Brill, k o n a ta psikiatro, k aj D-ro John R. Gregg, la inventinto de la stenogra- fia sistem o Gregg, kiu estas a lfa rita a n k a ŭ al E speranto.
Ja m la 11.2. fo rp asis en Stockholm s-ano W erner H agen, nask. 1902 en Dresden, rifu- ĝ in ta pro la H itler-reĝim o al D anlando k aj, en 1936, veninta al Svedujo.
Svedaj sam ideanoj fu n eb ras pri la m orto de M ariin Nilsson, p en tristo en Ore- bro ; li m o rtis kom ence de m arto, atin - ginte aĝon de p resk a ŭ 80 jaroj.
Esperanto-ekspozicio de m ilitkaptitoj en Egiptujo.
6 i estis ekspozicio tre m odesta, ĉar m an- kis al la esp era n tista j m ilitk a p tito j en la dezerta tendaro 2750 pli m u lta materialo.
Sed eĉ la m a lm ulta sukcesis entiziasm igi areton da kam aradoj. J a m okazis du ku rso j:
la unuan partoprenis 15 personoj, la duan 35 (gvid. s-ano W erner Sch w a rz el Kolon- jo ). Kredeble nun ja m fu n k c ia s tria kurso.
K iu disponas pri duoblaĵoj (g a zeto j, libroj, gvidfolioj, afiŝoj k p t.), bonvolu donace ilin sendi al : Gefr. E dm und P latsch, M E 162709, 2750-C-lnd. German POW. Wor- kin g Coy., C entral POW. P ostal Section.
M ID D LE E A S T , E G Y P T , M .E.L.F.
La 32-a Kongreso de B.L.E.
Belga Ligo E sp era n tista , fo n d ita en 1905, festas, de tiu epoko, ĉiujare dum la pente- k o sta j tagoj, la Z am enhofan lingvon. Se la du abom enindaj m ondm ilitoj ne estu s oka- zintaj, la n u n ja ra festo estu s la 44-a. F a k - te ĝi estis la 32-a.
L a 15-an, 16-an k a j 17-an de m ajo kunsi- dis en Charleroi, ven in taj el la nordokciden- t a k a j el la su dorienta p a rto j de Belgujo, la esp e ra n tista j disĉiploj de la poeto kiu kan- tis : « F lan d ra, V alona esta s antaŭnom oj.
B elga e s ta s n ia fam ilia nomo. »
L a urbo Charleroi, fo n d ita de la reĝo de H ispanujo K arlo Il-a , estas nun g ra v a inte- le k ta k a j in d u stria centro. L a kongreson organizis « K arloreĝanoj » g v id a taj de s-roj J u s te k a j P aulus, kiuj ĵu s re sta rig is Espe- ra n ta n grupon senvivigitan de la milito.
E n la lukse belega m oderna urbodom o la kongresanoj estis tre afable a k c e p ta ta j de s-ro skabeno E scarm u re, a n s ta ta ŭ a n to de la u rbestro m alsana. L a k ongreso estis a g ra b lig ita per tre belaj a r ta k a j m uzika p artoj, danke al la agem o de K arloregaj k a j B ruselaj sam ideanoj.
L a d irek tan to j de « U sines M etallurgiques du H ain a u t » ak cep tis tre afable la kongre- sanoin por in stru a vizito de la g ra v a j fer- fab rik o j de tiu societo. E k sk u rso al ra v a pejzaĝo en Loverva! estis la fino de la fru k - todona k a j ag ra b la ja r a festo. C. V.
Por atentigo en stacidomoj.
D ana E sp e ra n tista K om un-K om itato pre- sigis g ran d a n du-koloran afiŝon (60 x 90 cm ) por pendigo en stacidom oĵ k a j sim ilaj lokoj, kun g ra n d a verda stelo kun su rskri- bo « E sp era n to » k a j je n a te k sto : « Espe- ra n tisto ! P o r inform ado, servo, helpo tu rn u vin al loka rep rezen tan to de (sek v as adre- so). » Krome, en dan a lingvo : « E sp era n to e s ta s plej re k ta vojo ai in te rn acia kom pre- no k aj kunlaborado. » Simile oni ja m agis en N ederlando, H u ngario k a j G erm anio por utili k a j al v o ja ĝ a n ta j sam ideanoj k a j — al E speranto. L a afiŝon pendigos lokaj re- p rez en ta n to j de UEA. SAT, C e n tra D ana Esp. Ligo k a j D ana L ab o rista E speranto- Asocio en kiom eble plej m u lta j publikaj trafik e jo j.
D antingva v e rk eto pri Z am enhof k a j Es- peranto. En la d an a p o rlern eja serio « F a k a legado » aperis g ra v a verk eto de d an a s-ano in stru isto H ans D algaard, St. H eddinge s.t.
« Zam enhof — k rein to de E sp era n to ». E n tre interesa, konvinka k a i h u m an a m aniero k u n m u ltaj ilu s tra ĵo j la 24-paĝa danlingva broŝuro prezentas vivon k a j verkon de Za- m enhof, fin an te per provleciono. Car la serio estas m u ltleg a ta en lerneioj, bibliotekoj k a j ju n u laj rondoj, la eldono h av a s g ran d a n sig- nifon por k o n sta n ta inform ado pri nia afero.
<3i esta s v en d a ta en ĉiuj publikaj libroven- dejoj je prezo de 0.85 d.kr.
M uzeo de H. C. A ndersen, la d an a fabel- poeto. en Odense (D anlando) petis ĉe D ana Esp. K om un-K om itato kiom eble plej m ulte da verkoj de A ndersen en E sp eran to por siaj kolektoi. E v en tu ala m proponojn oni direk tu al : Libro-Servo. P rin s Jorg en sg ad e 4 A, Kopenhago N , Danlando.
Nia Poŝto.
Pri la supersignoj. Tio estis v e ra inundo d a leteroj k a j artikoloj, indignaj rifuzoj k a j ... m u ltaj novaj proponoj. Sed ia kernon de la afero la pli m u ltaj ŝajn e ne k om prenas ! P rovizore ne plu skribu al ni pri tiu tem o ! Ni revenos al ĝi, kiam la loko perm esos. N ur tion ni diru hodiaŭ, ke neniu el la fa rita j proponoj, inkluzive de la n ia pub lik ig ita en n -ro 8, plibonigus E speranton. K elkaj el ili n u r forigus unu el la m alhelpoj por ĝia pli rap id a disvastigo, kio ta m en ne estas sam signifa kun plibonigo de la lingvo aŭ de ĝ ia ortografio.
S-ino E. K. en W. D ankon pro letero k a i foto !
V. L. en S. D ankon pro letero ! L a versa- ĵoj ne ta ŭ g a s por Heroldo. R obert K reuz m o rtis ja m en 1936.
H.K. en A. D ankon pro mendo k a j pago.
P o r la k u ra n ta periodo vi p ag is en julio 1947 (5.50) k a j nun (4.50).
10 Junio 1948 Heroldo de Esperanto N-ro I I (1089) paĝo 3
Ĉu elmigri al Kanado ?
J a m en i937, k iam la plej m u ltaj eŭro- panoj eĉ ne dubis p ri la ĉia m d a ŭ ra feliĉo de sia kontinento, la fla n d ra v erk isto E rn e st V an der H allen n otis : « Mi pensas ke m al- nova E ŭropo b aldaŭ ne plu estos enloĝe- bla. » H odiaŭ post p lu rja ra j k ru ela j konflik- to j k a j m alfacilajoj ĉiuspecaj, g ra n d a nom- bro da hom oj en n ia k ontinento sam e opi- nias. Ili k o n sta ta s, kun konsterniĝo k a j do- loro, ke vere la eŭropanoj estas « g ran d a j infanoj, m allogikaj k a j m em kontraŭdir- em aj ». Ili siavice esploras A m erikon, k a j m u ltaj ja m k o n ta k ta s k u n iu parenco lo- ĝ a n ta tie. P recipe en Belgujo, p resk a ŭ ĉiu fam ilio povas rak o n ti pri iuj k u z o j kiuj in- te r 1900 k a j 1920 forlasis la patrujon. P lej- ofte ili iris al Kanado, pro la in ten sa pro- pag an d o fa r ita tiu tem p e de ĝ ia registaro.
(Mi retro v is a n ta ŭ kelke da ja ro j en flan- d ra vilaĝo, kie mi resta d is ĉe kam p aran o j, d ik a n K anadan K om pendion k a j K anadan A tla so n , kiuj estis disdonitaj senpage en iu u n iv ersala ekspozicio o k az in ta en B elgujo kom ence de la ja rc e n to ). Ne m irig a s do, ke a n k o ra ŭ hodiaŭ m u ltaj belgoj deziras tran slo ĝ iĝ i al tiu lando.
Kom preneble, en tiu deziro la aventure- m o ne tu te fo restas. P o r m ultaj, K anado e s ta s « lando de poezio k a j grandeco », kiel Louis H em on p en tris ĝin en la fa m a rom ano M aria Chapdelaine, aŭ lando kie oni fe sta s K ristn ask o n en la arb a re g o j laŭ m irig a k a j em ocia tradicio kiel C onstantin-W eyer ra- k o n ta s en siaj noveloj.
Tial e s ta s evidenta la danĝero : m ultaj risk a s iri al K anado laŭ la vojo de vagantoj.
L a problem o esta s sufiĉe grava. U nu el la ĉefaj belgaj se m ajn aj gazetoj, Vrai, sendis p a s in tja re sian kunlab o ran to n Je a n de B eucken al N ov-Jorko k a j al la franclingva p a rto de K anado, por inform iĝi pri la eblecoj de enm igrado, k a j liaj konkludoj estis tre elrevigaj. Sed ofte unu sola av erto ne sufi- ĉ a s...
Cetere, la m igradoj k reis internacian pro- blemon. E n Ĝenevo kunvenis, de la 23-a de fe b ru aro ĝis la 2-a de m a rto 1948, la in te rn a c ia Komisiono de M igradoj kiun pre- zidis la k a n a d a delegito, s-ro Cyril Phelan.
L a u nua p u nkto de ĝiaj proponoj te k sta s jene : « G aran tii al la m ig ra n ta j laboristoj kiel eble plej kom pletan inform adon, por ebligi ke ili decidu p ri elm igrado n u r post e k z a k ta ekscio pri la vivkondiĉoj k iu jn ili trovos en la lando kiu vokas ilin. »
E s ta s c e rta m o rala devo por ĉiuj kompe- te n tu lo j havigi tia n inform adon. N iaj ka- n a d a j sam ideanoj sendube bonvolos kunla- bori. P o r ili ne n u r e s ta s devo de hum aneco k a j in te m a c ia solidareco, sed a n k a ŭ okazo po r pruvi sam tem pe la idealan k a j la p rak - tik a n signifon de E speranto.
Du fin rim ark o j : unue, ĉi tie ne tem as unualoke pri la eŭropanoj k iu j forlasus la k ontinenton pro m ilittim o, sed precipe pri tiu j k iu j ne povas toleri la n u n ajn vivkon- diĉojn. Due, tiu ĉi alvoko p ri inform oj estas m iaflanke tu te neprofitem a, ĉa r m i mem n e n ia m i n te n c is t r a n s lo ĝ i ĝ i a l K a n a d o .
F E R N A N D PIO T, Belgujo.
Loveno festos.
L a b elg a urbo Loveno (Leuven, Louvain) fe s ta s n u n ja re la k v incentan datrevenon de la ekkonstruo de 1’ urbdomo. C irkaŭ la ja ro 1000 Loveno estis vilaĝo k u n 2-3000 loĝan- to j ; en 1400 ĝi ja m havis 20.000 loĝantojn.
E n 1425 estis fo n d ita ĝ ia U niversitato, nun m ondfam a. E n 1939 Loveno havis 70.000 loĝantojn. P ro bom bardadoj en 1943 k a j 1944 ĝi m ulte suferis, sed ĝi m em k u raĝ e flegis siajn vundojn k a j pruvos sian volon por k o m p le ta re sta riĝ o p er la ĉi-ja ra j fes- toj, kies plej g ra v a estos procesio je la 11-a de julio, kiu reprezentos la m ezepokan vi- von. E v en tu ala j vizitontoj anoncu sin al la v ig la e s p e ra n tista rondo, kies sidejo estas ĉe N a a m s e s tra a t (rue de N a m u r) num ero 80.
Ĉifraĵo, laŭ unu metodo.
P o r ĉifri, oni uzas kodvorton, vorton kies literoj ne rip etiĝ as, ekz. EG IPTAN O . P or form i la kodon aŭ ĉifran alfabeton, oni skri- b as la ce te ra jn literojn de la alfabeto, u z a ta en la kodo, sinsekve sub la literojn de la kodvorto (kom preneble, oni povas laŭplaĉe uzi m aju sk lo jn aŭ m inusklojn) :
e g i p t a n o b c ĉ d f ĝ h K j ŝ k 1 m r s ŝ u ŭ v z
K om encante per e, oni uzas la novan gru- pon, aŭ v ertik ale : tia m a fa riĝ a s e, b — b, c — j, ĉ — u, d — g, ktp., aŭ horizontale : tia m a fa riĝ a s e, b — g, c — i, ĉ — p, d — a, ktp.Ekzem ple, la kom encaj versoj de nia him - no : « E n la m ondon venis nova sento, t r a la m ondo ira s fo rta voko » fa riĝ a s laŭ la kodvorto EG IPTA N O (v ertik ale u z a ta ):
Cf ze tm fg m f Kcfvr fmKe rcfhf, H ĝe zf tm fg m vĝĉr jm ĝhe Kflf.
K om encantoj devas scii la kodvorton, sed spertulo k a p a b la s deĉifri per rezonado, laŭ la k v an to de literoj en vortoj, aŭ frekven- co (ofteco) de literoj aŭ kom binoj de lite- roj. Ekzem ple, en la su p ra ĉifraĵo, la vortoj tm fg m f k a j tm fg m estas sam aj, sekve la fin a -f devas esti -j aŭ -n, ĉ a r nu r ĉi tiu j literoj aldoniĝas unuope.
Je n ĉifraĵo por spertuloj : Cfvŭep cshls scnĝchl Ij nlovhl gĝpazcep. (Solvo : Enig- mo e s ta s se k re ta aŭ k a ŝ ita problem o.)
K aj jen ĉifraĵo por kom encantoj (kod- vorto L IB R E G O J) : N vlrf zcŭldprf Kv olhls ?
CONRAD F IS H E R .
Mlkspoto.
ĉ u troloĝata tero ? M algraŭ m ilitoj k a j m alsatado, la hom aro dum la la sta j jarde- koj rapide kreskis. Oni kalk u lis ke en la ja ro 2000 U sono havos 200 m ilionojn da loĝantoj, Cinujo 500 k a j Sovetio 250 mili- onojn. A liflanke povos ev en tu ala atom - m ilito neniigi la vivon de m ilioncentoj da homoj. Oni leg as ke post k elk aj ja ro j ek- zistos atom bom boj, k iu j havos la 3000- oblan d etru fo rto n de la bomboj ĵe tita j sur H iroŝim a k a j N ag asak i. Tial la u nua tago de ato m m ilito povos kosti la vivon al mi- liondekoj. Do, la hom aro ja m tro v is la rim edon por lim igi sian tro a n kreskadon ... k v an k a m ĝi estas « iom » rad ik ala, ĉu vi ne sam opinias ?
T rankvilige. P e r nova 6-m otora ae rk ro - zulo B 36 e s ta s eble, bom bardi kiun ajn ce- lon su r la tu ta m ondo de el bazoj en Usono, — sciigas la usona aerforto.
K ontentige. N ovaj provoj ku n atom bom - boj en la P acifik o donis, laŭ la generalo kiu gvidis tiu jn provojn, rez u ltato jn « kon- te n tig a jn ».
Injano pravas. Tio okazis a n ta ŭ dek ja- roj. Mi estis p ro m en a n ta ku n m ia fileto. Ni p re te rp a sis a rtile ria n kazernon, su r kies k o rto sta ris k elk aj m aŝinoj, k ia jn m ia fi- leto neniam a n ta ŭ e vidis. — « Kio estas tio, p a tro ? » li dem andis. — « Tio estas kanonoj. » — « Kion fa ra s la hom oj p er la kanonoj ? » — « P e r la kanonoj ili m ort- p afa s aliajn hom ojn. » — « K ial ili fa ra s tion ? Ili certe e s ta s tu te stu ltaj. » (T .J.)
ĉ ia m pli rapide. E n Usono e s ta s k o n strui- t a nova m otoro, kiu povas doni al ĉas-avia- dilo rapidecon de 1040 kilom etroj hore.
L a nevundebla hom o vundiĝis k a j m ortis.
M irin Daĵo, la nevundebla nederlandano k u n la E speranto-pseŭdonim o (lia p a tro es- tis e sp eran tisto ), la viro kiu povis sendan- ĝere tra p ik ig i sian korpon, vundiĝis a n ta ŭ nelonge ĉe im ito de eksperim ento de t.n.
« s p a d g lu tis to j». N un li m o rtis en Svis- landc.
Parolas la leganto (Libera Tribuno).
N E P L U E SP E R A N T O -L IB R O JN M A LBONKVALITAJN !
L a recenzinto de la libro « La Evange- lio laŭ S p iritism o » de A llan K ardec, tra - d u k ita de s-ano Ism ael Gomes B ra g a (He- roldo n-ro 8) esprim is prav e sian bedaŭ- ron, ke ne a p e ra s pli m ulte d a sim ile lin- gve bonegaj libroj en E sp eran tu jo . ŝ a jn a s ta m en ke la postulo pro lingve senriproĉaj v erk aĵo j estu s facile realigebla. Sufiĉus ke ĉiu v erkinto de E speranto-libro (origi- n a la aŭ tra d u k ita ) kom uniku sian m anus- k rip to n al iu ( j) k o m p e te n ta (j) sam idea- n o (j), p refere a lilin g v a (j), p etan te sam - tem pe k ritik a n tralegon, k a j indikon de la k o rek to taĵo j. P o st la kom postado, la pres- p rovaĵoj sam e devus esti k o n tro la ta j de alm enaŭ du sp e rta j « legistoj », por m al- kovri ĉiujn p reserarojn. F ine la presperm e- so devus esti donita al la p resisto n u r post livero de nepre senriproĉa presprovajo (dua aŭ tria , se necese !). Ĉu nia L ingva Komi- ta to ne povus form i specialan sekcion de bonvolaj, lingvospertaj recenzistoj-legistoj tiucele, periode p u blikigante la adreson de ia c e n tra inform ejo (aŭ de landaj inform e- jo j), por ebligi la rapidan k o n ta k tiĝ o n in- te r v erk a n to j k a j k ritik isto j ?
A.L., UEA-del., Mulhouse.
IN T E R N A C IA SOLDATA LINGVO.
R ilate al la la sta j frazo j de tiu artikolo (vidu en H eroldo n-ro 7) mi povas kiel germ ano pro sperto diri la jenon :
Dum la u nua m ondm ilito mi estis kiel soldato unu ja ro n en Italujo. Mi m em oras tre bone, ke ni g erm a n aj soldatoj tiam m ulte pli facile eklernis prononci la italan lingvon, ol la italoj la germ anan, k a j ni po- vis baldaŭ interkom preni kun la italo j per speco de ita la lingvaĉo. E sta s interese, ke m ia filo, kiu estis dum la la s ta m ondm ilito en Italu jo , rak o n tis al mi sam e.
Dum la la s ta m ondm ilito mi estis k v a r ja ro jn kiel lokom otiva m aŝinisto en Polujo.
Tie mi k o n sta tis la precizan kontraŭon.
M algraŭ k v a rja ra restado, ni germ anoj po- vis pole paroli n u r k elk ajn p ark e re lerni- ta jn frazojn, dum la poloj, eĉ n ein stru ita j, povis bone interkom preniĝi k u n ni — per la g erm a n a lingvo.
Je n pruvo, ke la prononco de la g erm a n a lingvo esta s pli fac ila por poloj (an k a ŭ la g ra m a tik o ) ol la pola por germ anoj. Sek- ve, E speranto, ja m por ni g erm anoj facile prononcebla, e s ta s an k o ra ŭ pli fac ila por poloj.
Oiukaze, oni povas kun certeco diri, ke en tu ta E ŭropo ne estas unu popolo, kiu ne povus facile prononci E speranton. Se, m al- g ra ŭ tio, E sp era n to an k o raŭ ne e s ta s deviga fa k o en ĉiuj popollernejoj, pri tio n u r kul- p as la dam ninda naciism o, precipe ĉe la g ran d a j ŝta to j. Tial mi, sam e kiel m u ltaj aliaj esp eran tisto j, d irek tas m ian rig ard o n k a j esperon al A ŭstrio k a j N ederlando. ĉ a r, se foje estos fa r ita komenco, tia m « la ŝtono ja m rulos » k a j fariĝ o s ŝtonego, kiu enterigos sub si ĉiujn egoism ajn naciajn interesojn k a j in teresetojn ... por la utilo de la hom aro.
CARL H A U ZEN ED ER . IN T E R N A C IA SOLDATA LINGVO.
Mi n u r povas konfirm i la ĝ en eralan kon- sta to n de s-ro E. P. Ockey koncerne la fran- cajn m ilitk ap tito jn , kiuj vivis lcaj laboris in- te r la a ŭ s tra popolo.
ŝa jn a s, ke la ju n a j soldatoj, ĉu okupan- to j ĉu m ilitk ap tito j, alp ren as por siaj ek- ste rrila to j la lingvon de la loĝantaro.
Mi ne konis iun germ anon kiu, pro fitan te la ĉeeston de m u ltaj francoj, lernis la fran- can lingvon. L a fra n c a j m ilitk a p tito j lernis m u ltajn g erm a n ajn vortojn ; eĉ sufiĉe mul- ta j el tiu j vortoj p enetris en ilian ĉiutagan lingvon, kiel ĵa rg o n a aldono.
Ni iam konĵektis, ke k elk aj term inoj res- tos post la rehejm eniĝo. Mi pensas pri of- ta j vortoj, ktel ekz. fe rtig , S tŭ c k , k a p u tt ...
E ra ro estis : ĉiuj fra n c a j absolute forgesis tia n uzadon ; n u r tiuj, kiuj studis la ger- m anan lingvon, iom m em oras.
L a k ap tite co estas kiel postom bro por m ultaj. L a homoj fo rg esas la m alĝojan tem pon. Cu tio ne estis unu el la kaŭzoj de la la sta m ilito ?
ROLAND JO SSIN E T . HOMARANISMO.
S-ino v. V eenendaal-B ouw es estas tu te prava, kiam ŝi diras, ke la m alnova senten- co : « A gu kun a liaj tiel kiel vi deziras, ke aliaj agu kun vi ! » estas la fun d am en ta bazo, sur kiu estas k o n stru ita j la ptincipoj de hom aranism o, ĉ a r ĝi estas la u n u a prin- cipo de p resk a ŭ ĉiu religio. Sed mi oplnias, ke ni ĉiuj denove relegu la kongresparola- dojn de D-ro Zam enhof, en kiujn li enm etis sian tu ta n entuziasm on, siajn idealojn.
N untem pe en la tu ta mondo reg as n ur m altrankvileco, m alakordo k aj necerteco, k a j ĉi tiu spirito en g litas en la vicaron de esperantistoj. Ni, do, devas unue forpuŝi ĉi tiun spiriton, a n ta ŭ ol prediki al aliaj, « por ke, pred ik an te al aliaj, ni ne estu mem for- rifu z a ta j ».
Ciu do, kiun reg as la deziro bone kom pre- ni la devenon k a j esencon de E speranto, nepre legu aten te la kongresparoladojn de n ia k a r a m ajstro. H EN R IK O SHORE.
LIM ER IK O J.
En H eroldo vi elm ontris k elk ajn specime- nojn de la b rita strofoform o nom ita Lim eri- ko. V iaj specim enoj ja h av a s la form on de la Lim eriko, sed ne la spiriton de tiu a rt- formo.
L a vera L im eriko devas ĉiam esti eposo, rakonto, historio pri iu « heroo », liaj agoj aŭ sp erto j k a j la rez u ltato j aŭ sekvoj.
Je n specim eno :
Johano m alam is la banon.
L i diris : « 6 i kaŭzas malsanon. » F arinte fortpruvon,
Li levis la kuvon K a j verSis ĝin en la pianon.
Je n alia :
Fraŭlino de dubinda aĝo E k tro v is la hejm on nur kaĝo.
Si prenis kandelon, E niris la kelon
K a j cindrigis ĝin kun kuraĝo.
C. A . B A K E R .
Et-eroj de intereso el Britujo.
L aŭ ŝanĝo de reguloj, brito j nun povas uzi la p erm e sita jn 30 pundojn por viziti alilandojn kro m la vojaĝ-elspezoj.
E n m u ltaj urboj la kom ercaj filatelisto j tu te elaĉetis la provizon de la nova poStm ar- k o pri la arĝenta edzeca jubileo de la an- g laj gereĝoj, tu j post apero.
ĉ e la In d u stria Ekspozicio en B irm ing- ham estis videbla la u nua su k c esin ta gas- turbino, senpittta m ovigilo p ra k tik a . Cu atom -m asino sekvos ?
L a fab rik isto j de te k sajo j petis la P ar- lam enton forigi la kuponojn aŭ alm enaŭ red u k ti la nom bron de la kuponoj bezona- ta j por la aĉetado de teks-varoj, kon- sid e ra n te ke la n u n a stoko de ŝtofoj k a j d rap a ĵo j su p eras valoron de cent milionoj da pundoj.
P o r p ligrandigi ĉe la ju n a j gekim roj ia intereson por la uzado de la g e p a tra lin- gvo (k im ra ), la k im ra ĉefoficisto por edu- k ad o proponas eldoni m a lka ra jn k o m ik a jn presajoĵn kolorajn. ĉ u ni esp eran tisto j ne povus profite sekvi tiun ekzem plon ? Ni bezonas novan « S p ritu lo n », aŭ ion simi- lan.
JO H N HOYLE.
Varmega amo... ghis kvardek-ok !
Malgranda rakonto pri la lingva kaoso ds Hans Oskar Woelk.
N ia m alnova « Liverpool » ruliĝadis sur la rodo de iu h aveneto sudam erika. I a difek- to de la ŝipm aŝino nin reten is tie. L a ŝi- p estro koleris kiel rosm aro, sed neniu estis pli feliĉa pro tiu bonŝanco ol ni « m aristoj de a n ta ŭ la m a s to ». J a m fru m a te n e ni estis p u rig in ta j k a j g la d in ta j n ia jn plej b elajn vestojn ; k a j nun rapidis nia barke- to, ĝis la bo atran d o ŝ a rĝ ita p er aventu- remo, en la direk to al la m a lv irtejo de I’
haveno vespera.
S ennom braj ark ia m p o j verŝadis orgion da lumo super la polvokovritajn palm ojn de la bordprom enejo ; su r la P laza b ruadis soldat-orkestro, k a j su r la plenplenaj bul- vardoj sin prezentis, ard-okulaj, long-okul- h a ra j k a j g rac ilaj kiel gazeloj, la senhori- tas.
Ni m em ne perdis pli m ulte da tem po por adm iri tiu jn ĉarm ojn, ol m u lto k u p ita ko- m ercisto p re te rra p id a n te fordonus pro iu bela statu o . ĉ a r ni sciis tro bone, ke tiu j kolorem aj virinoj ĉeestas n u r por esti ri- g a rd a ta j, k a j ke en tiu bela lando iu viro, kiu provus ekam aĵi, g ajn u s tre m albonajn spertojn.
Sen g ra n d a tem poperdo do ĉiuj m aristo j de ĉiuj nacioj d irek tis sia jn paŝojn al re- gionoj, kie la lam poj briladis tu te ne tiel hele, sed kie el sennom braj pordoj m alfer- m iĝ a n ta j k a j fe rm iĝ a n ta j k unfandiĝis su r la m a lv a sta jn k a j m alhelajn stra te to jn ko- lo ra lumfluo, fra g m en to j de m uziko de aŭto- m ato j k a j ja ss-o rk e stro j k a j mil pli aŭ m al- pli allogaj odoroj, — kie de m a la n ta ŭ vua- lita j pordoj eksonis ra ŭ k a rido de viroj, a k ra k a n tad o k a j rido de virinoj, kiuj pro- m esis am uzojn pli realajn.
Teddy B urns k a j mi, k o n traŭ e, avidis al- m enaŭ kom enci la vesperon per plezuro pli bonm ora. Do, unue ni « ĵe tis la ankron » en
la tu te serioza g astejo de Senhor Scapada, kie ni precipe ĝojigis nin per bona k a j ab u n d a vesperm anĝo. P oste Teddy ja ne povis plu rezisti la ten to n k a j m alaperis en la direk to al la k am arad o j, supozeble ja m b ru eg a n taj.
Sen mi. Min reten is tie m agie la okuloj belegaj de la n ig ra h a ra Ju a n ita , kiu k atin - sim ile g lit-irad is ĉi tien k a j tien in te r la tabloj, p rizo rg an te la b onfarton de 1’ gastoj kun la gracieco de diino. Mi englutis k a j trin k is am ason, n u r por ke ŝi estu kiel eble plej ofte en m ia proksim eco, por ke mi sentu ŝian dolĉan odoron k a j eble ek k a p tu m a lg ran d an tu ŝo n de ŝi.
K aj jen ! K iam la la s ta g asto estis for- p aŝinta, — la lad-in stru m en to j su r la Piaza ja m delonge ĉesis soni, k a j en la stra - toj, escepte de k elk aj ebriaj m aristoj, neniu plu vagadis, tia m mi tro v is la belulinon efektive inklina, unue al m allonge babilado, k a j poste eĉ al prom eneto ku n mi, « n u r por respiri an k o ra ŭ iom da fre ŝ a a e r o ».
Ĉiu, kiu konas la puritanecon de tiu j su- daj regionoj, kom prenos la m onstrecon de tiu fa k to !
E gale, — ŝi iris kun mi.
Sed kien ? ĉ iu j g astejo j bonm orem aj estis ferm in ta j ja m delonge siajn pordojn ; de la m a lv irta ĉ irk a ŭ a ĵo de 1’ havendrinkejoj ŝi persistis energie sin deteni, k a j su r la bordprom enejo an k o ra ŭ ĉiam la ark lam p o j ĵeteg is tro a k ra n lum on su r la arbojn k a j arb e taĵo jn . E stis por m alesperi !
K rom tio, nun la problem o de interkom - pten iĝ o fa riĝ is urĝa.
P ro neceso, fine, ni interk o n sen tis pri la lingvo a n g la ; sed nia am b aŭ a scipovo de tiu lingvo estis m izera, k a j kom preneble sam e an k a ŭ nia interparolado.
F infine, apud ia k a ŝ ita k a j m allum a bra- k eto de 1’ haveno, ni trovis k elk ajn reto jn
de fiŝk a p tisto j ; su r ili ni sidiĝis, k a j bal- daŭ n ia interp aro lad o tro v is form ojn, kiuj ne plu dependis de lingvoproblem oj inter- n ac ia j k a j ne plu kaŭ zis al ni iajn m alfa- cilaĵojn.
ŝ i estis rave arnerna k a j Ĉarma. K aj mi, k ia m mi konsideris necese, kelkfoje flustri iajn vortojn karesem ajn, mi sim ple nom- bris en m ia lingvo — tio estas la germ an a
—- de unu ĝis dek k a j inverse, aŭ deklam is la m a lg ran d an m ultobligan tabelon. Kial fa ri g ran d a jn sp irita jn klopodojn ? Si ja ne kom prenis m in ! Unufoje, sekve de tro a pasio, mi ekscentre uzis la grandan m uito- bligan tabelon, sed mi konfuziĝis senespere, k a j J u a n ita ekridis kiel sonoriieto. Do mi kontentiĝis per la m aZgranda m ultobliga ta- belo.
Belega tem po kom enciĝis. L a rip aro de n ia ŝipm aŝino p ro k ra stiĝ is favore. L a in- diĝena m ek an ik isto igis nian m aŝiniston aten d i de ta g o al tago, k a j ni ĝuis ĉiun ta g o n p ro fitita n kiel donacon de la ĉielo.
La bulaĉo da reto j apud la haven b rak eto estis a te sta n to de neforgeseblaj horoj.
M iaj am ĵu ro j restis lim igitaj al la m al- g ra n d a m ultobliga tabelo ; sed m ia k aru - lino respondis al ili per la plej ĉ a rm a j fran - daĵoj en sia lingvo, kiu jn mi ja ne kom- prenis, sed kies koregeco k a j v arm e g a k are - seco m in rav is sam e kiel duobla brando.
Sed iu ta g e estis veninta la fino de nia idilio. L a m aŝin rip aro estis fa rita . T enante nin reciproke je la m ano, ni s ta ris su r la kajo, a ten d a n te la barketon, kiu fo rp o rtu s m in definitive. L asta n fojon an k o ra ŭ ni estis v iz itin taj n ia n se k re ta n angulon apud la haveno, k a j m iaj am deklaroj estis alti- ĝ in ta j en la ek stazo de tiu vespero ĝis kvardek-ok. K aj ŝia v arm e g a am flu strad o estis tiel pasia, ke mi vere bedaŭris nenion kom preni de ĝi.
Sed nun la b ark e to alrapidegis. M iaj al- koholplenaj kam arad o j, kiuj estis uzin taj la tru d ita n restadon laŭ sia m aniero, sal- tis en la boaton k a j kom encis ja m senpaci- ence k rii al mi.
T iam mi refoje prenis ŝian m aneton k aj d iris al ŝi, kiel neforgeseble belaj estis tiu j tagoj.
« Bone, bone, am iko ! » ŝi flu stris ride- ta n te. « v i forgesos m in tre baldaŭ. Sed tam en : E stis belegaj tagoj, k a j mi vere vin ek am is iom. A nkaŭ mi ne forgesos tiun tem pon. A diaŭ ! »
K aj ŝi k isis m in sur la buŝon a n ta ŭ ĉiuj homoj.
Mi volis protesti, k o n tra ŭ la forgeso, ne pro la kiso ! — sed subite ekkono tra fis min kiel fulm o : Je n ! ŝi estis p aro lin ta ger- m anlingve. K lare, pure germ anlingve, — en m ia hejm lingvo !
K onsternite, mi re tu rn is min.
« J u a n ita ! Vi p aro la s germ ane ! ? »
« K om preneble ! » ŝi ridetis. < Mia patri- no ja estis germ anino, el H eilbronn apud la bela N eckar-rivero. »
« K aj ,.. k a j ... m iaj am deklaroj ... ! ? ■>
Mi kom prenis ilin tre bone. » N un ŝi ridis la ŭ te k a j bonhum ore. « G ra n d ajn el- spezojn sp irita jn vi ja ne fa ris al vi ! »
« K aj tam en vi redonis al mi vortojn tiel k a re sa jn ! ? »
« Ne zorgu, am iko ! » estis ŝia respondo tran k v ila. « Tlo estis la alfabeto p o rtu g ala ! Mi am uziĝis treege pri tiu ludo. »
K aj poste Ĉio estis finita.
L a senpaciencaj k a m arad o j tiris m in en la boaton ; la b ark e to fo rrap id is al la ŝipo.
J u a n ita sta ris ĉe la bordo k a j fa riĝ is pli k a j pli m algranda. L a h avena akvo odora- ĉis sam e kiel ĉiam , la arklum oj brilegis, la so ld at-o rk estro bruis m alproksim e, k a j la ĉirk a ŭ a j ŝipoj ruliĝ ad is en la ondaro. La b o atestro ebria dufoje a ld irek tis iun fal- san ŝipon. Ja m a ŭ d a n te la g ra k a n ta n vo- ĉon de nia ŝipestro grum bli el la m a lan taŭ o de n ia ŝipo, mi fine kom encis ree pensi re- gule.
Coddam, boys ! ŝi m albeninde m istifikis min, tio estas vera ! — Sed la diablo min prenu, se tio — spite ĉion ! — ne estis vere belega tem po !
Je via sano, k a m arad o j !
