Japońską sektę religijną Aum Shinrikyō (Najwyższa Prawda), kojarzoną przede wszyst-kim z atakiem chemicznym w tokijswszyst-kim metrze, założył w 1987 roku Shōkō Asahara. Asahara (prawdziwe nazwisko: Chizuo Matsumoto) urodził się w 1955 roku w mieście Yatsushiro na południu Japonii. Z powodu dziecięcej jaskry uczęszczał w dzieciństwie do szkoły dla nie-widomych. Według doniesień był dzieckiem ambitnym i niezwykle sfrustrowanym. Częściowa
21 Pera zajmował się pobieraniem próbek krwi do badań w kierunku tocznia rumieniowatego.
zdolność widzenia dawała mu przewagę nad niewidomymi rówieśnikami, w stosunku do których zachowywał się agresywnie i apodyktycznie. Po ukończeniu szkoły w 1975 roku późniejszy założyciel Aum zajął się studiowaniem jogi i akupunkturą. W 1982 roku został na krótko aresztowany za obwoźną sprzedaż produktów paramedycznych. Dwa lata później Asahara założył szkołę jogi i wydawnictwo, które przekształcił w 1987 roku w ośrodek kul-tu o nazwie Aum Shinrikyō. Sam też stanął na jego czele. Liczba członków Aum szybko wzrastała – w 1987 roku sekta liczyła 1500 osób i miała oddziały w kilku japońskich mia-stach, w 1995 roku było już ponad 40 tysięcy członków – 10 tysięcy w Japonii, 30 tysięcy w Rosji i kilka tysięcy w Stanach Zjednoczonych i Niemczech. W 1995 roku aktywa tej sek-ty wynosiły 100 miliardów jenów (1 miliard dolarów). Dzięki zasobom finansowym ugru-powanie to mogło pozyskać naukowców i ekspertów z zakresu fizyki, chemii i bakteriolo-gii oraz specjalistów z elitarnych jednostek militarnych (głównie z byłego Związku Radzieckiego).
Sekta stworzyła mistyczny zespół przekonań, których osią była wiara w nadchodzącą apo-kalipsę. Apokalipsa ta miała być następstwem III wojny światowej, mającej wybuchnąć między 1997 a 2003 rokiem. Charakter tej wojny różnie był przez Asaharę opisywany.
W książce z 1993 roku Teaching of the Truth twierdził on, że Stany Zjednoczone zaataku-ją Japonię za pomocą broni zaataku-jądrowej. W wyniku tego ataku, który unicestwi 90% popula-cji, Japonia zostanie zamieniona w pustkowie. Innym razem Asahara twierdził, że wojna światowa będzie miała globalny charakter. Zachwieje ona dotychczasowym światowym po-rządkiem. Ludzkość zostanie uratowana tylko dzięki członkom Aum, którzy stanowią w isto-cie doskonalszą część światowej populacji, dlatego też po kataklizmie to oni zbudują nowy, lepszy społeczny ład. Nie była to jedyna wersja nadchodzących wydarzeń. Asahara w pew-nym okresie twierdził, że apokalipsy można uniknąć, jednak pod warunkiem podjęcia przez Aum działań o charakterze zbrojnym22. W obu przypadkach – ze względu na konieczność potwierdzenia proroctwa, a tym samym i wiarygodności kultu – zaistnienie katastrofy by-ło czymś w najwyższym stopniu pożądanym. W interesie Aum byby-ło więc ją sprowokować.
Przygotowując się na obie wersje wydarzeń ugrupowanie stworzyło zalążek przyszłego rzą-du, złożonego z dwunastu ministerstw, wśród których znacząca rolę miały odgrywać:
Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Nauki i Technologii oraz Ministerstwo Samoobrony.
Zagrożenie związane z nadchodzącą katastrofą stało się psychologiczną implikacją do uzasadnienia konieczności użycia nadzwyczajnych środków zarówno w stosunku do człon-ków kultu, jak i świata zewnętrznego. Asahara przystąpił gorliwie do zdobywania i groma-dzenia broni, i to zarówno konwencjonalnej, jak i niekonwencjonalnej. Do użycia tej ostat-niej członkowie Aum przystąpili w czerwcu 1994 roku. Wtedy to próbowali oni zabić trzech sędziów prowadzących przeciwko Asaharze rozprawę. W wyniku ataku zginęło siedem osób, a 250 zostało podtrutych gazem paralityczno-drgawkowym. Atak ten zakwalifikować by można jako zindywidualizowany. Drugi miał już charakter masowy. Nastąpił 20 marca 1995 roku. Wtedy członkowie Aum umieścili 11 paczek z sarinem w pięciu pociągach me-tra, które w porze porannego szczytu miały się spotkać na centralnej stacji w Kasumigaseki,
22 Vide: B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001, s. 119.
rządowej dzielnicy Tokio. W wyniku zamachu śmierć poniosło 12 osób, a 6 tysięcy odnio-sło poważne obrażenia.
W 1990 roku Aum rozpoczął próby zmierzające do wyprodukowania broni biologicznej.
Próby te koordynował Seichi Endo, młody mikrobiolog, prowadzący wcześniej badania w Viral Research Center na Uniwersytecie w Kioto. Według japońskich władz, wyhodował on w 1995 roku wąglik i toksynę botulinową oraz był na drodze do wyhodowania wirusa go-rączki krwotocznej.23 W 1992 roku 40 członków Aum pod pretekstem humanitarnej misji o nazwie „African Salvation Tour” wybrało się do Zairu, by pozyskać wirusa Ebola. Nie wiadomo, czy misja zakończyła się sukcesem. Jeden z członków zeznał później: Hodowaliśmy Ebolę, ale potrzebne były dłuższe badania. Nie został więc użyty24.
Podczas przeszukania laboratoriów Aum znaleziono dużą ilość sprzętu do hodowli bak-terii i wirusów, mikroskopy elektronowe oraz bogatą literaturę poświęconą produkcji tok-syny botulinowej, cholery i dezynterii. Jak podaje Jonathan Tucker, badacz politycznie mo-tywowanej przemocy, między 1990 a 1993 rokiem ugrupowanie podjęła co najmniej dziewięć potajemnych prób rozpowszechnienia środków biologicznych (głównie toksyny botulino-wej) w Tokio i pobliskiej bazie wojskowej Stanów Zjednoczonych25. Celem ataku było
za-23 Vide: U.S. Senate, Staff Statement, Hearing on Global Proliferation Of Weapon of Mass Destruction: A Case Study on the Aum Shinrikyō, 31 Oktober 1995, s. 35.
24 Cyt. za: S. Carus, R.I.S.E. (1972), w: Toxic Terror, J.B. Tucker (red.), Cambridge, London 2001, s. 49.
25 Vide: Toxic Terror, J.B. Tucker (red.), op.cit., s. 216.
Shōkō Asahara (Chizuo Matsumoto) założył ośrodek kultu o nazwie Aum Shinrikyō i stanął na jego czele
POLICJA JAPOŃSKA
bicie jak największej liczby ludzi i wywołanie chaosu w społeczeństwie. W czerwcu 1993 ro-ku Aum przez cztery dni uwalniała zarodki wąglika ze swojego ośmiopiętrowego budynro-ku w Tokio. Atak okazał się nieskuteczny. Zdaniem ekspertów, prawdopodobnie przyczyną była mała zjadliwość bakterii, nie zaś sam sposób dystrybucji. Aum planowała dokonać 15 marca 1995 roku ataku w tokijskim metrze za pomocą toksyny botulinowej umieszczo-nej w specjalnych skrzynkach. Atak również się nie powiódł, gdyż osoba, która miała ją w nich umieścić, tknięta wyrzutami sumienia, wprowadziła tam neutralną substancję. To właśnie ten nieudany atak spowodował, że członkowie Aun zdecydowali się ostatecznie użyć sarinu. Dwa dni po ataku na tokijskie metro policja przystąpiła do aresztowania człon-ków ugrupowania (192 osób pod zarzutem ciężkich przestępstw kryminalnych, w tym za-bicia 41 członków tej sekty). W grudniu 1995 roku premier Japonii zarządził rozwiązanie Aum i przejęcie jej aktywów. Proces członków ugrupowania trwał osiem lat, w jego wyni-ku Asaharę i 12 osób z sekty sąd skazał na karę śmierci. W 2006 rowyni-ku sąd odrzucił apela-cję skazanych. W 2000 roku sekta zmieniła nazwę na Aleph i ogłosiła odcięcie się od wszel-kich aktów przemocy.