Czynniki decydujące o atrakcyjności Krakowa

Kraków w opinii badanych mieszkańców jest miastem atrakcyjnym do za-mieszkania. Aż 88 badanych osób uznało, że Kraków jest miejscem, w którym warto mieszkać, co więcej, na pytanie, czy podjęliby próbę przekonania do za-mieszkania w tym mieście swoich znajomych, wszystkie z osób odpowiedziały

„tak”. W podobny, zgodny sposób, na pytanie to odpowiedzieli uczestnicy focus group. Nawet osoby, które w początkowej części wywiadu wypowiadały się na temat miasta negatywnie lub obojętnie, ostatecznie uznały, że w Krakowie warto mieszkać, bo „generalnie nie jest tu gorzej niż gdzie indziej”. Tylko dwie osoby utrzymały swoją gotowość do zmiany miejsca zamieszkania, gdyby zaistniała taka możliwość. Wśród miast, które stanowią konkurencję dla Krakowa, najczę-ściej pojawiała się Warszawa (33 wskazania). Za największy atut stolicy uznano łatwość znalezienia pracy i duże możliwości rozwoju zawodowego oraz spo-łecznego awansu. Wśród innych miast za atrakcyjne uznano także Wrocław (4 wskazania), Poznań (3 wskazania) oraz Gdańsk (2). Pozostałe osoby uznały, że nie ma drugiego miasta w Polsce, które stanowiłoby konkurencję dla Krako-wa.

130

Czynniki decydujące o atrakcyjności Krakowa wymieniane przez badanych można podzielić na pięć podstawowych kategorii:

• cechy charakterystyczne dla większości dużych miast,

• życie kulturalne Krakowa,

• życie naukowe (edukacja),

• możliwość rozwoju osobowościowego,

• wysoka jakość przestrzeni, ze szczególnym wskazaniem na historyczną tkankę miasta,

• niepowtarzalność i atmosfera Krakowa.

W kategorii „cechy charakterystyczne dla dużych miast” znalazły się takie czynniki, jak: duży rynek pracy, życie w centrum zmian, duże możliwości wy-boru miejsca pracy, zamieszkania czy zakupów, dostępność do ważnych urzę-dów i instytucji, dobre połączenie komunikacyjne z innymi miejscami w Polsce.

Z innych określeń, które przypisano miastu w tej kategorii, wymienić można czystość oraz „zwartość centrum” – przez co badani rozumieli to, iż większość rzeczy można załatwić w centrum bez konieczności korzystania z komunikacji.

W kategorii tej znalazły się także wszystkie negatywne określenia związane z Krakowem. To, czym Kraków odstrasza, są problemy komunikacyjne, duże zanieczyszczenie powietrza, chaos, tłok i „układy”. Hasło „układy” powtórzyło aż 10 z badanych osób, przy czym dla 7 miało ono znaczenie negatywne, a dla 3 pozostałych pozytywne. Pozytywny wydźwięk tego atrybutu Krakowa badani (wszyscy rodowici mieszkańcy miasta) motywowali faktem, iż „swój w Krako-wie nie zginie”. Większość mieszkańców podkreślała, że wszystkie z wymie-nionych cech nie wyróżniają znacząco Krakowa spośród innych dużych miast Polski, są atrybutami charakterystycznymi dla miejskiego stylu życia.

Za najważniejszy element, stanowiący o atrakcyjności miasta, który daje mu znaczącą przewagę nad innymi miastami Polski, zostało uznane szeroko rozu-miane życie kulturalne. W opinii badanych mieszkańców to najważniejszy ele-ment przyciągający ludzi do Krakowa. Życie kulturalne miasta najczęściej koja-rzono z takimi przymiotnikami, jak bogate, zróżnicowane, tętniące, ciekawe.

Osoby te podkreślały także fakt, iż życie kulturalne Krakowa to nie tylko duże instytucje publiczne, ale także wszystko to, co składa się na atmosferę kulturalną miasta: sławni ludzie, muzycy na ulicach, mnóstwo księgarni organizujących spotkania autorskie, galerie, małe kameralne koncerty. Pozytywnie na temat krakowskiego życia kulturalnego wypowiedziały się aż 83 osoby. Pozostałe z badanych osób miały na ten temat inne zdanie. Cztery z nich wprawdzie także stwierdziły, iż życie kulturalne Krakowa jest jego największym atutem, uznały jednak, że jest tak przede wszystkim w opinii ludzi z zewnątrz, którzy stereoty-powo postrzegają miasto, a praktycznie nie wiedzą, co tak naprawdę Kraków oferuje. Osoby te uznały, że oferta kulturalna miasta nie jest satysfakcjonująca zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Pozostałe 3 osoby nie wymieniły tej cechy wśród czynników wpływających na atrakcyjność miasta, uznając, że jest to cecha atrakcyjna przede wszystkim dla turystów.

131 Na pytanie, dlaczego życie kulturalne miasta znacząco wpływa na jego atrakcyjność, badani udzielili różnych odpowiedzi. Największa zgodność pano-wała co do tego, że dzięki życiu kulturalnemu miasto tętni życiem, oraz wytwa-rza specyficzny klimat. W pozostałych odpowiedziach kryterium silnie różnicu-jącym był wiek. Osoby młode, do 30 roku życia, najczęściej mówiły o możliwo-ści ciekawego spędzenia wolnego czasu. Podkreślały także takie atuty, jak moż-liwość darmowego uczestnictwa w wielu imprezach, szczególnie plenerowych, które w mniejszych miastach są rzadkością. Ważne dla nich było także to, że niekoniecznie trzeba szukać czegoś dla siebie i planować wyjście. Przychodząc na Rynek, można zawsze na coś po prostu „wpaść”. Dla tej grupy wiekowej ważny był też tworzony przez kulturę wizerunek Krakowa oraz jego środowiska twórcze, zwłaszcza związane z Krakowem sławne osoby. Dla osób powyżej 30 roku życia ważne było także to, że życie kulturalne Krakowa pozwala odpocząć

„z pożytkiem dla ducha”. W tej grupie wiekowej podkreślano również fakt, iż nawet tylko dzięki atmosferze miasta można się czuć „kulturalnym człowie-kiem”. Życie kulturalne w ich opinii dostarcza także innych niż „zwykłe” tema-tów rozmów. Tylko w najstarszej grupie wiekowej pojawiły się opinie, że życie kulturalne pozwala się uczyć i rozwijać własną osobowość, a także bardzo głę-bokie wyznania, iż daje satysfakcję z miejsca zamieszkania. W pozostałych grupach aspekt ten też się pojawił, był jednak nieco ukryty (np. „fajnie jest mieszkać w miejscu, które jest ważne na mapie, które kojarzone jest z kulturą”,

„to dodaje jakiegoś prestiżu, kiedy mówię, że mieszkam w Krakowie”).

Tabela 35 Dlaczego życie kulturalne wpływa na atrakcyjność miasta?

Kategoria Liczba wskazań

Możliwość miłego spędzenia wolnego czasu 53

Można czuć się „kulturalnym człowiekiem” 8

Pozwala się rozwijać i uczyć 7

Zawsze można coś dla siebie znaleźć, na coś wpaść 25

Kraków jest rozpoznawany w kraju i zagranicą 58

Miasto tętni życiem 82

Tworzy atmosferę „klimat” miasta 79

Można czuć, że się żyje w ważnym miejscu na mapie, w miejscu, gdzie

coś zawsze się dzieje 29

Można być dumnym, czuć satysfakcję, że się tu mieszka 7 Przyjeżdżają i mieszkają tu znane osoby, podnoszą prestiż miejsca,

można czuć się ważnym, że to moje miasto 22

Dostarcza innych niż zwykle tematów rozmów 13

Można uczestniczyć w wielu imprezach bez płacenia 16

Źródło: opracowanie własne.

Życie kulturalne miasta wpływa na jego atmosferę, pozwala ciekawie spę-dzić wolny czas i daje możliwość samorozwoju. Ta powszechnie powtarzana opinia nabierała jednak innego znaczenia w świetle następnego pytania: czy uczestniczy Pan(i) w życiu kulturalnym miasta. Spośród 90 osób, z którymi

132

przeprowadzono wywiady, jedynie 25 bez wahania stwierdziło, iż aktywnie, choć z różną częstotliwością, korzystają z oferty kulturalnej miasta. Pozostałe osoby, generalizując, uznały, że z oferty tej korzystają sporadycznie lub w ogó-le. Ciekawe było to, że 37 osób z tej grupy uznało, że chociaż rzadko uczestni-czy w życiu kulturalnym miasta, świadomość tego, iż mogą w każdej chwili to zrobić, daje im dużą satysfakcję i „dobre samopoczucie”. Pozostałe osoby uzna-ły, że nie korzystają z oferty kulturalnej miasta ze względu na trudności finan-sowe.

Z omawianą wyżej grupą czynników, decydujących o atrakcyjności wa, silnie związane były podawane przez badanych mieszkańców cechy Krako-wa jako miasta historycznego. Najczęściej odwołyKrako-wano się do charakteru cen-trum miasta. Zabytki postrzegane były jako jeden z elementów tworzących at-mosferę miasta i wpływających na jego klimat. Uczestnicy focus grup wyraźnie podkreślili symboliczną wartość zabytków, ich wpływ na kształtowanie się

„wspólnoty”. Wiele osób, z którymi przeprowadzono wywiad, podkreślało jed-nak, że na co dzień nie dostrzega piękna zabytków. Są one niejako tłem ich życia codziennego. Zabytki dostrzega się, w opinii badanych, najbardziej po powrocie do Krakowa z jakiejś podróży lub po prostu, gdy przyjdzie „taki dzień, że idąc ulicą, dostrzegam na budynku, który mijam każdego dnia, jakiś nowy element i myślę: jak tu pięknie”.

Wysoko oceniono także możliwości, jakie oferuje Kraków w zakresie szkol-nictwa. Ten atut miasta podkreślali wszyscy badani mieszkańcy, niezależnie od grupy wiekowej. Wysoko oceniono nie tylko poziom szkół średnich oraz szkol-nictwa wyższego, ale także możliwości dokształcania poprzez różne kursy. Ba-dani byli zgodni co do tego, że ci, którzy chcą odnieść sukces zawodowy, muszą

„się uczyć przez całe życie” i Kraków daje tę możliwość.

Wśród innych czynników decydujących o atrakcyjności miasta, które nie znalazły się w żadnej z wymienionych kategorii, należy wymienić „dobre zaple-cze Krakowa”, przez co badani rozumieli bliskość gór bądź szerzej wypoczynku na łonie natury. Ostatni z aspektów szczególnie podkreślali ludzie młodzi. Waż-ne było dla nich także to, że poza granicami kraju, większość ludzi kojarzy Kra-ków jako miasto kultury.