6. WPŁYW SEKTORA KULTURY NA ATRAKCYJNOŚĆ KRAKOWA
1.5. Przykłady projektów współfinansowanych ze środków Funduszy
Projekty kulturalne współfinansowane ze środków Funduszy Strukturalnych najczęściej są traktowane jako inwestycje mające bezpośredni wpływ na rozwój społeczno-gospodarczy regionów, wzmacnianie ich konkurencyjności oraz pod-noszenie szeroko rozumianej jakości życia ich mieszkańców. Środki na projekty kulturalne mogą być pozyskiwane głównie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF), Europejskiego Funduszu Socjalnego (ESF) i Europej-skiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF). Za przykład współfi-nansowanych ze środków Funduszy Strukturalnych projektów mogą posłużyć m.in. Sibelisu Hall w Lahti w Finlandii, Muzeum Nauki i Technologii w Terrasa w Hiszpanii, rewitalizacja szklanej wioski Nuutajärvi w Finlandii, rewitalizacja dublińskiej dzielnicy Temple Bar w Irlandii, czy projekt zwalczania wyklucze-nia społecznego w Kopenhadze.
Wykorzystanie funduszy strukturalnych w finansowaniu projektów kultural-nych w poszczególkultural-nych krajach UE jest silnie zróżnicowane, uzależnione od polityki państwa, miejsca kultury w Planie Rozwoju Narodowego i innych do-kumentach będących bazą tworzenia Podstawy Wsparcia Wspólnoty (Commu-nity Support Framework) oraz ilości dobrych projektów spełniających unijne wymogi.
Środki z funduszy strukturalnych oraz inicjatyw wspólnotowych rozdzielane są poprzez 3 typy programów operacyjnych :
• Regionalne programy operacyjne.
• Sektorowe programy operacyjne skierowane do sektora kultury (Grecja i Portugalia).
• Sektorowe programy operacyjne, np. rozwoju gospodarki, w których kultu-ra tkultu-raktowana jest jako jeden ze sposobów dynamizacji rozwoju, np. sektor IT, turystyki kulturalnej itp.
Fundusze strukturalne dla kultury – doświadczenia Portugalii3
Znaczenie kultury w programowaniu funduszy strukturalnych w trzech Do-kumentach Podstaw Wsparcia Wspólnoty (CSF), jakie realizowała Portugalia od czasu przystąpienia do UE, znacząco się różni.
W pierwszym CSF (1989–1993) i drugim CSF (1994–1999) wsparcie dla sektora kultury odbywało się: poprzez regionalne programy operacyjne, w któ-rych kultura postrzegana była jako czynnik rozwoju regionalnego, oraz poprzez kulturalny komponent w subprogramach turystyka i promocja dziedzictwa
3 Opracowano na podstawie H. Azevada, The Portuguese Experience of Structural Funding Programmes for Culture, Culture and EU structural funds, Congress, Lithuania 2002 oraz www.europa.eu
149 turowego, realizowanych w ramach sektorowego programu operacyjnego Pro-gram Modernizacji Gospodarki.
Tabela 3 Komponent kulturalny w subprogramach turystyka i promocja dziedzictwa kulturowego realizowanych w ramach Programu Modernizacja Gospodarki
Priorytet Liczba Oś 1. Promocja społecznej spójności, FS
wzrostu zatrudnienia i kwalifikacji 7132 16,9% 20,8
Program operacyjny dla edukacji 1665 3,9 5,7
Program operacyjny dla wzrostu
zatrud-nienia, szkoleń i rozwoju społecznego 2822 6,7 7,8
Program operacyjny dla nauki, technologii
i innowacji 957 2,3 2,3
Program operacyjny dla nowych
technolo-gii informacyjnych 663 1,6 1,5
Program operacyjny dla zdrowia 698 1,7 2,3
Program operacyjny dla kultury 327 0,8 1,2
Oś 2. Promocja rozwoju gospodarczego 13110 31 20,1
Program operacyjny dla rolnictwa 3367 8,0 5,9
Program operacyjny dla rybołówstwa 365 0,9 0,9
Program operacyjny dla gospodarki 9378 22,2 13,3
Oś 3. Rozwój infrastruktury i ochrona
środowiska 3824 9,1 8,4
Program operacyjny rozwoju transportu 3368 8,0 6,8
Program operacyjny ochrony środowiska 456 1,1 1,6
Techniczne wsparcie realizacji CSF 108 0,3 0,4
Razem oś 1+oś 2 + oś 3 + wsparcie 24174 57,2 49,7
Oś 4. Rozwój regionalny 15276 36,2 43,7
150
Regionalne plany operacyjne dla każdego
z 7 regionów 15276 36,2 43,7
Rezerwa 2788 6,6 6,6
Razem CSF dla Portugalii 42238 100 100
Na program operacyjny kultura przeznaczono w portugalskim CSF III 327 mln €, z czego 237 mln € finansowane jest z funduszy strukturalnych. Pro-gram koncentruje się na dwóch podstawowych celach: wzmocnieniu roli kultury jako czynnika rozwoju społeczno-ekonomicznego oraz zmniejszeniu dyspropor-cji regionalnych w dostępie do kultury.
Głównymi działaniami, które mają prowadzić do realizacji tak określonych celów, są działania na rzecz:
• Promowania dziedzictwa kulturowego i kultury jako czynnika rozwoju re-gionalnego i zmniejszającego regionalne dysproporcje.
• Promocji kultury w polityce tworzenia nowych miejsc pracy, wymagają-cych zarówno pracowników wysoko kwalifikowanych, jak i pracowników o niskich kwalifikacjach.
• Tworzenia sieci narodowych centrów postrzeganych jako najbardziej efek-tywny sposób wyrównywania różnic w dostępie do kultury.
• Promowania prestiżowych wydarzeń kulturalnych.
• Promowania nowych technologii na rzecz zwiększenia dostępu do kultury głównie poprzez promocje on line walorów dziedzictwa kulturowego w kraju i za granicą.
Tabela 5 Struktura programu operacyjnego kultura
Priorytet Możliwy koszt
w tys. € Udział %
Oś 1. Promocja dziedzictwa kulturowego 243,643 74,4
1.1. Promocja i działania na rzecz poprawy jakości prze-strzeni i oferty miast o znaczeniu historycznym i kultu-rowym
122,772 37,5
1.2. Modernizacja i dynamizacja rozwoju muzeów 120,871 36,9 Oś 2. Wyrównywanie dostępu do dóbr i usług kultury 83, 823 25,6
2.1. Tworzenie sieci centrów kultury 62,315 19,0
2.2. Wykorzystanie nowych technologii w zwiększaniu
dostępu do kultury 14,964 4,6
2.3. Wsparcie techniczne 6,544 2,0
Razem 327, 466 100
151
Tabela 6 Finansowanie Programu Operacyjnego Kultura
W tys. € Priorytety Razem ERDF Budżet
narodowy Budżety i działania na rzecz poprawy jakości przestrzeni i oferty kulturalnej miast o znaczeniu historycznym i kulturowym:
1. Rewitalizacja przestrzeni miast o znaczeniu historycznym i kulturowym (w tym m.in. renowacja i promocja zabytków).
2. Organizowanie wydarzeń kulturalnych mających na celu promocję dzie-dzictwa kulturowego Portugalii w kraju i za granicą.
3. Wydawanie materiałów promocyjnych w postaci broszur, katalogów itp.
oraz on line.
Tabela 7 Działanie 1.1. Promocja i działania na rzecz poprawy jakości przestrzeni i oferty kulturalnej miast o znaczeniu historycznym i kulturowym – przewidywane rezultaty
Wskaźnik Oczekiwany
rezultat Liczba odnowionych/promowanych miejsc: zabytków, historycznych
placów itp. 50
Wzrost liczby odwiedzających odnowione miejsca 900 tys.
Wzrost liczby organizowanych wydarzeń 56
Liczba stworzonych miejsc pracy 2 850
Działania planowane do realizacji działania 1.2. Modernizacja muzeów i dy-namizacja ich rozwoju:
1. Budowa, renowacja i modernizacja muzeów.
152
2. Usługi w muzeach: biblioteki, udogodnienia multimedialne, archiwa i oferta edukacyjna.
3. Organizacja wystaw stałych i okresowych.
4. Badania i inne formy działań zwiększające świadomość znaczenia muze-alnictwa.
Tabela 8 Działanie 1.2. Modernizacja muzeów i dynamizacja ich rozwoju – przewidywane
rezultaty
Wskaźnik Oczekiwany
rezultat Liczba wybudowanych, zmodernizowanych, odnowionych muzeów 20 Liczba odwiedzających objęte programem muzea w 2006 roku 1 000 000
Liczba dofinansowanych wystaw – stałych i okresowych 52
Liczba stworzonych miejsc pracy 2 150
Działania planowane do realizacji działania 2.1. Budowa sieci centrów kultu-ry (w tym także teatrów):
1. Budowa, renowacja i modernizacja centrów kultury.
2. Wsparcie rozwoju wydarzeń kulturalnych w centrach objętych pomocą.
3. Upowszechnianie sztuk scenicznych.
4. Przyciąganie nowej publiczności.
5. Promocja kultury popularnej.
Tabela 9 Działanie 2.1. Budowa sieci centrów kultury – przewidywane rezultaty
Wskaźnik Oczekiwany
rezultat
Liczba centrów (teatrów) objętych pomocą 10
Liczba stworzonych nowych miejsc w centrach objętych pomocą 5 000
Liczba przedstawień i innych wspieranych wydarzeń 136
Liczba sesji teatralnych, tanecznych, muzycznych, kolokwiów
i innych wydarzeń 1 161
Liczba uczestników sesji teatralnych, tanecznych, muzycznych,
kolo-kwiów i innych 119 250
Liczba stworzonych miejsc pracy 800
Działania planowane do realizacji działania 2.2. Wykorzystanie nowych tech-nologii w celu zwiększenia dostępu do kultury:
1. Inwentaryzacja, dygitalizacja i promocja dziedzictwa kulturowego.
2. Stworzenie komputerowej sieci muzea publiczne w Internecie.
3. Stworzenie internetowego katalogu portugalskich musicali.
4. Inne sposoby popularyzacji informacji o kulturze poprzez nowe technologie.
153
Tabela 10 Działanie 2.2. Wykorzystanie nowych technologii w celu zwiększenia dostępu
do kultury – planowane rezultaty
Wskaźnik Oczekiwany
rezultat Liczba stron internetowych projektów wspieranych przez FS Bd Inne produkty audiowizualne będące rezultatem projektów
wspiera-nych z FS Bd
Dostęp do stworzonych stron i liczba miejsc pracy stworzonych
w wyniku realizacji priorytetu Bd
Efektem realizacji Programu Operacyjnego Kultura w latach 2000–2006 ma być:
• Renowacja ponad 80 budynków i miejsc o dużej wartości historycznej.
• Wzrost liczby odwiedzających miejsca objęte programem o około 5%.
• Wzrost liczby publiczności w nowych centrach kultury o ponad 400 tys.
• Stworzenie ponad 4900 nowych miejsc pracy w fazie realizacji projektów i ok. 900 stałych miejsc pracy.
Tabela 11 Wkład poszczególnych Programów Operacyjnych w realizację projektów
z dziedziny kultury – projekty finansowane z FS
Typ projektu Programy operacyjne w CSF III 2000–2006 POK POZ POSI PR POG Razem Udział Renowacja i promocja zabytków
i innych miejsc o znaczeniu historycznym i kulturowym
51,2 29,9 42,8 123,7 29,1
Budowa i modernizacja muzeów 39, 8 14,4 54,2 12,8
Budowa i modernizacja centrów
kultury 26, 7 79,3 106,0 24,9
Budowa i modernizacja bibliotek
i archiwów 21,9 21,9 5,2
Promocja dziedzictwa kulturo-wego poprzez nowe technologie informacyjne
35, 9 3,5 15,0 54,4 12,8
Przemysły kultury (produkty
audiowizualne i multimedialne) 33,0 33,0 7,8
Profesjonalne zawodowe
szkole-nia artystyczne 5,9 5,9 1,4
Projekty bezpośrednio związane
z turystyką 25,9 25,9 6,1
Razem 153, 6 5,9 3,5 160,5 101,5 425,0 100
Udział % 36, 1 1,4 0,8 37,8 23,9 100
POK – program operacyjny kultura, POZ – zatrudnienie, POSI – społeczeństwo informacyj-ne, POG – gospodarka, PR – programy regionalne
Bibliografia
1. Adorno T., Horkheimer M., The Dialectic of Enlighment, Continuum, New York 1993.
2. Andersson A., Cultural activity and economic development, The Council of Europe, Brussels 1987.
3. Ashworth G.J., Heritage planning. Conservation as the management of urban change, Geopers, Groningen 1991.
4. Bajka Z., Rynek mediów w Polsce [w:] Z. Bauer, E. Chudziński, red., Dziennikarstwo i świat mediów, Universitas, Kraków 2000.
5. Baruch R., The book sector and the state relationships in change, The Council of Euro-pe, Brussels 2000.
6. Bianchini F. Parkinson M., Cultural policy and urban regeneration. The West European experience, Manchester University Press, 1993.
7. Bendixen P., Wprowadzenie do ekonomiki kultury i sztuki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
8. Benko G., Geografia technopolii, PWN, Warszawa 1993.
9. Bilton Ch., Risky Business, The independent production sector in Britain’s Creative Industries, Cultural policy, vol. 6, no. 1, Overseas Publishers Association, Harwoord Academic Publishers, Amsterdam 1999.
10. Bilton Ch., Disorganised creativity, Boekmancahier, nr 45, Amsterdam 2000.
11. Bourdieu P., Distinction: a social critique of the judgement of taste, Routledge & Kegan, London 1984.
12. Blakeley E.J, Planning local and economic development: theory and practice, SAGE, London 1989.
13. Booij, J.T., The economic importance of copyright in the Netherlands in 1989, Founda-tion for Economic Research of the University of Amsterdam, Den Haag 1993.
14. Boorsma P., van Hemel A., van der Wielen N., Privatisation and Culture. Experiences on the arts, heritage and cultural industries in Europe, Kluwer Academic Publishers, Dodrecht, The Netherlands 1999.
15. K. Broński, Orientacja marketingowa w zarządzaniu miastem historycznym [w:] J. Pur-chla, red., Miasta historyczne, potencjał dziedzictwa, MCK, Kraków 1999.
16. Broszkiewicz R., Podstawy gospodarki miejskiej, Wrocław 1997.
17. Casey B., Dunlop R., Selwood S., Culture as commodity? The economics of the arts and built heritage in the UK, Policy Studies Institute, London 1996.
18. Caves R., Creative industries, Harvard University Press, London 2000.
19. Chełmińska M., Interwencjonizm państwa wobec przemysłu kulturalnego w krajach członkowskich Rady Europy, Instytut Kultury, Warszawa 1993.
156
20. Chmielewski R., Trojanek M., Czynniki określające konkurencyjność układów prze-strzennych [w:] R. Domański, red., Podstawy gospodarczej polityki miasta, Biuletyn KPZK PAN, nr 187, 1999, s. 59–77.
21. Connor S., Postmodernist culture. An introduction theories of the contemporary, Basil Blackwell, Oxford 1989.
22. Corsicao F., Urban marketing, a tool for cities and for business enterprises, a condition for property development, a challenge for urban planning [w:] A. Gastone, F. Corisco, Urban marketing in Europe, Torino 1994.
23. Cowen T., Why I do not believe in the cost disease, Journal of Cultural Economics 20, Kluwer Academic Publishers, The Netherlands 1996.
24. Cowen T., In praise of commercial culture, Harvard University Press, London 1998.
25. D. Crane, The production of culture in national cultural industries, SAGE, Newbury Park 1992.
26. Creative Industries Mapping Document, Department of Culture, Media, and Sport (DCMS), London 1998.
27. Cultural Industries. A challenge for the future culture, UNESCO, 1982.
28. Culture, the cultural industries and employment in UE, Commission Staff Working Paper, Brussels 1998.
29. Culture industries in Europe. Regional development concepts for private sector cultural production and services, Ministry for Employment, Social Affairs and Urban Deve-lopment, Culture and Sport of the State of North Rhine-Westphalia, Düsseldorf 2000.
30. Cultural policy in The Netherlands, Ministrie van Onderwijs, Cultuur en We-tenschappen, Den Haag 1997.
31. Denieul F., Historic metropolis. A need for a clear strategy [w:] J. Purchla, red., The historical metropolis. A hidden potential, MCK, Kraków 1996.
32. De kunsten Gewaardeerd. De maatschappelijke en economische betekenis van de kunsten voor Amsterdam, Stichting Amsterdams Uit Buro, 1996.
33. Di Maggio P., Constructing and organizational fields as professionals’ projects: US Art Museum [w:] W. Powell, P. Di Maggio, ed., The new institutionalism in organizational analysis, University of Chicago, 1991.
34. Domański R., Przestrzenna transformacja gospodarki, PWN, Warszawa 1997.
35. Domański R., Podstawy gospodarczej polityki miasta, Biuletyn KPZK PAN, nr 187, 1999.
36. Domański T., Marketing terytorialny, wybrane aspekty teoretyczne [w:] T. Domański, red., Marketing terytorialny, strategiczne wyzwania dla miast i regionów, Uniwersytet Łódzki, 1997.
37. Dziewoński K., Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast. Studium rozwoju pojęć, metod i ich zastosowania, PWN, Warszawa 1967.
38. Dziki S., Chorązki W., Media lokalne i regionalne [w:] Z. Bauer, E. Chudziński, red., Dziennikarstwo i świat mediów, Universitas, Kraków 2000.
39. Dutkowski M., Zmiany postsocjalistycznych metropolii w Polsce [w:] R. Domański, red, Problemy rozwoju wielkich miast polski, Biuletyn KPZK PAN, nr 192, Warszawa 2000.
40. Exploitation and development of the job potential in the cultural sector in the age of digitalisation, European Commision DG Employment and Social Affairs, Munich 2001.
41. Filipiak M., Socjologia kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1996.
42. Frysztacki K., Miasta metropolitalne i ich przedmieścia, Universitas, 1997.
157 43. Frey B.S., Pommerehne W.W., Explorations in the economics of the arts, Basil
Black-well, Oxford 1989.
44. Gaworecki W.W., Turystyka, PWE, Warszawa 1999.
45. Giard A., A commentary: Policy and the arts: the forgotten cultural industries, Journal of cultural economics, vol. 5, 1981.
46. Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, Wydawnictwo WK, Warszawa 2000.
47. Golka M., Rynek a komercjalizacja kultury [w:] S. Golinowska, red., Komercjalizacja w kulturze, Instytut Kultury, Warszawa 1992.
48. Gołębiewski Ł., Rynek książki w Polsce. Edycja 2000, Biblioteka Analiz, Warszawa 2000.
49. Hall P., The creative city in the third millennium [w:] J. Verwijnen, ed., The Creative cities, Helsinki University Press, 1999.
50. Herder J.G., Myśl o filozofii dziejów, t. 1, Warszawa 1962.
51. Hillman-Chartrand H., The hard facts – perspectives of cultural economics, Academy Symposium, The Royal Society of Canada, Quebec 1989.
52. Hillman-Chartrand H., The value of economic reasoning and the arts [w:] T.W. Pound, ed., Economic impact of the arts, National Conference of State Legislatures, Washington 1990.
53. Hirsch P.M., Processing fads and fashions. An organization set analysis of cultural industry system, Sociology Journal, no. 77, 1972.
54. Hirsch P.M., Cultural industry revisited [w:] Organization science, vol. 11, no. 3, 2000.
55. Hollows J., Mass culture and political economy [w:] J. Hollows, M. Janocovich, ed., Approaches to popular film, Manchester University Press, Manchester 1995.
56. Ilczuk D., Rola przemysłów kultury w rozwoju miasta [w:] Kultura w Warszawie, Zarząd Miasta Stołecznego Warszawy, 2000.
57. Ilczuk D, Cultural citizenship. Civil society and cultural policy in Europe, Boekman Foundation, Amsterdam 2001.
58. Ilczuk D., Polityka kulturalna w społeczeństwie obywatelskim, Narodowe Centrum Kultury, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002.
59. Ilczuk D., Przemysły kultury [w:] Polska w drodze do globalnego społeczeństwa infor-macyjnego, Raport o rozwoju społecznym, Program Narodów Zjednoczonych ds. Roz-woju, Warszawa 2002.
60. Ilczuk D., Misiąg W., Finansowanie i organizacja kultury w gospodarce rynkowej, IBnGR, Gdańsk 2003.
61. Ilczuk D., Smoleń M., Realizacja zadań rządowych i samorządowych z zakresu kultury przez organizacje pozarządowe, Opracowanie dla Komisji Kultury i Środków Masowego Przekazu Sejmu RP, Warszawa 2002.
62. Ilczuk D., Smoleń M., Wspieranie komercyjnej działalności kulturalnej [w:] D. Ilczuk, W. Misiąg, Finansowanie kultury w gospodarce rynkowej, IBnGR, Warszawa 2002.
63. Ilczuk D., Wieczorek A., Przemysły kultury [w:] T. Kostyrko, M. Czerwiński, red., Kultura polska w dekadzie przemian, Instytut Kultury, Warszawa 1999.
64. In from the margin, The Council of Europe, Brussels 1996.
65. Instrumenty finansowe polityki regionalnej Unii Europejskiej, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków 2002.
66. Jałowiecki B., Metropolie, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, 1999.
67. Jałowiecki B., Gorzelak G., Konkurencyjność regionów [w:] Studia Regionalne i Lokal-ne, nr 1, vol. 1, 2000.
158
68. Jhally S., The political economy of culture [w:] I. Angus, S. Jhally, ed., Cultural politics in contemporary America, Publishers, New York and London 1989.
69. Jeffecult P., Pick J., Protherough R., Culture and industry, exploring the debate, Organi-zation Science, vol. 6, no. 2, 2000.
70. Jerczyński M., Zagadnienia specjalizacji bazy ekonomicznej większych miast w Polsce [w:] K. Dziewoński, red., Studia nad strukturą funkcjonalną miast, Prace Geograficzne IG PAN, nr 97, 1973.
71. Kiełczewska-Zalewska M., Geografia osadnictwa, PWN, Warszawa 1972.
72. Konecki K., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa 2001.
73. Kotler Ph., Asplund Ch., Rein I., Haider D., How to attract investments, industries, residents and visitors to cities, communities, regions and nations in Europe, Pearson Education, London 1999.
74. Klasik A., Rola metropolii w rozwoju lokalnym [w:] J. Purchla, red., Metropolitalne funkcje Krakowa, MCK, Kraków 1998.
75. Kloosterman R., De stad, de cultuur en het geld, Stedbouw &Ruimteelijke Ordening, Amsterdam, no. 2, 2002.
76. Kong L., Special issue: Culture industries and cultural policy, Geoforum, vol. 31, no. 4, Pergamon, 2000.
77. Konieczna E., Galerie sztuki, kluby artystyczne i działalność rozrywkowa w Małopolsce [w:] Strategia sektorowa – kultura, maszynopis powielony, MISTiA, Kraków 1999.
78. Kowalski T., Media i pieniądze, Przedsiębiorstwo Handlowe TEX, Warszawa 1998.
79. Krätke S., Czy Berlin zmierza ku metropolii globalnej? [w:] Studia Regionalne i Lokalne, nr 1 (1), 2000.
80. Krzysztofek K., Radio w publicznej i rynkowej przestrzeni kulturowej [w:] Radio, szanse i wyzwania, MCK, Kraków 1997.
81. Krzysztofek K., Ewolucja założeń i programów polityki kulturalnej w Polsce w latach dziewięćdziesiątych [w:] T. Kostyrko, M. Czerwiński, red., Kultura w dekadzie przemian, Instytut Kultury, Warszawa 1999.
82. Krzysztofek K., Polityka kulturalna i zarządzanie przestrzenią kultury w miastach za-chodnioeuropejskich. Wnioski dla Warszawy [w:] Kultura w Warszawie, Zarząd Miasta Stołecznego Warszawy, 2000.
83. Krzysztofek K., Przemysły kultury a globalizacja – wnioski dla Polski [w:] J. Szomburg, red., Kultura i przemysły kultury szansą rozwojową Polski, IBnGR, Warszawa 2001.
84. Krzysztofek K., Rozwój zrównoważony i społeczeństwo informacyjne [w:] Polska w drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego, Raport o rozwoju społecznym, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Warszawa 2002.
85. Kunzmann K.R., Culture industries in Europe [w:] Culture industries in Europe. Inter-national Success through Regional Strengths – a comparison of development concepts, Essen 1999.
86. Kurowski S., Warszawa na tle stolic europejskich, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 1987.
87. Lacroix J., Tremblay G., The information society and cultural industries theory [w:]
Current Sociology, vol. 45, no. 4, SAGE, Oxford 1997.
88. Lampel J., Lant T., Shamsie J., Balancing act: Learning from organizing practices in Cultural Industry [w:] Organization Science, vol. 11, no. 3, 2000.
89. Maik W., Problematyka lokalna w okresie przełomu postmodernistycznego i transformacji społeczno-ekonomicznej [w:] S.L. Bagdziński, W. Maik, A. Potoczek,
159 red., Polityka rozwoju regionalnego i lokalnego w okresie transformacji systemowej, To-ruń 1995.
90. Maik W., Geografia miast, Uniwersytet im. M. Kopernika, Toruń 1997.
91. Markowski T., Aspekty kulturowe w zintegrowanym podejściu do rozwoju miast, do-świadczenia Łodzi [w:] J. Purchla, red., Miasta historyczne, potencjał dziedzictwa, MCK, Kraków 1997.
92. Markowski T., Miasto jako produkt, wybrane aspekty marketingu miasta [w:] T. Do-mański, red., Marketing terytorialny, strategiczne wyzwania dla miast i regionów, Uni-wersytet Łódzki, 1997.
93. Markowski T., Zarządzanie rozwojem miast, PWN, Warszawa 1999.
94. Mazurek-Łopacińska K., Kultura w gospodarce rynkowej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, 1994.
95. Meadiows D., Randers J., Beyond the limits, New York 1993.
96. Mollenkopf J., Community and accumulation [w:] E.M. Dear, J. Scott, ed., Urbanization and urban planning in capitalist society, Methuen 1981.
97. Mommaas H., The Tilburg pop cluster [w:] J. Verwijnen, ed., The creative cities, Hel-sinki University Press, 1999.
98. Mulder B., The creative city or redesigning society [w:] J. Verwijnen, ed., The Creative cities, Helsinki University Press, 1999.
99. Muraszkiewicz M.R., Technologia a przemysły kultury [w:] J. Szomburg, red., Kultura i przemysły kultury szansą rozowjową dla Polski, INmGR, Warszawa 2002.
100. Myerscought J., Economic Importance of the Arts, London 1985.
101. Myna A., Rozwój lokalny, regionalne strategie rozwoju, regionalizacja, Samorząd Tery-torialny nr 11, 1998.
102. Negus K., Pickering M., Creativity and cultural production, Cultural policy, vol. 6, no.
2, Overseas Publishers Association, Harwoord Academic Publishers, Amsterdam 2000.
103. Nielsen H.K., Perspectives for research on Cultural Policy, Journal of Cultural Policy, vol. 5, no. 2, 1999.
104. Noworól A., Instrumenty zarządzania rozwojem miast, Instytut Gospodarki Przestrzen-nej i KomunalPrzestrzen-nej, Kraków 1998.
105. O’Connor J., Wynne D., From the margins to the centre: Cultural production and con-sumption in the postindustrial city [w:] J. Holmwood, H. Radner, G. Schulze, ed., Con-structing the new consumer society, Macmillan, Oxford 1996.
106. O’Connor J., Popular culture, reflexibility and urban change, J. Verwijnen, ed., The creative cities, Helsinki University Press, 1999.
107. Our creative diversity, Report from the World Commission on Culture and Deve-lopment, 1995.
108. Parysek J., Gospodarka lokalna w warunkach wolnego rynku i samorządowych struktur społecznych [w:] J. Parysek, red., Rozwój lokalny i lokalna gospodarka przestrzenna, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań 1996, s. 31–47.
109. Parysek J., Lokalny wymiar gospodarki przestrzennej [w:] J. Parysek, red., Rozwój lo-kalny i lokalna gospodarka przestrzenna, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań 1996.
110. Pawłowska K., Idea swojskości w urbanistyce i architekturze miejskiej, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 1996.
111. Peacock A., Rizzo I., ed., Cultural economics and cultural policies, Kluwer Academic Publishers, Dodrecht 1994.
160
112. Pound W.T. red., Economic impact of the arts, National Conference of State Legislatu-res, Washington 1990.
113. Penne L., Shaananhan J., The role of the arts in sate and local economic development [w:] T. Pound, red., Economic impact of the arts, National Conference of State Legislatu-res, Washington 1999.
114. Polityka kulturalna państwa. Założenia, Warszawa 1993.
115. Prawelska-Skrzypek G., Miasta o niezharmonizowanym rozwoju w świadomości miesz-kańców, Rozprawy Habilitacyjne nr 204, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1990.
116. Prawelska-Skrzypek G., Pawłowska K., Krajobraz miasta w świadomości społecznej [w:] A. Bohm, red., Krajobraz miejski w warunkach demokracji i wolnego rynku, Krajo-brazy 13/25, Warszawa 1996, s. 15–53.
117. Prawelska-Skrzypek G., red., Planowanie i zarządzanie strategiczne, Wydawnictwo Samorządowe FRDL, Warszawa 1997.
118. Prawelska-Skrzypek G., Analiza usług publicznych w miastach – Kultura [w:] Analiza usług publicznych w miastach, System analiz samorządowych, Związek Miast Polskich, Poznań 1999.
119. Prawelska-Skrzypek G., Transformacja usług i instytucji kultury w Krakowie, materiał niepublikowany, Institut für Kulturelle Infrustractur Sachsen, Görlitz 2000.
120. Prawelska-Skrzypek G., Polityka kulturalna województw [w:] E. Orzechowski, K. Ba-rańska, K. Plebańczyk, red., Zarządzanie w kulturze, Zeszyty WZiKS UJ, nr 4, Kraków 2001.
121. Pratt A.C., The cultural industries sector, London School of Economics, no. 41, Geogra-phy Research Paper in Environmental and Spatial Analysis, London 1997.
122. Pred A., City systems in advanced economies: past growth, present process and future development options, Hutchinson, London 1997.
123. Purchla J., Dlaczego Kraków [w:] Z. Baran, red., Kraków dialog tradycji, Publikacja z okazji Sympozjum KBWE 28–27 VI 1991, Wydawnictwo Znak, Kraków 1991.
124. Purchla J., Kraków, prowincja czy metropolia, MCK, Kraków 1996.
125. Purchla J., Sepioł J., Metropolie a rozwój regionalny Polski [w:] J. Purchla, red., Metro-politalne funkcje Krakowa, MCK, Kraków 1998.
126. Purchla J., Kultura a transformacja Polski [w:] Rocznik MCK, nr 10, Kraków 2001.
127. Purchla J., Broński K., Murzyn M., Smoleń M., Przemysły kultury w Małopolsce, raport, Marszałkowski Urząd Wojewódzki, Kraków 2000.
128. Regulski J., Ekonomika miasta, PWN, Warszawa 1986.
129. Richard G., ed., Cultural tourism in Europe, CAB International, UK, 1996.
130. Rybicki A., Przemysły kultury w Polsce są faktem [w:] J. Szomburg, red., Kultura
130. Rybicki A., Przemysły kultury w Polsce są faktem [w:] J. Szomburg, red., Kultura