Krzysztof Lipecki, Dominik Ziarkowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Rekreacyjna aktywność fizyczna studentów kierunku turystyka
wiąże się pojęcie rekreacji, definiowane jako „zespół zachowań, które podejmowane są poza obowiązkami zawodowymi, rodzinnymi i społecznymi. Służą one wypoczynkowi, rozrywce oraz rozwojowi psycho-społecznemu człowieka” [15, s. 5]. Rekreacja posiada zatem bardzo szeroki zakres znaczeniowy. Jedną z jej istotnych form jest rekreacja ruchowa, w skład której według T. Wolańskiej wchodzą „te wszystkie zajęcia o treści ruchowo-sportowej lub turystycznej, którym człowiek oddaje się z własnej chęci w czasie wolnym dla odpoczynku, przyjemności i rozwoju własnej osobowości” [cyt. za 13, s. 40].
W świetle tego, co zostało napisane powyżej wyda-je się, że rekreacja ruchowa powinna być bardzo popu-larną formą spędzania czasu wolnego również w Pol-sce, a do podejmowania aktywności fizycznej winna skłaniać m.in. troska o własne zdrowie, ale także chęć wypoczynku, relaksu, odnowy sił psychofizycznych oraz samodoskonalenia. Dlatego za dość zaskakujące należy uznać wyniki badań nad aktywnością fizyczną Polaków w czasie wolnym, z których wynika, że duża część społeczeństwa pozostaje w tej sferze zupełnie bierna. Trzeba jednak zauważyć pozytywne tenden-cje wyrażające się rosnąca popularnością aktywności fizycznej wśród naszego społeczeństwa.
Starsze badania, prowadzone przez R. Kostkę w drugiej połowie lat 90. ubiegłego wieku informu-ją, że w naszym kraju systematycznie ćwiczyło tyl-ko 7% dorosłej części społeczeństwa, niesystema-tycznie również 7%, a sporadycznie 12%. Aż trzy czwarte dorosłych Polaków w ogóle nie uprawiało ćwiczeń fizycznych [4]. Wg badań CBOS z 2003 roku dorośli Polacy w ogóle nieuprawiający ćwiczeń fizycznych stanowili 60% populacji [8]. Natomiast badania Głównego Urzędu Statystycznego z roku 2008 wykazały, że Polacy uczestniczący w rekreacji ruchowej w znikomym stopniu lub w ogóle jej nie-uprawiający stanowili niespełna połowę społeczeń-stwa. Dużą aktywność fizyczną w czasie wolnym zadeklarowało jednak niewiele ponad 12%, a pra-wie jedna trzecia określiła stopień swojego uczest-nictwa w rekreacji ruchowej jako średni. Wyniki te były nieco gorsze niż średnia obliczona dla krajów Unii Europejskiej [2]. Bardzo duża część naszego społeczeństwa w dalszym ciągu dbałość o zdrowie utożsamia głównie z leczeniem chorób, a nie z dzia-łaniami profilaktycznymi [11: 23].
Uczestnictwo w rekreacji ruchowej jest moc-no uzależnione od wieku – najbardziej aktywni są
ludzie młodzi, w przedziale wiekowym 18-24 lata, a z wiekiem odsetek podejmujących aktywność fi-zyczną wyraźnie spada. Udało się także ustalić, że uczestnictwo w rekreacji ruchowej jest wyraźnie uzależnione od poziomu wykształcenia. Wśród re-spondentów z wyższym wykształceniem prawie jedna trzecia ćwiczy regularnie, a około 40% podej-muje aktywność fizyczną sporadycznie. Natomiast wśród osób nieposiadających wyższego wykształce-nia wskaźniki te są zdecydowanie niższe, np. 80%
osób z wykształceniem podstawowym przyznaje, że w ogóle nie uprawia aktywności fizycznej w czasie wolnym [8].
Zróżnicowanie uczestnictwa w rekreacji rucho-wej ze względu na wiek oraz wykształcenie respon-dentów wyraźnie wskazuje na wagę wychowania do rekreacji, realizowanego w dużej mierze przez szkoły i uczelnie. Grupą społeczną, która chętnie podejmuje aktywność fizyczną są studenci, którzy z jednej strony mają z reguły wyższy poziom świa-domości na temat znaczenia ruchu dla zdrowia i do-brego samopoczucia, a z drugiej dysponują czasem wolnym, w którym można realizować różne formy aktywności. Ten drugi warunek dotyczy przede wszystkim uczestników studiów stacjonarnych, któ-rzy nie podjęli jeszcze pracy zawodowej1.
Wydaje się, że szczególnie aktywni fizycznie po-winni być studenci kierunku turystyka i rekreacja.
Ze względu na swoje zainteresowania oraz program studiów winni wykazywać większą aktywność fi-zyczną w porównaniu do studentów innych kierun-ków. W związku z tym głównym celem pracy było określenie poziomu uczestnictwa studentów tury-styki i rekreacji AWF i UEK w Krakowie w rekre-acji ruchowej oraz ich preferencji w zakresie upra-wiania konkretnych form aktywności fizycznej.
Materiał i metody
W badaniach wykorzystano metodę sondażu dia-gnostycznego, stanowiącą jedną z podstawowych metod badawczych w naukach społecznych. Jest ona również postulowana w badaniach nad uczest-nictwem studentów w rekreacji ruchowej [12]. Jako technikę badawczą zastosowano ankietę. W tym celu skonstruowano autorski kwestionariusz, za-wierający pytania dotyczące m.in. popularności rekreacji ruchowej w środowisku respondentów, częstotliwości podejmowania przez nich ćwiczeń
fi-zycznych, a także preferencji w zakresie uprawiania konkretnych form sportowo-rekreacyjnych.
Materiał badań stanowili studenci trzeciego roku studiów stacjonarnych kierunku turystyka i rekre-acja dwóch krakowskich państwowych uczelni wyż-szych, tj. Akademii Wychowania Fizycznego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego. Badania przeprowa-dzono w grudniu 2011 roku podczas obowiązkowych zajęć, informując studentów, iż są one anonimowe, a udzielone odpowiedzi posłużą wyłącznie do celów naukowych. Zebrano 103 ankiety wypełnione przez studentów Akademii Wychowania Fizycznego oraz 80 ankiet od studentów Uniwersytetu Ekonomicz-nego. Należy podkreślić, iż uzyskano opinie prawie 80% wszystkich studentów stacjonarnych trzeciego roku obydwu szkół wyższych.
Wśród respondentów znalazło się 74% kobiet oraz 26% mężczyzn. Zdecydowana większość to osoby w wieku 19–24 lata (97%). Prawie połowa studentów (44%) pochodzi z miasta liczącego po-wyżej 100 tysięcy mieszkańców, zaś częściej niż co czwarty badany (27%) jest mieszkańcem wsi. Warto zaznaczyć, iż wśród badanych studentów 5% stano-wili obcokrajowcy pochodzący głównie z Białorusi i Ukrainy (tab. 1).
Tabela 1: Płeć, wiek, narodowość oraz pochodzenie studen-tów TiR
Studenci Metryczka
AWF UEK
K M K M
n % n % n % n %
Wiek:
19-24 73 97 28 100 59 97 17 89
25-30 2 3 - - 2 3 2 11
Narodowość:
Polska 72 96 27 96 56 92 18 95
Inne 3 4 1 4 5 8 1 5
Pochodzenie:
Wieś 21 28 6 21 20 33 3 16
Małe miasto (do 30 tyś.
mieszkańców) 14 19 2 7 7 11 3 16
Średnie miasto (30-100 tyś.
mieszkańców) 11 15 5 18 7 11 3 16
Duże miasto (powyżej 100 tyś.
mieszkań-ców)
29 39 15 54 27 44 10 53
SUMA 75 100 28 100 61 100 19 100
Wyniki
Postawy studentów wobec rekreacji ruchowej Z otrzymanych rezultatów wynika, iż ponad po-łowa studentek AWF (53%) rekreację ruchową trak-tuje głównie jako atrakcyjną formę spędzania cza-su wolnego. Takie poglądy podziela 44% studentek UEK. Z kolei bardziej świadomą postawę prezentu-je 49% kobiet z UEK oraz 45% z AWF. Aktywność fizyczną w czasie wolnym postrzegają one przede wszystkim jako konieczny czynnik dla zachowa-nia zdrowia i dobrego samopoczucia. Spora grupa mężczyzn studiujących w AWF (54%) oraz na UEK (47%) jest podobnego zdania, uważając rekreacyj-ną aktywność fizyczrekreacyj-ną za niezbędrekreacyj-ną w kreowaniu własnego zdrowia. Dla nieco mniejszego odsetka studentów (AWF – 42%, UEK – 39%) rekreacja ruchowa jest głównie atrakcyjną formą spędzania czasu wolnego. Co ciekawe, dla 7% studentów AWF rekreacyjna aktywność fizyczna jest wyrazem mod-nego stylu życia, zaś dla 11% mężczyzn z UEK nie odgrywa ona większej roli (ryc. 1).
Rycina 1: Opinia studentów TiR na temat rekreacji ruchowej
Jedno z pytań zawartych w ankiecie miało na celu określenie stopnia popularności uprawiania re-kreacji ruchowej wśród rodziny i znajomych respon-dentów (ryc. 2). Większość studentek AWF (58%) deklaruje, iż uprawianie rekreacji ruchowej wśród ich rodziny i znajomych jest popularne. Z kolei w grupie studentek UEK jedynie 36% wskazuje na popularność takiego sposobu spędzania czasu wol-nego. Prawie połowa kobiet studiujących na UEK (49%) twierdzi, iż uprawianie rekreacji ruchowej cieszy się w ich środowisku rodzinnym i wśród zna-jomych przeciętną popularnością, a wśród 13% jest ono mało popularne lub niepopularne.
W grupie mężczyzn, to także studenci AWF (61%) w porównaniu ze studentami UEK (42%)
de-klarują większą popularność uprawiania rekreacji ruchowej przez ich najbliższych. W przeciwieństwie do studentów AWF, 16% studentów UEK wywodzi się ze środowiska, w którym uprawianie rekreacji ruchowej jest mało popularne.
Rycina 2: Popularność rekreacyjnej aktywności fizycznej wśród rodziny i znajomych respondentów
Rekreacyjna aktywność fizyczna studentów Porównując preferencje studentów w zakresie podejmowania różnych form rekreacji ruchowej (tab. I) odnotowano, iż niezależnie od typu uczel-ni, do najpopularniejszych form aktywności rekre-acyjnej kobiet należą: spacery, pływanie, taniec, gimnastyka i fitness oraz jazda na rowerze i biega-nie. Spacery deklaruje 96% studentek AWF oraz 98% studentek UEK, z czego ponad 1/3 spaceruje codziennie. Także popularną formą rekreacji ru-chowej wśród kobiet jest pływanie (88%). Blisko połowa pływa jednak rzadziej niż raz w miesią-cu. Taniec uprawia 83% studentek AWF oraz 81%
studentek UEK, zaś na rowerze jeździ 69% kobiet z AWF i 78% z UEK. Bieganie cieszy się sporą po-pularnością wśród studentek AWF (80%) oraz nieco mniejszą w grupie kobiet z UEK (59%). Największe różnice między studentkami ujawniły się w gimna-styce (fitness) oraz w narciarstwie. Gimnastykę i fit-ness uprawia 75% kobiet studiujących na AWF oraz 63% na UEK. Częściej niż co druga studentka AWF jeździ na nartach (57%), zaś wśród studentek UEK tą formę aktywności preferuje jedynie 1/3 badanych (34%). Najmniejszą popularnością wśród studentek obu krakowskich uczelni cieszy się nordic walking, piłka nożna oraz sporty walki.
Wśród mężczyzn, podobnie jak w grupie kobiet, spacerowanie jest najpopularniejszą formą aktyw-ności. Popularne wśród studentów jest także: bie-ganie (AWF - 86%, UEK – 74%), pływanie (AWF
– 82%, UEK – 84%), jazda na rowerze (AWF – 79%, UEK – 68%) oraz piłka nożna (AWF - 68%, UEK - 74%). Różnice w preferencjach studentów zaobser-wowano głównie w takich formach jak: ćwiczenia w siłowni, gimnastyka i fitness, narciarstwo oraz sporty walki. W siłowni ćwiczy prawie dwa razy więcej studentów AWF (79%) niż UEK (42%). Fit-ness (gimnastyka) jest znacznie bardziej popularny wśród studentów AWF (43%). Na nartach jeździ prawie co drugi student AWF (46%) i jedynie co piąty UEK (21%). Do najmniej popularnych form rekreacyjnej aktywności fizycznej badanych należą:
nordic walking, sporty walki oraz jazda na rolkach.
Niezależnie od typu uczelni uprawianie tych form deklaruje niespełna co czwarty student.
Na podstawie przeprowadzonych badań ujaw-niono, iż zdecydowana większość studentek, za-równo AWF (83%) jak i UEK (76%) rekreacyjną aktywność fizyczną podejmuje głównie przez cały rok (ryc. 3). Porównując odpowiedzi w grupie męż-czyzn sytuacja jest nieco odmienna. Zdecydowanie mniejszą aktywność rekreacyjną wykazują studenci UEK, wśród których blisko połowa (42%) rekreację ruchową uprawia jedynie sezonowo. Z kolei blisko 9/10 studentów AWF aktywnie spędza swój czas wolny nie tylko w sezonie letnim czy zimowym, ale robi to przez 12 miesięcy w roku.
Rycina 3: Systematyczność podejmowania aktywności fi-zycznej w czasie wolnym przez studentów TiR
Zbadano częstotliwość z jaką studenci uprawia-ją rekreację ruchową (ryc. 4). Odnotowano, iż stu-dentki AWF aktywność fizyczną w czasie wolnym podejmują najczęściej kilka razy w tygodniu (32%) lub co najmniej raz w tygodniu (40%). Z kolei ich koleżanki studiujące na UEK takie działania przeja-wiają nieco rzadziej.
Rycina 4: Częstotliwość podejmowania rekreacyjnej aktyw-ności fizycznej przez studentów TiR
Studenci AWF w czasie wolnym podejmują ak-tywność fizyczną głównie kilka razy w tygodniu (64%) lub co najmniej raz w tygodniu (18%). Z kolei wśród studentów UEK uprawianie ćwiczeń fizycz-nych kilka razy w tygodniu deklaruje jedynie co czwarty badany (26%). Uogólniając powyższe dane można zauważyć, iż niezależnie od płci, to osoby studiujące w AWF częściej podejmują aktywność fizyczną. Można tym samym przypuszczać, iż pro-wadzą one bardziej aktywny tryb życia.
Określono także główne źródła, z których stu-denci czerpią wskazówki pomocne w uprawianiu rekreacji ruchowej (ryc. 5). Studentki AWF korzy-stają głównie z wiadomości przekazywanych przez prowadzącego zajęcia na uczelni (28%), instruktora/
trenera (27%) bądź z Internetu (24%). Prawie co dru-ga studentka UEK bazuje na informacjach z Inter-netu (48%) oraz od rodziny/znajomych (40%). Warto podkreślić, że znikomy odsetek studentek UEK in-formacje potrzebne do uprawianiu rekreacji rucho-wej uzyskuje od prowadzącego zajęcia na uczelni (2%) bądź instruktora/trenera (9%). Rozbieżności te w porównaniu ze studentkami AWF mogą wyni-kać z faktu, iż program studiów UEK zawiera mniej przedmiotów z zakresu rekreacji ruchowej, które co więcej realizowane są głównie w teorii. Studentki tej uczelni mają tym samym mniejsze możliwości zdobywania informacji (szczególnie praktycznych) od swoich nauczycieli akademickich przez co po-szukują ich w Internecie bądź najbliższym otocze-niu (rodzina, znajomi).
Rycina 5: Źródła, z których studenci TiR czerpią wskazówki potrzebne do uprawniania rekreacyjnej aktywności fizycznej
Internet jest głównym źródłem wiedzy na temat rekreacji ruchowej wśród mężczyzn studiujących w AWF (37%) i na UEK (47%). Co czwarty student AWF (25%) informacje te zdobywa od specjalistów (instruktor/trener), zaś aż 37% studentów UEK w tym celu korzysta z pomocy rodziny/znajomych.
Niepokojącym jest fakt, iż zarówno w grupie kobiet (AWF, UEK), jak i mężczyzn studiujących na UEK odsetek osób korzystającej z fachowej literatury jest znikomy (5% lub mniej). Jedynie co piąty student AWF (18%) sięga po naukowe źródła informacji.
Dyskusja
Przeprowadzone badania przyniosły interesujące rezultaty w zakresie rozpoznania postaw studentów turystyki i rekreacji krakowskich uczelni wobec rekreacji fizycznej, a także częstotliwości udziału w zajęciach ruchowych oraz preferencji co do wy-boru różnych form aktywności. Zaprezentowane powyżej wyniki warto odnieść do ustaleń innych badaczy podejmujących podobną problematykę.
Tego typu porównania są oczywiście utrudnione choćby ze względu na różnice stosowanych narzę-dzi badawczych (kwestionariuszy ankiet i zawar-tych w nich pytań oraz możliwości odpowiedzi), jednakże mogą one być pomocne przy pogłębionej interpretacji i wyjaśnianiu uzyskanych danych em-pirycznych.
Konfrontacja uzyskanych wyników z rezulta-tami innych badań nad aktywnością rekreacyjną studentów pozwala na stwierdzenie, iż studenci kierunku turystyka i rekreacja chętniej i częściej wybierają aktywne formy spędzania czasu wolne-go. Zupełny brak uczestnictwa w rekreacji
zade-klarowało jedynie 5% studentek UEK, podczas gdy studenci tej uczelni, a także wszyscy respondenci z AWF uprawiają rekreacją ruchową. Podobne ba-dania prowadzone wśród studentów różnych wy-działów Uniwersytetu Wrocławskiego wykazały, że ponad połowa studentek i ponad 25% studentów nie podejmuje aktywności fizycznej w czasie wolnym [5]. Deklaracje przebadanych studentów turystyki i rekreacji AWF i UEK dotyczące częstotliwości ich uczestnictwa w rekreacji wyglądają również bardzo korzystnie w porównaniu z podobnymi deklaracja-mi studentów wyższych uczelni w Gdańsku. Stu-denci i studentki Politechniki Gdańskiej oraz Aka-demii Medycznej w Gdańsku uprawiają ćwiczenia fizyczne znacznie rzadziej (kilkanaście procent nie robi tego wcale), zaś jedynie mężczyźni studiujący w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego i Tu-rystyki przyznają się do podobnej częstotliwości uprawiania rekreacji jak studenci turystyki i rekre-acji z Krakowa. Fakt ten zdaje się potwierdzać duży wpływ profilu uczelni lub kierunku studiów na za-chowania rekreacyjne studentów [5].
Interesująco przedstawia się także porównanie form rekreacji wybieranych przez studentów tury-styki i rekreacji oraz studentów innych kierunków.
Można ogólnie zauważyć, że największą popularno-ścią cieszą się te same rodzaje aktywności fizycz-nej, lecz studenci kierunku turystyka i rekreacja deklarują uprawianie większej liczby form rekreacji ruchowej przez co odsetek uczestniczących w po-szczególnych zajęciach ruchowych jest w tej grupie wyższy w porównaniu z innymi populacjami stu-dentów. Najpopularniejszą formą rekreacji studen-tów turystyki i rekreacji jest spacer, który prakty-kuje ponad 90% studentów i studentek AWF oraz UEK. Badania przeprowadzone wśród studentów różnych trójmiejskich uczelni również wykazały, że spacery są dominująca formą aktywności, lecz bierze w nich udział znacznie mniej osób (niewiele ponad 70%). Podobne różnice widoczne są w przy-padku innych aktywności, np. pływanie uprawia ponad 80% przebadanych studentów turystyki i re-kreacji obydwu płci przy 60% studentów z Trój-miasta. Jeszcze większe dysproporcje zaznaczyły się w przypadku takich form jak bieganie, taniec, siłownia czy sporty walki [3].
Z badań, którymi objęto studentów uczelni po-znańskich (Wyższej Szkoły Hotelarstwa i Gastro-nomii, Politechniki Poznańskiej oraz Akademii
Rol-niczej) również wynika, że mniej licznie biorą oni udział w różnych formach aktywności fizycznej niż studenci turystyki i rekreacji uczelni krakowskich.
Przykładowo odsetek osób biegających kształtował się – w zależności od uczelni – od około 10 do 20%, stanowiąc wskaźnik co najmniej cztery razy niż-szy w stosunku do przebadanych studentów AWF i UEK. Podobnie pływanie deklarowało kilkanaście do maksymalnie niewiele ponad 20% responden-tów (również około 4 razy mniej w porównaniu ze studentami turystyki i rekreacji). Średnio 2-3 razy mniej studentów z wymienionych uczelni poznań-skich uprawia gry takie jak siatkówka, tenis ziemny i stołowy [16].
Także mniejszy odsetek studentów turystyki i hotelarstwa Canakkale Onsekiz Mart University w Turcji deklaruje podejmowanie aktywności fi-zycznej w czasie wolnym. Przykładowo, najliczniej-sza grupa tureckich studentów spaceruje (62%), jed-nak w porównaniu do krakowskich studentów jest ich około 1/3 mniej. Pływanie (55%) oraz jazdę na rowerze (45%), formy w dalszej kolejności najbar-dziej popularne wśród studentów z Turcji, praktyku-je średnio połowa badanych czyli prawie dwukrot-nie mdwukrot-niej niż ich rówieśników z Krakowa [1].
Zebrane w toku badań empirycznych dane wska-zują na duży udział studentów kierunku turystyka i rekreacja AWF w Krakowie oraz UEK w rekre-acji ruchowej. Warto podkreślić, że prawie wszyscy respondenci zadeklarowali uprawianie jakiejś for-my aktywności fizycznej, a najbardziej popularne z tych form (spacer, bieganie, taniec w przypadku kobiet oraz piłka nożna w przypadku mężczyzn) zo-stały wskazane przez zdecydowaną większość ba-danych. Tak duży stopień uczestnictwa w rekreacji bardzo pozytywnie świadczy o świadomości proz-drowotnej studentów turystyki i rekreacji w porów-naniu ze studentami innych kierunków oraz ogółem społeczeństwa polskiego, którego większość – jak wynika z badań – w ogóle nie bierze udziału w re-kreacji ruchowej.
Analiza materiału badawczego pozwoliła rów-nież na wskazanie pewnych różnic w zakresie po-staw oraz uczestnictwa w rekreacji pomiędzy stu-dentami AWF i UEK. Różnice te, omówione we wcześniejszej części pracy, nie są jednak bardzo duże i polegają głównie na wyborze szerszego spek-trum form rekreacyjnych przez studentów AWF oraz liczniejszym ich udziale w niektórych
rodza-jach zajęć (np. gimnastyka i fitness, a także siłownia i sporty walki w przypadku mężczyzn). Uzyskane wyniki oraz ich konfrontacja z rezultatami innych badań nad rekreacją studentów pozwalają zatem stwierdzić, że na aktywność rekreacyjną osób stu-diujących w większym stopniu wpływa kierunek studiów aniżeli sam profil uczelni. Duża aktywność rekreacyjna studentów kierunku turystyka i rekre-acja może wynikać z ich własnych zainteresowań, ale również z odpowiednio realizowanej przez oby-dwie uczelni edukacji w tym zakresie. Uzyskane wyniki należy ocenić bardzo pozytywnie, gdyż dają one nadzieję na odwrócenie niekorzystnego trendu jeżeli chodzi o uczestnictwo społeczeństwa polskie-go w rekreacji ruchowej.
Piśmiennictwo:
1. Demir C. 2003: Impacts of Demographic Variables on the Preference of Sport Activities Carried Out by Undergrad-uate Students: an Implication From Turkey. Journal of Sport Tourism 8: 302–312.
2. Dmochowska H. (red.) 2009: Uczestnictwo Polaków w sporcie i rekreacji ruchowej w 2008 r. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
3. Gołembski G., Hołderna-Mielcarek B., Niezgoda A., Szmatuła P. 2002: Model zachowań turystycznych w cza-sie wolnym polskiej młodzieży studiującej. Problemy Tu-rystyki, 25: 69-85.
4. Gut-Winiarska M. 2008: Wiedza i postawy studentów związane z wpływem aktywności fizycznej na zdrowie.
W. W. Gaworecki, Z. Mroczyński (red.) Turystyka i sport dla wszystkich w promocji zdrowego stylu życia, Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku, Gdańsk: 500-5. Krawczyk Z. 2004: Turystyka i rekreacja jako element 507.
stylu życia u progu XXI wieku. Zeszyty Naukowe Wyż-szej Szkoły Ekonomicznej w Warszawie, Wyd. specjalne:
93-100.
6. Kurzawski K., Miszkiewicz A. 2004: Zainteresowania tury-styką i rekreacją studentów Uniwersytetu Wrocławskiego.
W: J. Wyrzykowski, K. Klementowski (red.) Współczesne tendencje w turystyce i rekreacji, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, Wrocław: 149-152.
7. Lebiedzińska A., Czaja J. 2008: Aktywność fizyczna jako element prozdrowotnego stylu życia. W: W. W. Gaworec-ki, Z. Mroczyński (red.) Turystyka i sport dla wszystkich w promocji zdrowego stylu życia, Wyższa Szkoła Tury-styki i Hotelarstwa w Gdańsku, Gdańsk: 531-538.
8. Lisowska J. 2006: Rekreacja ruchowa osób dorosłych. W:
A. Dąbrowski (red.) Zarys teorii rekreacji ruchowej, Al-mamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Akademia Wycho-wania Fizycznego, Warszawa: 88-107.
9. Łobożewicz B. 2004: Znaczenie rekreacji ruchowej w ży-ciu współczesnego człowieka. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Warszawie, Warszawa 2: 157-173.
10. Mroczyński Z., Ratkowski W. 2008: Wykorzystanie czasu wolnego dla potrzeb turystycznych i rekreacyjno-sporto-wych przez studentów gdańskich uczelni. W: W. W. Gawo-recki, Z. Mroczyński, (red.) Turystyka i sport dla wszyst-kich w promocji zdrowego stylu życia, Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku, Gdańsk: 343-348.
11. Mucha-Szajek E., Zaremba A. 2005: Znaczenie rekreacji ruchowej w życiu współczesnego człowieka. W: W. Siwiń-ski, R. D. Taubler, E. Mucha-Szajek (red.) Hotelarstwo, rekreacja, turystyka. Kierunki przemian w świecie postin-dustrialnym, Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu, Poznań: 345-352.
12. Ronikier A. 2008: Zdrowotne aspekty turystyki i rekre-acji. W: W. W. Gaworecki, Z. Mroczyński (red.) Turysty-ka i sport dla wszystkich w promocji zdrowego stylu ży-cia, Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku, Gdańsk: 23-30.
13. Siwiński W. 2007: Uczestnictwo studentów w rekreacji.
W: Współczesne problemy turystyki i rekreacji w bada-niach empirycznych nauk społecznych, Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa: 316-326.
14. Toczek-Werner S. 2007: Podstawowe pojęcia z dziedziny rekreacji. W: S. Toczek-Werner (red.) Podstawy rekreacji i turystyki, Akademia Wychowania Fizycznego we Wro-cławiu, Wrocław: 38-45.
15. Winiarski R. W. 1991: Motywacja aktywności rekre-acyjnej człowieka. Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Kraków.
16. Woźniak A. 2008: Próba analizy czasu wolnego studentów i ich uczestnictwo w rekreacji i turystyce. Zeszyty Nauko-we Wyższej Szkoły Hotelarstwa i Gastronomii w Pozna-niu, 3: 85-94.
1 Z badań przeprowadzonych wśród młodzieży akademickiej w Poznaniu wynika, że 65% studentów studiów stacjonarnych deklaruje średnio aż 30 godzin czasu wolnego w tygodniu, zob. G. Gołembski, B. Hołderna-Mielcarek, A. Niezgoda, P.
Szmatuła 2002: Model zachowań turystycznych w czasie wolnym polskiej młodzieży studiującej. Problemy Turystyki, R.
XXV, 1-2: 71.
Tabela I. Preferencje oraz częstotliwość podejmowania różnych form rekreacyjnej aktywności fizycznej przez studentów TiR Rodzaj aktyw- nościCodziennieKilka razy w tygo- dniuCo najmniej raz w tygodniuKilka razy w mie- siącuRzadziej niż raz w miesiącuRAZEMWcale K1K2M1M2K1K2M1M2K1K2M1M2K1K2M1M2K1K2M1M2K1K2M1M2K1K2M1M2 Spacer3538321621191816152218269147164514219698899542115 Nordic walking------4-4-4-42--457512714588939695 Bieganie-2--97211191029212016291141247328059867420411426 Jazda na rowe- rze3-4-111418511511520211437253832216978796831222132 Jazda na rolkach----42--92--159711283111115643182144578279 Pływanie--4-7371113521536261411325336588888828412121816 Piłka nożna--4---752-11113-4211194337159687485913223 Piłka siatkowa----12---7--731411322643374038574760624353 Koszykówka--------1---32711202136262422433776785763 Tenis ziemny----3-4-5-115954591414162719322673816874 Tenis stołowy-----2------321411211933472422545876784672 Taniec334-157--21144527312126172636118381644217193658 Ćwiczenia w si- łowni--4-7232267311-5718111222753134794269662958 Sporty walki1-4-3-4--245324-3211595251191957589 Gimnastyka i fitness33-5131611-3910--91718-11221457563431125315789 Sporty wodne (kajakarstwo, żeglarstwo, windsurfing itp.)1-4--2--3---5711520911162917252171837579 Narciarstwo1---5311-4211-2114115271614165734462143665479 Snowboard----1---324-7107119311162016212680847974 Inne--4-4-4511-7-52755745259251175917589 Uwagi: K1 – studentki AWF, K2 – studentki UEK, M1 – studenci AWF, M2 – studenci UEK.; dane zawarte w tabeli przedstawiono w procentach [%].
Andrzej Soroka, Jarosław Żbikowski, Dominik Dąbrowski, Marek Kuźmicki, Marian J. Stelmach Państwowa Szkoła Wyższa im Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej