Implikacja personelu w organizację szpitalną
4.5. Integracja pracowników
Istotną częścią kształtowania atmosfery i dobrych relacji interpersonalnych w orga-nizacjach są spotkania integracyjne, na których kreowane są nieformalne relacje, na-stępnie pozytywne postrzeganie innych, co z pewnością ma wpływ na poprawienie relacji zawodowych między pracownikami�
W jednostkach niepublicznych w większym stopniu dostrzega się potrzebę orga-nizowania takich spotkaniach� W publicznych szpitalach jest to bardziej problema-tyczne, duża grupa osób (34,2%) wskazuje na brak działań w tym kierunku�
Tabela 43. Organizowanie spotkań integracyjnych w szpitalach według kryterium własnościowego
Własność Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Publiczne 516 47,2 374 34,2 204 18,6
Niepubliczne 64 82,1 14 17,9 0 0,0
Razem 580 49,5 388 33,1 204 17,4
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
W jednostkach wielospecjalistycznych organizuje się częściej spotkania integra-cyjne aniżeli w szpitalach jednospecjalistycznych� W przypadku tych drugich odpo-wiedzi negatywne przeważają nad pozytywnymi�
Tabela 44. Organizowanie spotkań integracyjnych w szpitalach według kryterium organizacyjnego
Forma Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Jednospecjalistyczne 102 41,6 117 47,8 26 10,6
Wielospecjalistyczne 478 51,6 271 29,2 178 19,2
Razem 580 49,5 388 33,1 204 17,4
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Uszczegółowienie tych rozważań przedstawiono w tabeli 45 zawierającej podział szpitali według wielkości� I tak, w dużych szpitalach często organizowane są spotka-nia, w średnich rzadziej, ale niekiedy padała negatywna odpowiedź dotycząca reali-zacji spotkań� Z kolei małe jednostki są tą grupą podmiotów, w których spotkania są często organizowane – wynik wskazuje, że małe niepubliczne szpitale często włącza-ją takie spotkania w strategię działań� Natomiast małe publiczne jednostki rzadziej wykorzystują te formy w swoich działaniach�
Tabela 45. Organizowanie spotkań integracyjnych w szpitalach według kryterium wielkości organizacji
Wielkość Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Duże 387 47,4 258 31,6 172 21,0
Średnie 98 45,6 94 43,7 23 10,7
Małe 95 67,9 36 25,7 9 6,4
Razem 580 49,5 388 33,1 204 17,4
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Podział organizacji na województwa pokazuje, że w sześciu przypadkach spo-tkania są organizowane często, w jednym przypadku wyniki pozytywny i negatywny niewiele się różnią� Ostatnią grupą są województwa z funkcjonującymi szpitalami, w których padło więcej negatywnych odpowiedzi aniżeli pozytywnych� Są to woje-wództwa śląskie i wielkopolskie�
Tabela 46. Organizowanie spotkań integracyjnych w szpitalach według kryterium geograficznego
Województwo Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Dolnośląskie 92 36,7 84 33,5 75 29,8
Lubelskie 75 48,7 50 32,5 29 18,8
Lubuskie 49 46,7 34 32,4 22 20,9
Małopolskie 46 60,6 15 19,7 15 19,7
Opolskie 34 81,0 8 19,0 0 0,0
Podkarpackie 125 77,2 17 10,5 20 12,3
Śląskie 54 39,1 67 48,6 17 12,3
Wielkopolskie 53 29,0 107 58,5 23 12,6
Zachodniopomorskie 52 85,3 6 9,8 3 4,9
Razem 580 49,5 388 33,1 204 17,4
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Analizy spotkań integracyjnych można, a nawet trzeba dokonać na płaszczyźnie aktywności pracowników szpitali� Pierwszym kryterium, jakie wzięto pod uwagę przy analizie, był podział właścicielski� W jego ramach uwzględniamy podmioty niepu-bliczne i puniepu-bliczne� W przypadku tych pierwszych w spotkaniach uczestniczą zazwy-czaj wszyscy pracownicy szpitala, bez podziału na podgrupy� W drugim przypadku z podobną częstotliwością występują następujące sytuacje: spotkania całego persone-lu szpitala, wybranych pracowników oraz pracowników z tego samego oddziału�
Tabela 47. Udział personalny w spotkaniach integracyjnych według kryterium własnościowego
Własność
Cały personel szpitala (%) Wybrane osoby (%) Ttylko przedstawiciele jednej grupy zawodowej (%) Pracownicy z tego same- go oddziału (%) Przedstawiciele dwóch grup zawodowych same- go oddziału (%)
Publiczne 293 26,8 280 25,6 147 13,4 273 25,0 101 9,2
Niepubliczne 62 79,5 10 12,8 1 1,3 3 3,8 2 2,6
Razem 355 30,3 290 24,7 148 12,6 276 23,6 103 8,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
W szpitalach sklasyfikowanych według kryterium organizacyjnego w podmiotach jednospecjalistycznych 59,6% badanych stwierdziło, że spotkania są przygotowywane dla wszystkich pracowników szpitala� Natomiast w szpitalach wielospecjalistycznych zazwyczaj zakłada się uczestnictwo w spotkaniach integracyjnych wybranych osób bądź pracowników z tego samego oddziału�
Tabela 48. Udział personalny w spotkaniach integracyjnych według kryterium organizacyjnego
Forma
Cały personel szpitala (%) Wybrane osoby (%) Tylko przedstawiciele jednej grupy zawodowej (%) Pracownicy z tego samego oddziału (%) Przedstawiciele dwóch grup zawodowych samego oddziału (%)
Jednospecjali-styczne 146 59,6 38 15,5 20 8,2 32 13,0 9 3,7
Wielospecjali-styczne 209 22,5 252 27,2 128 13,8 244 26,3 94 10,2
Razem 355 30,3 290 24,7 148 12,6 276 23,6 103 8,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Kryterium wielkości podziału organizacji pokazuje istniejącą różnicę między szpi-talami jednospecjalistycznymi a wielospecjalistycznymi na płaszczyźnie rodzajowego udziału pracowników w spotkaniach integracyjnych�
W dużych jednostkach najczęściej w spotkaniach uczestniczą wybrane osoby albo pracownicy z tego samego oddziału� Na trzecim miejscu znalazła się odpowiedź „cały personel szpitala”�
W jednostkach średniej wielkości zazwyczaj w spotkaniach uczestniczą wszyscy pracownicy szpitala, na drugim miejscu wybrane osoby�
W przypadku małych szpitali zazwyczaj są to pracownicy całego szpitala� Wyni-ki pokazują, że w przypadku średnich i dużych szpitali dostrzegalne są złe praktyWyni-ki, polegające na organizowaniu „subsydiowanych”, zamkniętych spotkań integracyjnych dla części pracowników� Z całą pewnością nie spełniają one zadań przed nimi stawia-nych� W małych szpitalach zebrania realizowane są w sposób prawidłowy i optymal-ny w celu stworzenia pozytywi optymal-nych relacji wewnątrz jednostki oraz podstaw do efek-tywnego funkcjonowania szpitala�
Tabela 49. Udział personalny w spotkaniach integracyjnych według kryterium wielkości organizacji
Wielkość
Cały personel szpitala (%) Wybrane osoby (%) Tylko przedstawiciele jednej grupy zawodowej (%) Pracownicy z tego samego oddziału (%) Przedstawiciele dwóch grup zawodowych samego oddziału (%)
Duże 199 24,4 217 26,6 120 14,7 211 25,7 70 8,6
Średnie 77 35,8 50 23,3 21 9,8 43 20,0 24 11,1
Małe 79 56,5 23 16,4 7 5,0 22 15,7 9 6,4
Razem 355 30,3 290 24,7 148 12,6 276 23,6 103 8,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Tabela 50 zawiera opis udziału pracowników w spotkaniach z uwzględnieniem kryterium geograficznego� Z tego podziału wynika, że szpitale zlokalizowane w czte-rech województwach na pierwszym miejscu stawiają udział wszystkich pracowników w spotkaniach (lubelskie, małopolskie, opolskie i zachodniopomorskie), na drugim i trzecim miejscu naprzemiennie są wybrane osoby oraz pracownicy z tego samego oddziału�
W kolejnych czterech województwach najczęściej w spotkaniach integracyjnych uczestniczą wybrane osoby, na drugim oraz trzecim miejscu znajduje się odpowiedź
„pracownicy danego oddziału” oraz „pracownicy całego szpitala”�
W szpitalach zlokalizowanych w województwie wielkopolskim najczęściej w spotka-niach uczestniczą osoby z tego samego oddziału, rzadziej pracownicy całej jednostki�
Tabela 50. Udział personalny w spotkaniach integracyjnych według kryterium geograficznego
Województwo
Cały personel szpitala (%) Wybrane osoby (%) Tylko przedstawiciele jednej grupy zawodowej (%) Pracownicy z tego samego oddziału (%) Przedstawiciele dwóch grup zawodowych samego oddziału (%)
Dolnośląskie 41 16,3 76 30,3 33 13,1 73 29,1 28 11,2
Lubelskie 67 43,5 31 20,1 14 9,1 40 26,0 2 1,3
Lubuskie 26 24,8 40 38,1 20 19,0 17 16,2 2 1,9
Małopolskie 32 42,1 9 11,8 7 9,2 15 19,8 13 17,1
Opolskie 30 71,4 9 21,4 0 0,0 2 4,8 1 2,4
Podkarpackie 41 25,3 47 29,0 22 13,6 41 25,3 11 6,8
Śląskie 30 21,7 42 30,4 23 16,7 21 15,2 22 16,0
Wielkopolskie 52 28,4 29 15,8 28 15,3 58 31,8 16 8,7
Zachodniopo-morskie 36 59,0 7 11,5 1 1,6 9 14,8 8 13,1
Razem 355 30,3 290 24,7 148 12,6 276 23,6 103 8,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Każde spotkanie organizowane jest z czyjejś inicjatywy� W organizacji istotne jest, kto jest bezpośrednim inicjatorem organizowania spotkania pracowników� W tym celu zadano następujące pytanie: Kto inicjuje spotkania integracyjne? Odpowiedź jest o tyle istotna, że pokaże, czy dyrekcja szpitala, kierownicy komórek organizacyjnych czują potrzebę (odpowiedzialność) integracji zespołu oraz czy sami pracownicy prze-jawiają inicjatywę na tej płaszczyźnie działań�
W jednostkach jednospecjalistycznych zazwyczaj spotkania organizuje dyrekcja szpitala, rzadziej pracownicy� Natomiast w szpitalach większych, wielospecjalistycz-nych pracownicy integrują się na spotkaniach organizowawielospecjalistycz-nych w prawie równym stopniu przez samych siebie oraz przez dyrekcję szpitala�
Tabela 51. Podmiot inicjujący spotkania integracyjne według kryterium organizacyjnego
Forma Dyrekcja (%) Pracownicy (%) Osoby z zewnątrz
280 30,2 298 32,2 169 18,2 180 19,4
Razem 398 34,0 378 32,3 188 16,0 208 17,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Tabela 52 zawiera analizę uwzględniającą podział szpitali według kryterium wła-ścicielskiego� I tak, w jednostkach niepublicznych spotkania organizowane są zazwy-czaj przez dyrekcję jednostek� W przypadku szpitali publicznych sytuacja jest inna, bardziej złożona, podobna liczba osób wskazała jako inicjatora spotkań zarówno pra-cowników, jak i samą dyrekcję�
Tabela 52. Podmiot inicjujący spotkania integracyjne według kryterium własnościowego
Własność Dyrekcja (%) Pracownicy (%) Osoby z zewnątrz
(%) Nie wiem
(%)
Publiczne 340 31,1 363 33,2 185 16,9 206 18,8
Niepubliczne 58 74,4 15 19,2 3 3,8 2 2,6
Razem 398 34,0 378 32,3 188 16,0 208 17,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Podział szpitali ze względu na liczbę zatrudnionych pokazuje, że w małych jed-nostkach w większości przypadków dyrekcja stanowi tę najaktywniejszą stronę na płaszczyźnie organizacji spotkań integracyjnych�
W wypadku średnich i dużych jednostek sytuacja jest odwrotna aniżeli w małych szpitalach� Najczęściej to pracownicy są grupą przejawiającą inicjatywę w celu spotkań nieformalnych, natomiast dyrekcja w mniejszym stopniu podejmuje się organizacji spotkań�
Tabela 53. Podmiot inicjujący spotkania integracyjne według kryterium wielkości organizacji
Wielkość Dyrekcja (%) Pracownicy (%) Osoby z zewnątrz
(%) Nie wiem (%)
Duże 253 31,0 271 33,2 147 18,0 146 17,8
Średnie 57 26,5 71 33,0 33 15,4 54 25,1
Małe 88 62,8 36 25,7 8 5,7 8 5,7
Razem 398 34,0 378 32,3 188 16,0 208 17,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
W przypadku podziału geograficznego przebadane jednostki można podzielić na trzy grupy� Pierwszą są te jednostki, w których dyrekcje organizują nieformalne spotkania (województwa: lubelskie, lubuskie, małopolskie, opolskie, podkarpackie)�
W drugiej grupie szpitali pracownicy stanowią grupę inicjatywną, kreatywną (woje-wództwa: śląskie, wielkopolskie oraz zachodniopomorskie)� Trzecia grupa składa się ze szpitali z terenów województwa dolnośląskiego, aż 36,3% przebadanych osób nie wskazało żadnej odpowiedzi, w drugiej kolejności pojawia się dyrekcja jako komórka aktywna na tej płaszczyźnie działań�
Tabela 54. Podmiot inicjujący spotkania integracyjne według kryterium geograficznego
Województwo Dyrekcja (%) Pracownicy (%) Osoby z zewnątrz
(%) Nie wiem
(%)
Dolnośląskie 66 26,3 53 21,1 41 16,3 91 36,3
Lubelskie 72 46,7 48 31,2 26 16,9 8 5,2
Lubuskie 46 43,8 30 28,6 18 17,1 11 10,5
Małopolskie 35 46,1 21 27,6 8 10,5 12 15,8
Opolskie 32 76,2 9 21,4 0 0,0 1 2,4
Podkarpackie 62 38,3 54 33,3 31 19,1 15 9,3
Śląskie 20 14,5 54 39,2 30 21,7 34 24,6
Wielkopolskie 44 24,0 80 43,7 32 17,5 27 14,8
Zachodniopo-morskie 21 34,4 29 47,5 2 3,3 9 14,8
Razem 398 34,0 378 32,3 188 16,0 208 17,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Aspekt częstotliwości spotkań integracyjnych jest jedną z ważniejszych cech, które wskazują, czy te spotkania odniosą skutek, czy też nie� Pokazują również inny aspekt
„życia społecznego” w miejscu pracy polegający na chęci spotkań lub jej braku z inny-mi koleżankaz inny-mi oraz kolegaz inny-mi z pracy�
Tabela 55 pokazuje, jak to wygląda w szpitalach podzielonych według kryterium organizacyjnego� I tak, w szpitalach jednospecjalistycznych największym zaintereso-waniem cieszyłyby się spotkania organizowane co pół roku� Wynika to z faktu, że w tego typu szpitalach spotkania odbywają się zazwyczaj bez podziałów, dla wszyst-kich pracowników szpitala�
Tabela 55. Oczekiwana przez pracowników częstotliwość spotkań integracyjnych
Jednospe-cjalistyczne 2 0,8 37 15,1 130 53,1 68 27,7 8 3,3
Wielospe-cjalistyczne
103 11,1 103 11,1 357 38,5 246 26,6 118 12,7
Razem 105 9,0 140 11,9 487 41,5 314 26,8 126 10,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Z kolei w jednostkach wielospecjalistycznych podobnym zainteresowaniem cieszą się dwa terminy – co pół roku oraz raz w roku� Szczegółowa analiza przeprowadzona zostanie po uwzględnieniu informacji zawartych w tabeli 56�
Podział szpitali na publiczne i niepubliczne pokazuje, że w tych drugich funk-cjonowanie oparte jest na dobrych relacjach intergrupowych i interpersonalnych�
Nie inaczej jest i w tej części analizy� Według pracowników jednostek niepublicz-nych spotkania powinny się odbywać z częstotliwością półroczną (cały personel szpitala) albo raz w roku� Z kolei w jednostkach publicznych mniej osób wybrało przedziały półroczne, odpowiedzi są bardziej zróżnicowane aniżeli w jednostkach niepublicznych�
Tabela 56. Oczekiwana przez pracowników częstotliwość spotkań integracyjnych według kryterium własnościowego Publiczne 104 9,5 138 12,6 442 40,4 288 26,3 122 11,2
Niepubliczne 1 1,3 2 2,6 45 57,7 26 33,3 4 5,1
Razem 105 9,0 140 11,9 487 41,5 314 26,8 126 10,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
W małych szpitalach spotkania organizowane są zazwyczaj dla wszystkich pra-cowników i dlatego wynik nie jest tak zróżnicowany, jak mógłby być w rzeczywistości�
Z poniższych danych wynika, że pracownicy we wszystkich jednostkach najczęściej chcieliby organizować spotkania w okresach co pół roku�
Jednakże analizując odpowiedzi pracowników szpitali wszystkich typów z uwzględnieniem tych osób, które stwierdziły, że spotkanie ma być organizowane dla wszystkich pracowników, zauważa się różnice w oczekiwaniach co do częstotliwości spotkań� W jednostkach mniejszych i średnich najwięcej osób, które spotykają się w zespołach na forum szpitala, wskazało na półroczne przerwy między spotkaniami�
W dużych szpitalach preferowane są spotkania raz do roku�
Tabela 57. Oczekiwana przez pracowników częstotliwość spotkań integracyjnych według kryterium wielkości organizacji
Wielkość Raz na
Razem 105 9,0 140 11,9 487 41,5 314 26,8 126 10,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Wyniki oczekiwań pracowników dotyczące częstotliwości spotkań integracyjnych pokazuje, że w sześciu województwach dla pracowników szpitali optymalnym roz-wiązaniem jest organizowanie spotkań co sześć miesięcy� W dwóch województwach najwięcej wskazań miały spotkania realizowane raz do roku� W przypadku woje-wództwa małopolskiego odpowiedzi są dość spłaszczone, nie ma odpowiedzi domi-nującej nad innymi�
Tabela 58. Oczekiwana przez pracowników częstotliwość spotkań integracyjnych według kryterium geograficznego
Województwo Raz na tydzień Dolnośląskie 24 9,6 35 13,9 127 50,6 40 15,9 25 10,0
Lubelskie 12 7,8 15 9,7 70 45,5 44 28,6 13 8,4
Lubuskie 10 9,5 12 11,4 26 24,8 44 41,9 13 28,6
Małopolskie 13 17,1 16 21,0 19 25,0 16 21,1 12 15,8
Opolskie 0 0,0 9 21,4 20 47,6 12 28,6 1 2,4
Podkarpackie 22 13,6 4 2,5 63 38,9 52 32,0 21 13,0
Śląskie 12 8,7 12 8,7 45 32,6 46 33,3 23 16,7
Wielkopolskie 12 6,6 21 11,5 90 49,2 45 24,5 15 8,2
Zachodniopo-morskie 0 0,0 16 26,2 27 44,3 15 24,6 3 4,9
Razem 105 9,0 140 11,9 487 41,5 314 26,8 126 10,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Analizując zawartość tego podrozdziału, zauważa się, że w małych szpitalach bez względu na to, czy jest to jednostka publiczna, czy niepubliczna, ich pracownicy są zainteresowani uczestniczeniem w spotkaniach integracyjnych� W większych jed-nostkach organizacyjnych pracownicy nie mają aż tak dużej potrzeby uczestnictwa w nieformalnych spotkaniach� W przypadku podziału rodzajowego uczestników takich spotkań zwraca uwagę, że wymienia się najczęściej trzy sytuacje: w małych szpitalach w spotkaniach biorą udział wszyscy pracownicy, w średnich i dużych orga-nizacjach zazwyczaj grono osób z tego samego oddziału, a niekiedy organizatorzy
zapraszają poszczególne osoby – dochodzi wówczas do spotkań typu zamkniętego, w których udział jest subsydiowany�
Co ciekawe, w mniejszych jednostkach stroną inicjującą są dyrektorzy, w pozosta-łych „w swoje ręce” sprawy biorą sami pracownicy�
Kolejną cechą opisującą preferencje pracowników szpitali są przedziały czasowe między kolejnymi spotkaniami� Wyniki są porównywalne, jednakże w mniejszych jednostkach należy oprócz spotkań dla wszystkich pracowników wprowadzić inne udoskonalenia�
W rozdziale IV przeprowadzono diagnozowanie organizacji pracy, szczególną uwagą objęto aspekt organizowania zebrań pracowniczych, jak i spotkań integracyj-nych� W rozdziale V przedstawione zostaną jakość oraz stan relacji intergrupowych na terenie szpitala�