Współuczestnictwo pracowników w zarządzaniu organizacją

Bardzo ważnym aspektem w  kreowaniu efektywnego organizowania i  zarządzania działań na stanowisku pracy jest świadomość oraz zaangażowanie pracowników w „życie” organizacji� Właściwie jest to współudział pracowników w zarządzaniu or-ganizacją, współdecydowanie o charakterze i funkcjonowaniu przedsiębiorstwa� Jest to szczególnie ważne w firmach usługowych, w których człowiek stanowi najważniej-szy czynnik twórczy w organizacji� Stanowi to bardzo istotny czynnik motywacyjny�

Analizując aspekt organizacji pracy, należy wziąć pod uwagę uczestnictwo i oma-wiany przez pracowników rodzaj zadań dotyczący działań bieżących, personalnych, taktycznych (budżetowych) oraz strategicznych na spotkaniach na różnych płaszczy-znach organizacji� Na podstawie danych stwierdza się, że pracownicy w większości są zaangażowani w funkcjonowanie organizacji� Uczestniczą oni licznie w spotkaniach organizacyjnych, uwzględniając wszystkie analizowane kryteria�

Z tabeli 19 wynika, że ze względu na pogrupowanie szpitali zgodnie z podzia-łem geograficznym najwięcej przebadanych pracowników uczestniczy w  spotka-niach o charakterze organizacyjnym w jednostkach zlokalizowanych na terenie woje-wództwa zachodniopomorskiego (100%), opolskiego (100%) oraz podkarpackiego (96,9%)� Jeszcze w kolejnych trzech województwach odsetek uczestników przekracza 90% przebadanych osób� Najniższy wynik osiągnięto w województwie dolnośląskim, wyniósł on 71,3%� Jednakże aż 16,7% respondentów nie zaznaczyło żadnej odpowie-dzi� Może to świadczyć o niechęci do udzielania informacji� Uwzględniając jedynie udzielone odpowiedzi w  szpitalach z  województwa dolnośląskiego, w  zebraniach uczestniczy 85,6%�

Tabela 19. Świadomość pracowników dotycząca organizacji zebrań pracowniczych według kryterium geograficznego

Województwo Tak (%) Nie (%) Nie wiem

(%) Brak odpowiedzi

(%)

Dolnośląskie 179 71,3 19 7,6 11 4,4 42 16,7

Lubelskie 128 83,1 4 2,6 21 13,6 1 0,7

Lubuskie 89 84,8 3 2,9 8 7,6 5 4,7

Małopolskie 69 90,8 2 2,6 5 6,6 0 0,0

Opolskie 42 100 0 0,0 0 0,0 0 0,0

Podkarpackie 157 96,9 1 0,6 3 1,9 1 0,6

Śląskie 125 90,6 3 2,2 8 5,8 2 1,4

Wielkopolskie 165 90,2 15 8,2 3 1,6 0 0,0

Zachodniopomorskie 61 100 0 0,0 0 0,0 0 0,0

Razem 1015 86,6 47 4,0 59 5,0 51 4,4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych

Kryterium właścicielskie pokazuje, że więcej pracowników uczestniczy w spotka-niach organizacyjnych w instytucjach niepublicznych� Oznacza to, że mniejsze jed-nostki organizacyjne funkcjonujące jako „przedsiębiorstwa prywatne” są efektywniej zarządzane, dla kadry kierowniczej nie jest ważny tylko aspekt leczenia, lecz również ekonomiczny aspekt działalności�

Tabela 20. Świadomość pracowników dotycząca organizacji zebrań pracowniczych

Publiczne 938 85,7 47 4,3 59 5,4 50 4,6

Razem 1015 86,6 47 4,0 59 5,0 51 4,4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych

W  przypadku uwzględnienia kryterium organizacyjnego poziom świadomości pracowniczej jest podobny w organizacjach jednospecjalistycznych, jak i wielospecja-listycznych, wynosi odpowiednio 87,3 oraz 86,4%�

Tabela 21. Świadomość pracowników dotycząca organizacji zebrań pracowniczych według kryterium organizacyjnego

Jednospecjalistyczne 214 87,3 12 4,9 12 4,9 7 2,9

Wielospecjalistyczne 801 86,4 35 3,8 47 5,1 44 4,7

Razem 1015 86,6 47 4,0 59 5,0 51 4,4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych

Poziom świadomości pracowniczej jest równy w szpitalach z uwzględnieniem kry-terium wielkości organizacji� Zarówno w małych, średnich, jak i dużych jednostkach poziom świadomości dotyczy co najmniej 85% respondentów� Co ciekawe, poziom świadomości rośnie wraz z wielkością organizacji� Im większy szpital, tym większa świadomość wśród pracowników� Może to wynikać z charakteru spotkań, ich tematy-ki czy też liczebności uczestników�

Tabela 22. Świadomość pracowników dotycząca organizacji zebrań pracowniczych według kryterium wielkości organizacji

Wielkość Tak (%) Nie (%) Nie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych

Kolejnym etapem analizy jakości organizowania pracy w szpitalach jest zdiagno-zowanie składu rodzajowego uczestników spotkań pracowniczych� Przy uwzględnie-niu kryterium właścicielskiego w jednostkach publicznych najczęściej w spotkaniach

uczestniczą osoby z  tego samego oddziału oraz przedstawiciele różnych grup zawodowych�

Z kolei w jednostkach niepublicznych zebrania realizowane są na poziomie szpi-tali, jak również oddziałów� Różnice w  charakterze spotkań wynikają z  wielkości jednostek�

Małe szpitale ze względu na mniejszą liczebność zatrudnionych osób organizują spotkania ogólne, dla wszystkich pracowników, bez względu na przynależność zawo-dową� Natomiast większe jednostki organizacyjne planują spotkania na poziomie oddziałów�

Tabela 23. Przedstawiciele grup zawodowych uczestniczący w zebraniach pracowniczych według kryterium własnościowego

Własność / Rodzaj odpowiedzi

Publiczne (%) Niepubliczne (%)

Cały personel pracowniczy 324 29,6 46 59,0

Wybrane osoby (wskazane przez

dyrekcję) 312 28,5 14 18,0

Pracownicy z tego samego

oddziału 340 31,1 36 46,2

Przedstawiciele różnych grup

zawodowych 461 42,1 31 39,7

Tylko lekarze 194 17,7 4 5,1

Tylko pielęgniarki 283 25,9 16 20,5

Tylko pracownicy administracyjni 44 4,0 1 1,3

Tylko pracownicy techniczni 37 3,4 0 0,0

Tylko pracownicy laboratorium 54 4,9 0 0,0

Inni 25 2,3 1 1,3

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych

Ciekawe wnioski można wysnuć na podstawie danych zawartych w  tabeli 24, w której dane podzielono z uwzględnieniem kryterium wielkości organizacji� W szpi-talach zakwalifikowanych do grupy dużych jednostek dominujące są trzy formuły spotkań� Pierwsza polega na udziale w  spotkaniach pracowników z  różnych grup zawodowych, czyli spotkania mają charakter intergrupowy� Druga ukierunkowana jest na organizowanie spotkań dla pracowników z tego samego oddziału; zazwyczaj omawiane są zadania bieżące� Trzecia formuła dotyczy całego personelu pracowni-czego� Na takich zebraniach realizuje się analizy długo- i średniookresowe�

W szpitalach średniej wielkości najczęściej w spotkaniach uczestniczą pracowni-cy będąpracowni-cy przedstawicielami różnych grup zawodowych oraz osoby wybrane przez dyrekcję szpitala� Takie formuły spotkań pokazują sformalizowanie oraz scentralizo-wanie (odgórne) zarządzania szpitalami�

W jednostkach z grupy „małych szpitali” w spotkaniach pracowniczych uczest-niczy cały personel szpitala bez podziału na grupy oraz pracownicy z tego samego

oddziału� Wskazuje to na społeczny aspekt zarządzania, czyli pracownicy mają wpływ na funkcjonowanie szpitali�

Tabela 24. Przedstawiciele grup zawodowych uczestniczący w zebraniach pracowniczych według kryterium wielkości organizacji

Wielkość Duże (%) Średnie (%) Małe (%)

Cały personel pracowniczy 262 32,1 56 26,0 79 56,4

Wybrane osoby (wskazane przez dyrekcję)

222 27,2 72 34,4 42 30,0

Pracownicy z tego samego oddziału 265 32,4 62 28,8 52 39,3 Przedstawiciele różnych grup

zawodowych

381 46,6 72 33,5 39 27,9

Tylko lekarze 157 19,2 28 13,0 21 16,4

Tylko pielęgniarki 218 26,7 38 17,7 2 1,4

Tylko pracownicy administracyjni 37 4,5 7 3,3 1 0,7

Tylko pracownicy techniczni 33 4,0 3 1,4 0 0,0

Tylko pracownicy laboratorium 42 5,1 5 2,3 2 1,4

Inni 21 2,6 2 0,7 2 1,4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych

Z kolei jakość składu osobowego zebrań pracowniczych według kryterium geogra-ficznego wskazuje, że najczęściej w spotkaniach uczestniczą przedstawiciele różnych grup zawodowych� Druga i trzecia najczęściej występująca formuła to odpowiednio cały personel pracowniczy i wybrani pracownicy� Największy odsetek wskazań uzy-skano w województwie śląskim dla spotkań pracowników różnych grup zawodowych (64,5% wskazań)� Dla tej samej formy spotkań niewiele mniej wskazań uzyskano w szpitalach funkcjonujących w województwie podkarpackim (56,8%)�

Tabela 25 zawiera dane dotyczące podziału rodzajowego składu osobowego spotkań pracowniczych z uwzględnieniem kryterium organizacyjnego� W jednost-kach jednospecjalistycznych najczęściej w  spotkaniach uczestniczą pracownicy wskazani przez dyrekcję oraz przedstawiciele różnych grup zawodowych� W szpita-lach wielospecjalistycznych najczęściej występującą formułą spotkań jest ta, w której uczestniczą przedstawiciele różnych grup zawodowych� W drugiej kolejności spotka-nia organizowane są na poziomie oddziałów�

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych Tabela 25. Przedstawiciele grup zawodowych uczestniczący w zebraniach pracowniczych według kryterium geograficznego Województwo

Dolnośląskie (%) Lubelsk ie

(%) Lubusk ie

(%) Małopolsk ie

(%) Opolsk ie

(%) Podk arpackie

(%) Śląsk ie

(%) Wielk opolskie

(%) Zachodniopomorskie

(%)

Cały personel pracowniczy3915,56844,22019,02532,91638,17345,15137,05429,52845,9 Wybrane osoby (wskazane przez dyrekcję)

5220,72415,64643,83748,7921,44527,83827,57038,31423,0 Pracownicy z tego samego oddziału6124,36139,63836,22634,21535,75332,72618,87440,42134,4 Przedstawiciele różnych grup zawodowych8031,95133,13533,33748,71945,29256,88964,57641,52134,4 Tylko lekarze4116,3195,898,61925,024,83421,02518,14424,046,6 Tylko pielęgniarki5120,34831,21514,32127,6511,93823,53223,25530,11626,2 Tylko pracownicy administracyjni62,453,221,922,600,0116,81510,942,200,0 Tylko pracownicy techniczni20,821,321,911,300,0127,4139,452,700,0 Tylko pracownicy laboratorium187,253,200,056,600,0116,885,863,300,0 Inni52,021,321,933,912,421,232,284,400,0

Tabela 26. Przedstawiciele grup zawodowych uczestniczący w zebraniach pracowniczych według kryterium organizacyjnego

Forma /

Cały personel pracowniczy 72 29,4 293 31,6

Wybrane osoby (wskazane przez dyrekcję) 85 34,7 252 27,2

Pracownicy z tego samego oddziału 72 29,4 301 32,5

Przedstawiciele różnych grup zawodowych

82 33,5 416 44,9

Tylko lekarze 33 13,5 166 17,9

Tylko pielęgniarki 49 20,0 238 25,7

Tylko pracownicy administracyjni 8 3,3 37 4,0

Tylko pracownicy techniczni 2 0,8 35 3,8

Tylko pracownicy laboratorium 5 2,0 51 5,5

Inni 5 2,0 21 2,3

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych

Na podstawie danych można przedstawić ogólną charakterystykę spotkań pra-cowniczych� I tak, pracownicy szpitala mają bardzo dużą świadomość oraz uczestni-czą w spotkaniach pracowniczych�

W dużych, wielospecjalistycznych publicznych szpitalach spotkania realizowane są na poziomie oddziałów, dotyczą one spraw bieżących, bądź mają charakter inter-grupowy� Zazwyczaj są związane z przygotowaniem strategii szpitali�

W  średnich szpitalach publicznych wielo- i  jednospecjalistycznych realizowane są spotkania na poziomie szpitala, w których uczestniczą osoby wyznaczone przez kierownictwo szpitali�

W  małych, jednospecjalistycznych publicznych i  niepublicznych organizacjach pracownicy uczestniczą w dwóch rodzajach spotkań� Po pierwsze, na forum całego szpitala, po drugie, spotykają się przedstawiciele różnych grup zawodowych�