Relacje między grupami zawodowymi personelu medycznego
5.6. Ocena i jakość pracy grup zawodowych przez przedstawicieli personelu medycznego
W podrozdziałach 5�6 i 5�7 oceniono wykonywanie obowiązków pracowniczych oraz zapotrzebowanie na usługi świadczone przez pracowników podzielonych na dwie grupy – pracowników medycznych oraz pomocniczych�
W analizie przyjęto zasadę, że jedna grupa ocenia drugą grupę pracowniczą� Tym samym otrzymamy wzajemne postrzeganie jednych przez drugich na zasadzie stereo-typowego przypisania do grupy�
W tej części książki przedstawiono oceny pracowników pomocniczych dokona-ne przez pracowników medycznych� W szpitalach jednospecjalistycznych i wielo-specjalistycznych dominuje przekonanie, że nie ma potrzeby zatrudnienia nowych pracowników administracyjnych czy też technicznych, odpowiednio w 56,7% i 55,9%
odpowiedzi�
Tabela 107. Ocena zapotrzebowania na pracowników pomocniczych przez personel medyczny według kryterium organizacyjnego
Forma Nie (%) Raczej nie (%) Nie mam zdania
(%) Raczej tak
(%) Tak (%)
Jednospecjali-styczne 55 29,7 50 27,0 43 23,3 21 11,4 16 8,6
Wielospecjali-styczne 199 26,7 217 29,2 194 26,1 69 9,3 65 8,7
Razem 254 27,3 267 28,7 237 25,6 90 9,7 81 8,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Biorąc pod uwagę podział szpitali według kryterium wielkości jednostki, zauważa się, że w każdym z typów szpitali dominuje przekonanie o braku potrzeby zatrudnie-nia nowych pracowników pomocniczych�
Tabela 108. Ocena zapotrzebowania na pracowników pomocniczych przez personel medyczny według kryterium wielkości organizacji
Wielkość Nie (%) Raczej nie (%) Nie mam zdania
(%) Raczej tak (%) Tak (%)
Duże 182 26,8 193 28,5 185 27,2 63 9,3 57 8,4
Średnie 50 33,4 44 29,3 31 20,7 13 8,7 12 8,0
Małe 22 22,2 30 30,3 21 21,2 14 14,1 12 12,2
Razem 254 27,3 267 28,7 237 25,6 90 9,7 81 8,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
W przypadku analizy zapotrzebowania na pracowników pomocniczych w szpi-talach podzielonych według kryterium właścicielskiego zwraca uwagę dominujące wśród lekarzy i pielęgniarek przekonanie o braku zapotrzebowania na pracowników technicznych i administracyjnych� Wynika ono stąd, że w tych placówkach stanowi-ska te są zredukowane do minimum, a często są realizowane na zasadach outsorcingu�
W jednostkach publicznych 54,9% badanych nie widzi potrzeby zwiększenia zatrud-nienia w tej grupie pracowniczej�
Tabela 109. Ocena zapotrzebowania na pracowników pomocniczych przez personel medyczny według kryterium własnościowego
Własność Nie (%) Raczej nie
(%) Nie mam zdania
(%) Raczej tak (%) Tak (%)
Publiczne 234 26,7 247 28,2 230 26,2 88 10,0 78 8,9
Niepubliczne 20 38,5 20 38,5 7 13,5 2 4,0 3 5,5
Razem 254 27,3 267 28,7 237 25,6 90 9,7 81 8,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Ocena dokonana przez personel medyczny, a dotycząca potrzeb kadrowych na stanowiskach w grupie zawodów pomocniczych, pokazuje, że we wszystkich szpita-lach przyjmuje się, że nie ma takich potrzeb� Tabela 110 potwierdza, że we wszystkich szpitalach bez względu na przyjęcie różnych kryteriów, w tym geograficznego, pra-cownicy medyczni nie widzą potrzeby zatrudnienia nowych pracowników z grupy pomocniczej�
Tabela 110. Ocena zapotrzebowania na pracowników pomocniczych przez personel medyczny według kryterium geograficznego
Województwo Nie (%) Raczej nie
(%) Nie mam zdania
(%) Raczej tak
(%) Tak (%)
Dolnośląskie 56 26,9 55 26,4 58 27,9 25 12,0 14 6,8
Lubelskie 36 30,5 45 38,2 24 20,3 5 4,2 8 6,8
Lubuskie 13 18,8 17 24,6 21 30,5 7 10,1 11 16,0
Małopolskie 15 23,4 14 21,9 16 25,0 12 18,8 7 10,9
Opolskie 8 22,9 8 22,9 5 14,2 7 20,0 7 20,0
Podkarpackie 53 42,7 27 21,8 23 18,5 6 4,8 15 12,2
Śląskie 36 31,6 30 26,3 38 33,4 7 6,1 3 2,6
Wielkopolskie 21 14,3 54 36,7 45 30,6 14 9,5 13 8,9
Zachodniopo-morskie 16 32,0 17 34,0 7 14,0 7 14,0 3 6,0
Razem 254 27,3 267 28,7 237 25,6 90 9,7 81 8,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Kolejną płaszczyzną oceny pracowników pomocniczych są posiadane przez nich kwalifikacje w opinii personelu medycznego� W danych zawartych w tabeli 111 naj-wyższy odsetek odpowiedzi wynosi „nie wiem”� Świadczy to o słabych kontaktach personelu medycznego z przedstawicielami grup zawodowych zaliczonych do perso-nelu pomocniczego oraz o braku wiedzy dotyczącej zadań przez nich realizowanych�
Tabela 111. Ocena posiadanych kwalifikacji zawodowych pracowników pomocniczych według kryterium organizacyjnego
Forma Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Jednospecjalistyczne 64 34,6 39 21,1 82 44,3
Wielospecjalistyczne 189 25,4 129 17,3 426 57,3
Razem 253 27,2 168 18,1 508 54,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Uwzględniając w analizie kryterium wielkości szpitali, respondenci najczęściej nic nie wiedzieli na ten temat, dlatego udzielali wymijającej odpowiedzi� Jednakże była duża grupa osób, które wysoko oceniają kwalifikacje zawodowe pracowników pomocniczych� Ciekawy jest układ odpowiedzi: im mniejsza jednostka, tym więcej osób pozytywnie wypowiada się o kwalifikacjach pracowników administracyjnych oraz technicznych� Zapewne wynika to z dużo lepszej atmosfery w pracy, pozytyw-nych relacji i dobrych kontaktów z przedstawicielami inpozytyw-nych grup zawodowych�
Tabela 112. Ocena posiadanych kwalifikacji zawodowych pracowników pomocniczych według kryterium wielkości organizacji
Wielkość Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Duże 168 24,7 142 20,9 370 54,4
Średnie 47 31,3 15 10,0 88 58,7
Małe 38 38,4 11 11,1 50 50,5
Razem 253 27,2 168 18,1 508 54,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Interesująco wyglądają wyniki oceny posiadanych kwalifikacji przez pracowni-ków pomocniczych w ujęciu właścicielskim� Personel medyczny w jednostkach nie-publicznych ocenia wysoko kwalifikacje zawodowe� Z kolei w nie-publicznych szpitalach 55,7% respondentów udzieliło wymijającej odpowiedzi� Świadczy to o dobrych rela-cjach pracowniczych w jednostkach niepublicznych, z kolei w jednostkach publicz-nych przedstawiciele jednej grupy zawodowej rzadko wchodzą w relacje zawodowe z przedstawicielami drugiej grupy�
Tabela 113. Ocena posiadanych kwalifikacji zawodowych pracowników pomocniczych według kryterium własnościowego
Własność Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Publiczne 220 25,1 168 19,2 489 55,7
Niepubliczne 33 63,5 0 0,0 19 36,5
Razem 253 27,2 168 18,1 508 54,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Analizowane zagadnienie w ujęciu geograficznym dzieli szpitale na trzy grupy�
W pierwszej znajdują się szpitale, w których przeważa odpowiedź „nie wiem”, jest to najliczniejsza grupa składająca się z sześciu podmiotów� Druga grupa jest najmniej liczna, w jednym podmiocie na podobnym poziomie uzyskano odpowiedzi „nie”
i „nie wiem”� Z kolei trzecia grupa składa się ze szpitali zlokalizowanych w dwóch woje-wództwach, w których wysoko ocenia się kwalifikacje pracowników pomocniczych�
Tabela 114. Ocena posiadanych kwalifikacji zawodowych pracowników pomocniczych według kryterium geograficznego
Województwo Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Dolnośląskie 36 17,3 71 34,1 101 48,6
Lubelskie 45 38,1 8 6,8 65 55,1
Lubuskie 32 46,4 2 2,9 35 50,7
Małopolskie 12 18,8 26 40,6 26 40,6
Opolskie 20 57,2 2 5,7 13 37,1
Podkarpackie 32 25,8 27 21,8 65 52,4
Śląskie 29 25,4 17 14,9 68 59,6
Wielkopolskie 29 19,7 14 9,5 104 70,8
Zachodniopomorskie 18 36,0 1 2,0 31 62,0
Razem 253 27,2 168 18,1 508 54,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Pacjenci ze względu na to, iż są usługobiorcami usług medycznych, są tą grupą, która najczęstsze kontakty utrzymuje z pracownikami okołomedycznymi, zazwyczaj z pielęgniarkami i lekarzami� Z tego względu nie dziwią wyniki zawarte w tabeli 115 dotyczące opinii pacjentów o pracownikach administracyjnych� W obu typach szpita-li najczęstszą odpowiedzią jest „nie wiem”: w szpitalach jednospecjaszpita-listycznych 38,9%
wskazań oraz wielospecjalistycznych 51,3% odpowiedzi�
Tabela 115. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pracowników administracyjnych według kryterium organizacyjnego
Forma B.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
W przypadku grupy pracowników technicznych relacje pacjent–przedstawi-ciel grupy są na przybliżonym poziomie jak relacje pacjentów z pracownikami
administracyjnymi� Przyczyną są rzadkie kontakty pacjentów z przedstawicielami tej grupy zawodowej�
Tabela 116. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pracowników technicznych według kryterium organizacyjnego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Wyniki jakości relacji pacjenci a pracownicy administracyjni według kryterium wielkości jednostki nie różnią się zasadniczo od wcześniejszych� Stąd wniosek, że kontakty pacjentów z pracownikami administracyjnymi są rzadkie lub w ogóle nie zachodzą we wszystkich typach szpitali�
Tabela 117. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pracowników administracyjnych według kryterium wielkości organizacji
Wielkość B.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Podobny wynik uzyskujemy w przypadku pracowników technicznych� Przeważają wymijające odpowiedzi, wskazujące na brak informacji o pracownikach technicznych w grupie pacjentów�
Tabela 118. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pracowników technicznych według kryterium wielkości organizacji
Wielkość B.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Podział szpitali według kryterium właścicielskiego ukazuje inny obraz relacji pacjent a pracownik administracyjny niż we wcześniejszych podziałach� W tym przy-padku w szpitalach niepublicznych dużo przebadanych osób (59,6%) stwierdziło, że rzadko oraz bardzo rzadko spotykają się z negatywnymi opiniami o pracy pracowni-ków administracyjnych� Wskazuje to na kontakt tej grupy zawodowej z pacjentami, który może być co prawda ograniczony, ale istnieje� Wynika to z niedużej wielkości szpitali oraz zaangażowania pracowników w obsługę świadczeń medycznych�
Tabela 119. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pracowników administracyjnych według kryterium własnościowego
Własność B.
rzadko
(%) Rzadko (%) Nie mam zdania
(%) Często (%) B.
często (%)
Publiczne 70 8,0 221 25,2 434 49,5 118 13,5 34 3,8
Niepubliczne 14 26,9 17 32,7 20 38,5 1 1,9 0 0,0
Razem 84 9,0 238 25,6 454 48,9 119 12,8 34 3,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Tożsame wnioski można wysunąć w przypadku relacji pacjent a pracownik tech-niczny w szpitalach niepublicznych� Nieduża liczebność pracowników tych szpita-li powoduje, że częściej spotyka się przedstawicieszpita-li tych grup zawodowych aniżeszpita-li w dużych szpitalach, w których występuje większa specjalizacja realizacji zadań oraz odseparowanie pracowników od pacjentów� Raczej niemożliwe są spotkania pracow-ników technicznych z pacjentami szpitala�
Tabela 120. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pracowników technicznych według kryterium własnościowego
Własność B.
rzadko
(%) Rzadko (%) Nie mam zdania
(%) Często (%) B.
często (%)
Publiczne 59 6,7 219 25,0 388 44,2 184 21,0 27 3,1
Niepubliczne 13 25,0 15 28,8 23 44,3 0 0,0 1 1,9
Razem 72 7,8 234 25,2 411 44,2 184 19,8 28 3,0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Dane z tabeli 121 potwierdzają wcześniejsze wnioski i pokazują ich ogólny charakter�
Tabela 121. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pracowników administracyjnych według kryterium geograficznego
Dolnośląskie 21 10,1 57 27,4 89 42,8 29 13,9 12 5,8
Lubelskie 8 6,8 35 29,7 62 52,5 12 10,2 1 0,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Ogólny charakter oraz częstotliwość kontaktów pacjentów z pracownikami tech-nicznymi zostały potwierdzone w tabeli 122�
Tabela 122. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pracowników technicznych według kryterium geograficznego
Podkarpackie 15 12,1 29 23,4 56 45,2 19 15,3 5 4,0
Śląskie 4 3,5 25 21,9 57 50,0 24 21,1 4 3,5
Wielkopolskie 6 4,1 30 20,4 70 47,6 34 23,1 7 4,8
Zachodniopo-morskie 2 4,0 13 26,0 27 54,0 7 14,0 1 2,0
Razem 72 7,8 234 25,2 411 44,2 184 19,8 28 3,0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Kontakty między grupami pomocniczymi a medycznymi są ograniczone i widać to w wynikach badań� Pracownicy medyczni często nie potrafią odpowiedzieć, czy spotkali się z krytyczną oceną pracy personelu pomocniczego ze strony pacjentów�
Z kolei wśród pracowników medycznych dominuje przekonanie o braku potrze-by zatrudniania pracowników pomocniczych bez względu na kryterium analizy oraz typ organizacji� Bardziej dostrzegalny jest nadmiar pracowników administracji ani-żeli technicznych� Wynika to z częstszych kontaktów, które – jak widać z obserwacji – w dużej mierze nie są zbyt pozytywne, wręcz o zabarwieniu negatywnym�
Wysoka ocena kwalifikacji zawodowych pracowników medycznych pokrywa się z dobrymi relacjami między grupami zawodowymi� W małych szpitalach oraz jed-nostkach niepublicznych oceny są wysokie, tak samo jak zachodzą pozytywne relacje intergrupowe� Z kolei w jednostkach dużych oraz publicznych pracownicy medyczni nie mają zdania, wynika to ze zminimalizowanych oraz ograniczonych czasowo kon-taktów między przedstawicielami obu grup zawodowych�