Relacje między grupami zawodowymi personelu medycznego
5.7. Ocena i jakość pracy grup zawodowych przez przedstawicieli grupy pomocniczej
Dopełnieniem analizy jest ocena przedstawicieli grupy pomocniczej przez pracowni-ków medycznych�
Dane zawarte w tabeli 123 uwidaczniają, że pracownicy pomocniczy dostrzega-ją potrzebę zatrudnienia pracowników medycznych na podobnym poziomie w obu typach szpitali�
Tabela 123. Ocena zapotrzebowania na pracowników medycznych przez personel pomocniczy według kryterium organizacyjnego
Forma Nie (%) Raczej nie (%) Nie mam zdania
(%) Raczej tak (%) Tak (%)
Jednospecja-listyczne 9 15,0 13 21,7 12 20,0 18 30,0 8 13,3
Wielospecja-listyczne
41 22,4 31 16,9 30 16,4 51 27,9 30 16,4
Razem 50 20,6 44 18,1 42 17,3 69 28,4 38 15,6
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Ocena zapotrzebowania na pracowników medycznych w rozważaniach uwzględ-niających wielkość organizacji jest zróżnicowana� W dużych szpitalach przeważa prze-konanie o braku potrzeby zatrudnienia nowych pracowników� W średnich i małych jednostkach wśród pracowników pomocniczych dominuje opinia o zapotrzebowaniu na personel medyczny�
Tabela 124. Ocena zapotrzebowania na pracowników medycznych przez personel pomocniczy według kryterium wielkości organizacji
Wielkość Nie (%) Raczej nie (%) Nie mam zdania
(%) Raczej tak (%) Tak (%)
Duże 32 23,4 31 22,6 27 19,7 28 20,4 19 13,9
Średnie 12 18,5 6 9,2 12 18,5 22 33,8 13 20,0
Małe 6 14,6 7 17,1 3 7,3 19 46,4 6 14,6
Razem 50 20,6 44 18,1 42 17,3 69 28,4 38 15,6
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Podział szpitali na publiczne i niepubliczne w kontekście zapotrzebowania na pra-cowników medycznych pokazuje, że w przypadku jednostek pierwszego typu odpo-wiedzi są w miarę równo rozłożone� Z kolei w szpitalach niepublicznych przeważa przekonanie o potrzebie zatrudnienia dodatkowych pracowników medycznych�
Tabela 125. Ocena zapotrzebowania na pracowników medycznych przez personel pomocniczy według kryterium własnościowego
Własność Nie (%) Raczej nie (%) Nie mam zdania
(%) Raczej tak (%) Tak (%)
Publiczne 45 20,7 41 18,9 41 18,9 57 26,3 33 15,2
Niepubliczne 5 19,2 3 11,5 1 3,8 12 46,3 5 19,2
Razem 50 20,6 44 18,1 42 17,3 69 28,4 38 15,6
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Uwzględnienie w analizie aspektu przestrzennego potwierdza dwa punkty widze-nia dominujące wśród pracowników pomocniczych� W pierwszym przypadku pra-cownicy stwierdzają, że istnieje potrzeba zwiększenia zatrudnienia� W drugim nie dostrzegają takich potrzeb� Ogólne ujęcia obu przypadków zostały potwierdzone na przykładzie dziewięciu województw�
Tabela 126. Ocena zapotrzebowania na pracowników medycznych przez personel pomocniczy według kryterium geograficznego
Województwo Nie (%) Raczej nie
(%) Nie mam zdania
(%) Raczej tak (%) Tak (%)
Dolnośląskie 8 18,6 9 21,0 8 18,6 13 30,2 5 11,6
Lubelskie 4 11,1 3 8,3 2 5,6 20 55,6 7 19,4
Lubuskie 7 19,5 4 11,1 8 22,2 13 36,1 4 11,1
Małopolskie 1 8,3 3 25,0 3 25,0 3 25,0 2 16,7
Opolskie 3 42,8 1 14,3 2 28,6 0 0,0 1 14,3
Podkarpackie 13 34,2 13 34,2 5 13,2 2 5,2 5 13,2
Śląskie 6 25,0 6 25,0 5 20,8 3 12,5 4 16,7
Wielkopolskie 6 16,7 5 13,9 7 19,4 11 30,6 7 19,4
Zachodniopo-morskie 2 18,2 0 0,0 2 18,2 4 36,4 3 27,2
Razem 50 20,6 44 18,1 42 17,3 69 28,4 38 15,6
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Kwalifikacje pracowników medycznych są oceniane przez personel pomocniczy wysoko� W przypadku szpitali jednospecjalistycznych wskaźnik ten jest bardzo wyso-ki, nieco niższy w szpitalach wielospecjalistycznych�
Tabela 127. Ocena posiadanych kwalifikacji zawodowych pracowników medycznych według kryterium organizacyjnego
Forma Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Jednospecjalistyczne 46 76,7 2 3,3 12 20,0
Wielospecjalistyczne 103 56,3 18 9,8 62 33,9
Razem 149 61,3 20 8,2 74 30,5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Ocena kwalifikacji pracowników medycznych jest powiązana z częstotliwo-ścią kontaktów i ich długoczęstotliwo-ścią� Im większa jednostka, tym niższa ocena kwalifikacji pracowników�
Tabela 128. Ocena posiadanych kwalifikacji zawodowych pracowników medycznych według kryterium wielkości organizacji
Wielkość Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Duże 71 51,8 16 11,7 50 36,5
Średnie 46 70,8 2 3,1 17 26,1
Małe 32 78,0 2 4,9 7 17,1
Razem 149 61,3 20 8,2 74 30,5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Jeszcze bardziej wyrazisty wynik uzyskuje się przy zastosowaniu kryterium wła-ścicielskiego� Wskazuje to na pozytywne relacje pracowników pomocniczych z pra-cownikami medycznymi�
Tabela 129. Ocena posiadanych kwalifikacji zawodowych pracowników medycznych według kryterium własnościowego
Własność Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Publiczne 128 59,0 18 8,3 71 32,7
Niepubliczne 21 80,8 2 7,7 3 11,5
Razem 149 61,3 20 8,2 74 30,5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Zestawiając relacje grup pomocniczych i medycznych z oceną posiadanych kwali-fikacji zawodowych pracowników medycznych zauważa się powiązanie tych zjawisk�
Im lepsze są relacje, tym wyższa jest ocena kwalifikacji zawodowych� Stąd można wywnioskować, że wysoka ocena kwalifikacji nie jest wypadkową faktycznych kom-petencji, lecz pozytywnych relacji intergrupowych�
Tabela 130. Ocena posiadanych kwalifikacji zawodowych pracowników medycznych według kryterium geograficznego
Województwo Tak (%) Nie (%) Nie wiem (%)
Dolnośląskie 36 83,7 3 7,0 4 9,3
Lubelskie 25 69,4 2 5,6 9 25,0
Lubuskie 17 47,2 4 11,1 15 41,7
Małopolskie 9 75,0 1 8,3 2 16,7
Opolskie 5 71,4 0 0,0 2 28,6
Podkarpackie 22 57,9 6 15,9 10 26,2
Śląskie 16 66,7 0 0,0 8 33,3
Wielkopolskie 15 41,7 3 8,3 18 50,0
Zachodniopomorskie 4 36,4 1 9,1 6 54,5
Razem 149 61,3 20 8,2 74 30,5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Analiza opinii pacjentów o lekarzach dokonana przez pracowników pomocni-czych w ujęciu organizacyjnym wykazuje, że w jednostkach jednospecjalistycznych pracownicy nie mają zdania� Może to wynikać z braku informacji, ponieważ pozosta-łe opinie mają charakter pozytywny� Z kolei w szpitalach wielospecjalistycznych opi-nia jest bardziej spłaszczona i zwraca uwagę fakt, że 28,4% przebadanych co najmniej często spotyka się z negatywnymi opiniami ze strony pacjentów�
Tabela 131. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy lekarzy według kryterium
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Grupa pielęgniarek postrzegana jest w obu typach szpitali jako zbiorowość pra-cownicza, o której pracownicy pomocniczy uzyskują od pacjentów krytyczne infor-macje bardzo rzadko albo w ogóle� Może to wynikać ze zminimalizowanego poziomu relacji pracowników pomocniczych z pacjentami�
Tabela 132. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pielęgniarek według kryterium organizacyjnego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Porównanie krytycznych opinii o lekarzach zasłyszanych przez pracowników pomocniczych wykazuje, że w jednostkach małych i średnich przeważa dobra opinia, z kolei w dużych szpitalach opinia przyjmuje format krzywej Gaussa, czyli średnie opinie przeważają�
Tabela 133. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy lekarzy według kryterium wielkości organizacji
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Podczas analizy opinii pacjentów o pielęgniarkach, funkcjonujących w otoczeniu pracowników pomocniczych, zwraca uwagę różnica wyników między typami szpitali�
W małych jednostkach opinia jest bardzo pozytywna, z kolei „trochę” gorsze wyniki osiągnięto w średnich szpitalach, w których wystąpiły przypadki świadczące o czę-stych opiniach krytycznych o pielęgniarkach� Duże szpitale odróżniają się tym od pozostałych jednostek, że występuje w nich duża grupa osób wskazująca na co naj-mniej częste słowa krytyczne ze strony pacjentów�
Tabela 134. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pielęgniarek według kryterium wielkości organizacji
Wielkość B.
rzadko
(%) Rzadko (%) Nie mam zdania
(%) Często (%) B.
często (%)
Duże 20 14,6 28 20,4 43 31,4 42 30,7 4 2,9
Średnie 15 23,1 23 35,4 20 30,8 6 9,2 1 1,5
Małe 8 19,5 17 41,5 16 39,0 0 0,0 0 0,0
Razem 43 17,7 68 28,0 79 32,5 48 19,8 5 2,0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Pozytywne relacje oraz tworzenie małego, zgranego zespołu mają istotny wpływ na wyniki osiągnięte w analizie zjawiska według kryterium właścicielskiego� W jed-nostkach niepublicznych nie spotyka się w ogóle częstych i bardzo częstych słów kry-tyki na temat lekarzy� Natomiast w publicznych jednostkach do 25,4% badanych osób często oraz bardzo często docierały uwagi o pracy lekarzy�
Tabela 135. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy lekarzy według kryterium własnościowego
Własność B.
rzadko
(%) Rzadko (%) Nie mam zdania
(%) Często (%) B.
często (%)
Publiczne 26 12,0 63 29,0 73 33,6 46 21,2 9 4,2
Niepubliczne 11 42,3 8 30,8 7 26,9 0 0,0 0 0,0
Razem 37 15,2 71 29,3 80 32,9 46 18,9 9 3,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Krytyka pielęgniarek według kryterium właścicielskiego jest na podobnym pozio-mie jak w grupie lekarskiej� Szczególnie ważny jest wynik uzyskany w szpitalach niepu-blicznych – 77,0% przebadanych pracowników z grupy pomocniczej rzadko, a nawet bardzo rzadko słyszało słowa krytyki od pacjentów na temat pracy pielęgniarek�
Tabela 136. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pielęgniarek według
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
W dwóch województwach uzyskano bardzo dobre rezultaty dotyczące opinii pacjentów o pracy lekarzy, są to małopolskie oraz opolskie� Najgorszy wynik osiągnię-to w województwach lubelskim, lubuskim oraz wielkopolskim� Wynika osiągnię-to z faktu, że w tych województwach trzy na pięć szpitali to jednostki duże, a pozostałe mają cha-rakter średnich organizacji� Dlatego należy przypuszczać, że wpływ na wynik miały relacje oraz stosunki panujące wewnątrz organizacji między grupami zawodowymi�
Tabela 137. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy lekarzy według kryterium geograficznego
Podkarpackie 9 23,7 13 34,2 10 26,3 4 10,5 2 5,3
Śląskie 3 12,5 7 29,2 8 33,3 5 20,8 1 4,2
Wielkopolskie 5 13,9 8 22,2 13 36,1 8 22,2 2 5,6
Zachodnio-pomorskie 0 0,0 2 18,2 7 63,6 2 18,2 0 0,0
Razem 37 15,2 71 29,3 80 32,9 46 18,9 9 3,7
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Podział szpitali według ich lokalizacji pokazuje, że w szpitalach z województwa opolskiego rzadko występują słowa krytyki pod adresem pielęgniarek� Z kolei ta gru-pa zawodowa jest najczęściej krytykowana w szpitalach zlokalizowanych w woje-wództwach dolnośląskim, wielkopolskim oraz lubuskim� Zwraca uwagę, że w dwóch ostatnich województwach notuje się tożsame wskazania dotyczące grupy lekarzy�
Świadczy to zapewne o złej atmosferze w pracy oraz negatywnych relacjach, które oddziałują na pacjentów tych szpitali�
Tabela 138. Krytyczne opinie pacjentów dotyczące pracy pielęgniarek według kryterium geograficznego
Wojewódz-two
B. rzad-ko
(%) Rzadko (%) Nie mam zdania
(%) Często (%) B.
często (%)
Dolnośląskie 8 18,6 12 27,9 11 25,6 11 25,6 1 2,3
Lubelskie 1 2,8 10 27,8 19 52,7 6 16,7 0 0,0
Lubuskie 7 19,4 10 27,8 10 27,8 8 22,2 1 2,8
Małopolskie 4 33,3 3 25,0 4 33,3 1 8,3 0 0,0
Opolskie 5 71,4 2 28,6 0 0,0 0 0,0 0 0,0
Podkarpackie 7 18,4 11 28,9 12 31,7 7 18,4 1 2,6
Śląskie 2 8,3 11 45,8 6 25,0 4 16,7 1 4,2
Wielkopolskie 6 16,7 7 19,4 13 36,1 9 25,0 1 2,8
Zachodniopo-morskie 3 27,3 2 18,2 4 36,3 2 18,2 0 0,0
Razem 43 17,7 68 28,0 79 32,5 48 19,8 5 2,0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań pierwotnych
Konflikty intergrupowe wpływają na jakość relacji międzypracowniczych oraz częstotliwość ich oddziaływania� Można też przyjmować odwrotny sposób oddziały-wania, czyli negatywne relacje międzyludzkie tworzą takie same relacje międzygru-powe� Są to zjawiska uzupełniające się, jednakże w powyższym rozdziale szczególną uwagę skupiono na kilku czynnikach wpływających na poziom relacji intergrupo-wych i pod ich kątem przeprowadzono badania� Przeanalizowano płaszczyzny: orga-nizacyjną, postrzegania innych na podstawie własnych i obcych poglądów, procesu komunikacji, psychologiczną� Na tej podstawie można zauważyć, że wszystkie czyn-niki w większym bądź mniejszym stopniu są istotne w kontekście budowania relacji, porozumienia pomiędzy pracownikami�
Zebrane wyniki tworzą obraz organizacji, w których istnieją podziały między pra-cownikami wynikające ze stereotypów zawodowych� Stają się one przyczną pojawia-nia się konfliktów merytorycznych, często przekształcających się w konflikty natury emocjonalnej� Skutkują one również zakłóceniami w procesie komunikacji, w wyniku czego obniża się efektywność działań organizacyjnych, szczególnie tych na styku ope-racyjnym przedstawicieli różnych grup zawodowych�
Jakość relacji wynika również z wzajemnych stosunków ich uczestników, które odnoszą się do pozytywnych bądź negatywnych powiązań pomiędzy partnerami�