Problem czynników determinujących strukturę kapitału przedsiębiorstw podejmowany jest w bardzo dużej liczbie publikacji90. Śledząc nawet tytuły artykułów naukowych,
89
Por. M. Jerzemowska, op.cit., s. 51-52
90 Np.: A. Szczęsna, Istota i znaczenie dźwigni finansowej w kształtowaniu struktury kapitału, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw, 2000, nr 38, s. 223−232, Z. Wilimowska, M. Wilimowski: Wpływ czynników mikroekonomicznych na zarządzanie strukturą
kapitałową polskich przedsiębiorstw, w: Komputerowo zintegrowane zarządzanie. T. 2 / pod red. Ryszarda
Knosali. Opole: Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, 2010. s. 627-641, A. E. Miarecka, Dostępność kapitału jako ważna determinanta rozwoju organizacji gospodarczych, w: Finansowe uwarunkowania rozwoju organizacji gospodarczych, red. nauk. J. Turyn, W. Szczęsny, Difin, Warszawa 2004, s. 65-77 A. Duliniec, Determinanty polityki finansowej przedsiębiorstwa, e-finanse Finansowy Kwartalnik Internetowy, www.e-finanse.com, nr 1/2005 i inne
64 spotykamy wiele prac tłumaczących mechanizm wpływu różnych czynników na poziom dźwigni finansowej.
Istnieje wiele kryteriów podziału determinant struktury kapitału. Najczęściej determinanty dzieli się według ich związku z otoczeniem przedsiębiorstwa (makro- i mikroekonomiczne) oraz możliwości reagowania na nie przez firmę (wewnętrzne i zewnętrzne). W poniższej tabeli zaprezentowano funkcjonujące w literaturze różne sposoby wyodrębniania determinant.
Tabela 9. Kryteria podziału determinant struktury kapitału
Kryterium Determinanty Wyjaśnienie
Możliwość reagowania na determinanty przez przedsiębiorstwo91
Wewnętrzne (endogeniczne) Mogą być w dużej mierze kształtowane przez sam podmiot gospodarczy. Zewnętrzne (egzogeniczne) Obejmują zmienne, które nie mogą być przedmiotem wpływu pojedynczej firmy. Związek determinant z
otoczeniem przedsiębiorstwa92
Mikroekonomiczne
Związane z otoczeniem konkurencyjnym (otoczeniem bliższym). Wynikają ze
wzajemnych stosunków między podmiotami i są kształtowane w samym przedsiębiorstwie. Makroekonomiczne Związane z otoczeniem dalszym,
makrootoczeniem przedsiębiorstwa. Możliwość
skwantyfikowania determinant93
Ilościowe Są mierzalne i mogą być przedmiotem badań metodami ilościowymi. Jakościowe Są niemierzalne. W badaniach stosuje się metody jakościowe, subiektywne. Specyfika determinant94
Prawne Wynikają z przepisów prawa.
Ekonomiczne (finansowe) Wynikają z sytuacji finansowej podmiotu. Sposób podejścia do
wyodrębnienia determinant95
Subiektywne Wynikają ze specyfiki danego
przedsiębiorstwa. Obiektywne
Wyznaczają dostępność różnych form finansowania wszystkim podmiotom funkcjonującym we wspólnym otoczeniu. Źródło: opracowanie własne
Poniżej zaprezentowano wynik studiów literatury z zakresu determinant struktury kapitału. Wiele wskazanych niżej czynników zostało w poszczególnych publikacjach opisane jako determinanty struktury kapitału. Z uwagi na ich dużą ilość, wzajemne związki oraz różne nazewnictwo tych samych czynników, podjęto próbę ich usystematyzowania i ograniczenia
91 M. Hamrol, J. Sieczko, Czynniki kształtujące strukturę kapitału polskich spółek giełdowych, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego nr 1, Gdańsk 2006, s. 127-141, A. Tokarski, Strategie
finansowania działalności przedsiębiorstw produkcyjnych, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2006, s. 48 za: W. L.
Jaworski, Banki w Polsce. Wyzwania i tendencje rozwojowe, Poltext, Warszawa 2001, s. 177-189
92 J. Iwin-Garzyńska, A. Adamczyk, op. cit., s. 61, J. Ickiewicz, op. cit., s. 23, J. Błach, op. cit., s. 87-106
93 M. Barowicz, Empiryczna identyfikacja wybranych determinant struktury kapitałowej, praca doktorska obroniona na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie 12 stycznia 2012
94 M. Kowalik, Determinanty struktury finansowej przedsiębiorstw, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, 7/2009, s. 78-88
95
P. Szczepaniak, Struktura kapitałowa przedsiębiorstwa a cele właścicieli na przykładzie polskich spółek
65 ich ilości. Determinanty zgrupowano według najczęściej w literaturze stosowanego kryterium, jakim jest podział na czynniki makroekonomiczne oraz mikroekonomiczne (Tabela 10).
Tabela 10. Determinanty struktury kapitału wymieniane w literaturze przedmiotu
DETERMINANTA UJĘCIA W LITERATURZE PRZEDMIOTU
DETERMINANTY MIKROEKONOMICZNE Dostępność Dostęp do źródeł finansowania
Dostępność kapitału Koszt Koszt kapitału
Koszt użycia kapitału Elastyczność Elastyczność
Elastyczność finansowa
Elastyczność finansowa spółki w przyszłości Ryzyko finansowe Ryzyko finansowe
Efekt dźwigni finansowej Ryzyko operacyjne Ryzyko operacyjne
Stopień ryzyka operacyjnego
Struktura aktywów
Struktura i wartość posiadanych aktywów
Czynniki materialne
Nietypowość (unikalność produkcji)
Specyfika branży
Specyfika branży i produktu
Cechy specyficzne branży
Cykliczność działalności
Klasyfikacja branżowa Rentowność Rentowność przedsiębiorstwa
Zyskowność (rentowność produkcji)
Uzyskane marże i inne mierniki wyniku finansowego
Poziom bieżącej i perspektywicznej zyskowności
Stabilność zysków
Zmienność zysku Stabilność
sprzedaży Stabilność sprzedaży i jej oczekiwany wzrost
Tempo wzrostu przedsiębiorstwa
Stabilność sprzedaży i zysków
Oczekiwany wskaźnik wzrostu sprzedaży
Zdolność do ciągłości działalności
Stabilność działalności
Płynność finansowa Zdolność do spłaty odsetek od długu
Adekwatność przepływów pieniężnych dla pokrycia przyszłego zadłużenia i jego obsługi
Wskaźnik pokrycia opłat stałych, Wskaźnik pokrycia kosztów stałych Polityka dywidend Polityka dywidend
Ciągłość wypłat dywidend
Kwoty wypłat dywidend Postawa właścicieli Polityka właścicielska
Kontrola i stosunek akcjonariuszy
Aktualna i docelowa struktura własności
Struktura własności (i stopień koncentracji własności)
Kontrola nad przedsiębiorstwem, Kontrola nad firmą Postawa
menedżerów
Zachowawcze postawy menedżerów
Możliwość zmiany polityki zarządu
66
Postawa zarządu wobec ryzyka
Jakość kierownictwa
Konserwatyzm stosowanych zasad księgowych
Postawy menedżerów
Zarządzanie
Dążenie kierownictwa do elastyczności działania
Stosowane instrumenty zarządzania kapitałami (faktoring, sekurytyzacja aktywów) Wielkość
przedsiębiorstwa Pozycja firmy na rynku (w branży)
Rozmiar przedsiębiorstwa Forma prawna
przedsiębiorstwa Forma prawna Inne, pozostałe
determinanty
Problemy przedstawicielstwa, Koszty agencji
Asymetria informacji
Sygnalizacja
Koszty bankructwa, Relacja kapitałów obcych do wartości likwidacyjnej aktywów firmy
Zdolność do pozostawienia „rezerw kredytowych”, Zachowanie rezerwy kredytowej
Postawa wierzycieli w stosunku do firmy i branży, Nastawienie pożyczkodawców
Zapotrzebowanie na fundusze inwestycyjne
Notowania (rangowanie) obligacji, Emitowane obligacje DETERMINANTY MAKROEKONOMICZNE System podatkowy Wykorzystanie tarczy podatkowej
Rozwiązania podatkowe
Wpływ systemu podatkowego
System podatkowy
Obciążenia podatkowe
Regulacje podatkowe
Podatki
Nieodsetkowe tarcze podatkowe Polityka pieniężna Polityka pieniężna
Stopy oprocentowania wolne od ryzyka Uwarunkowania prawne Uwarunkowania prawne Wpływ państwa Polityka rządu Prawo upadłościowe Koniunktura gospodarcza
Stopa wzrostu gospodarczego
Faza cyklu koniunkturalnego
Rynek pracy Rynek kapitałowy Rynek kapitałowy
Stopień rozwoju rynku finansowego Inflacja Inflacja
Źródło: opracowanie własne na podstawie: J. Błach, Ewolucja teorii struktury kapitału, Finanse, 2009, Nr 1(1)/2009, s. 87-106, G. Łukasik, Polityka pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwa w warunkach rozwoju
rynku finansowego, AE, Katowice, 1998, s. 32-51, Finanse spółki akcyjnej, red. nauk. J. Ostaszewski, T.
Cicirko, K. Kreczmańska-Gigol, P. Russel, Difin, Warszawa 2009, s. 127-220, J. Iwin-Garzyńska, A. Adamczyk, Wybrane zagadnienia finansów przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2009, s. 61-66, A. Tokarski,
Strategie finansowania działalności przedsiębiorstw produkcyjnych, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006, s.
128-143, J. Grzywacz, Kapitał w przedsiębiorstwie i jego struktura, SGH, Warszawa 2008, s. 177-199, T. Jajuga, T. Słoński, Finanse spółek. Długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe, AE Wrocław 1997, s. 247-275, M. Jerzemowska, Kształtowanie struktury kapitału w spółkach akcyjnych, PWN, Warszawa 1999, s. 29-60, A. Skowronek-Mielczarek, Małe i średnie przedsiębiorstwa. Źródła finansowania, C. H. Beck, Warszawa 2003, s. 133-135
67 Z powyższego zestawienia wnioskować można, że determinanty struktury kapitału stanowią temat często podejmowany w literaturze przedmiotu, jednak jest on różnie definiowany, nieuporządkowany i chaotyczny.
Determinanty są wzajemnie powiązane. Na przykład określona polityka pieniężna jest wynikiem aktualnej i spodziewanej inflacji, koniunktury gospodarczej. Stanowione na bieżąco prawo, również podatkowe, jest także wynikiem obecnej sytuacji gospodarczej, inflacji, itp. Rozwój rynku finansowego zależy od istniejącego prawa, sytuacji gospodarczej.
Podobne powiązania zauważyć można także wśród determinant mikroekonomicznych. Najsilniejszy związek istnieje między kosztem i dostępnością kapitału a pozostałymi czynnikami. Rentowność, stabilność sprzedaży, płynność, aktualny poziom zadłużenia (dźwignia finansowa), a więc ogólnie kondycja finansowa przedsiębiorstwa, determinują koszt pozyskanego kapitału, a także jego dostępność. Istnieje także ścisły związek między kosztem a dostępnością kapitału. Biorąc pod uwagę, że warunkiem zasadności ekonomicznej angażowania kapitału w działalność gospodarczą jest niższy koszt niż efektywność jego wykorzystania (stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału), kapitał obarczony kosztem wyższym jest dla firmy niedostępny.
Dostępność kapitału jest bardzo istotnym parametrem i może być ona bardzo szeroko rozumiana. Swoboda wyboru źródeł pozyskiwania kapitału może być ograniczona barierami wynikającymi z sytuacji rynkowej (niezależnymi od przedsiębiorstwa) lub niespełnieniem przez podmiot wymagań stawianych przez rynek (zależnymi od przedsiębiorstwa)96.
Czynnikiem uznawanym przez większość autorów za najistotniejszy w kształtowaniu struktury kapitału jest jego koszt. W przedsiębiorstwie poszukuje się takiej struktury, przy której koszt kapitału całkowitego jest najniższy. Z kolei średni koszt kapitału całkowitego przedsiębiorstwa zależy od kosztu i znaczenia w strukturze finansowania poszczególnych jego elementów. Wysokość kosztu kapitału uzależniona jest od poziomu rynkowych stóp procentowych oraz ryzyka związanego z udostępnianiem kapitału konkretnemu podmiotowi gospodarczemu.
Koszt kapitału – czynnik mający podstawowe znaczenie w niniejszej dysertacji, jest pochodną większości pozostałych determinant. Zmniejszona dostępność kapitału, parametry świadczące o bieżącej i spodziewanej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, struktura własności, jak również większość parametrów makroekonomicznych wpływa ostatecznie na
96 G. Łukasik, op. cit., s. 48
68 poziom kosztu kapitału. Problematyka kosztu kapitału, powiązanie jej z poziomem stóp procentowych będzie tematem kolejnego rozdziału pracy.
Elastyczność może być rozumiana dwojako. Oznaczać może elastyczność samych źródeł finansowania, czyli pozyskiwanie takich kapitałów, których wysokość oraz sposób obsługi (odsetki, dywidendy) i spłaty można elastycznie dopasowywać do aktualnych i przyszłych potrzeb oraz sytuacji finansowej spółki. Drugie znaczenie elastyczności odnosić się może do elastyczności finansowania przyszłości, a więc dobierając źródła finansowania oznacza kierowanie się taką zasadą, aby dodatkowe kapitały nie ograniczały możliwości pozyskania nowych źródeł finansowania w przyszłości.
Kolejny czynnik to ryzyko finansowe związane wyłącznie z kapitałem obcym. Korzystanie z długu zwiększa poziom ryzyka finansowego, jednak przy spełnieniu określonych warunków, zapewnia osiąganie wyższej rentowności funduszy własnych. Jest to efekt dźwigni finansowej, która polega na wykorzystaniu struktury kapitału do zwiększania stopy zwrotu z kapitałów własnych.
Ryzyko operacyjne związane jest ze strukturą kosztów operacyjnych przedsiębiorstwa. Im wyższy udział kosztów stałych, tym wyższy poziom ryzyka operacyjnego. Zaznaczyć należy, że kryterium to jest ściśle związane z branżą, w której działa podmiot. Struktura kosztów wynika bowiem ze struktury aktywów. Najczęściej najwyższym ryzykiem charakteryzują się te rodzaje działalności, w których udział rzeczowych aktywów trwałych jest najwyższy. Wpływ tego czynnika może być jednak dwukierunkowy. Z jednej strony firmy, w których dominują trwałe, mało płynne aktywa, w których ryzyko operacyjne jest najwyższe nie korzystają w dużym stopniu z zadłużenia. Z drugiej jednak strony, środki trwałe stanowią dobre i często stosowane zabezpieczenie długu.
Wpływ rentowności przedsiębiorstwa na strukturę kapitału jest różny w poszczególnych nurtach teoretycznych. Według teorii hierarchii źródeł finansowania, firmy wykorzystują kapitały zewnętrzne tylko w sytuacji wyczerpania funduszy własnych, pochodzących z wygospodarowanego zysku. Tak więc przedsiębiorstwa o wysokiej rentowności nie korzystają w dużym zakresie z kapitałów obcych, charakteryzują się więc niskim poziomem zadłużenia. Teoria sygnalizacji natomiast zakłada, że wysoki poziom kapitałów obcych świadczy (jest sygnałem) o dobrej sytuacji finansowej firmy. Można więc wywnioskować, że firmy wysoko rentowne są bardziej zadłużone.
Rentowność osiągana przez przedsiębiorstwo ma także związek z dostępnością kapitału. Dla firm deficytowych (nierentownych) część źródeł finansowania nie jest dostępna. Ograniczenie
69 to dotyczy przede wszystkim kapitałów obcych, gdzie analizowana jest zdolność kredytowa podmiotu.
Stabilność sprzedaży to kolejny czynnik związany z dostępnością kapitału i elastycznością finansowania. Otóż osiąganie stabilnych co do wielkości i rozkładu w czasie przychodów ze sprzedaży jest warunkiem dostępności, szczególnie obcych źródeł finansowania (jest to parametr także brany pod uwagę w analizie zdolności kredytowej przedsiębiorstwa). Poza tym obsługa i spłata kapitałów jest uwarunkowana regularnymi wpływami ze sprzedaży.
Płynność finansowa jest determinantą, której wpływ w różnych teoriach struktury kapitału jest przeciwny. Teoria statycznego kompromisu zakłada, że wraz ze wzrostem płynności finansowej poziom zadłużenia także powinien rosnąć, natomiast w teorii hierarchii źródeł finansowania ta korelacja opisana jest jako ujemna. W sytuacji, w której menedżerowie kierują się w swoich decyzjach finansowych głównie utrzymaniem płynności finansowej, dług jest minimalizowany, ponieważ konsekwencją jego wykorzystania jest konieczność spłaty kapitału obcego wraz z odsetkami, co obniża płynność finansową.
Wielkość przedsiębiorstwa to czynnik związany z teorią bankructwa. W myśl tego nurtu przedsiębiorstwa duże w większym zakresie korzystać mogą z zadłużenia ze względu na relatywnie niższe koszty bankructwa mierzone relacją tych kosztów do wartości przedsiębiorstwa. Dodatkowo prawdopodobieństwo bankructwa w firmach dużych jest mniejsze ze względu na większe możliwości dywersyfikacji produkcji.
Polityka dywidend jest kolejną determinantą struktury kapitału. Wysokie dywidendy ograniczają samofinansowanie, a więc firmy wypłacające wygospodarowane zyski powinny mieć wyższy wskaźnik zadłużenia.
Struktura własności przedsiębiorstwa oraz postawa właścicieli może mieć różny wpływ na strukturę finansowania. Różne są preferencje udziałowców, różne poziomy ich skłonności do ryzyka. Aby ograniczać ryzyko finansowe związane z zadłużeniem, właściciele mogą preferować mniejszy udział długu w strukturze kapitałów. Jednak z drugiej strony, w sytuacji konieczności pozyskania dodatkowych funduszy, nowy kapitał własny w przypadku emisji akcji powoduje rozproszenie kontroli nad firmą. Szczególnie akcjonariusze posiadający znaczne udziały preferują więc finansowanie kapitałem obcym by nie zmniejszyć swoich udziałów w spółce.
Postawa menedżerów wyrażająca się w określonym poziomie skłonności do ryzyka także wpływa na poziom zadłużenia. Zarząd, często kierując się zasadą ostrożności (dbając o
70 swoje bezpieczeństwo), utrzymuje udział długu na niższym poziomie od optymalnego z punktu widzenia właścicieli .
Forma prawna przedsiębiorstwa wybierana jest przez samych właścicieli. Czynnik ten różnymi kanałami wpływa na decyzje finansowe. Po pierwsze nie wszystkie źródła finansowania dostępne są dla każdej formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa. Po drugie wybór określonej formy prawnej determinuje sposób pozyskiwania dodatkowych funduszy własnych, oraz sposób opodatkowania. Kwestią najistotniejszą, wydaje się powiązanie stopnia odpowiedzialności za zobowiązania firmy z jej formą prawną. Tak więc w podmiotach, w których właściciele odpowiadają za długi przedsiębiorstwa całym swoim (prywatnym) majątkiem, prowadzona strategia finansowania jest ostrożniejsza, co może prowadzić do mniejszego stopnia zadłużenia.
Niezależność decyzji o wyborze źródeł finansowania może być znacznie ograniczona przez istniejące warunki rynkowe, w tym przez poziom rozwoju rynków finansowych. Oddziaływanie to ujawnia się przy podejmowaniu decyzji w przedsiębiorstwach w następujących aspektach97
:
dostępność kapitałów (instrumentów finansowych),
płynność obrotu,
rzetelna wycena instrumentów finansowych,
doświadczenie emitenta, organizatora emisji i inwestorów.
W sytuacji rozwiniętego rynku finansowego łatwiejsze jest pozyskanie funduszy poprzez emisję papierów udziałowych czy dłużnych. Z kolei rozwinięty system bankowy wpływa na szersze wykorzystanie kredytów jak również innych form finansowania dłużnego.
Istniejące rozwiązania systemu podatkowego są także wskazywane jako czynnik determinujący strukturę kapitału. Możliwość zaliczenia odsetek w ciężar kosztów podatkowych, a dodatkowo wysoki poziom podatków, stanowi bodziec zachęcający firmy do zadłużania.
Prowadzona przez państwo polityka pieniężna mająca na celu regulowanie podaży pieniądza wpływa na koszt kapitału. Bank centralny wykorzystując dostępne instrumentarium kształtuje stopy procentowe, które są podstawowym elementem kosztu kapitału, którym finansują swoją działalność przedsiębiorstwa. Podkreślić należy, że prowadzona polityka pieniężna jest ściśle związana z panującą i spodziewaną koniunkturą gospodarczą. Temat ten będzie jednak rozwijany w rozdziale 4.
97 M. Stradomski, op. cit., s. 180-181
71 Uwarunkowania prawne obejmują przytoczone wcześniej prawo podatkowe, przepisy regulujące funkcjonowanie rynków finansowych i systemu bankowego. Są więc czynnikiem łączącym w sobie wiele determinant. Istotnymi, z punktu widzenia kształtowania struktury kapitału przedsiębiorstwa, są także wszystkie akty prawne regulujące prowadzenie działalności gospodarczej. A są nimi:
Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej,
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, Kodeks spółek handlowych,
Kodeks cywilny, Ustawa o KRS,
Prawo upadłościowe i naprawcze, Prawo spółdzielcze,
Prawo o stowarzyszeniach, Prawo o fundacjach.
Powyższe przepisy determinują przede wszystkim wybór formy prawnej podmiotu, sposób opodatkowania, pozyskiwania kapitałów własnych oraz zakres odpowiedzialności za zobowiązania firmy jej właścicieli.
Aktualna i spodziewana koniunktura gospodarcza jest czynnikiem, który może wpływać zarówno dodatnio, jak ujemnie na poziom zadłużenia. W okresie wzrostu gospodarczego czy w obliczu dobrych perspektyw gospodarczych menedżerowie najczęściej prowadzą ofensywną politykę finansową, objawiającą się w pozyskiwaniu kapitałów (przeznaczanych wtedy zwykle na finansowanie inwestycji, rozwoju przedsiębiorstwa). Trudno jednak wskazać czy oznacza to dodatkowe kapitały własne czy obce.
Podkreślić należy, że wcześniej wymieniana dostępność i koszt kapitału w znacznym stopniu uwarunkowane są także przez stopę wzrostu gospodarczego (koniunkturę).
Stopa inflacji może także determinować poziom kapitałów obcych w przedsiębiorstwie. Jej wpływ jest jednak w literaturze niejednoznacznie wyjaśniany. Najczęściej przyjmuje się, że umiarkowana inflacja wpływa pozytywnie na zadłużenie, natomiast jej wysoki poziom powoduje najczęściej ograniczanie udziału kapitałów obcych, w celu zmniejszania obciążenia wyniku finansowego wysokimi kosztami odsetek (finansowymi)98.
98 J. Grzywacz, op. cit., s. 15
72 Nieco inne podejście do formułowania determinant struktury kapitału zaprezentowała A. Duliniec99. Autorka wyodrębniła czynniki zachęcające i zniechęcające do zadłużania poprzez analizę głównych cech kapitału obcego oraz własnego. Istota tych dwóch głównych grup źródeł finansowania stanowić ma bodźce do zwiększania, bądź zmniejszania poziomu dźwigni finansowej. Wśród czynników zachęcające do zadłużania znalazły się:
tarcza podatkowa, a więc korzyści podatkowe związane z możliwością pomniejszenia podstawy opodatkowania o odsetki od kapitałów obcych.
dźwignia finansowa, czyli mechanizm zwiększający rentowność funduszy własnych poprzez zwiększanie udziału długu w strukturze finansowania.
utrzymanie kontroli nad przedsiębiorstwem przez obecnych właścicieli, ponieważ w sytuacji pozyskiwania dodatkowych funduszy własnych następuje rozwodnienie kapitału własnego. Korzystanie z kapitałów obcych stanowi także obronę przed wrogim przejęciem.
przeciwdziałanie niedowartościowaniu akcji na rynku kapitałowym, ponieważ najczęściej wzrost zadłużenia to dobry sygnał, który powoduje wzrost cen akcji na giełdzie.
przeciwdziałanie przeinwestowaniu oraz zwiększenie dyscypliny finansowej w gospodarowaniu środkami pieniężnymi. Zmniejszenie kosztów agencyjnych związanych z kapitałem własnym.
niskie stopy procentowe, które wpływają na koszt kapitału przedsiębiorstwa. Poprzez dodatkowy dług przedsiębiorstwa mogą obniżyć swój średni koszt kapitału.
Natomiast czynnikami zniechęcającymi do zadłużania są:
pojawienie się lub wzrost ryzyka bankructwa i kosztów trudności finansowych.
przeciwdziałanie niedoinwestowaniu. W przypadku nadmiernego zadłużenia, wysokie koszty obsługi zadłużenia oraz ewentualna trudna sytuacja finansowa mogą uniemożliwić realizację rentownych przedsięwzięć inwestycyjnych.
utrzymanie elastyczności finansowej i ratingu kredytowego. Nawet niższy niż optymalny poziom kapitału własnego może być korzystny z punktu widzenia elastyczności finansowej i zachowania rezerw pojemności zadłużeniowej.
utrzymanie zdolności do wypłat stabilnych dywidend. Wysokie koszty obsługi zadłużenia mogą uniemożliwić realizację polityki wypłat dywidend.
73
wysokie stopy procentowe. Wysoki koszt kapitału stanowi barierę poprzez wysokie wymagania efektywnościowe projektów nim finansowanych.
Powyższe czynniki nie są nowe, z punktu widzenia innych prac naukowych z zakresu struktury kapitału podmiotów gospodarczych. Jednak takie zaprezentowanie problemu daje odpowiedź, w którym kierunku oddziałują poszczególne czynniki na proporcję między kapitałem własnym i obcym.
3.3. Główne nurty badań empirycznych nad determinantami struktury kapitału