nakazujące, kształtujące, ustalające

Kryterium stanowi tu treść rozstrzygnięcia sprawy. Decyzje nakazujące zawierają nakazy lub zakazy, zobowiązują do określonego w nich zachowa-nia się (czyniezachowa-nia, znoszezachowa-nia lub zaniechazachowa-nia), kształtujące ustanawiają, zmieniają lub znoszą konkretny stosunek prawny, zaś ustalające ustalają prawo lub prawnie istotną właściwość osoby.

W doktrynie wymienia się także inne klasyfikacje, jednakże ze względu na tematykę niniejszej publikacji wystarczające będzie odniesienie się jedynie do powyższych podziałów.

1.2. Tryby wydawania decyzji i terminy na ich wydanie

Decyzje administracyjne mogą być wydawane zarówno z urzędu, kiedy to or-gan działa z własnej inicjatywy, jak i na wniosek strony zainteresowanej uzy-skaniem konkretnego rozstrzygnięcia⁶. W przypadku działań podejmowanych z urzędu organy administracji nie są na ogół związane konkretnymi termina-mi. Zgoła inaczej wygląda to w wypadku decyzji podejmowanych na wniosek.

Zgodnie z normą zawartą w art. 35 § 1 Kodeksu postępowania

6 K. CHORĄŻY, W. TARAS, A. WRÓBEL: Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowoadmi-nistracyjne. Warszawa 2009, s. 61.

go⁷ organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbęd-nej zwłoki⁸. To ogólne sformułowanie znajduje swe rozwinięcie w kolejnych pa-ragrafach wspomnianego artykułu. Otóż zgodnie z nimi niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przed-stawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed któ-rym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ. Załatwienie sprawy wymagającej postępowa-nia wyjaśpostępowa-niającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a spra-wy szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Ważne zastrzeżenie poczyniono w § 4, który sta-nowi, iż przepisy szczególne mogą określać inne terminy niż określone w § 3⁹. Z tego rodzaju przepisem szczególnym będziemy mieli do czynienia w wypad-ku decyzji o tymczasowym odebraniu zwierzęcia, ale kwestia ta zostanie poru-szona nieco później. W praktyce nierzadko zdarza się, że organy administracji nie wywiązują się z narzucanych przez ustawę terminów. Na szczęście obywa-tel nie został pozostawiony bez możliwości obrony przed opieszałością urzędni-ków¹⁰. Otóż przysługuje mu zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu – wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Wspomniany organ, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwie-nia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych nie-załatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków za-pobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości. Organ stwierdza jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Ponadto pracownik organu administracji pu-blicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 36 albo nie załatwił sprawy w do-datkowym terminie ustalonym w myśl art. 37 § 2 k.p.a., podlega odpowiedzial-ności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialodpowiedzial-ności przewidzia-nej w przepisach prawa.

7 Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.

Dz.U. z 2016 r., poz. 23), dalej: k.p.a.

8 B. ADAMIK, J. BORKOWSKI: Kodeks postępowania administracyjnego…

9 A. PLUCIŃSKA-FILIPOWICZ: Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz do zmian wpro-wadzonych ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administra-cyjnego oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. LEX 2011.

10 M. JAŚKOWSKA, A. WRÓBEL: Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Ko-deks postępowania administracyjnego. LEX 2015.

1.3. Elementy konstrukcyjne decyzji

Decyzja administracyjna, by istnieć, musi składać się ze ściśle określonych elementów. Obecność niektórych z nich jest obligatoryjna, zaś inne z nich wy-stępować mogą, ale nie muszą¹¹. Szczegółowo elementy konstrukcyjne decyzji określa art. 107 k.p.a.¹². Zgodnie z nim decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i praw-ne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wyda-nia decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicz-nego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfiko-wanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu¹³. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalno-ści wniesienia powództwa lub skargi. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja. Uzasadnienie faktyczne decy-zji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne – wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa¹⁴. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w cało-ści żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne inte-resy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania.

1.4. Zaskarżanie decyzji administracyjnych

Z artykułu 15 k.p.a. wynika reguła, że wszystkie decyzje nieostateczne mogą być na wniosek osoby uprawnionej zaskarżone do organu administracji publicz-nej wyższego stopnia nad organem, który wydał zaskarżoną decyzję. Zasada ogólna znajduje konkretyzację w rozdziale X k.p.a.

Artykuł 127 § 1 k.p.a. stwierdza, iż od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Właściwy do rozpatrzenia od-wołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy¹⁵. Zasada ta zostaje złamana w § 3 wskaza-nego artykułu. Otóż wskazano tam, że od decyzji wydanej w pierwszej instancji

11 B. ADAMIAK, J. BORKOWSKI: Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne. Warszawa 2011, s. 252 i n.

12 K. CHORĄŻY, W. TARAS, A. WRÓBEL: Postępowanie administracyjne…, s. 88 i n.

13 B. ADAMIK, J. BORKOWSKI: Kodeks postępowania administracyjnego…

14 K. CHORĄŻY, W. TARAS, A. WRÓBEL: Postępowanie administracyjne…, s. 89–90.

15 M. JAŚKOWSKA, A. WRÓBEL: Komentarz aktualizowany…

przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jed-nakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnio-skiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Niezmiernie istotne jest to, iż na ogół odwołanie nie wymaga szczegółowe-go uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest za-dowolona z wydanej decyzji. Jest to znaczne uproszczenie procedury, szczegól-nie jeżeli porównać ją do szczegól-nierzadko skomplikowanego postępowania cywilnego i środków zaskarżenia w nim istniejących¹⁶. Odwołanie wnosi się co do zasady w terminie 14 dni od doręczenia decyzji stronie lub od momentu jej ogłoszenia do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał de-cyzję. Co ważne, przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu, a wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje jej wykona-nie. Wyjątkiem od powyższej zasady są jednak decyzje, którym został nadany rygor natychmiastowej wykonalności lub podlegające natychmiastowemu wy-konaniu z mocy ustawy. O wniesieniu odwołania organ administracji publicz-nej, który wydał decyzję, zawiadamia strony. Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji publicznej, który wydał decyzję, uzna, że to odwo-łanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w któ-rej uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy. Organ odwoławczy nie uwzględni jednak cofnięcia odwołania, jeżeli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decy-zji naruszającej prawo lub interes społeczny. Organ odwoławczy nie może wy-dać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny.