Decyzja o tymczasowym odebraniu zwierzęcia jako szczególny rodzaj decyzji administracyjnej
3) w przypadku zwierząt wykorzystywanych do celów rozrywkowych, widowi- widowi-skowych, filmowych, sportowych lub utrzymywanych w ogrodach
zoologicz-nych – ogrodowi zoologicznemu lub schronisku dla zwierząt.
Przekazanie zwierzęcia następuje za zgodą podmiotu, któremu zwierzę ma być przekazane. Odmowa lub wystąpienie innych okoliczności uniemożliwia-jących przekazanie zwierzęcia wskazanym wyżej podmiotom otwierają drogę do nieodpłatnego przekazania zwierzęcia jakiemukolwiek podmiotowi (osobie prawnej, jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej lub oso-bie fizycznej), który ma możliwość zapewnienia zwierzęciu właściwej opieki.
W każdym jednak przypadku koszty wykonania orzeczenia o przepadku zwie-rzęcia ponosi skazany.
W piśmiennictwie prezentowany jest także pogląd, że organizacja społecz-na nie społecz-nabywa uprawnień właścicielskich względem zwierzęcia, jedynie działa
39 M. GOETTEL: Sytuacja zwierzęcia…
40 Ibidem.
41 Ibidem.
w roli przedstawiciela ustawowego Skarbu Państwa. W takim przypadku orga-nizacja społeczna składałaby oświadczenie woli w imieniu Skarbu Państwa42. Nie wydaje się, aby istniały wystarczające podstawy do takiej interpretacji cha-rakteru prawnego czynności dokonywanych przez organizację społeczną.
5.2. Inne środki orzekane przez sąd
Innym środkiem karnym jest zakaz posiadania zwierząt. Może on mieć charakter obligatoryjny bądź fakultatywny. Orzeczenie omawianego środka kar-nego jest obligatoryjne w razie skazania za przestępstwa określone w art. 35 ust. 2 u.o.z. Stosownie do treści art. 35 ust. 3a u.o.z. zakaz posiadania zwierząt jako fakultatywny środek karny dotyczy skazania za przestępstwo określone w art. 35 ust. 1 lub 1a (a więc przypadków, w których sprawca nie działał ze szczególnym okrucieństwem). W każdym przypadku zakaz posiadania zwierząt ma charakter czasowy – sąd może go orzec na okres od roku do dziesięciu lat43.
Cywilnoprawnym skutkiem zakazu posiadania zwierząt jest niemożność uzyskania uprawnień właścicielskich wobec zwierzęcia44. Ponadto należy przy-jąć, że zakaz ten obejmuje także faktyczne władztwo (opiekę) sprawowane nad zwierzęciem, a tym samym oznacza wykluczenie jakiejkolwiek systematycznej styczności sprawcy ze zwierzęciem45. Instytucją zbliżoną do zakazu posiadania zwierząt jest zakaz wykonywania określonego zawodu, prowadzenia okreś lonej działalności lub wykonywania czynności wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie. Możliwość jego orzeczenia przewiduje art. 35 ust. 4 u.o.z. stanowiący, że w razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1, 1a lub 2 tego artykułu sąd może orzec wo-bec sprawcy zakaz wykonywania określonego zawodu, prowadzenia określonej działalności lub wykonywania czynności wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie, może tak-że orzec przepadek narzędzi lub przedmiotów służących do popełnienia prze-stępstwa oraz przedmiotów pochodzących z przeprze-stępstwa. Orzeczenie komen-towanego zakazu jest zatem fakultatywne.
5.3. Zwrot zwierzęcia właścicielowi
Art. 7 ust. 6 u.o.z. stanowi, iż odebrane zwierzę podlega zwrotowi, jeżeli sąd nie orzeknie przepadku zwierzęcia lub postępowanie karne w tej sprawie
42 M. GOETTEL: Sytuacja zwierzęcia…
43 Ibidem.
44 Ibidem.
45 Ibidem.
stanie umorzone. W razie gdyby okazało się, że decyzja o odebraniu zwierzęcia była bezzasadna, właścicielowi lub opiekunowi zwierzęcia przysługuje roszcze-nie odszkodowawcze z tytułu roszcze-niezgodnego z prawem działania organu władzy publicznej46.
Przy zwrocie zwierzęcia właściciel lub opiekun ma prawo oczekiwać zwrotu także wszelkich pożytków pobranych już po powstaniu obowiązku zwrotu zwie-rzęcia. Obowiązek zwrotu powstaje wraz z uprawomocnieniem się orzeczenia sądu. Warto przy tym nadmienić, że nierozliczone koszty związane z transpor-tem, utrzymaniem i koniecznym leczeniem zwierzęcia, które obciążają jego właś-ciciela lub opiekuna, podlegają egzekucji na podstawie przepisów o postępowa-niu egzekucyjnym w administracji. Formułowany jest pogląd, zgodnie z którym podmiot przyjmujący może zatrzymać zwierzę aż do chwili zaspokojenia (zabez-pieczenia) przysługujących mu roszczeń z tytułu poniesionych wydatków (argu-ment per analogiam legis z art. 461 § 1 k.c.)47.
Z punktu widzenia skutków orzeczonych środków karnych należy także roz-ważyć konsekwencje orzeczenia zakazu posiadania zwierząt bez jednoczesne-go zastosowania instytucji przepadku. W literaturze przedmiotu dostrzega się praktyczne wykluczenie możliwości zwrotu zwierzęcia przy orzeczeniu jedynie zakazu posiadania zwierząt. W praktyce rzadko spotyka się orzeczenia postające tylko na zakazie posiadania bez jednoczesnego rozstrzygnięcia o prze-padku zwierzęcia, niemniej teoretycznie taka możliwość istnieje. Mimo że art. 7 ust. 6 u.o.z. w sposób niewątpliwy przesądza o obowiązku zwrotu zwierzęcia w przypadku niezastosowania instytucji przepadku bądź umorzenia postępowa-nia karnego, to orzeczenie zakazu posiadapostępowa-nia zwierząt wyklucza zwrot zwierzę-cia właścicielowi lub opiekunowi, bo jego dokonanie prowadziłoby do złamania orzeczonego zakazu. Art. 7 ust. 6 u.o.z. nie znajduje więc zastosowania wzglę-dem osób objętych zakazem posiadania zwierząt48.
6. Zakończenie
Instytucja czasowego odebrania zwierzęcia na drodze administracyjnopraw-nej zasługuje na generalnie pozytywną ocenę. Stanowi ona dobrą odpowiedź na istniejące w tym względzie mankamenty procedury karnej, często uniemożli-wiające szybką reakcję na niepożądane zachowanie właściciela lub opiekuna względem zwierzęcia, ponieważ dopiero w przypadku zakończenia postępowa-nia karnego i skazapostępowa-nia sprawcy za przestępstwo określone w art. 35 ust. 1, 1a
46 Ibidem.
47 Ibidem.
48 Ibidem.
lub 2 u.o.z. sąd orzeka przepadek zwierzęcia. Na szczególną uwagę zasługuje tu możliwość odebrania zwierzęcia w trybie interwencyjnym, z następczym dopie-ro wydaniem decyzji administracyjnej. Docenić należy też fakt, że ustawodaw-ca nadał uprawnienia do dokonania takiego odebrania przedstawicielom orga-nizacji społecznych, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Nie oznacza to oczywiście, że administracyjnoprawne odebranie zwierzę-cia uregulowane jest w sposób wykluczający wątpliwości interpretacyjne lub że wszystkie te wątpliwości doczekały się już wystarczającego rozstrzygnięcia w praktyce. Niniejszy artykuł także nie pretendował zresztą do wyjaśnienia wszelkich możliwych problemów z wykładnią stosownych przepisów. Trzeba tu jednak stwierdzić, że mimo tych kłopotów kierunek obrany przez ustawodaw-cę jest słuszny i warty rozwijania.