Interwencje Policji w sprawie zwierząt
2) nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezacho- niezacho-wania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość
taką przewidywał albo mógł i powinien przewidzieć31.
W wyroku z dnia 9 czerwca 2010 roku32 Trybunał Konstytucyjny, rozpa-trując skargę konstytucyjną dotyczącą zgodności art. 231 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny33 z art. 42 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospo-litej Polskiej34 w obszernym uzasadnieniu wyroku odniósł się m.in. do kwestii przekroczenia uprawnień, jak i niedopełnienia obowiązków oraz niewłaściwe-go ich wykonania przez funkcjonariusza publiczneniewłaściwe-go, jakim niewątpliwie był skarżący policjant.
W punkcie 8.3.4. wyroku, nawiązując do obowiązków i uprawnień funkcjo-nariuszy publicznych zaznaczył, że ich zakres dla konkretnego funkcjonariusza można ustalić na podstawie przepisów Konstytucji, ustaw, rozporządzeń, ale też aktów o charakterze prawa wewnętrznego (zarządzeń, uchwał, statutów, regu-laminów, instrukcji urzędowania), jak również poleceń służbowych i ogólnych reguł postępowania z określonym dobrem prawnym35. W punkcie 9.4. stwier-dził też, że nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków dotyczy indy-widualnych uprawnień i obowiązków konkretnego funkcjonariusza publiczne-go, który swoje uprawnienia i obowiązki musi znać, aby móc je wykonywać36, a dla bytu czynu ich nadużycie lub niedopełnienie musi być dokonane umyśl-nie – w zamiarze bezpośrednim bądź też ewentualnym. Za Piotrem Kardasem przyznał, że „Funkcjonariusz publiczny […] musi obejmować swoją
29 Art. 132 ust. 3 pkt 2 ustawy o Policji.
30 Art. 132 ust. 3 pkt 3 ustawy o Policji.
31 Art. 132a ustawy o Policji.
32 Wyrok TK z dnia 9 czerwca 2010 r., SK 52/08, LEX nr 583781, dalej: wyrok.
33 Dz.U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553 ze zm.
34 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 ze zm.).
35 Por. A. ZOLL: Komentarz do art. 231 Kodeksu karnego. W: Kodeks karny. Część szczególna. Ko-mentarz do art. 117–277 Kodeksu karnego. Red. A. ZOLL. Kraków 1999, s. 778–779; IDEM: Przekro-czenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego w świetle Eu-ropejskiego kodeksu dobrej administracji. W: Ius et lex. Księga jubileuszowa prof. Andrzeja Kabata.
Red. S. PIKULSKI, B. BRZEZIŃSKI, M. GOETTEL, A. BIEGALSKI. Olsztyn 2004, s. 433; Z. KALLAUS: Przestęp-ne nadużycie władzy. Warszawa 1982, s. 71.
36 Por. Z. KALLAUS: Przestępne nadużycie…, s. 101.
ścią fakt przysługiwania mu kompetencji oraz jej zakresu, fakt aktualizacji obo-wiązku lub uprawnienia z niej wynikającego”37. Trybunał Konstytucyjny pod-kreślił również, że funkcjonariusz publiczny ma pierwotny prawny obowiązek znajomości aktów określających jego uprawnienia i obowiązki38. W dalszej części zauważył, że z przepisów ustawy o Policji wynika, że każdy policjant jako stróż prawa od początku swej służby musi być świadomy ciążących na nim obowiąz-ków oraz przysługujących mu uprawnień, a ze względu na specyficzną funkcję swej służby zarówno wymagany standard znajomości prawa, jak i jego prze-strzegania, jest w przypadku policjanta szczególnie wysoki39.
Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego pozwala bez wątpienia potwierdzić tezę, że w świetle obowiązujących przepisów prawa policjanci są zobowiązani do podjęcia interwencji w każdym przypadku niehumanitarnego traktowania zwierząt, gdyż zakres kompetencji funkcjonariuszy Policji z racji gwarantowa-nej zwierzętom ochrony oraz obowiązku ścigania sprawców wszystkich prze-stępstw i wykroczeń znajduje odzwierciedlenie nie tylko w u.o.z. czy ustawie o Policji, ale i w szeregu przepisów wewnętrznych zobowiązujących policjantów do działania w każdym takim przypadku. Ponadto już w chwili składania roty ślubowania, przed podjęciem służby, policjanci deklarują świadomość podejmo-wanych obowiązków i zobowiązują się chronić ustanowiony Konstytucją Rzeczy-pospolitej Polskiej porządek prawny, strzec bezpieczeństwa Państwa i jego oby-wateli, nawet z narażeniem życia, a wykonując powierzone im zadania, pilnie przestrzegać prawa, dochować wierności konstytucyjnym organom Rzeczyposlitej Polskiej, przestrzegać dyscypliny służbowej oraz wykonywać rozkazy i po-lecenia przełożonych40. Dlatego też ta świadomość wagi uprawnień i obowiąz-ków, a nadto odpowiedzialności dyscyplinarnej czy nawet karnej w sytuacjach, w których poprzez niedopełnienie bądź przekroczenie ich przez policjanta do-szło jednocześnie do spowodowania szkody dla interesu publicznego41 lub pry-watnego, predestynuje wszystkich funkcjonariuszy do rzetelnej postawy wobec niehumanitarnego traktowania zwierząt.
37 P. KARDAS: Odpowiedzialność za nadużycie władzy publicznej w przypadku niezawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. „Prokuratura i Prawo”, nr 7–8/2007, teza 9.
38 Pkt 9.7. wyroku.
39 Pkt 9.9. wyroku.
40 Art. 27 ustawy o Policji.
41 „Operatywna oraz doktrynalna interpretacja pojęcia »działania na szkodę interesu publicznego lub prywatnego« definiuje je jako poważne i konkretne prawdopodobieństwo (niebezpieczeństwo) powstania szkody w chronionych dobrach społecznych lub dobrach jednostki. W doktrynie przyj-muje się, że interes oznacza pożytek, korzyść. Interes publiczny to interes ogółu obywateli, pew-nych grup społeczpew-nych, interes zrzeszeń prawa publicznego, władz i urzędów państwowych i samo-rządowych […]”, zob. pkt 9.14. wyroku.
5. Podsumowanie
Skuteczna ochrona zwierząt przed okrucieństwem, a także zwalczanie bez-prawnych zachowań naruszających przepisy ustaw stojących na straży tych praw bez wątpienia uwarunkowane są jakością działań podejmowanych przez organy administracji publicznej, odpowiednie instytucje, a także organizacje krajowe czy międzynarodowe. Bezsprzecznie policyjne interwencje, obok in-nych przedsięwzięć inicjowain-nych w obszarze ochrony zwierząt, należą do tych działań, które zdecydowanie mają wpływ na efektywność walki z tym niepo-kojącym zjawiskiem. Merytoryczne przygotowanie interweniujących policjan-tów, rzetelne i wnikliwe wykonywanie przez nich czynności służbowych, a tak-że odpowiedni poziom współpracy z podmiotami ustawowo upoważnionymi do interweniowania obok Policji w sytuacji krzywdzenia zwierząt może z pewno-ścią przyczynić się jeszcze bardziej do bezkompromisowej walki z ich niehuma-nitarnym traktowaniem, a co więcej: do wywołania radykalnych zmian w prze-świadczeniu sprawców o nieuchronności kary. Dlatego też istotne jest, aby każde zgłoszenie czy informacja, które dotrą do funkcjonariuszy Policji, zostały potrak-towane z poszanowaniem godnym formacji stojącej na straży ładu i porządku publicznego, strzegącej bezpieczeństwa państwa i jego obywateli, a także dzia-łającej w szeroko rozumianym interesie publicznym, a przy tym w sposób gwa-rantujący niezawodną realizację woli ustawodawczej.