Rozdział VI - Analiza przypadków praktycznych w angielskim systemie prawnym systemie prawnym
6.2. Dane statystyczne
6.2.1. Postępowanie dyscyplinarne 1.Barristers 1.Barristers
Suma gwarancyjna na każde roszczenie wynosi co najmniej £ 3 000 000 w przypadku, gdy ubezpieczony stanowi tzw. odpowiedni uznany organ lub odpowiedni organ licencjonowany668, a w każdym innym przypadku – co najmniej £ 2 000 000. Koszty obrony, co do zasady, pokrywane są bez ograniczeń, jednakże umowa ubezpieczenia może stanowić, że odpowiedzialność w zakresie kosztów obrony, która przekracza sumę gwarancyjną, jest proporcjonalnie ograniczona w takim zakresie, w jakim pozostaje wysokość sumy gwarancyjnej do wartości całości roszczenia. Jakiekolwiek inne ograniczenia ilościowe nie są dozwolone.669
6.2.Dane statystyczne
6.2.1. Postępowanie dyscyplinarne 6.2.1.1.Barristers
Dane dotyczące postępowań dyscyplinarnych wszczynanych przeciwko barristerom zebrane są przede wszystkim w rocznych raportach Departamentu Profesjonalnego Postępowania BSB. Jak wynika z Enforcement Annual Report za rok 2017/18, liczba zgłoszonych skarg znacznie wzrosła - o 29% w porównaniu do roku 2016/17 (zaobserwowano wzrost z 367 do 475), co stanowi najwyższą liczbę postępowań reklamacyjnych wszczętych w ciągu jednego roku od 2013/14.670
BSB otrzymało 304 skargi na barristerów od podmiotów zewnętrznych, a 8 spraw przekazanych zostało BSB przez
Legal Ombudsmana.671
Jedną z istotnych grup skarg, których liczba znacznie wzrosła w roku 2017/2018, były te odnoszące się do wprowadzania sądu w błąd oraz nieuprzejmości i niewłaściwego zachowania (odpowiednio ze 121 na 159 i z 22 na 53). Większość z nich została jednakże odrzucona na etapie wstępnej oceny, a łączącą je charakterystyczną okolicznością był brak publicznego zrozumienia roli adwokata w postępowaniu kontradyktoryjnym.672
667 Ustęp 1.3 Minimum Terms and Conditions.
668 Relevant recognised body or a relevant licensed body.
669 Ustęp 2.1-2.4 Minimum Terms and Conditions.
670
BSB, Enforcement Annual Report 2017/18, s. 3.
671
Ibidem, s.19.
-185-
Poniższy wykres kołowy obrazuje podział skarg ze względu na naruszenia, jakich dotyczyły. Jak można zauważyć, najwięcej, bo aż 37% skarg dotyczyło składania wprowadzających w błąd, fałszywych lub bezpodstawnych oświadczeń. Na kolejnym miejscu plasują się zgłoszenia dotyczące wprowadzania sądu w błąd w inny sposób niż przez wyżej wskazane oświadczenia, które stanowią 18% wszystkich skarg. Tuż za tym rodzajem skarg znajdują się zgłoszenia odnoszące się do niewłaściwej komunikacji z klientem lub innymi podmiotami (17%). Ostatnie trzy grupy są do siebie zbliżone pod względem ilościowym, a są to mianowicie skargi dotyczące nieuprzejmego zachowania w sądzie, poza sądem i spiski/zmowa – odpowiednio 10%, 10% i 8%.
Wykres nr 12: Podział zewnętrznych skarg do BSB ze względu na rodzaj naruszenia
Źródło: BSB, Enforcement Annual Report 2017/18
Warto zwrócić także uwagę na porównanie liczby skarg na konkretne aspekty zachowania barristerów w latach 2016/2017 i 2017/2018. Poniższe zestawienie dotyczy jedynie skarg zewnętrznych, tj. otrzymanych od podmiotów zewnętrznych takich jak np. klienci. Należy także wskazać, że obrazuje ono aspekty poruszane w konkretnych skargach, a w jednej skardze zgłoszone mogło zostać więcej niż jedno naruszenie.
-186-
Tabela nr 13: Liczba skarg na barristerów w latach 2016/2017 i 2017/2018
Rodzaj naruszenia 2016/17 2017/18
Składanie wprowadzających w błąd, fałszywych lub bezpodstawnych oświadczeń
55 99
Wprowadzanie sądu w błąd w inny
sposób 56 50
Niewłaściwa komunikacja z klientem
lub innymi podmiotami 22 45
Nieuprzejme zachowanie w sądzie 8 27
Nieuprzejme zachowanie poza sądem 14 26
Inne 40 24
Spisek/zmowa 3 23
Nadużywanie pozycji jako barristera 8 19
Dyskryminacja 6 18
Nadużywanie roli jako pełnomocnika w
inny sposób 9 17
Naruszenie obowiązku zachowania
poufności 6 16
Nieuczciwość w życiu zawodowym lub
osobistym 20 15
Inne zachowanie umniejszające
zaufanie bądź poufność 9 15
Niezachowanie właściwego standardu
usługi 7 15
Nieprawidłowe potraktowanie
informacji lub dowodu 17 13
Konflikt interesów 14 11
Składanie oświadczeń, które mają na
celu obrazę, zirytowanie lub poniżenie 3 11 Wprowadzanie w błąd klienta lub innej
osoby 10 10
Niespełnienie obowiązku
informacyjnego 7 10
Nieprawidłowe sporządzenie
dokumentu 9 9
Wysuwanie poważnych zarzutów bez
odpowiedniej podstawy 4 9
Podawanie się za barristera mimo
braku uprawnień 11 8
Niewywiązanie się z zobowiązania sądu 7 8
-187-
Niewłaściwe treści w social mediach 8 7 Niezłożenie dokumentów w terminie 4 7 Niedziałanie w najlepszym interesie
klienta 5 6
Udzielenie klientowi nieprawidłowej
porady prawnej 1 6
Prowadzenie procesu mimo braku
uprawnień 6 5
Brak współpracy z Legal
Ombudsmanem 4 5
Niezachowanie poufności wobec
klienta 2 5
Świadczenie usług prawnych bez
uprawnień 0 5
Niepodjęcie kroków w celu
zapewnienia, że sąd otrzymal wszystkie istotne informacje
7 4
Przyjmowanie instrukcji mimo braku
uprawnień 5 4
Stawianie bezpodstawnych zarzutów
dotyczących oszustwa 4 4
Świadczenie tzw. usług prawnych
regulowanych mimo braku uprawnień 3 4
Prywatny spór 3 4
Źródło: BSB, Enforcement Statistical Report 2017/18
W praktycznie wszystkich przypadkach odnotowano znaczny wzrost liczby zgłoszeń w zakresie nieprawidłowego zachowania pełnomocników. Spadek można zaobserwować jedynie w ilości skarg dotyczących wprowadzania sądu w błąd w inny sposób niż poprzez wprowadzające w błąd oświadczenia (spadek o 6), nieuczciwości w życiu zawodowym lub osobistym (spadek o 5), nieprawidłowego potraktowania informacji lub dowodu (spadek o 4), konfliktu interesów (spadek o 3), podawania się za barristera mimo braku uprawnień (spadek o 3), niewłaściwych treści w social mediach (spadek o 1), prowadzenia procesu mimo braku uprawnień (spadek o 1), niepodjęcia kroków w celu zapewnienia, że sąd otrzymał wszystkie istotne informacje (spadek o 3), przyjmowania instrukcji mimo braku uprawnień (spadek o 1) oraz innych – tutaj odnotowano największy spadek – o 16.
Największy wzrost odnotowano natomiast w zakresie skarg dotyczących składania wprowadzających w błąd, fałszywych lub bezpodstawnych oświadczeń – ilość takich zarzutów wzrosła o 80% - z 55 do 99, tj. o 44 pozycje. Co istotne, 86 takich skarg (85%)
-188-
zostało odrzuconych w trakcie wstępnej oceny. Zarzuty te - dotyczące wszystkich form wprowadzania w błąd: sądu, innych podmiotów lub poprzez składane oświadczenia - stanowią największą kategorię przedmiotową, a ogólna liczba skarg w tym zakresie wzrosła ze 121 w roku 2016/17 do 159 w roku 2017/18.673
Warto zwrócić także uwagę na naruszenia zgłaszane w ramach skarg wewnętrznych, które dotyczyły głównie kwestii uprawnień zawodowych. W roku 2017/2018 odpowiednio 25% dotyczyło nieodnowienia certyfikatu potwierdzającego uprawnienia do wykonywania zawodu, a 18% - nieuzyskania takiego dokumentu. Kolejną istotną grupę stanowiły naruszenia związane z nieuczciwością w życiu zawodowym lub prywatnym. Natomiast skargi dotyczące wprowadzania w błąd stanowią dopiero przedostatnią kategorię – w roku 2017/2018 odnotowano ich 7, co oznacza, że ich ilość wzrosła w porównaniu do roku poprzedniego o ponad 50%. W przypadku skarg wewnętrznych także można zaobserwować wzrost ich liczby w porównaniu do roku 2016/2017.
Tabela nr 14: Podział wewnętrznych skarg do BSB ze względu na rodzaj naruszenia
Źródło: BSB, Enforcement Annual Report 2017/18
6.2.1.2.Solicitors
Dane dotyczące postępowań dyscyplinarnych przeciwko solicitorom można odnaleźć przede wszystkim w rocznym raporcie SDT.
Zgodnie z informacjami zawartymi w Solicitors Disciplinary Tribunal Annual Report
1 January-31 December 2017, w roku 2017 58 solicitorom odebrane zostało prawo
-189-
wykonywania zawodu. Głównymi powodami były: sprzeniewierzenie pieniędzy klientów, wyrok skazujący, zawyżenie wysokości wynagrodzenia, poważne wprowadzenie klienta w błąd poprzez tworzenie fałszywych dokumentów, niedochowanie uczciwości i rzetelności w wykonywaniu obowiązków zawodowych. W stosunku do 8 solicitorów zawieszono prawo wykonywania zawodu na okres 12 miesięcy lub krótszy. Dziewięciu solicitorów zawieszono w prawie wykonywania zawodu na okres dłuższy niż 12 miesięcy, Trzech natomiast zawieszono na czas określony (1 na 12 miesięcy i 2 na 2 lata), z zastrzeżeniem przestrzegania warunków nałożonych na ich praktykę. Czterech solicitorów zawieszono na czas nieokreślony. Wobec 4 solicitorów orzeczono karę upomnienia (reprymendy). W sumie nałożono kary finansowe o wartości £1,548,501.674
Poniższy wykres kołowy obrazuje procentowe rozłożenie poszczególnych zarzutów w kontekście naruszeń, jakich dotyczyły.
Wykres nr 13: Rodzaje zarzutów w skargach do SDT
Źródło: SDT, Annual Report 1 January-31 December 2017
Grupa A, stanowiąca 5% wszystkich zarzutów, dotyczy skazań w sprawach karnych. Grupa B, druga pod względem wielkości i zawierająca w sobie ¼ wszystkich zarzutów dotyczy naruszeń związanych z zasadami rozliczania się solicitorów. 19% skarg dotyczy pieniędzy klientów i ich sprzeniewierzenia, czy nieprawidłowego wykorzystania przez
solicitora (Grupa C). Grupa D zawiera w sobie wszelkiego rodzaju zaniechania takie, jak
nieopłacenie wynagrodzenia doradcy, niewykonanie zobowiązania, niezastosowanie się do
-190-
wytycznych SRA, nierozliczenie się, niepoinformowanie o kosztach, niepowodzenia w nadzorze czy nieprzestrzeganie regulacji dotyczących ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Ta grupa stanowi 6% wszystkich zarzutów. Grupa E swoim zakresem obejmuje naruszenia regulacji zawodowych, takich jak SRA Principles 2011, SRA Code of Conduct 2011, SRA Code of Conduct 2007, SRA Accounts Rules 2011 czy zasad ochrony klienta. Jest to największa grupa zarzutów, albowiem stanowi prawie połowę – 42% wszystkich z nich. Jeden procent naruszeń dotyczy wszelakich opóźnień, natomiast 2% stanowią zarzuty „inne”, do których zalicza się np. preparowanie fałszywych dokumentów czy praktykowanie zawodu bez aktualnego certyfikatu potwierdzającego uprawnienia.675
Kolejnym istotnym źródłem informacji dotyczących naruszeń popełnianych przez
solicitorów są statystyki dotyczące powodów interwencji podejmowanych przez SRA,
zawarte w Solicitors Regulation Authority Annual Review 2016/17. Tabela nr 15: Źródła interwencji SRA w latach 2014-2017
Podstawy 50 interwencji w 2016/17 Podstawy 37 interwencji w 2015/16 Podstawy 40 interwencji 2014/15 Naruszenia regulacji SRA 29 Podejrzewana nieuczciwość 21 Ochrona interesów klienta 30 Podejrzewana nieuczciwość
29 Naruszenie zasad dot. praktyki
18 Naruszenia regulacji SRA
18
Naruszenie zasad dot. rozliczeń 27 Ochrona interesów klienta 16 Podejrzewana nieuczciwość 16 Ochrona interesów klienta
26 Naruszenie zasad dot. rozliczeń
15 Naruszenie zasad dot. rozliczeń 10 Naruszenia związane z OC 14 Bankructwo 5 Bankructwo 4
-191-
Bankructwo 2 Porzucenie 1 Pozbawienie bądź
zawieszenie w prawie wykonywania zawodu 2 Pozbawienie bądź zawieszenie w prawie wykonywania zawodu 2 Pozbawienie bądź zawieszenie w prawie wykonywania zawodu 1 Porzucenie 1
Ubezwłasnowolnienie 1 Więzienie 1 Ubezwłasnowolnienie 1
Niewypłacalność 1
Źródło: Solicitors Regulation Authority Annual Review 2016/17
Tabela nr 16: Liczba interwencji SRA w latach 2007-2017
Rok Liczba interwencji
2007/08 66 2008/09 89 2009/10 74 2010/11 40 2011/12 42 2012/13 50
-192-
2013/14 51
2014/15 40
2015/16 37
2016/17 50
Źródło: Solicitors Regulation Authority Annual Review 2016/17
Najwięcej interwencji SRA przeprowadziło po recesji z 2008 roku, kiedy to podejmowano działania w kancelariach zajmujących się przenoszeniem własności nieruchomości ze względu na spadek ekonomiczny, jaki wystąpił w tej dziedzinie.676
W roku 2010/2011 liczba interwencji znacznie spadła, a następnie ustabilizowała się na poziomie około 40-50 rocznie w przeciągu następnych lat.