Procedura poprzedzająca powództwo

W przypadku, gdy klient chce wystąpić z powództwem przeciwko profesjonaliście musi najpierw wypełnić wszystkie kroki zawarte w procedurze uregulowanej w Pre-Action Protocol for Professional Negligence⁶³⁷, czyli protokole poprzedzającym wystąpienie z roszczeniem w sprawach dotyczących zaniedbań popełnionych przez profesjonalistów. Jest to postępowanie obligatoryjne.

Jak wskazano w preambule, protokół ma, co do zasady, zastosowanie w przypadku, gdy powód chce wystąpić przeciwko profesjonaliście (za wyjątkiem tych z branży budowlanej i ochrony zdrowia) w konsekwencji zaniedbania, naruszenia umowy bądź obowiązku powierniczego przez tego ostatniego.

Pierwszym krokiem, który klient musi podjąć, jest sporządzenie wstępnego zawiadomienia. Czynność tę powinien wykonać w momencie, kiedy uzna, że istnieje racjonalna szansa, iż zdecyduje się wystąpić z roszczeniem.638

W zawiadomieniu wskazuje się strony zainteresowane, krótki opis skargi, a także, o ile to możliwe, wartość potencjalnego roszczenia.⁶³⁹ Solicitor powinien potwierdzić otrzymanie zawiadomienia w przeciągu 21 dni od jego otrzymania.⁶⁴⁰

Kolejnym krokiem, który klient podejmuje już po stwierdzeniu istnienia podstaw do wystąpienia z roszczeniem, jest wystosowanie do profesjonalisty pisma zawierającego szczegółowy opis roszczenia, a w tym m.in. oznaczenie stron zaangażowanych w spór;

636 Hill v Featherstonhaugh (1831) 7 Bing 569.

637 Pre-Action Protocol for Professional Negligence, https://www.justice.gov.uk/courts/procedure-rules/civil/protocol/prot_neg.

638

Pre-Action Protocol for Professional Negligence (5.1).

639

Pre-Action Protocol for Professional Negligence (5.2).

-178-

chronologiczne zestawienie faktów dotyczących sprawy; konkretne zarzuty odnośnie zachowania profesjonalisty; wyjaśnienie, w jaki sposób rzekomy błąd solicitora spowodował powstanie szkody po stronie klienta, a także oszacowanie wysokości szkody wraz ze wskazaniem sposobu jej obliczenia.⁶⁴¹ Także i w tym przypadku profesjonalista ma 21 dni na potwierdzenie otrzymania pisma.⁶⁴² Na zbadanie sprawy i udzielenie odpowiedzi ma natomiast termin trzymiesięczny, który rozpoczyna się w dniu potwierdzenia otrzymania pisma, o którym mowa powyżej.643

Po zbadaniu sprawy profesjonalista sporządza odpowiedź na stanowisko klienta lub prezentuje propozycję ugody. W odpowiedzi solicitor powinien ustosunkować się do zarzutów klienta, wskazać, czy uznaje, czy odrzuca jego roszczenia, a także, w miarę potrzeby, wystąpić o podanie dodatkowych informacji przez klienta.644

Jeżeli roszczenie klienta zostanie w całości odrzucone przez profesjonalistę i jednocześnie nie przedstawi on propozycji ugodowej, klient może udać się na sądową ścieżkę dochodzenia swoich praw.⁶⁴⁵

Należy zasygnalizować kwestię wystąpienia przez klienta z przeszacowanym roszczeniem, która poruszona została w sprawie Gavin Hooper & another v Biddle & Co646

. Powodowie pierwotnie wystąpili przeciwko solicitorom z roszczeniem w wysokości £3 700 000, które następnie obniżyli do £350 000. Kwota zasądzona przez sąd wyniosła £38 000, a sąd odmówił przyznania kosztów postępowania na rzecz powodów, ze względu na fakt, iż roszczenie było przez nich od początku wyolbrzymione.

5.10. Podsumowanie

Zakres obowiązków solicitora zawarty jest przede wszystkim w umowie zawartej z klientem, czyli tzw. retainerze, który stanowi umowę o świadczenie usług. Umowa pełni kluczową rolę w określaniu granic potencjalnej odpowiedzialności pełnomocnika, albowiem określa się w niej wszelkie warunki i ograniczenia świadczonej usługi. Co do zasady, solicitor ma obowiązek zachowywać należytą staranność i biegłość w wywiązywaniu się z obowiązków wobec klienta. Nie oznacza to zobowiązania do osiągnięcia określonego rezultatu. Istotna w tym kontekście jest sprawa Greaves & Co v Baynham Meikle & Partners,

641 Pre-Action Protocol for Professional Negligence (6.1-6.2).

642 Pre-Action Protocol for Professional Negligence (7.1).

643 Pre-Action Protocol for Professional Negligence (8.2).

644

Pre-Action Protocol for Professional Negligence (9.2).

645

R. Simpson, A brief guide to professional negligence claims, Cripps, s.4.

-179-

gdzie wskazano, że w przypadku zatrudnienia profesjonalisty zazwyczaj nie przyjmuje się gwarancji osiągnięcia pożądanego przez klienta rezultatu, a solicitor nie gwarantuje, że wygra sprawę.

Przesłanką niezbędną do zaistnienia odpowiedzialności deliktowej jest naruszenie obowiązku opieki istniejącego pomiędzy klientem a solicitorem, co skutkuje wystąpieniem szkody uznanej przez prawo. Definicja obowiązku opieki wykształciła się w sprawie Donoghue v Stevenson.

Co istotne, pomiędzy solicitorem a jego klientem występuje relacja powiernicza, która ujawnia się przede wszystkim w sytuacjach, w których reprezentuje on klienta w kwestii, w której ten ma osobisty interes. Obowiązek zachowania lojalności stanowi konsekwencję relacji powierniczej, co oznacza, że naruszenie obowiązku powierniczego polega na świadomie nielojalnym zachowaniu pełnomocnika wobec jego klienta.

Specyficznym rodzajem szkody charakterystycznym dla spraw przeciwko solicitorom jest tzw. utrata szansy, która objawia się zarówno w przypadku roszczeń z tytułu naruszenia umowy, jak i czynów niedozwolonych. Mamy z nią do czynienia w sytuacji, gdy nieprawidłowe działanie jednego podmiotu pozbawiło inny podmiot możliwości uzyskania świadczenia, wystąpienia na drogę sądową czy też uniknięcia straty. Dla stwierdzenia wystąpienia takiej szkody niezbędne jest dokonanie oceny hipotetycznej sytuacji, jaka wystąpiłaby przy założeniu, że do naruszenia nie doszło.

Inną szkodą, charakterystyczną dla postępowań przeciwko profesjonalnym pełnomocnikom, jest pure economic loss, czyli tzw. czysta szkoda ekonomiczna. Charakteryzuje ją m.in. brak więzi kontraktowej pomiędzy poszkodowanym a sprawcą szkody, a konsekwencją zachowania sprawcy nigdy nie jest w jej przypadku uszczerbek na zdrowiu ani zniszczenie mienia poszkodowanego.

Wystąpienie z powództwem przeciwko profesjonaliście obligatoryjnie musi zostać poprzedzone wypełnieniem przez klienta wszystkich kroków zawartych w procedurze uregulowanej w Pre-Action Protocol for Professional Negligence, czyli protokole poprzedzającym wystąpienie z roszczeniem w sprawach dotyczących zaniedbań popełnionych przez profesjonalistów.

-180-

Rozdział VI - Analiza przypadków praktycznych w angielskim