Wstęp
Sprawność fizyczna jako jedna z wielu dziedzin życia człowieka zmienia się pod wpływem zachodzących zmian cywilizacyjnych. Ciągły pośpiech i brak czasu odzwierciedla się w udziale w kulturze fizycznej a co za tym idzie poziomie sprawności ruchowej, która rozumiana jest często jako kategoria społeczna, ukazująca zaradność człowieka w rozwiązywaniu stojących przed nim zadań ruchowych, w zabawie, pracy, w codziennych czynnościach samoobsługi [Przewęda, 1999]. Wydaje się być zatem, specyficzną właściwością charakteryzującą nie tylko poziom aktualnych możliwości i zachowań człowieka, lecz także jego zdolność do zdrowego, aktywnego i twórczego życia [Osiński, 2003].
Rozwój sprawności fizycznej jest przedmiotem wielu badań naukowych nie tylko nauczycieli kultury fizycznej, lecz także lekarzy, antropologów, psychologów. Systematycznie prowadzone badania sprawności pozwalają określić jej profil i uchwycić stan oraz tendencje w jej rozwoju. Uzyskane w ten sposób informacje pomagają właściwie pokierować wszechstronnym rozwojem dzieci i młodzieży.
Pomiar i ocena sprawności fizycznej człowieka od wielu lat wywołuje liczne dyskusje, której odzwierciedlenie znajdujemy w bogatej literaturze, m.in.: R. Przewęda, J. Dobosz, D. Umiastowska, J. Drabik, H. Sozański, Z. Drozdowski i w propozycjach różnorodnych testów.
Celem pracy było przedstawienie poziomu sprawności fizycznej studentów PWSZ w Białej Podlaskiej i próba porównania go na tle rówieśników z innych miast.
Materiał i metody badawcze
Badaniom poddano 263 studentki I roku ze specjalności zarządzanie i marketing oraz pedagogika w semestrze zimowym roku akademickiego 2006/2007. Wszystkie próby poprzedzone były instrukcją słowną i pokazem.
Przeprowadzono następujące próby sprawnościowe:
bieg po „kopercie” informujący o zwinności biegowej,
skok w dal obunóż z miejsca – charakteryzujący siłę eksplozywną kończyn dolnych,
rzut piłką lekarską 2 kg w przód zza głowy – informujący o sile ramion. Wszystkie próby przeprowadziła jedna osoba przy użyciu tego samego sprzętu. Materiał opracowano podstawowymi metodami statystycznymi, wyliczając średnią arytmetyczną (M), odchylenie standardowe oraz wskazano minimalny i maksymalny wynik poszczególnej próby.
192
Wyniki badań i ich omówienie
W tabeli 1 przedstawiono średnie wartości liczbowe badanych zdolności: zwinności, skoczności i siły ramion.
Tabela 1. Charakterystyka liczbowa cech motorycznych studentek PWSZ
Nazwa próby min-max Średnia arytmetyczna(M) Odchylenie
standardowe(S)
bieg po kopercie (s) 23,97 – 37,82 30,07 2,12 rzut piłką lekarską (cm) 250 – 910 536,5 6,08 skok w dal z miejsca (cm) 113 – 217 160,68 18,72
Średnia arytmetyczna biegu po „kopercie” badanych studentek wyniosła M= 30,07 s, przy minimalnym wyniku 25,3 s i maksymalnym 37,82 s.
Siłę eksplozywną kończyn dolnych badano próbą skoku w dal obunóż z miejsca. Najmniejszy wynik zanotowano na poziomie 113 cm, największy zaś 217 cm. Średnia całej próby równa jest 160,68 cm.
Ostatnią próbą był rzut 2 kg piłką lekarską zza głowy określający siłę kończyn górnych. Wyniki w tej próbie przedstawiają się następująco: średnia arytmetyczna M= 536,5 cm, minimum to 250 cm a maksimum 910 cm.
Tabela 2 zawiera charakterystykę porównawczą badanych studentek z rówieśniczkami z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie.
Tabela 2. Charakterystyka porównawcza studentek PWSZ, WSP Olsztyn i WSP Zielona Góra Nazwa próby PWSZ Biała Podlaska (n = 263) WSP Olsztyn (n = 279) WSP Zielona Góra (n = 336) M S M S M S Zwinność (s) 30,07 2,12 27,62 1,49 28,41 1,76 Siła ramion (cm) 536,5 147,61 626 90 657 100,7 Siła kończyn dolnych (cm) 160,68 18,72 186,9 17,57 173,78 16,47
„Kopertę” najszybciej pokonały studentki z Olsztyna, uzyskując średnią z próby 27,62 s, natomiast najwolniej, a tym samym najmniej zwinne okazały się, studentki z Białej Podlaskiej przy średniej 30,07s. Studentki z Zielonej Góry przebiegły wyznaczony tor w 28,41 s.
Największą siłą ramion charakteryzowały się studentki z Zielonej Góry (M=657cm) przed Olsztyniankami (M=626cm) i Bialczankami (536,5cm).
W próbie informującej o sile eksplozywnej kończyn dolnych studentki z PWSZ wypadły równie słabo co w pozostałych uzyskując najmniejszą średnią skoku w dal 160,68cm. Skoczność w badanej grupie najlepiej przedstawia się u studentek z WSP w Olsztynie (M=186,90m), mniej skoczne okazały się studentki z Zielonej Góry (M=173,78m).
193
Wnioski
1. Studentki PWSZ w Białej Podlaskiej charakteryzują się najmniejszą sprawnością fizyczną (określoną próbą skoczności, zwinności biegowej i siły ramion) uzyskując najsłabsze średnie we wszystkich próbach.
2. Najsprawniejsze, w porównywanej grupie, okazały się studentki WSP w Olsztynie uzyskując w dwóch próbach najlepsze średnie: w próbie zwinności i skoczności. 3. Studentki WSP w Zielonej Górze cechują się największą siłą ramion spośród
badanych.
Literatura
1. Asienkiewicz R., Ocena poziomu rozwoju fizycznego oraz sprawności motorycznej studentek Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze a wybór kierunku studiów, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2000, s. 100-109.
2. Czaplicki Z., Stan rozwoju fizycznego i poziomu sprawności motorycznej młodzieży akademickiej, COS Warszawa, Trening 1998, nr 2-3, s. 113-121.
3. Osiński W., Antropomotoryka, AWF, Poznań 2003, s. 19-20.
4. Przewęda R., Zdrowie i sprawność motoryczna w kulturze fizycznej dzieci i młodzieży, WSP Bydgoszcz, Bydgoszcz 1999, s. 13-15.
Summary
Physical fitness, usually treated as biological human potential, alters under the influence of civilization changes in our society. Constant haste and the lack of time have an impact on the level of human motor activity as well as physical fitness. Control and observation of physical fitness allows the youth to lead fitness development in the right direction in order to make fitness last longer. The aim of this paper is to show the level of physical fitness of the students of PWSZ in Biała Podlaska and to compare it with other students of the same age from different colleges. The research concerned 236 students of the first year who were examined. The following fitness test were conducted: a run along “an envelope”, a long jump, and a throw of medicine ball. On the ground of the conducted research and comparison one can draw the conclusion that students from PWSZ are characterized by the lowest level of carried out tests in comparison to the rest of the group, namely, the students from WSP in Olsztyn and Zielona Góra.
194
Teresa Socha, Stanisław Socha, Michał Morys, Ryszard Grzywocz, Janusz Krężelok, Zuzanna Radecka-Pakaszewska
Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach