Udziału społeczeństwa w postępowaniach dotyczących środowiska i jego ochrony

Kolejnym instrumentem partycypacji społecznej w sprawach z zakresu ochrony śro-dowiska, uregulowanym w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku, jest in-stytucja uwag i  wniosków składanych w  ramach procedury udziału społeczeństwa w ochronie środowiska. Należy podkreślić, iż udział społeczeństwa w ochronie śro-dowiska, w rozumieniu ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku, ograniczony został do kategorii tzw. postępowań wymagających udziału społeczeństwa, przy czym sama ustawa nie defi niuje zakresu tych postępowań, co w literaturze przedmiotu

spo-tkało się z uzasadnioną krytyką.27 W doktrynie prawa ochrony środowiska przyjmuje

się, iż zakres tych postępowań obejmuje: 1) postępowania wymienione w samej usta-wie o ocenach oddziaływania, a wśród nich: a) postępowania prowadzące do przyjęcia niektórych ważnych dla ochrony środowiska dokumentów strategicznych, b) postę-powania prowadzące do wydania indywidualnych decyzji administracyjnych mogą-cych znacząco oddziaływać na środowisko, ale nie wszystkich, lecz tylko tych, które podlegają ocenie oddziaływania na środowisko oraz 2) postępowania przewidziane w  innych ustawach, które w  sposób wyraźny lub dorozumiany odsyłają do ustawy

o  ocenach oddziaływania.28 Prawo składania uwag i  wniosków w  postępowaniach

z udziałem społeczeństwa przysługuje każdemu, niezależnie od posiadania interesu prawnego czy faktycznego. Prawo to pozostaje w  ścisłym związku z  obowiązkami informacyjnymi organów administracji publicznej, które zobowiązane są do poda-nia do publicznej wiadomości informacji wskazanych w art. 33 u.u.i.ś. i 39 u.u.i.ś. Organ prowadzący postępowanie podaje do publicznej wiadomości w szczególno-ści informacje o: możliwow szczególno-ściach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy oraz o miejscu, w którym jest ona wyłożona do wglądu, możliwości składania uwag i wniosków, sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21-dniowy termin ich składania oraz o  organie właściwym do rozpatrzenia uwag

26 Por. A. Olech, T. Kaźmierczak, Modele partycypacji publicznej, [w:] Partycypacja publiczna. O uczest-nictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, (red.) A. Olech, Warszawa 2011, s. 104.

27 Por. B. Rakoczy, Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska i oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, Warszawa 2010, s. 97.

i wniosków. W stosunku do uwag i wniosków składanych w trybie ustawy o udo-stępnianiu informacji o środowisku ustawodawca expressis verbis wyłączył stosowanie

przepisów działu VIII k.p.a., co niewątpliwie osłabia pozycję wnioskodawcy.29

Usta-wowym obowiązkiem organu prowadzącego postępowanie lub opracowującego pro-jekt dokumentu jest rozpatrzenie zgłoszonych uwag i wniosków (ale wyłącznie tych, które zgłoszone zostały w terminie) oraz wskazanie w uzasadnieniu decyzji (uzasad-nieniu dokumentu) informacji o udziale społeczeństwa w postępowaniu oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa. Przyjęty na gruncie ustawy o  udostępnianiu informacji o  środowisku model udziału społeczeństwa w  niektó-rych postępowaniach odpowiada cechom konsultacji i włączania, stanowiących drugi i trzeci poziom drabiny partycypacyjnej. Na tym poziomie partycypacji dochodzi do zwrotnego przekazu informacji od obywateli do administracji publicznej, która to ma możliwość poznania, przed podjęciem decyzji, całego spektrum opinii na dany temat (przy idealistycznym założeniu zaangażowania członków społeczności lokal-nej w rozwiązywany problem). W wyniku przekazania przez społeczeństwo swych uwag i wniosków administracja publiczna zwiększa posiadane zasoby informacyjne, niezbędne do prawidłowego podjęcia rozstrzygnięcia. Przedstawiciele nauki admi-nistracji wskazują, iż decyzja jest wynikiem przetworzenia pewnej ilości informacji, a podjęcie decyzji optymalnej czy przynajmniej wystarczającej, w każdym wypadku

wymaga posiadania przez decydenta odpowiedniego zasobu informacji.30 Ilość

i ja-kość informacji zgromadzonych przez podmiot podejmujący decyzje ma bezpośredni wpływ na jakość tej decyzji. Jak zauważa E. Knosala:

decyzja jest aktem wyboru między różnymi interesami i wartościami, a zatem rozstrzyga często o sprzecznych interesach oraz wartościach między jednostkami, or-ganizacjami, a także między jednostkami a organizacjami.31

Jednocześnie należy wskazać, iż decyzja, rozumiana jako decyzja administra-cyjna, to jest akt stosowania prawa, zdeterminowana jest powszechnie

obowiązują-cymi przepisami prawa, które wyznaczają granice wewnętrznego związania.32 Czynnik

ten w istotny sposób wpływa na potencjalną możliwość „uwzględnienia” w procesie decyzyjnym zgłoszonych uwag i  wniosków. Nałożenie na organ ustawowego obo-wiązku rozpatrzenia zgłoszonych uwag i  wniosków oraz zawarcia w  uzasadnieniu informacji o  tym w  jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i  w jakim zakresie zo-stały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w związku z udziałem społeczeństwa, stanowi (przynajmniej teoretycznie) wzmocnienie mechanizmu partycypacyjnego,

29 Organ przede wszystkim nie jest związany kodeksowo określonym terminem rozpatrzenia wniosku oraz nie ma obowiązku zawiadomienia wnioskodawcy o sposobie jego załatwienia.

30 E. Knosala, Zarys teorii decyzji w nauce administracji, Warszawa 2011, s. 98.

31 Ibidem, s. 29.

32 Na temat związania decyzji administracyjnej prawem zob. M. Jaśkowska, Związanie decyzji admi-nistracyjnej ustawą, Toruń 1998 r.

charakterystyczne dla poziomu włączania. Na tym poziomie partycypacji organy nie tylko pozyskują informacje napływające od społeczeństwa, ale również mają obowią-zek wykorzystania tych informacji w procesach decyzyjnych (czego oczywiście nie można utożsamiać z  obowiązkiem uwzględnienia zgłoszonych uwag i  wniosków). Analizowane mechanizmy są charakterystyczne dla opiniodawczo-konsultacyjnego modelu partycypacji, który nadal jest modelem asymetrycznym, z wyraźną dominacją władzy publicznej i niewielkim oddziaływaniem czynnika społecznego.

Kolejnym mechanizmem partycypacji społecznej w sprawach z zakresu ochrony środowiska, uregulowanym w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku, jest udział w  postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, organizacji ekolo-gicznej. Zgodnie z art. 44 ust. 1 u.i.i.ś. organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestniczenia w  określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony. Udział organizacji ekologicznej w postępowaniu na prawach strony gwarantuje jej przede wszystkim czynny udział w  postępowaniu na każdym jego etapie (np. składanie wniosków dowodowych, udział w przeprowadzeniu takich dowodów jak oględziny, przesłuchanie świadków, czy biegłych oraz możliwość wypowiadania się na temat zebranego materiału dowodowego) oraz możliwość skorzystania z przysługujących stronie środków zaskarżenia, zarówno w toku postępowania (zażalenie na postano-wienie, zażalenia na przewlekłość postępowania), jak i po wydaniu decyzji (odwo-łanie, skarga do sądu administracyjnego, wniosek o  wznowienie postępowania czy stwierdzenie nieważności decyzji). Zakres przysługujących organizacji ekologicznej uprawnień (tożsamych z uprawnieniami stron postępowania) pozwala na wyodręb-nienie dwóch zasadniczych mechanizmów oddziaływania organizacji ekologicznej na podejmowane rozstrzygnięcia: pierwszym z nich będzie udział w postępowaniu wyjaśniającym zmierzającym do ustalenia stanu faktycznego, niezbędnego do prawi-dłowego zastosowania normy prawnej, drugim natomiast uruchomienie, za pomocą środków zaskarżenia, mechanizmów weryfi kacji rozstrzygnięć administracyjnych w przypadku ich niezgodności z prawem. Dokonując analizy przyjętych rozwiązań w kontekście tzw. drabiny partycypacyjnej, odzwierciedlającej stopniowalność udziału społecznego w  podejmowaniu rozstrzygnięć przez administrację, należy przyjąć, iż udział organizacji ekologicznej w  postępowaniach administracyjnych mieści się w opiniodawczo-konsultacyjnym modelu partycypacji społecznej obejmującym po-ziom informowania, konsultowania i włączania. Nie stanowi natomiast przejścia na wyższy poziom partycypacji, którym jest współdziałanie.

Podobny wniosek należy wywieźć w odniesieniu do całokształtu regulacji za-wartej w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środo-wisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Pomimo wyraźnego podkreślenia w  tytule ustawy elementu udziału społeczeństwa w  ochronie środowiska, przyjęte w  tej ustawie mechanizmy partycypacyjne lokują się na niskich szczeblach drabiny partycypacji społecznej, utrwalając bardzo proste i niewymagające znacznego zaangażowania po

stronie administracji formy uczestnictwa obywateli w  administrowaniu sprawami środowiska (informowanie i konsultowanie).

Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku stanowi podstawowy, ale nie wyłączny akt prawny, regulujący zasady partycypacji społecznej w ochronie środowi-ska w tym w gospodarowaniu jego zasobami. Rozległość tzw. przepisów sektorowych sprzyja wprowadzaniu mechanizmów regulacyjnych właściwych dla danego rodzaju dóbr środowiskowych. Powstaje pytanie, czy na gruncie regulacji szczegółowych ist-nieją podstawy prawne wyższych poziomów partycypacji społecznej – współdziała-nia oraz upodmiotawiawspółdziała-nia partnerów społecznych (rozumianego jako przekazywanie kompetencji decyzyjnych podmiotom spoza administracji). Analiza regulacji praw-nych z  zakresu gospodarowania podstawowymi zasobami środowiska (przyroda, woda, lasy, zwierzęta) wskazuje, iż w  co najmniej kilku przypadkach ustawodawca posługuje się pojęciem współdziałania dla określenia relacji pomiędzy organami ad-ministracji publicznej, a  partnerami społecznymi. Przykładem tego typu regulacji może być np. art. 126 ust. 4 u.o.p., zgodnie z którym właściciele lub użytkownicy go-spodarstw rolnych i leśnych mogą współdziałać z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego – z dyrektorem tego parku, w zakresie sposobów zabezpieczania upraw i  płodów rolnych, lasów oraz zwierząt gospodar-skich przed szkodami powodowanymi przez zwierzęta, o których mowa w ust. 1 art. 126 u.o.p. Ustawodawca dodatkowo dookreśla zakres tego współdziałania poprzez wskazanie, iż może ono obejmować budowę urządzeń lub wykonanie zabiegów zapo-biegających szkodom, fi nansowane z budżetu właściwego miejscowo dyrektora parku narodowego lub regionalnego dyrektora ochrony środowiska, w ramach zawartych umów cywilnoprawnych. Z kolei przepisy prawa wodnego stanowią, iż Prezes Kra-jowego Zarządu oraz dyrektor regionalnego zarządu współdziałają w wykonywaniu czynności kontrolnych z innymi organami kontroli, organami administracji publicz-nej, organami obrony cywilnej oraz organizacjami społecznymi, a współdziałanie to obejmuje w  szczególności: rozpatrywanie wniosków o  przeprowadzenie kontroli, przekazywanie właściwym organom administracji publicznej informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli, wymianę informacji o wynikach kontroli, współpracę ze Strażą Graniczną w wykonywaniu kontroli w strefi e nadgranicznej. Należy jednakże wskazać, iż ze względu na zakres uprawnień organizacji społecznej spośród wymie-nionych (przykładowo) przez ustawodawcę obszarów współdziałania, w  odniesie-niu do organizacji społecznych zastosowanie znajdzie jedynie rozpatrywanie przez organy administracji publicznej wniosków o  przeprowadzenie kontroli. Regulacją prawną, w  której współdziałanie z  partnerami społecznymi zostało w  szczególny

sposób wyeksponowane, jest ustawa o  ochronie zwierząt.33 Już w  art. 1 tej ustawy

ustawodawca nałożył na organy administracji publicznej obowiązek współdziałania z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi przy podejmowaniu działań na rzecz ochrony zwierząt. Ponadto Inspekcja Weterynaryjna

33 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 856 ze zm., zwana dalej ustawą o ochronie zwierząt lub określana skrótem u.o.z.

oraz inne właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego zostały zobowiązane, w celu realizacji przepisów ustawy, do współdziałania z samorządem lekarsko-weterynaryjnym oraz z innymi instytucjami i organizacjami społecznymi, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. Ustawodawca wskazał wprost również na możliwość współdziałania organizacji społecznych, których statu-towym celem działania jest ochrona zwierząt, z Inspekcją Weterynaryjną w sprawo-waniu nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt (art. 34a u.o.z.) oraz z właściwymi instytucjami państwowymi i samorządowymi w ujawnianiu oraz ściganiu przestępstw i wykroczeń określonych w ustawie o ochronie zwierząt (art. 40 u.o.z.). Poza wskazanymi powyżej przypadkami odwołania się przez ustawodawcę do ogólnej idei współdziałania administracji z partnerami społecznymi, ustawa o ochro-nie zwierząt wprowadza rówo ochro-nież skonkretyzowane mechanizmy społecznego oddzia-ływania na rozstrzygnięcia administracji publicznej. Zgodnie z art. 11a ust. 7 u.o.z. wójt (burmistrz, prezydent miasta) zobowiązany jest do przekazania do dnia 1 lutego każdego roku organizacjom społecznym, działającym na obszarze gminy, których statutowym celem jest ochrona zwierząt, programu opieki nad zwierzętami bezdom-nymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, celem jego zaopiniowania. Ponadto organizacje społeczne, których statutowym celem jest opieka nad zwierzętami, mogą uczestniczyć w realizacji zadań publicznych z zakresu opieki nad bezdomnymi zwie-rzętami, na zasadach określonych w  porozumieniu zawartym z  właściwymi orga-nami jednostek samorządu terytorialnego. Szczególnym uprawnieniem organizacji społecznej, której statutowym celem jest ochrona zwierząt, jest wynikające z art. 7 ust. 3 u.o.z. prawo odebrania właścicielowi lub opiekunowi zwierzęcia w przypad-kach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu. O podjętych działaniach organizacja społeczna zawiadamia niezwłocznie organ wykonawczy gminy celem wydania decyzji o odebraniu zwierzęcia.

Specyfi cznym elementem partycypacji społecznej w zakresie ochrony przyrody, wykraczającym poza ramy udziału społeczeństwa w ochronie środowiska w rozumie-niu ustawy o udostępniaw rozumie-niu informacji o środowisku jest, wynikająca z art. 28 ust. 3 i art. 29 ust. 4 u.o.p., powinność organów administracji publicznej, sporządzających odpowiednio projekt planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 oraz projekt planu ochrony dla tych obszarów, umożliwienia zainteresowanym osobom i podmio-tom prowadzącym działalność w obrębie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000, udziału w pracach związanych ze sporządzaniem tych projektów. W ocenie A. Haładyj jest to jedyny jak dotąd przejaw regulowanego ustawowo współdziałania organów administracji ze społe-czeństwem – w tym przypadku użytkownikami i właścicielami gruntów, na których

spoczywać będą obowiązki i  ograniczenia w  tym zakresie.34 Uważam, iż podobny

34 A. Haładyj, op. cit., s. 684. Teza ta, w mojej ocenie, wynika z przyjętego przez autorkę zakresu zna-czeniowego pojęcia partycypacji społecznej w ochronie środowiska. Autorka przyjmuje bowiem, iż partycypacja społeczna w ochronie środowiska w ujęciu szerokim będzie dotyczyła tych procedur,

(nie tożsamy) mechanizm zastosowany został w ustawie o lasach w zakresie projektu uproszczonego planu urządzenia lasu. Zgodnie z  art. 21 ust. 4 u.l. zainteresowani właściciele lasów, po wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu, mogą składać zastrzeżenia i wnioski w sprawie planu, co niewątpliwie nawiązuje do konsultacyj-nego modelu partycypacji. O wzmocnieniu pozycji partnerów społecznych (w tym przypadku właścicieli lasów) świadczy natomiast fakt, iż o uznaniu lub nieuznaniu zastrzeżeń lub wniosków decyduje organ administracji publicznej (starosta) w formie decyzji administracyjnej. Oznacza to, że organ administracji publicznej ma nie tylko obowiązek rozpatrzenia zgłoszonych zastrzeżeń lub wniosków lecz również obowią-zek nadania swemu rozstrzygnięciu formy indywidualnego aktu administracyjnego, ze wszelkimi konsekwencjami z tym związanymi (np. wskazanie podstawy material-no-prawnej rozstrzygnięcia, jego uzasadnienie).

4. Podsumowanie

Dokonana powyżej analiza wybranych regulacji prawnych z zakresu gospodarowa-nia zasobami środowiska pozwala na zajęcie stanowiska, iż na gruncie przepisów szczegółowych występują regulacje prawne stanowiące podstawę współdziałania administracji publicznej z  partnerami społecznymi, będącego wyższym poziomem partycypacji społecznej, aniżeli wynikający z  ustawy o  udostępnianiu informacji o środowisku. Współdziałanie to nie ma jednak charakteru jednolitego. Zauważalna jest na tym poziomie partycypacji tendencja preferencyjnego traktowania zorganizo-wanych podmiotowo form aktywności społecznej (organizacje społeczne, organizacje ekologiczne). Niewątpliwie istotnym problemem w realizacji w praktyce przyjętych rozwiązań normatywnych w zakresie współdziałania administracji publicznej z pod-miotami zewnętrznymi jest brak dookreślenia form tego współdziałania (norma prawna wskazuje jedynie na obowiązek współdziałania, nie określając jednocześnie szczegółowego zakresu tego współdziałania), pozostawiający dużą swobodę zacho-wań administracji publicznej.

Istotnym, z punktu widzenia uspołecznienia procesu gospodarowania zasobami środowiska, zjawiskiem jest przenoszenie na rzecz podmiotów społecznych funkcji administracyjnych stanowiące upodmiotowienie partnerów społecznych w zarządza-niu sprawami publicznymi. Zjawisko to jest szczególnie mocno zakorzenione właśnie w przestrzeni stosunków społecznych regulowanych przez prawo ochrony

środowi-ska. Wystarczy wskazać na takie podmioty jak Polski Związek Łowiecki35, Społeczna

w których prawodawca wychodzi poza sztywne ustalenia dotyczące procedur i terminów składania uwag i wniosków, zakładając realny wpływ na kształtowanie projektu rozstrzygnięcia. Ibidem, s. 683.

35 Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie, t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1226 ze zm., Polski Związek Łowiecki jest zrzeszeniem osób fi zycznych i prawnych, które pro-wadzą gospodarkę łowiecką poprzez hodowlę i pozyskiwanie zwierzyny oraz działają na rzecz jej ochrony poprzez regulację liczebności populacji zwierząt łownych.

Straż Rybacka36 czy spółki wodne37 i związki wałowe38. Podmioty te, z wyłączeniem Społecznej Straży Rybackiej, opierają swą działalność na modelu dobrowolnego zrzeszenia osób, z wyraźnie wyznaczonym przez ustawodawcę celem funkcjonowa-nia oraz ustawowo wyznaczonym zakresem zadań z zakresu administracji publicznej.

Analizując zakres podstaw normatywnych partycypacji społecznej w ochronie środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarowania zasobami środowiska,

nie sposób pominąć ustawy o  działalności pożytku publicznego i  wolontariacie39.

Ustawa ta reguluje m.in. zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe w  sferze zadań publicznych oraz współpracy organów administracji publicznej z  organizacjami pozarządowymi. Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie. Wśród zadań tych znajdują się m.in. zadania w zakresie ekologii i ochrony zwierząt, ochrony dziedzic-twa przyrodniczego oraz turystyki i krajoznawsdziedzic-twa (art. 4 ust. 1 pkt 18 i 19 u.d.p.p.). Ustawodawca nakłada na organy administracji publicznej, prowadzące działalność w sferze zadań publicznych określonych ustawą, obowiązek współpracy z organiza-cjami pozarządowymi prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu dzia-łania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów. Ustawodawca dokonując przykładowego wyliczenia form współpracy wskazuje m.in. na: 1) zlecanie organizacjom pozarządo-wym realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie, 2) wzajemne informowanie się o planowanych kierunkach działalności, 3) konsultowanie z organi-zacjami pozarządowymi projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji, 4) tworzenia wspólnych zespołów o charak-terze doradczym i inicjatywnym, złożonych z przedstawicieli organizacji pozarządo-wych oraz przedstawicieli właścipozarządo-wych organów administracji publicznej, 5) umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej. Współpraca z partnerami społecznymi odbywa się na zasadach: pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej

konkurencji i jawności. Nowelizacją z dnia 22 stycznia 2010 r.40 ustawy

o działalno-36 Zgodnie z  art. 24 ust. 2 ustawy z  dnia 18 kwietnia 1985  r. o  rybactwie śródlądowym, t.j. Dz.U. z  2009  r., Nr 189, poz. 1471 ze zm., zadaniem Społecznej Straży Rybackiej jest współdziałanie z Państwową Strażą Rybacką w zakresie kontroli przestrzegania ustawy oraz przepisów wydanych na jej podstawie.

37 Zgodnie z art. 164 p.w. spółki wodne oraz związki wałowe są formami organizacyjnymi, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, zrzeszają osoby fi zyczne lub prawne i mają na celu zaspokajanie wskazanych ustawą potrzeb w dziedzinie gospodarowania wodami.

38 Związki wałowe mogą być tworzone do wykonywania i utrzymywania wałów przeciwpowodzio-wych wraz z urządzeniami wodnymi stanowiącymi ich wyposażenie – art. 164 ust. 11 u.p.w.

39 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 ze zm., zwana dalej ustawą o działalności pożytku publicznego lub określana skrótem u.d.p.p.

40 Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolon-tariacie oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 28, poz. 146.

ści pożytku publicznego, wprowadzono do polskiego porządku prawnego instytu-cję inicjatywy lokalnej, która w założeniu projektodawców ma stanowić nową formę współpracy, służącą pobudzaniu działań obywateli w celu wspólnego rozwiązywania ważnych spraw społeczności lokalnych. Stanowi ona formę współpracy jednostek sa-morządu terytorialnego z ich mieszkańcami, w celu wspólnego realizowania zadania

publicznego na rzecz społeczności lokalnej41. Zadania, w zakresie których

dopusz-czalne jest podjęcie inicjatywy lokalnej, zostały przez ustawodawcę określone w art. 19b u.d.p.p. w formie zamkniętego katalogu. Wśród zadań tych wskazano m.in. za-dania w zakresie ochrony przyrody, w tym zieleni w miastach i wsiach oraz działalno-ści w sferze turystyki. Oznacza to, iż w przestrzeni tych zadań mieszkańcy jednostek samorządu terytorialnego mogą inicjować wspólne z  administracją samorządową

działania, określając jednocześnie stopień faktycznego, własnego zaangażowania.42

Przeprowadzona analiza, obowiązujących w  Polsce regulacji prawnych, wska-zuje na stosunkowo szeroki zakres instrumentów partycypacyjnych, gwarantujących