Winnice na Dolnym Śląsku

W obrębie województwa dolnośląskiego znajduje się 15 winnic (Winnica Paczków w zależności od źródła przypisywana jest do województwa dolnośląskiego lub opolskiego, miejscowość Paczków administracyjnie należy do woj. opolskiego i jest graniczną gminą obu województw), wszystkie są własnością prywatną (w przeciwieństwie do np. małopolskiej Winnicy nad Dworskim Potokiem, która jest częścią Rolniczego Zakładu Doświadczalnego Uniwersytetu Jagiellońskiego „Łazy”). Przyjmując za punkt odniesienia miasto Wrocław można stwierdzić, że przeważająca większość gospodarstw winiarskich znajduje się na południowy zachód od miasta w odległości nie większej niż 100 km (w linii prostej). W bliskim sąsiedztwie każdej z winnic znajdują się obiekty architektoniczne o wyjątkowych walorach np. Winnica Świdnicka – Kościół Pokoju (obiekt z listy świtowego dziedzictwa UNESCO), Winnica Stary Wielisław – Twierdza Kłodzko, Winnica Adoria – pałace w Krobielowicach, Kłębowicach, Samotworze, Winnica w Kleszej Wsi – ruiny pałacu w Zastróżu, Winnica Jaspis – ruiny kościoła w Sobocie, ruiny dworu w Dębowym Gaju itd. Takie sąsiedztwo pozwala na przeprowadzenie szlaku turystycznego wzbogaconego o dodatkowe punkty nie związane z winiarstwem.

Przykładem adaptacji obiektu historycznego na potrzeby winogrodnictwa oraz winiarni jest Winnica Jaworek w Miękini gdzie XVIII wieczne zabudowania zostały odrestaurowane i przystosowane do potrzeb produkcji i przechowywania wina. Winnica ta charakteryzuję się również zbliżoną do historycznych lokalizacją. Do grupy gospodarstw winiarskich powstałych w miejscach historycznej uprawy winorośli zaliczyć można również Winnice wzgórz Trzebnickich (Winnica Węgrów, Winnica Jakosnowice) gdzie uprawy istniały już na początku XIII w., a w trunek z tych okolic zaopatrywany był dwór Henryka Brodatego. W historyczne tereny uprawy winorośli wpisuje się również Winnica Świdnicka, zlokalizowana nieopodal miast Świdnicy, o średniowiecznych

„korzeniach”. Wyjątkiem w skali kraju jest Winnica Stary Wielisław położona w Sudetach na wysokości 360m. n.p.m.

31

3. Podsumowanie

Dolny Śląsk może poszczycić się:

− wyjątkowo dogodnymi warunkami klimatycznymi (Polska w 2004 roku została zakwalifikowana do strefy A uprawy winorośli),

− 15 winnicami o zróżnicowanym sposobie prowadzenia krzewów i ciekawej lokalizacji,

− 4 winnicami produkującymi własne wino na szeroką skalę (dostępne w sieciach sklepów i restauracjach),

− wielokrotnym wyróżnieniem produktów wytwarzanych w winnicach (win i miodów pitnych) podczas polskich i międzynarodowych konkursów,

− winem włączonym na listę produktów tradycyjnych,

− ponad siedmiowiekową, udokumentowaną tradycją winiarską,

− bogatą ofertą turystyczną nie związaną z enoturystyką.

Z punktu widzenia potencjalnego szlaku enoturystycznego:

− bliskość Czech i Niemiec umożliwia skierowanie oferty winnic również do zagranicznych klientów z krajów „winiarskich”,

− istniejące i rozwijające się zaplecze restauracyjno – hotelowe winnic umożliwia wzbogacenie oferty usług dodatkowych (konferencje, szkolenia, warsztaty…)

− wizyta w dolnośląskiej winnic może być punktem wyjścia do wycieczek tematycznych,

− walory krajobrazowe winnic i ich otoczenia wiąże się z aktywnym spędzaniem czasu,

− szlak prowadzony pod kątem różnych środków transportu (pieszy, rowerowy, konny, środkami transportu publicznego) umożliwia korzystanie z oferty szerokiej grupie odbiorców,

− dzięki atrakcyjnej ofercie winnic lokalne często zapomniane zabytki i miejsca o walorach turystycznych mają szanse na zwiększoną liczbę odwiedzających.

4. Wnioski

Choć pojedyncze gospodarstwa winiarskie starają się inwestować w zaplecze dla odwiedzających potencjał turystyczny jakim są gospodarstwa winiarskie w obrębie Województwa Dolnośląskiego jak do tej pory pozostaje niewykorzystany. Pierwszym najistotniejszym elementem umożliwiającym zaistnienie dolnośląskich winnic jako zrzeszonego, wspólnego przedsięwzięcia jest połączenie poszczególnych miejsc szlakiem turystycznym (enoturystycznym) oraz promocja skierowana również do zagranicznego odbiorcy.

Jak zapewnia w swojej książce „Nowe Kroniki Wina” Marek Bieńczyk (autor pierwszego polskiego przewodnika winiarskiego „Wina Europy” ) „Po filmie Bezdroża, (…), w Ameryce wzrosła ogromnie sprzedaż win powstających z pinot noir, ulubionej odmiany głównego bohatera” [7].

Świadczy to o ogromnym potencjale jaki niesie ze sobą elegancka i pomysłowa reklama.

Dolnośląskie winnice zostały jednak całkowicie przemilczane w akcjach promujących region takich jak spoty reklamowe m.in. „Tajemniczy Dolny Sląską” czy „Dolny Śląsk. Nie do opowiedzenia. Do zobaczenia.”

Enoturystyka przez swoją charakterystyczność uzupełnia ofertę Dolnego Śląska o możliwość spędzenia czasu w sposób związany zarówno z biernym wypoczynkiem jak i edukacją czy wypoczynkiem bardziej aktywnym (np. rowerowym czy pieszym). Dodatkowo nurt ten wpisuje się w coraz popularniejszą turystykę kulinarną oraz daje możliwość obcowania ze zjawiskiem wręcz mistycznym - „Wino nieodłącznie kojarzy się z enoturystyką. Zjawisko znane jest od dawna, jedynie nazwa i zakres jego rozpowszechniania są nowe. Czas w winnicach spędza się beztrosko. Z

32

dnia klucząc w labiryncie winnych latorośli, czując pod stopami rozgrzaną ziemię, patrząc, jak nabrzmiałe grona rumienią się w słońcu. Wieczorem gawędząc z winiarzami i kosztując owoców ich pracy, w których materializuje się trud oraz sens ich życia. W winnicach poznaje się smak natury kształtującej charakter wina.”[8]

Literatura

[1] http://enoturystyka.org.pl/

[2] Bosak Wojciech, Wino i turystyka , Instytut Winorośli i Wina, Kraków 2004, [3] Wawro Ewa, Winnice w Polsce, MULTICO, Warszawa 2011,

[4] Mikos von Rohrscheidt Armin, Turystyka Kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, Gniezno 2008,

[5] Karolina Mazurkiewicz, Winnice a ład przestrzenny. Konflikty przestrzenne i ich wpływ na specyficzne działalności rolnicze., Wpływ Młodych Naukowców Na Osiągnięcia Polskiej Nauki – Nowe trendy w naukach przyrodniczych, Młodzi naukowcy dla polskiej nauki cz. 2 Nauki Przyrodnicze, tom I, Creativetime, Kraków 2011

[6] Albrecht Steinecke , Kulturtourismus. Marktstruktur – Wirkungen – Managment, Oldenbourg Wissenschaftsverlag GmbH, 2007, tab 4.,

[7] Marek Bieńczyk, Nowe Kroniki Wina, Świat Książki, Warszawa 2012

[8] Kinga Baumann, Wine, Culture, Architecture. Smak architektury., Fundacja Architektów, Warszawa 2010,

L

S

V

– O

Oenotourism is not a new phenomenon. A few tourists know of its existence as a separate field.

This seemingly complicated name refers to one of the aspects of cultural tourism and is associated with both the wine farms visiting for leisure or tasting as well as cognitive and educational purposes. Despite centuries of winemaking traditions, the oenotourism is a new phenomenon in Poland. Since the year-on-year increase in the number of vineyards, is also growing oenotourism potential. In Poland there are over 400 vineyards. In Lower Silesia, there are several wine farms with distinctive features among the other wine farms in the country. Although in other parts of the country winemaking is promoted, Lower Silesia vineyards do not have the tourist trail and are not ready to welcome tourists. Despite the proximity of Germany and the Czech Republic, where the wine culture is not a novelty, the potential of Lower Silesia is not used to attract tourists from abroad. Useful for wine tourism in Lower Silesia, may prove to be the experience of neighboring countries, in particular Germany, where the quality criteria of hiking trails have been developed in the 80s of the twentieth century. An additional element dominating the region of Lower Silesia is a regional architecture, especially occuring frequently palaces or park and palace complexes. The combination of vineyard hiking trail with a touch of regional architecture and palace and the court will enrich the oenotourist offer of the region and the region of Lower Silesia Trail Winery distinguished from other similar assumptions. Targeting the oenotourism to foreign client (in this case mainly from Germany and the Czech Republic) will have an additional contribution to the promotion of the region and its heritage outside Polish borders.

33

Modernizacja i rewitalizacja wrocławskich,