W latach 1999-2011 polski rynek akcji był bardziej wrażliwy na od-działywanie szoków z rynku amerykańskiego niż szoków z obszaru euro, przy czym wrażliwość ta wyraźnie wzrosła w latach 2004-2011 w porównaniu z okre-sem 1999-2004. Warto również zauważyć, że w latach 2006-2009 intensywność rozprzestrzeniania się szoków ze Stanów Zjednoczonych na polskim rynku akcji wzrosła w porównaniu z okresem 1999-2004, zaś intensywność rozprzestrzenia-nia się szoków z obszaru euro obniżyła się (zob. rys. 1).
Rys. 1. Intensywność rozprzestrzeniania się szoków globalnych (ze Stanów Zjednoczonych) i z obszaru euro na polskim rynku akcji w okresie 1999-2004 i 2005-2011 mierzona współ-czynnikami βPl ,ust,βPL,eut
Źródło: Opracowanie własne na podstawie estymacji modelu wzrostu wpływu wspólnego komponentu infor-macji na stopy zwrotu z rynku akcji przy zastosowaniu programu GRETL.
W przypadku słowackiego rynku akcji było inaczej. W okresie 1999-2004 na kształtowanie się stóp zwrotu z indeksu SAX miały wpływ szoki z rynku akcji w Stanach Zjednoczonych, natomiast między szokami z obszaru euro a kształ-towaniem się stóp zwrotu z indeksu SAX występowała ujemna korelacja. W okresie 2005-2009 intensywność rozprzestrzeniania się szoków ze Stanów Zjednoczo-nych obniżyła się, natomiast wyższa od niej była intensywność rozprzestrzenia-nia się na słowackim rynku akcji szoków z obszaru euro (zob. rys. 2).
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 1,4
1999-2004 2005 - 2011
Intensywność szoków ze Stanów Zjednoczonych Intensywność szoków z obszaru euro
Stopień integracji polskiego i słowackiego rynku akcji… 85
Rys. 2. Intensywność rozprzestrzeniania się szoków globalnych (ze Stanów Zjednoczonych) i z obszaru euro na słowackim rynku akcji w okresie 1999-2004 i 2005-2011 mierzona współczynnikami βSK ,us t,βSK ,eut
Źródło: Ibid.
Analiza proporcji wariancji dla rynku polskiego i rynku słowackiego akcji wskazuje na istotne różnice. W przypadku polskiego rynku akcji w całym bada-nym okresie 1999-2011 zmiany stóp zwrotu w większym stopniu były wyjaśnia-ne oddziaływaniem szoków z rynku amerykańskiego niż oddziaływaniem szo-ków z rynku w obszarze euro. Przy tym w latach 2005-2011 w porównaniu z okresem 1999-2004 proporcja wariancji stóp zwrotu z WIG wyjaśniona szo-kami z rynku Stanów Zjednoczonych radykalnie wzrosła, przy znacznym spadku proporcji stóp zwrotu z WIG wyjaśnianej oddziaływaniem szoków z obszaru eu-ro (zob. rys. 3).
W przypadku słowackiego rynku akcji, w okresie 1999-2004 zmiany stóp zwrotu z indeksu SAX były wyjaśniane głównie przez szoki z rynku Stanów Zjednoczonych. W latach 2005-2011 zmieniło się to radykalnie i w wyjaśnianiu zmian stóp zwrotu z indeksu SAX dominowały szoki z obszaru euro, przy znacznym spadku roli szoków ze Stanów Zjednoczonych w stosunku do okresu 1999-2004 (zob. rys. 4).
-0,2 -0,1 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5
1999-2004 2005-2011
Intensywność szoków ze Stanów Zjednoczonych Intensywność szoków z obszaru euro
Sławomir I. Bukowski 86
Rys. 3. Polski rynek akcji – proporcja wariancji stopy zwrotu z indeksu WIG wyjaśniona szokami z obszaru euro (VRPLEU,t) i ze Stanów Zjednoczonych (VRUSPL,t) w okresie 1999-2004 i 2005-2011
Źródło: Ibid.
Rys. 4. Słowacki rynek akcji – proporcja wariancji stopy zwrotu z indeksu SAX wyjaśniona szoka-mi z obszaru euro (VRSKEU,t) i ze Stanów Zjednoczonych (VRUSSK,t) w okresie 1999-2004 i 2005-2011
Źródło: Ibid.
0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6
1999-2004 2005-2011
Szoki ze Stanów Zjednoczonych Szoki z obszaru euro
0 0,02 0,04 0,06 0,08 0,1 0,12 0,14 0,16
1999-2004 2005-2011
Szoki ze Stanów Zjednoczonych Szoki z obszaru euro
Stopień integracji polskiego i słowackiego rynku akcji… 87
Warto również podkreślić, że w przypadku polskiego rynku akcji mniejszą rolę ogrywały szoki lokalne. Natomiast w przypadku słowackiego rynku akcji szoki lokalne odgrywały bardzo dużą rolę. Jak wynika z treści rys. 4, w latach 2005-2012 szoki z obszaru euro i ze Stanów Zjednoczonych wyjaśniały jedynie w około 6% zmiany stóp zwrotu z indeksu SAX (w Polsce w około 57% – zob.
rys. 3).
Niższa też jest w przypadku słowackiego rynku akcji intensywność roz-przestrzeniania się szoków ze Stanów Zjednoczonych i szoków z obszaru euro w porównaniu z polskim rynkiem akcji (por. rys. 2 i 3).
Przystąpienie przez Słowację do obszaru euro i zanik ryzyka kursowego zapewne było jednym z istotnych czynników wzrostu stopnia integracji tego rynku z rynkiem w obszarze euro. Jednakże nadal stopień integracji słowackiego rynku akcji z rynkiem akcji w obszarze euro jest relatywnie niski.
Podsumowanie
Przeprowadzona w opracowaniu analiza pozwala na sformułowanie nastę-pujących wniosków:
− giełdowy rynek akcji w Polsce był w okresie 1999-2011 w wyższym stopniu zintegrowany z rynkiem globalnym niż z rynkiem w obszarze euro,
− giełdowy rynek akcji w Słowacji był w okresie 1999-2004 w wyższym stop-niu zintegrowany z rykiem globalnym, natomiast w latach 2005-2011 sto-pień integracji z rynkiem w obszarze euro był wyższy niż stosto-pień integracji z rynkiem globalnym,
− w okresie 2005-2011 nastąpił spadek stopnia integracji polskiego rynku ak-cji z rynkiem akak-cji w obszarze euro w porównaniu z okresem 1999-2004, jednakże w tym samym okresie nastąpił również znacznie większy wzrost stopnia integracji polskiego rynku akcji z rynkiem globalnym,
− udział szoków lokalnych w kształtowaniu stóp zwrotu z akcji był w bada-nym okresie wyższy w Słowacji niż w Polsce,
− na wzrost stopnia integracji słowackiego rynku akcji z rynkiem akcji w ob-szarze euro miało wpływ przystąpienie Słowacji do obszaru euro od 1 stycz-nia 2009 roku.
Sławomir I. Bukowski 88
Literatura
Adam K., Japelli T., Menichini T., Padula A., Pagano M.: Analyse, Compare, and apply alternative indicators and monitoring methodologies to measure the evolution of capital market integration in the European Union. European Commision, Brussels 2002.
Baele L., Ferrando A., Hördal P., Krylova E., Monnet C.: Measuring financial integra-tion in the Euro area. „European Central Bank: Occasional Paper Series” 2004, No.
14, April.
Baltzer M., Cappiello L., De Santis R.A., Manganelli S.: Measuring financial integra-tion in new EU member states. „European Central Bank: Occasional Paper Series”
2008, No. 81, March.
Brzeszczyński J., Kelm R.: Ekonometryczne modele rynków finansowych. WIG-Press, Warszawa 2002.
Bukowski S.I.: Międzynarodowa integracja rynków finansowych. Difin, Warszawa 2011.
Financial integration in Europe. Statistical annex. ECB, April 2011.
Jajuga K.: Financial Econometrics – 25 Years Later. „Dynamic Econometric Models”
2008, Vol. 8, Nicolaus Copernicus University, Toruń.
Kowalak T.: Integracja rynków kapitałowych w Unii Europejskiej. TWIGER, Warszawa 2006.
Mills T.C., Markellos R.N.: The econometric modelling of financial time series. Third Edition. Cambridge University Press, Cambridge 2008.
THE DEGREE OF POLISH AND SLOVAK EQUITY MARKET INTEGRATION WITH EQUITY MARKET IN THE EURO AREA
Summary
The aim of this paper is to outline results of investigations into the degree of the Polish and Slovak stock-market integration with the eurozone stock market.
In our investigations we used monthly data from the 1999:01-2011:12 period con-cerning the yield performance of the following indices: WIG, DJ EUROSTOXX, DOW JONES COMPOSITE AVERAGE and SAX. The model of the „growing impact of the common information component on stock market growth rates” estimated by means of GARCH(1,1) was used as a measure of the stock market integration.
In the period from 1999 to 2009, the Polish stock market was more integrated with the global market than with the eurozone stock market. On the other hand, the Slovak stock market was more integrated with the global market in the 1999-2004 period whereas in the years 2005-2011 its higher integration degree with the euro area stock market was noted accompanied by a low integration degree with the global market.