Aktualnie wielowypust wykonywany jest z pręta walcowanego gatunku 40 H. Proces technologiczny wielowypustu przebiega w 7 operacjach na sta-nowiskach takich jak :
piły WOS – następuje cięcie pręta,
tokarki WOS – planowanie oraz nakiełkowanie, tokarki CNC – toczenie jednej strony,
tokarki CNC – toczenie drugiej strony, frezarka WOS – frezowanie wielowypustu, kooperacja - hartowanie indukcyjne, szlifierki WOS – szlifowanie.
Obecnie powyższy proces technologiczny tej części zajmuje ok. 26 minut co przedstawiają poniższe obliczenia, czas liczony jako tj. :
piły WOS - 0,033, tokarki WOS – 0,033, tokarki CNC – 0,034, tokarki CNC – 0,069, frezarka WOS – 0,128, kooperacja - 0,
szlifierki WOS – 0,133.
Czas potrzeby na wykonanie jednego elementu to : 0,033 + 0,033 + 0,034 + 0,069 + 0,128 + 0,133 = 0,43 0,43 * 60 min = 26 minut
Nie wliczany jest w to czas hartowania, gdyż wykonuje się je w procesie kooperacji.
Jednakże należy wziąć pod uwagę, iż do podanego czasu należy doli-czyć dodatkowo czas jaki należy poświęcić na leżakowanie części, czas transportu na poszczególne obrabiarki oraz czas oczekiwania wynikają-cy z organizacji procesu produkcji, magazynowania oraz konserwacji każ-dej z obrabiarek. Jak wynika z wywiadu przeprowadzonego w firmie Sa-MASZ wśród pracowników wykonujących daną część, na powyższe
czyn-ności należy przeznaczyć do ok. 10 minut. Tak więc, łączny czas potrzebny na wykonanie jednego wielowypustu to 36 minut.
Analizując koszt jaki należy ponieść na wytworzenie jednego ele-mentu na podstawie czasu wykonywania poszczególnych operacji oraz stawek godzinowych należy dokonać następujących obliczeń :
piły WOS – 0,033 * 60 * 17,80zł = 35,24 zł, tokarki WOS – 0,033 * 60 * 17,50zł = 34,65 zł, tokarki CNC – 0,034 * 60 * 17,50zł = 35,7 zł, tokarki CNC – 0,069 * 60 * 17,50zł = 72,45 zł, frezarka WOS – 0,128 * 60 * 16,80zł = 129,02 zł, kooperacja - 0,
szlifierki WOS – 0,133 * 60 * 17,50zł = 139,65 zł.
Sumując wszystkie poniesione koszty firma ponosi nakład w postaci 446,71 zł z wywiadu przeprowadzonego w zakładzie SaMASZ, produkują oni 1000 takich elementów rocznie na co należy ponieść 446 714 zł nakła-dów.
Propozycją usprawnienia procesu produkcji wałów bijakowych jest zmiana tego procesu. Do analizy wzięto proces technologiczny obróbki wielowypustu. Jako główny punkt usprawnienia należy przyjąć zmniejsze-nie liczby operacji procesu technologicznego, tj. wcześzmniejsze-niejsze siedem ope-racji zostanie zastąpione przez dwie operacje. Taka zmiana możliwa jest dzięki zastosowaniu nowoczesnej tokarki CNC wykonującej cięcie, nakieł-kowanie, toczenie oraz frezowanie. Pozwoli to na zmniejszenie się czasu, który należy poświecić na proces wykonania wielowypustu. Redukcja cza-su obróbki wielowypustu wynikać będzie z faktu, iż znika czas tracony na transport półfabrykatu z obrabiarki na obrabiarkę, nie występuje czas le-żakowania, oraz skraca się czas obróbki elementu podczas operacji zakieł-kowania, toczenia oraz frezowania.
Nowy proces technologiczny części zajmuje ok. 23 minut co przed-stawiają poniższe obliczenia, czas liczony jako tj.:
cięcie na tokarce CNC – 0,033, toczenie na tokarce CNC – 0,025, toczenie na tokarce CNC – 0,034, toczenie na tokarce CNC – 0,069, frezowanie na tokarce CNC – 0,09, kooperacja - 0,
szlifierki WOS – 0,133.
Czas potrzeby na wykonanie jednego elementu to :
0,033 + 0,025 + 0,034 + 0,069 + 0,09 + 0,133 = 0,384.
0,384 * 60 min = 23 minuty
Pamiętając, że w nowym procesie nie poświęca się czasu na np. le-żakowanie części oraz transport czas wytwarzania jednego elementu sta-nowi jedynie 23 minuty.
Nakłady finansowe poniesione przez firmę SaMASZ, kiedy wprowa-dzony zostanie nowy proces technologiczny z zastosowaniem nowoczesnej tokarki CNC rozkładają się następująco:
cięcie na tokarce CNC – 0,033 * 60 * 17,50zł = 34,65 zł, toczenie na tokarce CNC – 0,025 * 60 * 17,50zł = 26,25 zł, tokarki CNC – 0,034 * 60 * 17,50zł = 35,7 zł,
tokarki CNC – 0,069 * 60 * 17,50zł = 72,45 zł,
frezowanie na tokarce CNC – 0,09 * 60 * 17,50zł = 94,50 zł, kooperacja - 0,
szlifierki WOS – 0,133 * 60 * 17,50zł = 139,65 zł.
Sumując wszystkie poniesione koszty firma ponosi nakład w postaci 403,2 zł. Tak więc produkując 1000 takich elementów rocznie firma ponosi 403 200 zł nakładów.
Aby wyliczyć po jakim czasie zwrócą się nakłady poniesione na za-kup tokarki, oprawki oraz frezu dokonano następujących obliczeń przyj-mując następujące założenia:
rokiem bazowym jest 2015 rok,
projekcja Cash Flow na kolejne 5 lat,
zysk netto w kolejnych latach planowo wzrasta o 20 % co wynika z analizy rynkowej i technicznej,
na nakłady inwestycyjne składa się cena tokarki CNC, oprawki oraz frezu,
amortyzacja wynosi 10% w skali rocznej,
zakup wycinarki laserowej zostanie pokryty z kapitału własnego.
Firma ponosi koszty związane z procesem wytwarzania wielowypu-stu takie jak utrzymanie stanu technicznego maszyny oraz obsługi tokarki.
Dodatkowo firma zobowiązana jest do zapłacenia 19% podatku dochodo-wego. Po odliczeniu kosztów i podatku zysk netto z wytwarzania wielowy-pustów dla wałków bijakowych na tokarce CNC wyniósł 1 100 000 mln zł.
Zn2015= 1 100 000 zł Zn2016= 1 320 000 zł Zn2017= 1 584 000 zł Zn2018= 1 900 800 zł
Zn2019= 2 280 960 zł Am2015= 110 000 zł Am2016= 132 000 zł Am2017= 158 400 zł Am2018= 190 080 zł Am2019= 228 096 zł
∆F2013-2017= 0 zł
CF2015= 1 210 000 zł CF2016= 1 452 000zł CF2017= 1 742 400 zł CF2018= 2 090 880 zł CF2019= 2 509 056 zł I= 410 000 zł
Tabela 2. Wyliczenia
t CF [zł] ∑CFt [zł] ∑CFt- Io [zl]
0 1 210 000 1 210 000 800 000
1 1 452 000 2 662 000 2 252 000
2 1 742 400 4 404 400 3 994 400
3 2 090 880 6 495 280 6 085 280
4 2 509 056 9 004 336 8 594 336
Źródło: opracowanie własne.
nge= 4 lat ng = 2 lata
n= 1 rok + 8 594 336/21 726 016 = 1,40 < ng
Nakład poniesiony na zakup tokarki oraz oprawki wraz z frezem zwróci się w przeciągu roku. Analiza pokazała, iż w procesie z użyciem to-karki GENOS L300 następuje redukcja czasu wykonania o 13 minut na jed-nej części, co przy produkcji 1000 elementów daje ogromne oszczędności czasu, które mogą być przeznaczone na produkcję innych części. Analizu-jąc z kolei aspekt mówiący o kosztach poniesionych na produkcję wielo-wypustu firma może zaoszczędzić ok. 43 513 zł rocznie. Pomimo dosyć wysokiej ceny tokarki, oraz całego jej osprzętu jest to inwestycja godna uwagi, która w przyszłości zwrócić się może z nawiązką. Tak, więc, zapro-ponowane usprawnienie jest skutecznym rozwiązaniem, które przynosi zamierzone korzyści.
Podsumowanie
Firma SaMASZ należy do przedsiębiorstw, które nieustająco dążą do po-prawy efektywności, zwiększania produkcji, unowocześniania oraz ulep-szania własnych produktów, więc zaproponowane usprawnienie produkcji wielowypustu może posłużyć jako inspiracja do zastosowania go również na innych elementach w innych maszynach, nie tylko kosiarkach bijako-wych.
Literatura
Betlejewska M. (red.), Podstawy zarządzania Koncepcje- strategie – zasto-sowania, Wydawnictwo naukowe PWN SA, Warszawa 2009.
Chen H., Taylor R., Exploring the impact of lean management on innovation capability, „Management of Engineering & Technology”,
www.bazy.pb.edu.pl:2067/xpls/icp.jsp?arnumber=5262042&tag=1 (online: 29.10.2015).
Martyniak Z., Metody organizacji i zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1999.
Matwiejczuk W. (red.), Koncepcje i metody zarządzania, Oficyna Wydawni-cza Politechniki Białostockiej, Białystok 2009.
Pająk E., Klimkiewicz M., Kosieradzka A., Zarządzanie produkcją i usługami, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2014.
pumori-invest.ru/images/files/062.pdf (online: 20.01.2015).
Stolarski A., Szkolenie produktowe dealerów 07.02.2014 r.
www.htm.net.pl/pl/oferta_szczegoly/Poziome_centra_tokarskie_CNC/seria _GENOS_L/GENOS_L300/%5B8,22,,81,,,,,,%5D. (online: 30.12.2015).
www.podlaskie.strefabiznesu.pl/artykul/samasz-decydowac-trzeba-odpowiedzialnie (online: 30.12.2015).
www.samasz.pl/aktualnosci/2015/940-marzenia-sie-spelniaja-ustanowilismy-rekord-guinnessa (online: 30.12.2015).
www.samasz.pl/images/stories/RepozytoriumSaMASZ/O_FIRMIE/POLITY KA_JAKOSCI/Prezentacja_jakosc.pdf (online: 02.10.2015).