Bariery i niepożądane skutki przepływów wiedzy

6.63. Bariery dla innowacji wynikające z polityki publicznej, regulacji prawnych i warunków na rynku pracy omówiono w podrozdziale 7.6 w ramach oceny zewnętrznych czynników wpły-wających na innowacje w przedsiębiorstwach. Dla przepływów wiedzy charakterystyczne są dwa typy wyzwań (zob. tabela 6.9). Pierwszy typ obejmuje czynniki powstrzymujące przed-siębiorstwo przed wchodzeniem w kontakt z innymi podmiotami w celu wytwarzania lub wy-miany wiedzy. Do drugiego typu zaliczamy niepożądane konsekwencje wynikające z dostępu innych organizacji lub użytkowania przez nie wiedzy wytworzonej przez przedsiębiorstwo.

W tym ostatnim przypadku chodzi również o naruszenia praw własności intelektualnej przed-siębiorstwa, jak również strategie prawne, którymi mogą posłużyć się konkurenci, aby wyko-rzystywać wiedzę danego przedsiębiorstwa.

Tabela 6.9. Pomiar barier i niezamierzonych skutków interakcji bazującej na wiedzy

Wyzwania Elementy, które można zawrzeć w pytaniach

A. Bariery

Czynniki powstrzymujące przedsiębiorstwo przed wchodzeniem w kontakt z innymi podmiotami w zakresie tworzenia lub wymiany wiedzy

• Utrata kontroli nad cenną wiedzą • Wysokie koszty koordynacji • Utrata kontroli nad strategią

• Trudności w znalezieniu właściwego partnera • Trudności w budowaniu zaufania

• Obawy związane z doprowadzeniem do egzekwowania polityki antymonopolowej • Obawy związane z wyciekiem cennych informacji lub know-how wskutek działań

pracowników

• Obawy dotyczące potencjalnych kosztów rozstrzygania sporów • Brak wystarczającej ilości czasu lub środków finansowych B. Niezamierzone skutki

Niepożądane lub niezamierzo-ne skutki, których doświadcza przedsiębiorstwo w sytuacji, gdy inni korzystają z jego wiedzy

• Podrabianie produktów przedsiębiorstwa

• Naruszenie praw własności intelektualnej (w tym praw autorskich) • Naruszenie poufności

• Naruszenie bezpieczeństwa w Internecie

• Bycie pozwanym o naruszenie praw własności intelektualnej • Wniesienie pozwu do sądu przeciwko innym podmiotom

za naruszenie praw własności intelektualnej

• Prawa własności intelektualnej wykorzystane przez konkurenta („obejście” tych praw)

• Odtworzenie produktów przedsiębiorstwa przez konkurenta metodą inżynierii wstecznej

6.4. Podsumowanie zaleceń

6.64. W  niniejszym rozdziale określono kilka cech charakteryzujących przepływy wiedzy, które przedstawiają wartość z  punktu widzenia polityki publicznej i  innych celów badaw-czych. Poniżej przedstawiono zalecenia dotyczące pytań, które można zadawać respon-dentom w procesie gromadzenia ogólnych danych wśród wszystkich przedsiębiorstw. Inne rodzaje danych, o których mowa w niniejszym rozdziale, nadają się do uwzględnienia w spe-cjalistycznych badaniach statystycznych.

6.65. Kluczowe zagadnienia, o które należałoby zapytać w procesie gromadzenia danych: • wkład przychodzących przepływów wiedzy w innowacjach (tabela 6.2);

• partnerzy współpracujący w zakresie innowacji według lokalizacji (tabela 6.5); • źródła pomysłów i informacji dla innowacji, ale z wyłączeniem szczegółowych danych

na temat zasobów wewnętrznych (tabela 6.6);

6.66. Pytania dodatkowe, które można uwzględnić w badaniach statystycznych o charakterze ogólnym (zależnie od dostępnego miejsca lub zasobów):

• źródła przychodzących przepływów wiedzy na potrzeby innowacji w podziale według lokalizacji (tabela 6.3);

• wychodzące przepływy wiedzy (tabela 6.4);

• kanały wykorzystywane dla potrzeb interakcji opartych na wiedzy między przedsiębior-stwami a  instytucjami szkolnictwa wyższego/publicznymi instytucjami badawczymi (tabela 6.7);

• wykorzystywanie praw własności intelektualnej w przepływach wiedzy (tabela 6.8).

Bibliografia

Arora, A., A. Fosfuri and A. Gambardella (2001), “Specialized technology suppliers,

international spillovers and investment: Evidence from the chemical industry”, Journal of Development Economics, Vol. 65/1, pp. 31-54.

Breschi, S. and F. Lissoni (2001), “Knowledge spillovers and local innovation systems: A critical survey”, Industrial and Corporate Change, Vol. 10/4, Oxford University Press, pp. 975-1005. Chesbrough, H. (2003), Open Innovation: The New Imperative for Creating and Profiting from

Technology, Harvard Business School Press, Boston.

Chesbrough, H. and M. Bogers (2014), “Explicating open innovation: Clarifying an emerging paradigm for understanding innovation”, in New Frontiers in Open Innovation, Oxford University Press, Oxford.

Cosh, A. and J.J. Zhang (2011), “Open innovation choices – What is British Enterprise doing?”, UK Innovation Research Centre, Imperial College and University of Cambridge.

Dahlander, L. and D. Gann (2010), “How open is open innovation?”, Research Policy, Vol. 39/6, pp. 699-709.

Enkel, E. (2010), “Attributes required for profiting from open innovation in networks”, International Journal of Technology Management, Vol. 52(3/4), pp. 344-371. Galindo-Rueda, F. and A. Van Cruysen (2016), “Testing innovation survey concepts,

definitions and questions: Findings from cognitive interviews with business managers”, OECD, Paris, http://oe.cd/innocognitive.

Hall, B. (2005), “Innovation and diffusion”, in The Oxford Handbook of Innovation, Oxford University Press, Oxford.

Kline, S. and N. Rosenberg (1986), “An overview of innovation”, in The Positive Sum Strategy: Harnessing Technology for Economic Growth, National Academies Press, Washington, DC. Mansfield, E. (1995), “Academic research underlying industrial innovations: Sources,

characteristics, and financing”, The Review of Economics and Statistics, Vol. 77/1, pp. 55-65. OECD (2015a), “Making open science a reality”, OECD Science, Technology and Industry Policy

OECD (2015b), Frascati Manual 2015: Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development, The Measurement of Scientific, Technological and Innovation Activities, OECD Publishing, Paris, http://oe.cd/frascati [wydanie polskie: Podręcznik Frascati 2015: Zalecenia dotyczące pozyskiwania i prezentowania danych z zakresu działalności badawczej i rozwojowej, Pomiar działalności naukowo-technicznej i innowacyjnej. © Główny Urząd Statystyczny, 2018]

OECD (2013), “Knowledge networks and markets”, OECD Science, Technology and Industry Policy Papers, No. 7, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/5k44wzw9q5zv-en. Phelps, C., R. Heidl and A. Wadhwa (2012), “Knowledge, networks, and knowledge networks:

A review and research agenda”, Journal of Management, Vol. 38/4, pp. 1115-1166. Polanyi, M. (1958), Personal Knowledge: Towards a Post-Critical Philosophy, Routledge, London. Rosenberg, N. (1982), Inside the Black Box: Technology and Economics, Cambridge University

Press, Cambridge.

Teece, D. (1986), “Profiting from technological innovation: Implications for integration, collaboration, licensing, and public policy”, Research Policy, Vol. 15/6, pp. 285-305. von Hippel, E. (1988), The Sources of Innovation, Oxford University Press, New York.

Rozdział 7.Pomiar czynników zewnętrznych