Część II. Ramy i zalecenia dotyczące pomiaru innowacyjności przedsiębiorstw
Rozdział 3. Pojęcia i definicje dotyczące pomiaru innowacyjności przedsiębiorstw
3.6. Stosowanie definicji innowacji w procesie gromadzenia danych
3.84. Innowacja to konstrukt o charakterze subiektywnym, który może potencjalnie przy-nieść rozbieżne wyniki w zależności od punktu widzenia respondenta, jego przekonań i kon-tekstu działania (Galindo-Rueda i Van Cruysen, 2016). Aby zapewnić jakość i porównywalność danych statystycznych, definicje stosowane w badaniach statystycznych i badaniach z zasto-sowaniem innych metod muszą zatem odzwierciedlać zamierzone znaczenie definicji zawar-tych w niniejszym podręczniku, przy jednoczesnym uwzględnieniu różnic językowych i słow-nictwa stosowanego i rozumianego przez potencjalnych respondentów.
3.6.1. Użycie terminu „innowacja” w badaniach statystycznych
3.85. Badanie statystyczne innowacji może być zaprojektowane w taki sposób, aby w ogóle nie używać terminu „innowacja”, co pozwoli na uniknięcie konfliktów między formalną de-finicją innowacji a własnym rozumieniem innowacji przez każdego respondenta. Może to przynieść bardziej obiektywne odpowiedzi i zmniejszyć problemy z porównywalnością da-nych między poszczególnymi branżami lub krajami. Jako przykład można tu przytoczyć au-stralijskie badanie cech przedsiębiorstw (Australian Business Characteristics Survey), w którym zastąpiono termin „innowacja” opisem wszystkich typów innowacji. Na przykład w badaniu zrealizowanym w 2013 r. (w oparciu o trzecie wydanie Podręcznika Oslo) respondentom zadaje się następujące pytanie: „skąd Państwa przedsiębiorstwo zaczerpnęło pomysły i informacje na potrzeby opracowania lub wprowadzenia nowych wyrobów, usług, procesów lub metod?” Przykład ten ilustruje również istotną wadę unikania stosowania terminu „innowacja”: podej-ście to może się wiązać z koniecznością wymienienia wszystkich typów innowacji w treści wielu pytań. Jednakże dzięki temu, że w niniejszym podręczniku przyjęto tylko dwie główne kategorie innowacji – innowację produktową i innowację w procesie biznesowym – w proce-sie gromadzenia danych łatwiej będzie unikać stosowania terminu „innowacja” przy jednocze-snym zapewnieniu pewnej oszczędności sformułowań.
3.6.2. Profile innowacyjne
3.86. Minimalna definicja innowacyjnego przedsiębiorstwa to słaby wskaźnik do porów-nywania innowacji w różnych gałęziach przemysłu, przedsiębiorstwach z różnych klas wiel-kości czy krajów, ponieważ nie uwzględnia różnic w walorze nowości innowacji ani zdolno-ści danego przedsiębiorstwa do tworzenia innowacji. Informacje o statusie innowacyjnym przedsiębiorstwa można łączyć z innymi informacjami o walorze nowości danej innowacji, o działalności innowacyjnej (zob. rozdział 4) lub podziale wysiłków innowacyjnych (zob. rozdział 5) w celu stworzenia wskaźników nowości innowacji oraz potencjału innowacyj-nego każdego przedsiębiorstwa. Wskaźniki te można agregować w celu stworzenia profili innowacyjnych dla przedsiębiorstw według branży, kategorii wielkości przedsiębiorstwa lub kraju. W połączeniu z danymi o efektach innowacji (zob. rozdział 11), profile można wy-korzystywać do badania udziału innowacji w wynikach przedsiębiorstwa oraz użyteczności z punktu widzenia użytkowników innowacji.
3.6.3. Priorytety w zakresie gromadzenia danych na temat innowacji
3.87. Zaleca się gromadzenie danych na następujące tematy istotne z punktu widzenia ba-dań nad statusem innowacyjnym i profilami innowacji (zob. rozdział 11).
3.88. Dane dotyczące każdego głównego typu innowacji z podziałem na przedmiot in-nowacji (produkt i proces biznesowy) można gromadzić za pomocą jednego pytania o każ-dy typ, natomiast z punktu widzenia interpretacji danych przydatne jest uwzględnienie
dodatkowych pytań o dwa typy innowacji produktowej i sześć typów innowacji w procesie biznesowym. Pozwoli to na uzyskanie znacznie bardziej szczegółowych informacji na temat innowacji w każdym z przedsiębiorstw, a jednocześnie na replikację ogólnych typów innowa-cji (tzn. innowainnowa-cji produktowej lub w procesie biznesowym) zdefiniowanych w trzecim wyda-niu niniejszego podręcznika.
3.89. Zaleca się gromadzenie danych na temat cech innowacji i waloru nowości, co pozwoli na stworzenie profili innowacyjnych, które pozwolą na sklasyfikowanie przedsiębiorstw we-dług cech tworzonych przez nie innowacji i wysiłków innowacyjnych. Pytania umożliwiające tworzenie profili innowacyjnych obejmują następującą tematykę:
• Różne poziomy nowości w ramach innowacji, zgodnie z treścią podrozdziału 3.3.2. • Charakterystyka innowacji produktowej, w tym aspekty projektowania, zgodnie
z tre-ścią podrozdziału 3.3.1.
• Rola stron trzecich w opracowywaniu i wdrażaniu innowacji, zgodnie z treścią podroz-działu 3.2.2 i rozpodroz-działu 5.
• Fakt kontynuacji lub zaniechania działalności innowacyjnej, zgodnie z treścią podroz-działu 3.5.1.
3.90. Pojęcie „nowości” ma zastosowanie zarówno do innowacji produktowej, jak i innowa-cji w procesie biznesowym, ale z punktu widzenia menedżerów łatwiej będzie prawdopo-dobnie udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące poziomu nowości w przypadku innowacji produktowej.
Bibliografia
Brown, S. (2008), “Business processes and business functions: A new way of looking at employment”, Monthly Labor Review, www.bls.gov/mlr/2008/12/art3full.pdf.
Christensen, C. (1997), The Innovator’s Dilemma: When New Technologies Cause Great Firms to Fail, Harvard Business School Press, Boston, MA.
EC et al. (2009), System of National Accounts 2008, United Nations, New York, https://unstats.un.org/unsd/nationalaccount/docs/sna2008.pdf.
Eurostat (2018), Glossary of Statistical Terms, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Glossary:Business_functions (accessed 31 July 2018). Frenz, M. and R. Lambert (2012), “Mixed modes of innovation: An empiric approach to
capturing firms’ innovation behaviour”, OECD Science, Technology and Industry Working Papers, No. 2012/06, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/5k8x6l0bp3bp-en. Galindo-Rueda, F. and A. Van Cruysen (2016), “Testing innovation survey concepts,
definitions and questions: Findings from cognitive interviews with business managers”, OECD, Paris, http://oe.cd/innocognitive.
Johnson, M., C. Christensen and H. Kagermann (2008), “Reinventing your business model”, Harvard Business Review, https://hbr.org/product/reinventing-your-business-model/an/ R0812C-PDF-ENG.
O’Brien, K. et al. (2015), “New evidence on the frequency, impacts and costs of activities to develop innovations in Australian businesses: Results from a 2015 pilot study”, report to the Commonwealth, Department of Industry, Innovation and Science, Australian Innovation Research Centre, Hobart, www.utas.edu.au/__data/assets/pdf_ file/0009/772857/AIRC-Pilot-survey-report-for-DIS_Dec_2015.pdf.
OECD (2013), “Knowledge networks and markets”, OECD Science, Technology and Industry Policy Papers, No. 7, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/5k44wzw9q5zv-en.