Nakłady na szczególne rodzaje działalności innowacyjnej

4.53. Zaleca się, aby w przypadku wszystkich przedsiębiorstw gromadzić dane o łącznych nakładach dla każdego z siedmiu rodzajów działalności, jak pokazano w tabeli 4.2. Dodat-kowe dane na temat nakładów na każdy rodzaj działalności (innowacyjnej) można zbierać dla przedsiębiorstw aktywnych innowacyjnie tylko po to, aby określić udział nakładów zwią-zanych z  innowacjami w  ramach każdego rodzaju działalności. Szczegóły dotyczące przy-porządkowania nakładów na innowacje do poszczególnych rodzajów działalności podano poniżej. Mimo iż istnieje ósmy rodzaj działalności innowacyjnej, związany z zarządzaniem in-nowacjami (zob. podrozdział 4.2.8), to w przypadku tej kategorii zaleca się jedynie gromadze-nie danych jakościowych (zob. podrozdział 4.3.2), a gromadze-nie danych dotyczących nakładów, stąd też została ona wyłączona z tabeli 4.2.

Tabela 4.2. Gromadzenie danych o nakładach na szczególne rodzaje działalności istotne z punktu widzenia innowacji

Rodzaj działalności Nakłady ogółem (wszystkie przedsiębiorstwa) Nakłady na innowacje (tylko przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie)

1. Działalność B+R (należy uwzględnić definicję)

2. Działalność inżynieryjna, projektowa i inna działalność twórcza

3. Działalność marketingowa i budowanie wartości

marki

4. Działalność związana z własnością intelektualną

5. Działalność związana ze szkoleniem pracowników

6. Działalność związana z rozwojem oprogramowania

i bazami danych

7. Działalność związana z nabywaniem lub dzierżawą

rzeczowych aktywów trwałych

4.54. Nakładanie się na siebie niektórych rodzajów działalności innowacyjnej może prowa-dzić do tego, że respondenci będą nieprawidłowo przypisywać nakłady do niewłaściwego rodzaju działania lub, w niektórych przypadkach, będą wielokrotnie podawać te same nakła-dy, zaliczając je do dwóch lub kilku rodzajów działalności. Nakłady są przypisywane w ramach hierarchicznej struktury, która daje pierwszeństwo działaniom kreatywnym, takim jak dzia-łalność B+R, przed działaniami wspierającymi, takimi jak dziadzia-łalność związana z własnością intelektualną, działalnością marketingową i  budowaniem wartości marki oraz szkoleniami pracowników. Ponadto w  ramach działań kreatywnych i  wspierających istnieje hierarchia. W przypadku działań kreatywnych, działalność B+R ma pierwszeństwo przed działalnością związaną z  rozwojem oprogramowania i  bazami danych, a  te z  kolei mają pierwszeństwo przed działalnością inżynieryjną, projektową i inną działalnością twórczą. W przypadku dzia-łań wspierających kategoria własności intelektualnej i dziadzia-łań pokrewnych ma pierwszeństwo przed kategorią działań marketingowych i budowania wartości marki, która z kolei ma pierw-szeństwo przed szkoleniami pracowników.

4.55. Poniżej podano szczegółowe informacje o tym, co uwzględnia się jako nakłady na in-nowacje dla działalności innowacyjnej każdego rodzaju:

• Nakłady na działalność B+R opisano w  podrozdziale 4.2.1 powyżej. Powinny one obejmować nakłady na licencje dotyczące własności intelektualnej związane z ogól-nymi narzędziami badawczymi przeznaczoz ogól-nymi do wykorzystania w  działalności B+R oraz nakłady narzeczowe aktywa trwałe dla celów działalności B+R, jak również nakłady na działalność projektową lub rozwój oprogramowania, które spełniają pięć wskazanych powyżej kryteriów definicyjnych działalności B+R. Działalność w zakresie projektowania i rozwoju oprogramowania mogą być również elementem działalności B+R, o  ile wyniki zostają włączone do projektu B+R i  jeśli efekt tej działalności jest obarczony niepewnością (OECD, 2015: § 2.62). Przedsiębiorstwom, które prowadzą działalność B+R lub inną działalność innowacyjną oferowaną jako usługa dla innych przedsiębiorstw, można zasugerować, aby włączały te nakłady do kolumny „Nakłady ogółem”, natomiast w  (drugiej) kolumnie „Nakłady na innowacje” uwzględniały wy-łącznie nakłady na własne innowacje.

• Nakłady na działalność inżynieryjną, projektową i inną działalność twórczą obej-mują wszystkie działania wskazane w podrozdziale 4.2.2, z wyjątkiem kosztów pro-jektowania i działalności inżynieryjnej spełniających kryteria działalności B+R, które należy wykazywać jako działalność B+R. Nakłady na szkolenia pracowników w zakre-sie projektowania, działalności inżynieryjnej lub metod twórczych należy zasadniczo uwzględniać w tym właśnie miejscu. Dane dotyczące nakładów na nabycie zewnętrz-nych usług projektowych można zazwyczaj uzyskać z rachunku zysków i strat przed-siębiorstwa.

• Nakłady na działalność marketingową i  budowanie wartości marki obejmują wszystkie działania wskazane w podrozdziale 4.2.3, w tym nakłady na szkolenia z za-kresu marketingu i promowania marki. Nakłady na znaki towarowe należy wykazy-wać w ramach działalności związanej z własnością intelektualną. Dane o nakładach na nabycie zewnętrznych usług marketingowych i reklamowych często można uzyskać z rachunku zysków i strat przedsiębiorstwa.

• Nakłady na działalność związaną z własnością intelektualną obejmują wszystkie bie-żące nakłady na działalność wskazaną w podrozdziale 4.2.4. Powinny one obejmować nakłady na szkolenia w  zakresie zarządzania własnością intelektualną oraz na naby-wanie znaków towarowych w  celu prowadzenia działań marketingowych i  budowa-nia wartości marki. Koszty zakupu zewnętrznej własności intelektualnej na potrzeby działalności B+R powinny być zgłaszane w ramach działalności B+R. Dane o nakładach na zarządzanie prawami własności intelektualnej można często uzyskać na podstawie kosztów danego działu w przedsiębiorstwie (w przypadku większych organizacji) lub poprzez połączenie nakładów osobowych na personel wewnętrzny, kosztów zgłosze-nia i rejestracji oraz kosztów usług zewnętrznych. Dane dotyczące nakładów na nabycie zewnętrznej własności intelektualnej często można uzyskać z danych bilansowych (uzu-pełnienia do odpowiednich kategorii wartości niematerialnych i prawnych). Zaleca się, aby w miarę możliwości podzielić tę kategorię na różne rodzaje własności intelektualnej. • Nakłady na szkolenia pracowników obejmują wszystkie bezpośrednie i pośrednie

koszty związane ze szkoleniami dla pracowników przedsiębiorstwa wskazane w pod-rozdziale 4.2.5. Do kosztów bezpośrednich zaliczamy opłaty za kursy zewnętrzne, koszty podróży i utrzymania podczas uczestnictwa w szkoleniach, materiały dydak-tyczne, nakłady osobowe związane z  wewnętrznymi szkoleniami personelu oraz koszty administracyjne i inne koszty wewnętrznych ośrodków szkoleniowych. Kosz-ty pośrednie doKosz-tyczą nakładów osobowych w związku z czasem, który pracownicy spędzają na szkoleniach, w tym czasem przeznaczonym na szkolenia w miejscu pra-cy. Z nakładów na szkolenia pracowników należy wyłączyć dwa rodzaje działalności: i) nakłady na szkolenie klientów lub innych osób niezatrudnionych przez przedsię-biorstwo; oraz ii) nakłady na wstępne szkolenie zawodowe (np. szkolenie praktykan-tów). Dane dotyczące bezpośrednich kosztów szkolenia pracowników można często uzyskać w dziale kadr danego przedsiębiorstwa.

• Nakłady na działalność związaną z  rozwojem oprogramowania i  bazami danych obejmują wszystkie nakłady na działalność wskazaną w podrozdziale 4.2.6. Dane do-tyczące działalności w zakresie rozwoju oprogramowania i baz danych powinny być dostępne z danych bilansowych (nowe pozycje oprogramowania i baz danych klasy-fikowanych jako aktywa), choć konieczne będzie dodanie niektórych kosztów pozycji niesklasyfikowanych jako aktywa. Istnieją dwa wyłączenia z tego rodzaju działalno-ści: nakłady na oprogramowanie komputerowe wykorzystywane do prowadzenia

działalności B+R należy wykazywać jako działalność B+R, natomiast koszty gromadze-nia danych na potrzeby badań rynkowych należy wykazywać jako element nakładów marketingowych.

• Nakłady na nabycie lub dzierżawę rzeczowych aktywów trwałych obejmują koszty wszystkich rodzajów działalności wymienionych w  podrozdziale 4.2.7 uzyskanych w wyniku nabycia lub dzierżawy, powiększone o koszty samodzielnego wytworzenia takich wyrobów na potrzeby własne jako usługi zaliczanej do aktywów (capitalised service), z  wyłączeniem nakładów na działalność B+R klasyfikowanych jako aktywa. Na tę kategorię nakładów składają się nakłady inwestycyjne na zakup rzeczowych ak-tywów trwałych oraz nakłady bieżące na dzierżawę rzeczowych akak-tywów trwałych. Dane o nakładach inwestycyjnych można uzyskać z bilansu przedsiębiorstwa (nowe pozycje rzeczowych aktywów trwałych). Dane dotyczące kosztów dzierżawy można uzyskać z rachunku zysków i strat przedsiębiorstwa.

4.56. Respondenci mogą mieć trudności z  przypisaniem środków na innowacje do wła-ściwego rodzaju działalności, nawet jeśli otrzymają instrukcje. Na przykład respondenci w przedsiębiorstwach z sektora usług, które wykonują prace projektowe, ale nie mają działu B+R, nie zawsze uznają, że niektóre z prowadzonych tam działań projektowych mogą spełniać kryteria działalności B+R. Może to prowadzić do niedoszacowania lub przeszacowania kwo-ty środków przeznaczonych na konkretne rodzaje działalności, aczkolwiek nie powinno mieć istotnego wpływu na szacunki dotyczące całkowitych nakładów na innowacje.

4.57. Suma nakładów na szczególne rodzaje działalności innowacyjnej podane w tabeli 4.2 nie może być równa całkowitym nakładom przedsiębiorstwa na innowacje, ponieważ przed-siębiorstwa mogą prowadzić działalność innowacyjną inną niż wymieniona, np. działalność związaną z innowacjami w procesach biznesowych w administracji i zarządzaniu. W poniż-szym podrozdziale przedstawiono alternatywne sposoby gromadzenia danych na temat na-kładów na innowacje ogółem.

4.4.3. Nakłady według kategorii rachunkowych w przypadku przedsiębiorstw