Etap oceny koncepcji

Etap koncepcji rozpoczyna się w momencie, kiedy wspomniana wcześniej użytkowość techniczna „spotyka się” z użytkowością rynkową. Ten etap i jedno-cześnie proces komercjalizacji rozpoczyna się, gdy wiedzę (badania naukowe, innowacje) zaczynamy łączyć z potrzebami rynku109. Etap koncepcji to etap, na którym zespoły badawcze lub menedżerowie przedsiębiorstw zaczynają myśleć o komercjalizacji. Na tym etapie ważne jest:

• pełne zdefiniowanie koncepcji technicznej,

• określenie etapu rozwoju technologii lub innowacji (produktu, usługi), • uświadomienie barier lub ograniczeń, jakie mogą wystąpić w trakcie pro-dukcji lub wdrożenia,

• oszacowanie wstępnych kosztów stworzenia prototypu,

• dokonanie analizy światowego stanu wiedzy i osiągnięć w zakresie tech-nologii.

Zdaniem D.S. Doeringa i R. Parayreʼa analiza koncepcji technicznej skut-kować będzie wiedzą dotyczącą tego czy technologia jest unikatowa i czy rozwiązuje konkretny problem110. G.J. Tellis i P.N. Golder zwracają również uwagę, że ze względu na ryzyko związane z wprowadzaniem nowych technolo-gii na rynek na tym etapie procesu komercjalizacji warto również oszacować jego potrzeby111. Istotna w tym zakresie jest identyfikacja potencjalnego rynku dla nowej technologii oraz wartości, jaką może stanowić. Działania, jakie na tym etapie procesu komercjalizacji należy podjąć, to:

• identyfikacja unikatowych cech lub korzyści, jakie mogą osiągnąć klienci w wyniku zastosowania technologii lub rozwiązania innowacyjnego,

• oszacowanie konkurencji,

• ustalenie obecnych wymagań dla produktu (usługi), • określenie potencjalnych barier rynkowych,

• wskazanie rynkowych kanałów dystrybucji,

• sprecyzowanie kryteriów dotyczących ustalania ceny produktu.

Ważnym elementem jest również podjęcie działań w kierunku dokonania oceny potencjału i szans związanych z zyskownością nowej technologii112. W tym celu należy zidentyfikować zasoby wymagane do przeprowadzenia procesu komercjalizacji (finansowe, fizyczne, ludzkie) oraz zidentyfikować status własności intelektualnej i ustalić potencjał zyskowności.

Etap koncepcji jest pierwszym etapem procesu komercjalizacji i tutaj łań-cuch tworzenia wartości dopiero się rozpoczyna. Niewątpliwym krokiem w kierunku tworzenia wartości jest ocena potencjału komercyjnego nowej technologii. Wartość stanie się jednak realna, jeśli wstępnie zidentyfikowani na tym etapie dostawcy zasobów zechcą włączyć się w proces komercjalizacji na kolejnych jego etapach. Można więc zaryzykować stwierdzenie, że nie znaj-dziemy na tym etapie weryfikowalnej wartości ekonomicznej, ale możemy tu zapoczątkować proces jej tworzenia.

Dostawcami zasobów mogą tu być instytucje, przedsiębiorstwa, osoby pry-watne. Dostarczają oni umiejętności, infrastrukturę, fundusze niezbędne do tego, by możliwe było przejście do fazy rozwoju. Osoby lub organizacje chcące komercjalizować nowe technologie mogą znajdować się na różnych etapach zaawansowania pod względem rozwoju pomysłu, potencjału technicznego, ochrony własności intelektualnej, rozwoju koncepcji biznesu czy dostępu do finansowania. Potrzebują zatem różnych zasobów i dostawców tych zasobów.

110 D.S. Doering, R. Parayre, Identification and Assessment of Emerging Technologies, [w]: G.S. Day, P.J.H. Schoemaker, R.E. Gunther (eds.), Wharton on Emerging Technologies, John Wiley & Sons, New York 2000, s. 75–98

111 Przykład pionierstwa rynkowego rozmijającego się z tym, co gotowi są przyjąć i za co chcą płacić nabywcy, można znaleźć w: G.J. Tellis, P.N. Golder, Will and Vision, McGraw Hill, New York 2002.

Należy zgodzić się z J.R. Meredithem i S.M. Shaferem, którzy podkreślają, że trzeba pamiętać, że ten etap wiąże się z dużym ryzykiem, mamy tu bowiem do czynienia dopiero ze spekulacjami na temat nowej technologii113. Dostawcami zasobów na tym etapie procesu komercjalizacji będą głównie:

• uczelnie, na których prowadzone są prace badawcze,

• instytucje wspierające rozwój przedsiębiorczości i innowacyjność, • centra transferu technologii,

• parki naukowo-technologiczne, inkubatory i akceleratory przedsiębior-czości,

• inwestorzy podejmujący ryzyko inwestycji w nie do końca pewne przed-sięwzięcia, tacy jak: venture capital czy bussines angels.

Miarą sukcesu tego etapu i warunkiem przejścia do kolejnego etapu procesu komercjalizacji jest to, czy udało się pozyskać odpowiednie zasoby.

Na tym etapie procesu komercjalizacji – etapie koncepcji – właściciele wy-ników badań naukowych, technologii czy innowacji powinni zadać sobie szereg pytań ważnych dla podjęcia decyzji o tym, czy przechodzą do kolejnego etapu komercjalizacji, m.in. takich jak:

Czy ukończyliśmy już przeszukiwanie bazy danych dotyczącej technologii? Czy przejrzeliśmy patenty, prawa autorskie, które mogą być powiązane z naszą technologią lub pomysłem?

Czy przejrzeliśmy prasę fachową, w której można znaleźć informacje nie-zbędne do oszacowania unikatowości naszego rozwiązania?

Czy przedyskutowaliśmy temat z ekspertami?

Czy posiadamy aktualny stan wiedzy na temat technologii konkurencyj-nych?

Czy posiadamy wszystkie niezbędne technologie do stworzenia rozwiązania innowacyjnego?

Czy zdefiniowaliśmy przewagi, jakie posiada nasza technologia nad innymi?

Czy zdefiniowaliśmy ryzyka związane z technologią? Czy oszacowaliśmy potrzeby rynku?

Czy wiemy, co powoduje, że nasz produkt (usługa)jest unikalny w oczach klientów?

Czy wiemy, jakie produkty (usługi) mogą stanowić konkurencję dla naszego produktu?

Czy znamy wymagania klientów?

Czy zidentyfikowaliśmy bariery wejścia na rynek? Czy zidentyfikowaliśmy kanały dystrybucji?

113 J.R. Meredith, S.M. Shafer, Operations Management for MBAs, John Wiley & Sons, New York 2002, s. 110–114.

Czy znamy kryteria ustalania cen na rynku, na który miałby być ustalony produkt?

Czy posiadamy doświadczenie w komercjalizacji?

Czy oszacowaliśmy zasoby niezbędne do przeprowadzenia procesu komer-cjalizacji?

Czy jesteśmy w stanie samodzielnie przeprowadzić komercjalizację? Jakich partnerów potrzebujemy, aby skomercjalizować nową technologię? Czy posiadamy odpowiednie zasoby wystarczające do przeprowadzenia procesu komercjalizacji?

Czy rozważyliśmy możliwości i zasady ochrony własności intelektualnej? Na etapie koncepcji instytucje lub przedsiębiorstwa zastanawiające się nad komercjalizacją swoich wyników badań naukowych lub innowacji stoją przed kilkoma istotnymi decyzjami, które wpłyną na to, czy proces ten będzie miał miejsce i w jakim kształcie będzie się odbywał. Ponieważ z wprowadzaniem nowych technologii na rynek wiąże się duże ryzyko, toteż w celu weryfikacji decyzji o podjęciu się komercjalizacji właściciele wyników badań naukowych, technologii lub innowacji powinni w pierwszej kolejności przyjrzeć się takim kwestiom, jak:

• wartość komercyjna i ekonomiczna nowej technologii, • stan i możliwości ochrony własności intelektualnej,

• dostępność zasobów niezbędnych do rozwoju nowej technologii oraz możliwości ich pozyskania.

Wiedza na temat tych aspektów ułatwi podjęcie świadomej decyzji o wej-ściu lub nie w kolejne etapy procesu komercjalizacji.