W październiku 2011 roku Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki była organizatorem seminarium Rektorów-Komendantów europejskich uczelni wojskowych EMACS, w którym udział wzięło dziesięć delegacji zagranicznych z całej Europy: Austrii, Grecji, Portugalii, Francji, Szwecji, Czech, Litwy, Estonii, Słowenii i Belgii.
Głównym punktem obrad była próba określenia możliwości zacieśnienia współ-pracy między uczelniami wojskowymi, szczególnie na płaszczyźnie wymiany studentów wojskowych oraz kadry i pracowników naukowo-dydaktycznych. Celem takiej współpra-cy miałoby być wypracowanie wspólnych, międzynarodowych modułów, a w przyszło-ści, być może, całych programów kształcenia kandydatów na oficerów. Uczestnicy semi-narium przedstawili oferty swoich uczelni w zakresie kursów organizowanych dla zagra-nicznych uczestników oraz propozycje wymiany pracowników naukowych i wykładow-ców, szczególnie przy wsparciu oraz wykorzystaniu możliwości, jakie stwarza Program LLP Erasmus.
Dwudniowe obrady zakończone zostały rekomendacjami w zakresie zweryfiko-wania możliwości przygotozweryfiko-wania wspólnego projektu mającego na celu opracowanie oraz realizację programu kształcenia dla studentów wojskowych przy wsparciu funduszy europejskich.
Przegląd dostępnych programów pomocowych, które umożliwiłyby realizację przedsięwzięć z udziałem partnerów z różnych krajów Europy w zakresie edukacji aka-demickiej, jednoznacznie wskazał na zasadność realizacji tego typu projektów edukacyj-nych przy wykorzystaniu funduszy dostępedukacyj-nych w Programie LLP (Lifelong Learning Programme).
Lifelong Learning Programme to program Unii Europejskiej w dziedzinie eduka-cji i doskonalenia zawodowego przewidziany na lata 2007-2013. Celem programu jest rozwój różnych form uczenia się przez całe życie poprzez wspieranie współpracy między systemami edukacji i szkoleń w krajach w nim uczestniczących. Program ma się
Tomasz Głuszczak – wykładowca w Wydziale Nauk o Bezpieczeństwie Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych
czynić do podnoszenia jakości i zwiększenia atrakcyjności szkolnictwa i kształcenia za-wodowego w Europie1.
Działania realizowane w ramach Programu w latach 2007-2013 zorientowane są na rozwijanie i wspieranie wymiany, współpracy i mobilności pomiędzy systemami kształcenia i szkoleń, tak by stały się one światowym wzorcem jakości zgodnie z celami strategii lizbońskiej. Nadrzędnym celem programu jest rozwój Wspólnoty jako społe-czeństwa opartego na zaawansowanej wiedzy, charakteryzującego się stałym rozwojem gospodarczym, większą liczbą miejsc pracy, lepszymi miejscami pracy oraz większą spójnością społeczną.
Aby osiągnąć ten ogólny cel, w ramach programu realizowane są następujące cele szczegółowe dotyczące uczenia się przez całe życie w Unii Europejskiej (UE):
- przyczynianie się do rozwoju uczenia się przez całe życie na wysokim po-ziomie, a także propagowanie osiągania jak najlepszych wyników, innowacji oraz europejskiego wymiaru systemów nauczania i praktyki;
- wspieranie realizacji europejskiego obszaru uczenia się przez całe życie;
- wspieranie poprawy jakości, atrakcyjności i dostępności ofert w zakresie uczenia się przez całe życie;
- wzmocnienie wkładu uczenia się przez całe życie w spójność społeczną, ak-tywne obywatelstwo, dialog międzykulturowy, równość kobiet i mężczyzn oraz samorealizację;
- pomoc we wspieraniu kreatywności, konkurencyjności, szans na zatrudnienie oraz rozwoju ducha przedsiębiorczości;
- przyczynianie się do zwiększonego uczestnictwa w uczeniu się przez całe ży-cie osób w każdym wieku, w tym osób o szczególnych potrzebach edukacyj-nych oraz grup najmniej uprzywilejowaedukacyj-nych;
- propagowanie nauki języków obcych i różnorodności językowej;
- wspieranie tworzenia zasobów opartych na TIK (technologie informacyjno-komunikacyjne);
- wzmacnianie roli uczenia się przez całe życie w tworzeniu poczucia obywa-telstwa europejskiego opartego na poszanowaniu wartości europejskich, a także zachęcaniu do tolerancji i szacunku dla innych narodów i kultur;
- wspieranie współpracy w zapewnianiu wysokiej jakości we wszystkich dzie-dzinach edukacji i szkoleń;
- poprawa jakości nauczania poprzez zachęcanie do jak najlepszego wykorzy-stywania wyników, innowacyjnych produktów i procesów oraz wymiany do-brych praktyk2.
Cały Lifelong Learning Programme podzielony został na sześć podprogramów.
Wśród nich znajduje się Program LLP Erasmus zorientowany na wsparcie edukacji na poziomie szkolnictwa wyższego poprzez promocję idei mobilności edukacyjnej, jak i wspólnej realizacji programów kształcenia.
1 http://www.llp.org.pl/ z dnia 18.02.2013 r.
2 http://europa.eu/legislation_summaries/education_training_youth/general_framework/c11082_pl.htm
Uczelnie o rodowodzie wojskowym posiadają specyficzne programy kształcenia, które oprócz przedmiotów z przypisanymi punktami ECTS oraz realizujących treści pro-gramowe dla danego kierunku studiów, posiadają także moduły specjalistycznych zajęć wojskowych, w trakcie których przyszli oficerowie rozwijają swój warsztat praktyczny.
Z uwagi na fakt, iż każda z uczelnia posiada swoją odrębną specyfikę kształcenia (chociażby ze względu na różnice w systemach obronności czy uzbrojenia poszczegól-nych państw), próba integracja programów i wspólnego kształcenia studentów wojsko-wych powinna rozpoczynać się na poziomie pojedynczych modułów szkoleniowojsko-wych, któ-rych ukończenie umożliwi studentom z różnych krajów zdobycie tych samych umiejętno-ści i kwalifikacji.
Celem programów kształcenia dla kandydatów na oficerów jest nie tylko przygo-towanie ich do roli dowódców, ale także nauczenie ich współdziałania w międzynarodo-wym środowisku, ze szczególnym uwzględnieniem ich udziału w misjach pokojowych i stabilizacyjnych, jak również współpracy z przedstawicielami innych narodowości w ramach europejskich i światowych struktur wojskowych. Kwestia ta jest, i powinna być, szczególnie istotna dla państw Europy Środkowej, które są jednymi z najmłodszych członków międzynarodowych organizacji woskowych.
Mając na uwadze powyższe, WSOWL zainicjowała opracowanie i późniejszą rea-lizację wspólnego modułu kształcenia dla międzynarodowej grupy studentów wojsko-wych, prowadzonego przez dydaktyków reprezentujących różne państwa i specjalności.
Tematyka kursu obejmuje współdziałanie i realizację międzynarodowych operacji poko-jowych.
Realizacja przedmiotowego projektu przy wsparciu funduszy UE możliwa jest dzięki jednemu z poddziałań Programu LLP Erasmus – projektom typu Kurs Intensywny.
Kurs intensywny (IP - Intensive Programme) programu Erasmus to krótki cykl za-jęć dydaktycznych przygotowany przez nauczycieli akademickich z uczelni uczestniczą-cych w programie dla grupy studentów tych szkół wyższych. Projekt typu kurs intensyw-ny powinien być przygotowaintensyw-ny co najmniej przez 3 uczelnie/instytucje z co najmniej 3 krajów uczestniczących w programie Erasmus, przy czym co najmniej jedna z uczelni musi być zlokalizowana w kraju członkowskim UE. W kursie powinno uczestniczyć od 10 do 60 studentów. Kurs intensywny może trwać minimalnie 10 kolejnych dni zajęć dydaktycznych związanych z tematyką kursu (minimalnie 6 godzin zajęć każdego dnia), a maksymalnie 6 tygodni.
W marcu 2012 roku WSOWL, jako lider partnerstwa powołanego na rzecz wspól-nej realizacji projektu o wymiarze edukacyjnym, złożyła wniosek o dofinansowanie kursu intensywnego pt. „Peace Support Operations as a Challenge for EU and International Community - Developmental Course for Military Students”. Projekt ten zyskał wysoką ocenę merytoryczną i zgodnie z decyzją Narodowej Fundacji Systemu Edukacji – insty-tucji pełniącej w Polsce rolę Agencji Narodowej Programu Erasmus – został skierowany do dofinansowania. Realizacja przedmiotowego projektu, jak i samego kursu przewidzia-na jest przewidzia-na przełomie czerwca i lipca 2013 r. Działania związane z przygotowaniem mery-torycznym i organizacyjnym całego przedsięwzięcia rozpoczęły się w listopadzie 2012 roku od spotkania Koordynatorów projektu z poszczególnych uczelni partnerskich.
Projekt złożono w partnerstwie 4 instytucji szkodnictwa wyższego, w skład które-go oprócz WSOWL weszły następujące uczelnie3:
1. General Jonas Zemaitis Military Academy of Lithuania z Litwy;
2. University of Defence z Czech;
3. Armed Forces Academy of General Milan Rastislav Stefanik ze Słowacji.
Celem kursu jest rozwijanie wzajemnego zrozumienia, wiedzy i umiejętności przyszłych oficerów państw członkowskich Unii Europejskiej, dotyczących międzynaro-dowej współpracy w ramach wojskowych operacji pokojowych i zadań wypełnianych w międzynarodowych sztabach wojskowych. Dodatkowo efektem końcowym realizacji kursu ma być opracowanie wytycznych dla spójnych programów kształcenia w zakresie wojskowych operacji pokojowych i wzmocnienie współpracy pomiędzy instytucjami szkolnictwa wojskowego.
W kursie intensywnym udział weźmie grupa 41 studentów (12 z Polski, 12 z Czech, 12 z Litwy oraz 5 ze Słowacji). Zajęcia prowadzić będzie 13 nauczycieli akademickich reprezentujących 4 instytucje szkolnictwa wojskowego – 5 dydaktyków z Polski, 5 z Czech, 5 z Litwy oraz 1 ze Słowacji.
Kurs obejmie realizację 121 godzin szkoleniowych prowadzonych zarówno w formie wykładów, jak również warsztatów i ćwiczeń, zajęć praktycznych, gier symula-cyjnych i ćwiczeń terenowych. Wykorzystywane w trakcie realizacji zajęć metody dydak-tyczne mają na celu aktywizację studentów oraz zaangażowanie ich w ćwiczenie umiejęt-ności praktycznych. Położenie szczególnego nacisku właśnie na rozwijanie umiejętumiejęt-ności praktycznych i wspólne rozwiązywanie problemów ma na celu możliwie kompleksowe przygotowanie studentów do wykonywania zadań stawianych przed nimi w trakcie misji pokojowych.
Równie ważnym efektem realizacji zajęć w proponowanej formie jest rozwój kompetencji sprzyjających efektywnej współpracy i skutecznemu funkcjonowaniu w międzynarodowym środowisku. Służyć temu będzie między innymi praca w grupach składających się ze studentów reprezentujących różne kraje i wspólne rozwiązywanie przez nich problemów stawianych przez prowadzących.
Kurs składał się będzie zarówno z części teoretycznej (wykłady, warsztaty, praca w grupach), jak i praktycznych zajęć w terenie – realizowanych na obiektach wojsko-wych WSOWL.
Po wykładach wprowadzających w tematykę kursu studenci rozwiązywać będą praktyczne problemy podczas pracy w międzynarodowych grupach, a następnie zaprezen-tują efekty swojej pracy na sesjach plenarnych. Ponadto przeprowadzone zostanie szkole-nie praktyczne w zakresie obejmującym podstawowe umiejętności wojskowe przydatne w czasie misji pokojowych, takie jak nawigacja lądowa, czytanie map, obsługa urządzeń GPS i urządzeń komunikacyjnych itp.
Udział studentów w 121 godzinach szkolenia ma przyczynić się do realizacji na-stępujących efektów kształcenia:
- zrozumienia Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej;
3
- poszerzenia wiedzy studentów związanej z zadaniami występującymi w ope-racjach wsparcia pokoju prowadzonych przez UE;
- rozwijania umiejętności niezbędnych do pracy w wielonarodowym środowi-sku wojskowym;
- rozszerzania podstawowych umiejętności potrzebnych w trakcie wojskowych operacji pokojowych;
- zwiększenia wzajemnego zrozumienia wśród przyszłych oficerów państw Unii Europejskiej, którzy będą pracować w środowisku międzynarodowym;
- rozwijania wśród uczestników znajomości wojskowego języka angielskiego.
Realizacja przedmiotowego kursu intensywnego przez 41 studentów wojskowych (w opisanym powyżej zakresie) ma na celu umożliwienie przedstawicielom uczelni woj-skowych czynny udział w mobilności międzynarodowej w celu podnoszenia swoich kompetencji i kwalifikacji. Wspólne opracowanie i realizacja kursu w partnerstwie 4 uczelni wojskowych z Europy Środkowej w obszarze wojskowych operacji pokojowych pozwoli na wypracowanie spójnych standardów edukacji i szkolenia w tym obszarze, co w przyszłości zaowocować może stworzeniem zintegrowanych programów studiów i szkoleń skierowanych do podchorążych.
Jednym z celów zawiązanego partnerstwa europejskich uczelni wojskowych jest także ujednolicenie edukacji i szkolenia przyszłych oficerów, tak by mogli oni w transpa-rentny sposób podnosić swoje kwalifikacje w zakresie operacji pokojowych m.in. poprzez realizację wspólnych modułów zajęć i wypracowanie spójnych efektów kształcenia za-wodowego żołnierzy w zakresie operacji pokojowych.
Dzięki wspólnemu uczestnictwu w kursie studenci wojskowi będą mieli szansę nauczyć się i wypracować jednolite schematy i standardy postępowania w wojskowych operacjach pokojowych. Dodatkowym efektem realizacji programu będzie wymiana wie-dzy, doświadczeń i najlepszych praktyk związanych z uczestnictwem poszczególnych krajów w misjach pokojowych prowadzonych pod egidą UE, NATO i ONZ.
INTERNATIONAL PROGRAMMES – A PROJECT ‘PEACE SUPPORT OPERATIONS AS A CHALLENGE FOR EU AND IN-TERNATIONAL COMMUNITY – DEVELOPMENTAL COURSE
FOR MILITARY STUDENTS’
Summary
The presentation introduces the way of the Erasmus programme conducted in the Military Acad-emy of Land Forces. MALF academic partners in Erasmus programme have been introduced as well as a current state of cooperation and accomplishment of students’ exchange programme.
Furthermore, the didactic offer for the next year has been presented. Moreover, MALF proposed for all partners to establish a consortium involving at least 3 participating institutions for organi-sation of an intensive course for international military students ‘Peace Support Operations as a Challenge for EU and International Community - Developmental Course for Military’.