Mój artykuł pragnę rozpocząć od słów Immanuela Kanta, które w idealny sposób wpisują się w tło tematyczne publikacji: Człowiek staje się człowiekiem tylko poprzez edukację. Jest tym, kim stworzyło go jego wychowanie.
Harmonijny rozwój i formowanie oficera-obywatela i patrioty jest priorytetem całego systemu kształcenia i wychowania przyszłego fachowcy na uczelni wojskowej.
Wśród składników takiego systemu znajdują się: wychowanie psychiczne, zawodowe, prawne, ekologiczne, ekonomiczne, estetyczne, fizyczne i moralne w ich ścisłym powiązaniu. Każdy z tych składników ma swoje własne cele i treść. Kształcenie moralne w systemie kształcenia przyszłych oficerów jest kluczowe, ponieważ formuje orientację motywacyjną rozwoju osobowości. Wartości moralne, koncepcje, idee i przekonania są zaplanowane w taki sposób, by wspierać rozwój moralny, wyrażanie potrzeb, ocen, dokonywać i wyrażać kierunek rozwoju duchowego osobowości, tworzyć ostatecznie stereotyp dynamiczny zachowania moralnego.
Oceniając zadania w tym zakresie, jesteśmy przekonani, że dążenia duchowe, ideały, zasady, standardy moralności należą nie tak do zakresu działania interesów oficera, jak do zakresu jego wartości.
Zachęty i przyczyny działalności oficera otrzymują dalszy rozwój: potrzeby przekształcone w interesy przekształcają się w wartości.
Proces nauczania i wychowania podchorążych i słuchaczy na Akademii ma na celu formowanie moralnych i etycznych wartości przyszłego oficera, jego potencjału duchowego jako dynamicznego modelu zachęt i motywów jego zachowania oraz kultury w społeczeństwie i środowisku wojskowym.
Skutkiem tej działalności będzie, naszym zdaniem powstanie odpowiedniego poziomu kultury moralnej i etycznej jako wskaźnika rozwoju oficera, wskazującego na rozległość i głębokość wiedzy danej osoby, jej zachowanie, duchowość, szacunek wobec ludzi, umiejętność porozumiewania się i stabilną pozycję społeczną.
Podstawowe kategorie etyczne i moralne oficera Sił Zbrojnych Ukrainy są zdefiniowane w Kodeksie honoru oficera Sił Zbrojnych Ukrainy, wydanego na podstawie rozporządzenia Ministra Obrony Ukrainy w roku 1999.
Pavlo Tkaczuk – profesor, generał dywizji, Komendant Akademii Wojsk Lądowych Sił Zbrojnych
Można je podzielić na trzy podstawowe kategorie: wartości moralne, tradycje wojskowe, funkcjonowanie w środowisku wojskowym i w społeczeństwie.
Wśród wartości moralnych istnieją, takie jak:
Ojczyzna;
Lojalność i przywiązanie do Ojczyzny;
Obowiązek;
Honor;
Uczciwość.
Oprócz tego na kształtowanie sylwetki oficera istotny wpływ mają takie elementy jak:
tradycje wojskowe;
miejsce w społeczeństwie;
służba na rzecz społeczeństwa;
zasady duchowe;
niezawodność;
dyscyplina i inicjatywa;
prowadzenie podwładnych za sobą;
troska o podwładnych;
duch rycerski;
wzór dla podwładnych;
unikanie polityki.
Na poziomie wartości moralny portret oficera Sił Zbrojnych Ukrainy jest określony. Realizacja praktyczna danych wymagań, które dotyczą formowania harmonijnej osobowości obywatela swojego państwa, jego fachowego i moralnego obrońcy odbywa się w toku bieżącej działalności wojsk.
Zasady podstawowe tej praktyki, fundament oraz trzon osobowości oficera są kształtowane, oczywiście, na uczelni wojskowej.
Tym się kieruje każdy wykładowca, oficer, każdy specjalista Akademii Wojsk Lądowych, określając swoje przeznaczenie oraz miejsce w systemie szkolenia, nauczania i wychowania przyszłego oficera Sił Zbrojnych Ukrainy.
Naszym zdaniem, niezbędny poziom wpływu moralno-etycznego na świadomość podchorążych ma być zapewniony na uczelni wojskowej przez wykładowców, wychowawców, dowódców poprzez przestrzeganie następujących wymagań i norm:
uważny odbiór każdego podchorążego, a także całego zespołu grupy bez jakichkolwiek uprzedzeń;
wymagający stosunek do podchorążych, troska o to, żeby podchorążowie dążyli do samodoskonalenia, sprzyjanie procesom skierowanym na formowanie pozycji obywatelskiej;
wytrzymałość i zrównoważenie, życzliwość i, w pewnym stopniu, nieformalność w dialogu z podchorążymi, partnerstwo, zaufanie i tolerancyjność;
moralna odpowiedzialność za stosunki wzajemne, które powstają pomiędzy podchorążymi, stymulowanie pozytywnych przejawów osobowości,
zapewnienie podstawy motywacyjnej w procesie udoskonalenia moralnego i etycznego;
optymizm pedagogiczny, aktywna pozycja życiowa wykładowcy i oficera;
negatywny stosunek do amoralności, osobisty przykład wykładowcy, oficera.
Zdolności komunikacyjne oficera na poziomie zarządzania albo kierowania rocznikiem pozwalają regulować stosunki między osobami, które wymagają twórczego podejścia do różnych form dialogu z podchorążymi, sprzyjają przejawieniu u nich takich cech ludzkich jak honor, wolność, poszanowanie, wspierają indywidualność każdego podchorążego.
Zgodnie z normami kształtowane są podstawowe kierunki pracy wykładowców, wychowawców, dowódców w zakresie wychowania moralnego przyszłych oficerów na Akademii Wojsk Lądowych. Wśród nich należy wymienić:
przekazywanie prospołecznej wiedzy podchorążym niezbędnej do kształtowania ich postawy moralnej;
tłumaczenie im ich znaczenia społecznego oraz znaczenia służby wojskowej, jej charakterystyki pozytywnej i negatywnej;
stymulowanie motywacji podchorążych do doskonalenia moralnego;
wykorzystanie wpływu wychowawczego, zgodnie z osiągniętym poziomem moralnej dojrzałości podchorążych;
badanie i używanie do celów edukacyjnych indywidualnych cech podchorążych, wyników wpływu myślenia zespołowego oraz zdrowego klimatu społecznego i psychologicznego w danej grupie;
wykorzystanie potencjału duchowego i moralnego różnorodnych organizacji społecznych, jak na przykład Rady oficerów, Rady sierżantów, Rady matek podchorążych, organizacji kombatanckich w celu moralnego wychowania przyszłych oficerów.
Podsumowując, chciałbym zwrócić uwagę, że podstawowe zadanie aktualnie polega na formowaniu u podchorążego ideału etycznego.
Podstawowa funkcja ideału etycznego osobowości polega na tym, żeby być wzorcem w działalności, myśleniu, zachowywaniu. Dlatego ideał etyczny, dzięki swojej naturze i funkcjom może stać się środkiem wychowania podchorążych, ich orientacją na najlepsze wzorce społeczne w indywidualnej działalności i zachowaniu.
Harald GELL