Istnieją trzy podstawowe rodzaje komórek organizacyjnych m.st. Warszawy. Są nimi: biura, Urząd Stanu Cywilnego i wydziały dla poszczególnych dzielnic21.
Wyróżnia się 36 różnych biur przydzielonych do poszczególnych spraw lub orga-nów miasta. Jedno z nich jest bezpośrednio związane z bezpieczeństwem – Biuro Bezpie-czeństwa i Zarządzania Kryzysowego (oznaczane symbolem „ZK”). Poza nim pięć biur ma ścisły, lecz nie bezpośredni związek z bezpieczeństwem i są to: Biuro Kultury (KU), Biuro Ochrony (BO), Biuro Ochrony Środowiska (OŚ), Biuro Polityki Społecznej (PS) oraz Biuro Polityki Zdrowotnej (PZ)22.
Istnieje zbiór zadań, które każde z biur, niezależnie od jego specyfiki, powinno wy-konać. Łącznie jest ich dziewięć i przedstawiają się następująco:
1. Realizacja zadań leżących w zakresie działania biura w sposób terminowy oraz wła-ściwy.
2. Przygotowanie propozycji dotyczącej zakresu działania do projektu budżetu. 3. Opracowanie analiz i innych opracowań dotyczących sfery działania biura. 4. Przygotowywanie sprawozdań z działalności biura.
5. Współpraca w kwestii koordynacji działań związanych z funkcjonowaniem urzędu z komórkami organizacyjnymi oraz Radą m.st. Warszawy i radami oraz zarządami jej dzielnic, prezydentem i jego zastępcami, a także z sekretarzem.
6. Przygotowywanie projektów dokumentów dotyczących spraw mieszczących się w zakresie działań biura.
7. Udostępnianie informacji publicznej.
8. Przygotowywanie projektów planów rzeczowo-finansowych dla inwestycji, które są prowadzone przez biuro.
9. Udział w postępowaniach w związku z udzieleniem zamówień publicznych23. Dodatkowo każdemu z biur zostały przydzielone zadania zgodne z jego specyfiką. W przypadku Biura Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego określa się cztery głów-ne zakresy działania biura i do każdego z nich przydziela się konkretgłów-ne zadania.
Pierwszym obszarem jest zarządzenie kryzysowe. W jego kompetencjach mieszczą się następujące grupy zadań: planowanie kryzysowe i przygotowanie planu reagowania (zarządzania) kryzysowego m.st. Warszawy, monitorowanie razem z analizą i oceną za-grożeń; obsługa dyżurów Centrum Zarządzania Kryzysowego (całodobowa) oraz ze-społu reagowania kryzysowego wraz z innymi zespołami powołanymi przez prezydenta miasta, których zadania są zgodne z działalnością biura; zadania związane z ochroną
21 Regulamin organizacyjny urzędu miasta stołecznego Warszawy, stanowiący załącznik do zarządzenia nr 312/2007 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 4 kwietnia 2007 r. w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Urzędu miasta stołecznego Warszawy, § 11.
22 Tamże, § 17.
przeciwpożarową i przeciwpowodziową; zadania z zakresu powszechnej samoobrony i obrony cywilnej24.
Kolejnym obszarem działalności są sprawy obronności. W tej kategorii biuro ma przede wszystkim za zadanie: koordynować realizację zadań związanych z planowaniem obronnym i operacyjnym na okres zewnętrznego zagrożenia państwa oraz w czasie woj-ny; prowadzenie rejestracji przedpoborowych i poboru oraz przygotowanie i realizacja przedsięwzięć z tym związanych; zajmowanie się sprawami dotyczącymi świadczeń na rzecz obrony (także osobistych i rzeczowych)25.
Następny jest obszar związany z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym. Wy-mienia się monitorowanie stanu zarówno bezpieczeństwa jak i porządku publicznego, a dodatkowo także przekazywanie informacji i wniosków prezydentowi; przygotowanie i realizacja projektów poprawy bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego; ob-sługiwanie Komisji Bezpieczeństwa i Porządku; realizacja zadań prezydenta związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa imprez masowych i zgromadzeń publicznych; wypeł-nianie zadań dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego26.
Ostatnią płaszczyzną działań Biura Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego jest utrzymywanie współpracy z Państwową Strażą Pożarną, Policją i terenowymi organa-mi adorgana-ministracji wojskowej oraz innyorgana-mi rządowyorgana-mi i pozarządowyorgana-mi instytucjaorgana-mi, jeśli taka współpraca przyczynia się do właściwej realizacji zadań biura27.
Ponadto, biuro jest środkiem utrzymywania nadzoru nad izbą wytrzeźwień w m.st. Warszawie, warszawską Strażą Miejską i Zakładem Obsługi Systemu Monitoringu28.
Pierwszym z pięciu biur nie mających bezpośredniego związku z bezpieczeństwem, jednak mieszczącym się w jego problematyce, jest Biuro Kultury. Naród nie może istnieć bez swojej kultury, dlatego jej zabezpieczenie można uznać za jeden z elementów ko-niecznych do zapewnienia istnienia państwa. Biuro Kultury zajmuje się m.in. pracą nad założeniami polityki kulturalnej Warszawy, sprawami związanymi z organizowaniem imprez kulturalnych, przyznawaniem stypendiów dla artystów oraz ludzi zajmujących się upowszechnianiem kultury. Ponadto stanowi nadzór nad licznymi teatrami, muze-ami i innymi jednostkmuze-ami związanymi z kulturą29.
Kolejne jest Biuro Ochrony, które zajmuje się przede wszystkim ochroną informacji niejawnych (także w systemach i sieciach teleinformatycznych), szkoleniem pracowni-ków w ich zakresie, a także ochroną fizyczną urzędu, opracowywaniem zasad
dotyczą-24 Zakresy działania biur, urzędu stanu cywilnego m.st. Warszawy oraz wydziałów dla dzielnic wchodzących w skład urzędów dzielnic, będące załącznikiem do Regulaminu organizacyjnego Urzędu m.st. Warszawy, § 5. 25 Tamże. 26 Tamże. 27 Tamże. 28 Tamże. 29 Tamże, § 17.
cych ochrony osób oraz mienia, opracowywaniem planu ochrony urzędu miasta oraz jego realizacji, opracowywaniem zasad ochrony przeciwpożarowej i dodatkowo nadzór nad ich przestrzeganiem. Dyrektor biura jest jednocześnie pełnomocnikiem do spraw ochrony informacji niejawnych. Częścią biura jest kancelaria niejawna. Posiada ona od-działy, które obejmują swoim zakresem odpowiednią dzielnicę, Biuro Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, a także Biuro Geodezji i Katastru30.
Trzecim biurem jest Biuro Ochrony Środowiska. Istnieje ścisły związek poziomu bezpieczeństwa mieszkańców Warszawy ze środowiskiem, w którym żyją. Biuro Ochro-ny Środowiska stawia szczególOchro-ny nacisk na szereg zadań związaOchro-nych z jego ochroną. Są to m.in.: prowadzenie spraw związanych z zarządzaniem środowiskiem, ochroną środo-wiska i gospodarki wodnej, prawem łowieckim, zakresem ustawy o ochronie przyrody, rybactwem śródlądowych (wody niezaliczone do wód żeglownych), współpracą z or-ganizacjami pozarządowymi, a także realizacja zadań związanych z gospodarowaniem odpadami, podejmowanie interwencji w związku ze stanem sanitarnym drzewostanu le-śnego. Dodatkowo za pomocą biura wykonuje się nadzór nad Miejskim Ogrodem Zoo-logicznym, Zarządem Oczyszczania Miasta, Zakładem Unieszkodliwiania Stałych Od-padów Komunalnych i schroniskiem dla bezdomnych zwierząt, a także gospodarstwem pomocniczym urzędu w postaci Miejskiego Laboratorium Chemicznego31.
Biuro Polityki Społecznej, które jest powiązane z bezpieczeństwem społecznym i so-cjalnym mieszkańców miasta wykonuje szereg zadań, do których zaliczyć należy: two-rzenie projektów strategii rozwiązywania problemów społecznych, analizę potrzeb oraz możliwości ich zaspokojenia w zakresie społecznym, monitorowanie przebiegu realizacji programów społecznych, pracę nad standardami usług socjalnych, realizację zadań wy-nikających z polityki prorodzinnej oraz związanych z pomocą niepełnosprawnym, a tak-że przeciwdziałaniem bezrobociu. Przy pomocy biura nadzoruje się Biuro Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Warszawie, Urząd Pracy w Warszawie, Warszawskie Centrum Kobiet, Zespół Żłobków m.st. Warszawy, Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie32.
Biuro Polityki Zdrowotnej wykonuje zadania powiązane ze stanem zdrowia miesz-kańców miasta. Są to: prowadzenie spraw związanych z nadzorem nad samodzielnymi publicznymi zakładami opieki zdrowotnej i przyznawaniem im dotacji, przygotowaniem i realizacją programów zdrowotnych, współpracą z organizacjami pozarządowymi; pro-wadzenie spraw z zakresu kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych, zapewnie-nia dostępu, w sytuacjach masowych zagrożeń życia i zdrowia, do pomocy medycznej, a także tworzenie projektów uchwał i innych dokumentów związanych z tworzeniem, likwidacją, podziałem, łączeniem i przekształcaniem samodzielnych publicznych
zakła-30 Tamże, § 20.
31 Tamże, § 21.
dów opieki zdrowotnej, powoływania i odwoływania rad społecznych przy nich funk-cjonujących33.
Dla zapewnienia poprawnego funkcjonowania wszystkich obszarów tak rozległego i zaludnionego miasta jak Warszawa, konieczny jest podział kompetencji na mniejsze, bardziej szczegółowe obszary. Pozwala to na odpowiednie skupienie się na konkretnym zagadnieniu oraz dobranie kadry, której wiedza i wykształcenie pozwoli wykonywać za-dania w sposób dokładny i poprawny. Wśród wielu biur podlegających urzędowi miasta, dużą część z nich da się powiązać w sposób bezpośredni lub pośredni z bezpieczeń-stwem, ponieważ tak samo jak działalność miasta, można je odnaleźć w każdej dziedzi-nie funkcjonowania gminy, a także życia jej mieszkańców.
Podsumowanie
Kwestia kompetencji poszczególnych podmiotów zarządczych m.st. Warszawy jest bar-dziej skomplikowana niż w przypadku innych miejsc w Polsce. Zazwyczaj na danym te-renie obowiązuje ustawa o samorządzie gminnym lub ustawa o samorządzie powiato-wym, w zależności od tego, czy mowa jest o gminie, czy o powiecie.
Istnieją też miasta na prawach powiatu. W ich przypadku podlegać będą obydwu tym ustawom. Warszawa jest o tyle bardziej skomplikowanym przypadkiem, że przez rolę stolicy państwa obowiązuje ją też trzecia ustawa: ustawa o ustroju m.st. Warszawy, która narzuca na nią dodatkowe zadania związane ze stołeczną naturą miasta. W konse-kwencji miasto to ma nie dwoisty, lecz troisty charakter.
Ten charakter Warszawy można odnaleźć we wszystkich płaszczyznach jej funkcjo-nowania. Dodatkowym czynnikiem jest wielkość miasta, która narzuca dość rozbudo-wany urząd. Niemożliwym byłoby funkcjonowanie tylko jednego urzędu na jej terenie. Z tego powodu każda dzielnica ma swój oddział urzędu miasta. Wymaga to jednak pew-nego ujednolicenia, które zapewnia regulamin organizacyjny Urzędu m.st. Warszawy. Dodatkowo urząd miasta zaopatrzony został w szereg biur, między które podzielone zo-stały zadania zgodnie z kategoriami, np. środowisko, opieka zdrowotna, kultura itp.
Łatwo więc zauważyć stopień skomplikowania spowodowany nie tylko mnogością przepisów prawa dotyczących miasta, ale także będący pewnego rodzaju pochodną jego wielkości, gęstości zaludnienia oraz funkcji, którą pełni, a co za tym idzie, zwiększoną liczbą zadań do wypełnienia.
dzenia nr 312/2007 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 4 kwietnia 2007 r. w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Urzędu miasta stołecznego Warszawy. 3. Ustawa z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. z 2002 r. Nr 62 poz.
558).
4. Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 1998 r. Nr 91 poz. 578).
5. Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 1990 r. Nr 16 poz. 95 z późn. zm.).
6. Ustawa z 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2002 r. Nr 41 poz. 361).