Multimedia w edukacji

W

epoce spo³eczeñstwa informacyjnego podstawowym zasobem produkcyjnym staje siê informacja (wiedza), a nie jak do tej pory – praca zwi¹zana z wysi³kiem fi-zycznym. Rewolucja informatyczna sta³a siê zjawiskiem globalnym, wywieraj¹cym wp³yw tak¿e na kszta³cenie i wychowanie, które to stymuluj¹ skalê i jakoœæ ró¿no-rodnych przemian spo³eczno-ekonomicznych. Najwiêksz¹ szansê w tej mierze stwarza edukacja, która w najwiêkszym stopniu poprzez multimedia mo¿e przy-gotowaæ dzieci, m³odzie¿, a tak¿e doros³ych do korzystania z zupe³nie innych i no-wych mo¿liwoœci nauki i pracy. Wi¹¿e siê to niew¹tpliwie z multimediami, gdy¿ to one wzbogacaj¹ i uatrakcyjniaj¹ tradycyjnie rozumiany proces nauczania-uczenia

6 Por. J. Bednarek, Media w nauczaniu, Warszawa 2002, s. 47-57.

7 Por. J. Bednarek, Multimedia w kszta³ceniu, op. cit., s. 45-55.

8 J. Bednarek, Media w nauczaniu, op. cit., s. 79.

siê. Pe³ne i racjonalne wykorzystanie w edukacji nowych technologii jest podsta-wowym warunkiem innowacyjnoœci, postêpu i nowatorstwa⁹.

Bardzo wa¿nym zadaniem dla nauk o wychowaniu, dla szkó³ i innych instytucji naukowych i oœwiatowych, w których coraz powszechniej stosuje siê technologie informacyjne i multimedia, jest podejmowanie okreœlonych dzia³añ zwi¹zanych z przygotowaniem do pracy nowoczesnych nauczycieli, maj¹cych odpowiednie kompetencje technologiczne i predyspozycje komunikowania medialnego. Jed-nak¿e aby podj¹æ takie zadanie trzeba byæ przekonanym o tym, ¿e warto stosowaæ komunikacjê multimedialn¹ w edukacji. Wiedzieæ, ¿e jest to koniecznoœæ, a nie zbêdne obci¹¿anie pracy dydaktycznej nowinkami technologicznymi. Czy faktycz-nie tak jest?

Z badañ wynika, ¿e dziêki zastosowaniu technik multimedialnych uzyskuje siê wzrost efektywnoœci kszta³cenia, nauczania i dokszta³cania. Ponadto u osób ucz¹cych siê przy wykorzystaniu multimediów udaje siê utrzymaæ pe³n¹ koncen-tracjê uwagi przez œrednio 54 minuty, zamiast dotychczasowych 21 minut w na-uczaniu konwencjonalnym¹⁰. Zalety interakcyjnych – multimedialnych technik uczenia siê w ogólnoœci sprowadziæ mo¿na do kilku podstawowych rodzajów.

Dziêki zastosowaniu komunikacji multimedialnej w edukacji nastêpuje:

– skrócenie niezbêdnego czasu nauki, – lepsze rozumienie materia³u,

– lepsze efekty przy egzaminach koñcowych, – redukcja kosztów nauki¹¹.

Korzyœci wynikaj¹ce z nauczania z wykorzystaniem multimediów, w porówna-niu z konwencjonalnym nauczaniem grupowym, s¹ nastêpuj¹ce:

– skutecznoœæ nauczania jest o 56% wy¿sza, – rozumienie tematu jest o 50-60% wy¿sze,

– nieporozumienia przy przekazywaniu wiedzy s¹ o 20-40% rzadsze, – oszczêdnoœæ czasu wynosi 38-70%,

– tempo uczenia siê jest o 60% szybsze,

– zakres przyswojonej wiedzy jest o 25-50% wiêkszy¹².

Warto zatem, w kontekœcie skutecznoœci kszta³cenia multimedialnego, coraz czêœciej z niego korzystaæ. Czym jednak jest owo kszta³cenie?

„Kszta³cenie multimedialne bywa rozmaicie okreœlane w literaturze pedagogicznej.

Najczêœciej przyjmuje siê, ¿e jest to koncepcja realizacji procesu nauczania, uczenia siê lub samokszta³cenia, polegaj¹ca na kompleksowym stosowaniu funkcjonalnie dobranych tradycyjnych i nowoczesnych œrodków dydaktycznych (mediów)”¹³.

9 Por. ibidem, s. 86-89.

10Por. B. Steinbrink, Multimedia…, op. cit., s. 50.

11Por. ibidem, s. 51.

12Por.: J. Baniak, Podstawy kszta³cenia multimedialnego, w: M. Tanaœ (red.), Technolo-gia informacyjna w procesie dydaktycznym, Warszawa 2005, s. 17; E. Lewandowska-Tara-siuk, W teatrze prezentacji. O sztuce perswazji, Warszawa 2005, s. 140; G. £asiñski, Sztuka prezentacji, Poznañ 2000, s. 103; B. Steinbrink, Multimedia…, op. cit., s. 51.

13J. Baniak, Media w nauczaniu, op. cit., s. 91.

Tak rozumiane kszta³cenie multimedialne (tak¿e w odniesieniu do nauczania filo-zofii) charakteryzuje siê nastêpuj¹cymi cechami:

– w sferze psycho-dydaktycznej ucz¹cego siê nastêpuje zmiana stosunku emocjonalno-motywacyjnego do procesu uczenia siê, która jest zwi¹zana z do-stêpem do najatrakcyjniejszych Ÿróde³ wiedzy; nastêpuje zerwanie z przewag¹ s³owa mówionego i druku na korzyœæ wspó³wystêpowania wielu „jêzyków”, w tym jêzyka audiowizualnego; pojawia siê mo¿liwoœæ aktywizowania ucznia w procesie kszta³cenia multimedialnego, które zwi¹zane jest miêdzy innymi z wystêpowaniem wielu bodŸców;

– w sferze metodyki nauczania nastêpuje modyfikacja pracy nauczyciela, stwa-rzaj¹ca mo¿liwoœci bardziej kreatywnego podejœcia do nauczania; nauczyciel ma mo¿liwoœæ tworzenia w³asnego systemu materia³ów dydaktycznych;

– w sferze realizacyjnej procesu kszta³cenia, czyli doboru strategii nauczania-ucze-nia siê, dziêki multimedialnym systemom symulacji komputerowej i dostoso-waniu stylu uczenia siê do indywidualnego tempa przyswajania wiedzy, mo¿li-wa staje siê na przyk³ad indywidualizacja kszta³cenia¹⁴.

Powszechnie wiadomo, ¿e technika multimedialna daje wielkie mo¿liwoœci w zakresie udostêpniania dŸwiêku, tekstu, grafiki i animacji, ³¹cz¹c je w niespoty-kany dotychczas sposób. Prezentacje multimedialne mog¹ ukazywaæ praktyczne zastosowanie i mechanizm dzia³ania ró¿nych zjawisk, prze³amuj¹c schemat wy-wodu pe³nego terminów wysoce abstrakcyjnych i niezrozumia³ych dla wiêkszoœci uczniów i sporej czêœci studentów. Zastosowanie multimediów stymuluje uczniów i studentów do poszerzania wiedzy, gdy¿ jest ona podawana w bardziej atrakcyjnej formie i – poprzez pogl¹dowoœæ – bardziej zrozumia³a¹⁵.

Wyniki stosowania i badania skutecznoœci multimedialnych œrodków wspo-magaj¹cych nauczanie dowodz¹, ¿e ich wykorzystanie przynosi wyraŸn¹ poprawê efektywnoœci nauki i dzia³ania¹⁶. Osoby uczone z wykorzystaniem multimediów ucz¹ siê wiêcej w krótszym czasie. Wykazano, ¿e nauka z wykorzystaniem eduka-cyjnych aplikacji multimedialnych pozwala na opanowanie skomplikowanych partii materia³u dwukrotnie szybciej ni¿ tradycyjnymi metodami, a ponadto wia-domoœci s¹ znacznie lepiej przyswojone i zapamiêtane¹⁷.

14Por. J. Bednarek, Multimedia w kszta³ceniu, op. cit., s. 85-89.

15Por. ibidem, s. 153.

16„Dziêki wielotorowoœci przekazu i oddzia³ywaniu na wiele kana³ów percepcji mul-timedia umo¿liwiaj¹ zmniejszenie zniekszta³cenia procesu przetwarzania informacji, wp³ywaj¹ w znacz¹cy sposób na pobudzenie motywacji poznawczej i wywo³anie zain-teresowania, ukierunkowuj¹ ucznia na zdobycie, utrwalenie i ustrukturyzowanie infor-macji.

Wykorzystanie multimediów do opracowania nowego materia³u b¹dŸ samodzielnego wykonywania zadañ zachêca uczniów do poszukiwañ, uczy odpowiedzialnoœci za swoj¹ pracê, rozwija umiejêtnoœci formu³owania, analizowania i rozwi¹zywania problemów o ró¿-nym stopniu trudnoœci”, S. Krzyœka, Komunikacja multimedialna w edukacji filozofii i ety-ki, „Zeszyty Filozoficzne” 2009, nr 14-15, s. 188.

17Por. G. £asiñski, Sztuka prezentacji, op. cit., s. 103-104.

„Nowe technologie maj¹ zasadniczy wp³yw na zmiany w przygotowaniu i realiza-cji zajêæ dydaktycznych. Inne wobec tego s¹ zadania zarówno nauczycieli akade-mickich realizuj¹cych ten proces, jak i samych studentów. […] Przewartoœciowa-niu ulegaj¹ cele, treœci, metody, formy i zasady realizacji procesu dydaktycznego.

Modyfikacji pod wp³ywem komputeryzacji i wizualizacji uleg³a tak¿e kontrola i ocena”¹⁸.

W dokumencie przez homo symbolicus do homo universus (Stron 85-88)