Jeden naród o wielu twarzach

Kwestie etniczne w Tajlandii nigdy nie stanowiły tak istotnego problemu, jak miało i ma to miejsce w innych krajach regionu. Nigdy nie stały się też one zarzewiem wewnętrznego konfl iktu na wielką skalę tak jak w sąsiedniej Malezji czy Birmie². Zdecydowana większość ludów zamieszkujących w granicach współczesnej Tajlan-dii wywodzi się zresztą z bardzo podobnego pnia kulturowego. Trudno byłoby się doszukiwać u ludów żyjących w dawnych państwach tajskich Sukhotai, Ayutthayi czy wreszcie w Syjamie jakiejkolwiek etnicznej tożsamości. W tajskich królestwach od stuleci zamieszkiwały obok siebie ludy o bardzo różnym pochodzeniu oraz od-miennej tradycji kulturowej i językowej – Birmańczycy, Monowie, Khmerzy, Lao-tańczycy czy Malajowie. Do XIX wieku, a zatem do czasu przybycia zachodnich ko-lonizatorów, jak już wspomniałem, geografi czna perspektywa dotycząca stosunków międzypaństwowych w Azji Południowo-Wschodniej pozostawała całkowicie nie-znana. Miejscowej ludności obce były też idee nacjonalizmu i etniczności – przynaj-mniej w tym sensie, w jakim były już wówczas pojmowane przez Europejczyków³. Ale potrzeba sprostania konkurencji zachodnich mocarstw wymagała pilnej moder-nizacji kraju, w tym przejmowania obcych wzorców politycznych i upodabniania systemu społecznego do europejskich metropolii. To właśnie wówczas rozpoczęto promowanie haseł mających na celu zjednoczenie wszystkich poddanych w jedną i niepodzielną wspólnotę narodową⁴.

1 W niniejszej pracy do transkrypcji nazw tajskich, z nielicznymi wyjątkami nazw własnych i na-zwisk, wykorzystałem anglosaski system transkrypcji fonetycznej języka tajskiego, zgodny z suplemen-tem do pracy: Phraya Anuman Rajadhon, The Nature and Development of the Thai Language, Fine Arts Department, Bangkok 1963, ss. 32–36. W wypadku nazw chińskich stosuję klasyczną formę romanizacji hanyu pinyin.

2 Na różny poziom dynamiki konfl iktów etnicznych w Azji Południowo-Wschodniej zwracają uwa-gę m.in.: Kusuma Snitwongse, Scott W. Thompson, Ethnic Confl icts in Southeast Asia, Institute of Sout-heast Asian Studies, Singapore 2005, ss. vii–xi; Michael E. Brown, Sumit Ganguly, Government Policies and Ethnic Relations in Asia and the Pacifi c, Harvard University Press, Cambridge 1997, ss. 510–515.

3 Thongchai Winichakul, Siam Mapped: A History of the Geo-Body of a Nation, University of Ha-waii Press, Honolulu 1994, ss.1–20; Jacob I. Ricks, National Identity and the Geo-Soul: Spiritually Map-ping Siam, „Studies in Ethnicity and Nationalism”, 8/2008, ss. 120–141; Fee Kian Kwen, Rajah Ananda, The Ethnic Mosaic, [w:] Evans Grant (red.), Asian Cultural Mosaic: An Anthropological Introduction, Prentice Hall, Singapore 1993, ss. 5–9.

4 Damodar R. Sardesai, Southeast Asia: Past & Present, Westview Press, San Francisco 1997, ss. 17–46.

Motywy i techniki działania władz w tej materii zmieniały się wraz z upływem czasu. Początkowo budowa państwa narodowego miała gwarantować utrzymanie suwerenności kraju w epoce ekspansji europejskich potęg kolonialnych w Azji Po-łudniowo-Wschodniej⁵. Wiele reform o charakterze administracyjnym, religijnym czy edukacyjnym, zapoczątkowanych w latach 90. XIX wieku za panowania króla Chulalongkorna, stopniowo prowadziło do likwidacji wszelkich przejawów lokalnej autonomii politycznej czy kulturowej i stworzenia scentralizowanego organizmu po-litycznego⁶. Na początku XX wieku na fali trwającej debaty nad tajską tożsamością narodową wypracowano zręby ideologiczne tajskiego nacjonalizmu, którego osią miało się stać poczucie przynależności do wspólnoty narodowej oraz wierność insty-tucjom monarchii i buddyzmowi⁷. Kolejny etap rozpoczął się w latach 30. Pod rząda-mi marszałka Phibuna Songkhrama zrząda-mieniono ofi cjalną nazwę państwa z etnicznie neutralnego Syjamu na Tajlandię – kraj etnicznych Tajów. Następne dziesięciolecia pod rządami wojskowych i biurokratycznych reżimów upływały na konfrontacji pań-stwa z licznymi zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi, co przyspieszało tylko asymilacyjną politykę wobec „obcych”⁸.

Być może właśnie ze względu na kierunek obranej polityki w Tajlandii do nie-dawna właściwie nie toczył się otwarty dyskurs na temat złożonej mozaiki rasowej, kulturowej i religijnej zamieszkałych w królestwie ludów. Wczytując się w treść spisów powszechnych, nawet dziś odnieść można wrażenie, że kraj jest jednorod-ny etnicznie⁹. Wielu badaczy, zwłaszcza reprezentujących agendy rządowe, wciąż postępuje w myśl zaleceń politycznych, unikając zadawania wprost drażliwych py-tań dotyczących etnicznego samookreślenia. Co więcej, umieszczone w ankietach kategorie, takie jak „umiejętność mówienia po tajsku” czy „buddyzm”, zostały tak szeroko zdefi niowane, aby ukryć ewentualną różnorodność kulturową¹⁰.

5 Walter F. Vella, Dorothy Vella, Chaiyo! King Vajiravudh and the Development of Thai Nationalism, University Press of Hawaii, Honolulu 1978, ss.16–23.

6 Tej Bunnag, The Provincial Administration of Siam 1892–1915: The Ministry of the Interior under Prince Damrong Rajanubhab, Oxford University Press, Kuala Lumpur 1977, ss. 1–23.

7 Scott Barmé, Luang Wichit Wathakan and the Creation of a Thai Identity, Institute of Southeast Asian Studies, Singapore 1993, ss. 6–17.

8 Craig J. Reynolds, Introduction: National Identity and Its Defenders, [w:] tenże (red.), National Identity and Its Defenders: Thailand 1939–1989, Silkworm Books, Chiang Mai 1991, ss. 1–39.

9 Nawet ostatnio publikowane przez Narodowy Urząd Statystyczny raporty podkreślają, że blisko 99% mieszkańców stanowią „obywatele Tajlandii”, świadomie przemilczając wszelkie podziały etnicz-ne; 97% spośród nich posługuje się językiem tajskim, 95% zaś wyznaje buddyzm. The 2000 Population and Housing Census, http://web.nso.go.th/en/census/poph/tables_e.htm, 11.04.2010; Wijeyewardene Gehan, Ethnic Groups across National Boundaries in Mainland Southeast, Institute of Southeast Asian Studies, Singapore 1990; John K. Musgrave, Gerald C. Hickey, Frank M. LeBar, Ethnic Groups of Main-land Southeast Asia, University of Michigan Press, Ann Arbor 1986; Peter Kunstadter, ThaiMain-land: Intro-duction, [w:] tenże (red), Southeast Asian Tribes, Minorities and Nations, Princeton University Press, Princeton 1967, ss. 369–400; Minority Groups in Thailand, U.S. Government Printing Offi ce, Washing-ton 1970; James A. Matisoff, Linguistic Diversity and Language Contact, [w:] McKinnon John, Wanat Bhruksasri (red.), Highlanders of Thailand, Oxford University Press, Kuala Lumpur 1983, ss. 56–86.

10 W wielu badaniach przez lata celowo pomijano pytania, które wskazywać by mogły na poważ-niejsze zróżnicowanie narodu tajskiego. Brakuje w nich zdecydowanie analizy takich zmiennych, jak

Tajski krąg kulturowy 49

Istotnie ogromna większość mieszkańców kraju posługuje się językami należą-cymi do spokrewnionych z sobą grup należących do rodziny Dai (Tai)¹¹. Języki z tej grupy są używane nie tylko przez mieszkańców Tajlandii, ale także przez Szanów w Birmie oraz ludy plemienne w północnym Wietnamie i południowych Chinach.

W Tajlandii już od początku XX wieku polityką rządu stało się traktowanie wszyst-kich posługujących się różnymi językami z rodziny Dai jako etnicznych Tajów. Taka kwalifi kacja starała się celowo pominąć oczywisty fakt, iż poszczególne języki Dai znacznie różnią się od siebie, „standardowy tajski” zaś – ofi cjalny język urzędowy nauczany w szkołach w całym kraju – wywodzi się tylko z jednego z nich¹².

Etniczna różnorodność Tajlandii nie wynika jednak wyłącznie z różnic języko-wych. Współczesna tajska tożsamość narodowa została zbudowana na fundamencie dziedzictwa historycznego królestw Ayutthayi (1350–1767), Thonburi (1767–1782) i Bangkoku przy niemal zupełnym pominięciu innych alternatywnych tradycji pań-stwowych, z którymi są związane losy ziem współczesnej Tajlandii.

Źródłem znacznej różnorodności w społeczeństwie tajskim stała się też religia.

Nie chodzi tu jedynie o ostre podziały wyznaniowe związane z obecnością blisko 5-procentowej mniejszości muzułmańskiej na południu kraju czy licznych wspólnot chrześcijańskich i animistycznych na północy¹³. Choć ogromną większość mieszkań-ców Tajlandii stanowią wyznawcy buddyzmu theravada, tradycja i obrzędowość re-ligijna mieszkańców Równin Centralnych różni się znacznie od tradycji północy czy północnego wschodu. Podczas gdy buddyzm okolic Bangkoku ma swoje khmerskie korzenie, jego wyznawcy na północy odwołują się raczej do tradycji religijnej Birmy.

Mimo podjętego w połowie XIX wieku programu reform religijnych mających na celu ujednolicenie kanonu buddyjskiego lokalne zwyczajowe praktyki utrzymały się do dziś¹⁴.

Prócz różnych korzeni etnicznych, spuścizny historycznej oraz różnic językowych czy religijnych źródłem odmiennych tożsamości jest szeroko rozumiana kultura życia codziennego, manifestująca się chociażby w sposobie ubierania się czy odżywiania.

Podstawą wyżywienia wszystkich mieszkańców Tajlandii pozostaje ryż (khao). Dla znacznej ich części głównym uzupełnieniem diety opartej na ryżu są warzywa i ryby

język nauczony od rodziców, język, którym respondenci posługują się w domu, tradycja religijna domu rodzinnego, rodzinna pamięć o imigracyjnej przeszłości przodków czy o politycznej niezależności re-gionu, w której zamieszkują respondenci, bądź pamięć o dyskryminacji ze strony rządu w Bangkoku.

Larry Sternstein, A Critique of Thai Population Data, „Pacifi c Viewpoint”, 6/1965, ss. 15–38; Ralph Thomlison, Thailand Population: Facts, Trends, Problems, and Policies, Thai Watana Panich, Bangkok 1971; Völker Grabowsky, An Early Thai Census: Translation and Analysis, Institute of Population Stud-ies, Bangkok 1993, Chulalongkorn University, ss. 13–27.

11 O tajskich dialektach czytamy w: Marvin Brown, From Ancient Thai to Modern Dialects, Social Science Association of Thailand Press, Bangkok 1965.

12 Franklin Ng (red.), The Asian American Encyclopedia, t. V, Marshall Cavendish, New York 1995, ss.1454–1455.

13 Thailand. International Religious Freedom Report 2007, Bureau of Democracy, Human Rights and Labor, US Department of State, http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2007/90155.htm (15.12.2009).

14 Gary D. Bouma, Rod Ling, Douglas Pratt, Religious Diversity in Southeast Asia and the Pacifi c, Springer, Dordrecht 2010, ss. 119–123.

(pla) spożywane w najrozmaitszych formach – jako świeże, suszone, solone (plathu), w postaci sosu (nam pla) lub pasty (plara). Ryż ma jednak znaczenie szczególne.

Podobnie jak sąsiedzi z innych krajów Azji Południowo-Wschodniej wszyscy miesz-kańcy królestwa żywią przekonanie, że jest on nie tylko niezbędny do fi zycznego przetrwania, ale także stanowi źródło szczególnego duchowego pierwiastka, „witalnej esencji” (khwan). Ryż to jednak nie tylko wspólna dla wszystkich płaszczyzna sym-boliczna. Służy również do zaznaczania lokalnych odrębności. Ryż górski (khao doi) uprawiany na tarasowych polach był przez mieszkańców dolin uznawany za pożywie-nie barbarzyńców. Ryż kleisty (khao niao), przygotowywany w wyniku wielogodzin-nego procesu moczenia przed gotowaniem, był do niedawna wyłączną specjalnoś-cią ludzi z północnej i północno-wschodniej Tajlandii. Dla mieszkańców środkowej części kraju charakterystyczne jest spożywanie ryżu znanego też w Europie, a przez Tajów nazywanego ryżem „pańskim” (khao cak) lub ryżem „pięknym” (khao suai)¹⁵.

Przyjęcie szerokiej defi nicji „etniczności” obejmującej takie czynniki, jak rasa, religia, język czy dziedzictwo kulturowe, pozwala na dość łatwe wyodrębnienie roz-maitych regionalnych tożsamości w Tajlandii, które z czasem zyskiwały na znaczeniu.

Obecnie największą z grup zamieszkujących ten kraj stanowią spadkobiercy grupy etnicznej Tai-kadai – współcześnie nazywani najczęściej Środkowymi Tajami, Syjam-czykami lub etnicznymi Tajami¹⁶. Grupa ta od stuleci osiedlała się w dorzeczu rzeki Menam (Chaophraya), wokół współczesnego Bangkoku. Ich dialekt stał się podstawą współczesnego ofi cjalnego języka narodowego Tajlandii. Z Tai-kadai wywodzą się też inne, mniejsze, blisko spokrewnione z Syjamczykami grupy językowe, których przodkowie przybyli z północnej Birmy, Laosu czy południowych Chin – Szanowie i Lue. Ogólną liczbę Środkowych Tajów szacuje się dziś na niespełna 20 milionów¹⁷.

Najliczniejszą mniejszość w kraju (17,9 mln), wywodzącą się również z ludów Tai-kadai, stanowią Isaańczycy (Khon Isaan, Thai-Lao) – grupa posługująca się nale-żącym do języków laotańskich Isaan Lao i zamieszkująca prowincję Isaan graniczącą z Laosem i Kambodżą, położoną w północno-wschodniej części kraju. Chociaż tere-ny Isaanu od końca XVIII wieku znajdowały się pod kontrolą tajską, obszar ten miał również swoją historię względnej autonomii. Do końca XIX wieku prowincja była podzielona na względnie wiele dosyć niezależnych księstw, których władcy pozosta-wali wasalami tajskiego króla. Do umocnienia się poczucia odrębności mieszkańców Isaanu przyczyniła się też polityka Bangkoku, związana z brutalnym tłumieniem nie-pokojów politycznych w tym regionie pod koniec XIX wieku i w drugiej połowie wieku XX. Ostoją tożsamości, ale też ośrodkami politycznej kontestacji stały się tu klasztory buddyjskie, podtrzymujące północną, mistyczną odmianę buddyzmu

the-15 Leedom Lefferts, Sticky Rice, Fermented Fish and the Course of a Kingdom: The Politics of Food in Northeast Thailand, „Asian Studies Review”, 29/2005, ss. 247–258; Louis Golomb, The Origin, Spre-ad and Persistence of Glutinous Rice as a Staple Crop in Mainland Southeast Asia, „Journal of Southeast Asian Studies”, 1/1977, ss. 1–15.

16 Charles Keyes, Thailand. Buddhist Kingdom as Modern Nation-State, Editions Duang Kamol, Bangkok 1997, ss. 10–12.

17 The 2000 Population and Housing Census, http://web.nso.go.th/en/census/poph/tables_e.htm, 11.04.2010; Joshua Project, http://www.joshuaproject.net/peopctry.php, 11.04.2010.

Tajski krąg kulturowy 51

ravada. Prócz samych Isaańczyków w północno-wschodniej i środkowej Tajlandii zamieszkuje liczna grupa spokrewnionych z nimi i posługujących się językami Phu Thai, Yo, Lao Song czy Lao Phuan potomków imigrantów przybyłych tu z Laosu jeszcze w XIX wieku¹⁸.

Na trzecim miejscu pod względem liczebności lokuje się ludność Khon Muang, w statystykach miejscowych nazywana Północnymi Tajami. Termin Khon Muang oznacza dosłownie „ludy z księstw”, a określenie to odnosi się do ludności zamiesz-kującej na historycznych terenach królestwa Lanna powstałego na przełomie XIII i XIV wieku. Choć samo królestwo od 1558 roku ulegało postępującej dezintegracji i popadało w coraz większą zależność najpierw od Birmy, a następnie od południo-wych sąsiadów z Syjamu, to jego mieszkańców do dziś cechuje pewne poczucie kulturowej, jeśli nie politycznej odrębności. Khon Muang stanowią ok. 18,8% po-pulacji oraz zamieszkują północne obszary kraju z głównymi ośrodkami w Chiang Mai, Lampangu i Lamphunie. Khon Muang, podobnie jak Isaańczycy, są grupą po-sługującą się na co dzień dialektem języka laotańskiego, aczkolwiek ich język – Yuan – znacznie różni się od Isaan Lao. Ludność posługująca się językami z grupy laotań-skiej (zarówno Isaańczycy, jak i Khon Muang) pod względem rasowym i religijnym jest bliska Syjamczykom. Należy jednak pamiętać, że wspomniana już odmienność tradycji i obrzędowości religijnej przyczyniała się i tu do podtrzymywania odrębnej tożsamości mieszkańców regionu, utrzymujący się zaś do dziś zapis świętych teks-tów w języku Yuan pozwolił na utrzymanie odrębności językowej.

Stosunkowo nieliczną (2,3% ogólnej populacji), ale pod względem kulturowym, językowym i historycznym najbardziej odległą od reszty kraju wspólnotę stanowi zamieszkująca prowincje Pattani, Narathiwat, Yala i Songkhla mniejszość malajska posługująca się dialektem bahasa zapisywanym często arabskim alfabetem jawi¹⁹. Wierność islamowi powiązanemu ze zwyczajowym prawem adatu są głównymi komponentami poczucia odrębności tych ludów zasiedlających położone najdalej na południu obszary Tajlandii. Dla wielu z nich dodatkowym źródłem tożsamości jest odwoływanie się do wspólnej tradycji historycznej położonego na tych terenach, a ongiś niezależnego sułtanatu Pattani (Besar Pattani).

Bardziej na północ rozciągają się obszary zamieszkane przez ludność mówiącą w zbliżonym do syjamskiego dialekcie Pak Tai (dosł. ‘południowy język’). Tożsa-mość ludów Pak Tai jest zakorzeniona głównie w polityczno-religijnej historii regio-nu, a szczególnie ich dawnych ośrodków, takich jak Ligor (współczesne Nakhon Si Thammarat) i Chaiya. Ich przeszłość przeplata się jednak z historią syjamskich kró-lestw, a południowy dialekt i lokalne tradycje nie różnią się w znacznym stopniu od języka i tradycji Środkowych Tajów, poczucie odrębności zaś wydaje się najmniejsze spośród wszystkich innych prowincji Tajlandii²⁰.

18 Tamże; William A. Smalley, Linguistic Diversity and National Unity: Language Ecology in Thai-land, University of Chicago Press, Chicago 1994, ss. 67–115.

19 Statistical Year Book Thailand 2007, National Statistical Offi ce of Thailand, Bangkok 2008, s. 76.

20 Pierre Le Roux, To Be or Not to Be... the Cultural Identity of the Jawi (Thailand), „Asian Folklore Studies”, 57/1999, ss. 223–241; William A. Smalley, Linguistic Diversity..., ss. 18–41.

Mozaikę etniczną Tajlandii uzupełniają liczne grupy etniczne różniące się znacz-nie od spadkobierców Tai-kadai. Na obszarze królestwa wciąż można spotkać ludy posługujące się językami mon-khmerskimi; ludy te przybyły tu jeszcze przed poja-wieniem się pierwszych tajskich osadników. W III–XIII wieku w środkowej i pół-nocnej Tajlandii rozciągały się posiadłości państw Monów. To od nich przybysze Tai-kadai przejęli buddyzm i pierwsze wzorce organizacji politycznej. Choć znacz-na część tej grupy etnicznej uległa pokojowej asymilacji z ludnością tajską, wokół Bangkoku i w zachodniej części kraju utrzymały się skupiska Monów zachowujące odrębność językową i kulturową, stanowiące głównie potomków znacznie później-szych imigrantów z obszaru współczesnej Birmy.

Kontakty między osadnikami Tai-kadai i Khmerami układały się znacznie mniej pokojowo. Powstające w XIII i XIV wieku tajskie państwa stały się rywalem pod-upadającego już wówczas khmerskiego Imperium Angkoru. Do połowy XV wieku tajskie królestwo Ayutthayi zastąpiło Angkor jako dominująca siła w regionie. Pod jej panowaniem znalazły się rozległe tereny etnicznie khmerskie – zarówno samych Khmerów, jak i innych grup posługujących się językami khmerskimi, na przykład Kui (Suai). Do tej grupy dołączyli już w XX wieku liczni uchodźcy z terenów Kam-bodży objętej wojną domową. Do dziś na obszarach wschodniej i północno-wschod-niej Tajlandii mieszka niemal milionowa mpółnocno-wschod-niejszość etniczna mówiąca w rozmaitych dialektach khmerskich.

Na pograniczu z Birmą i Laosem w obszarze tzw. złotego trójkąta zamieszku-ją „plemiona górskie” (chao khao). Część z nich zasiedlała te tereny jeszcze przed przybyciem osadników tajskich. Inni przybyli tu znacznie później, migrując z po-łudnia Chin i Birmy. Ich całkowitą liczbę szacuje się na blisko 900 000. Znaczna część plemion górskich uległa stopniowej asymilacji, lecz tym, którzy zamieszkiwali odcięte od świata doliny górskie, udało się zachować znaczną odrębność językową i kulturową. Większość z nich posługuje się językami z rodziny chińsko-tybetańskiej, na przykład Hmongowie (Meo, Miao) – ok. 150 000, Akha (E-gaw) – 70 000 czy Karenowie (Pwakin-nyaw) – 320 000, a także austronezyjskimi, na przykład Cham, Lawa, Thin i Khamu, czy daiskimi, na przykład Nyaw. Choć znaczna część ple-mion górskich utrzymuje praktyki animistyczne, niekiedy próbując łączyć je z bud-dyzmem, niektóre zdecydowały się na przyjęcie chrześcijaństwa, który to krok był przez część badaczy interpretowany jako próba podkreślenia swej odrębności wobec promowanej w okresie powojennym polityki przymusowej asymilacji²¹.

Potomkowie Tai-kadai, Khmerzy, Monowie oraz ludność malajska, mieszkający na ziemiach tajskich, uważali się za „ludzi miejsca” (pheun muang)²², których przod-kowie osiedlili się na tych terenach w odległej przeszłości, a tym samym za jedynych i prawowitych właścicieli swych małych ojczyzn. W królestwie pojawili się jednak z resztą społeczeństwa. Większość imigrantów osiedlała się w Bangkoku lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Drugie skupisko pojawiło się w regionie Przesmyku Kra,

21 Roland Platz, Buddhism and Christianity in Competition? Religious and Ethnic Identity in Karen Communities of Northern Thailand, „Journal of Southeast Asian Studies”, t. 34, 3/2003, ss. 473–485.

22 Termin ten stanowi odpowiednik wykorzystywanego powszechnie w Malezji i Indonezji określe-nia bumiputra (dosł. ‘synowie ziemi’) oznaczającego pierwotnie osadników.

Tajski krąg kulturowy 53

Języki chińsko-tybetańskie Chińczycy (grupa sinicka)

Min Nan (w tym Chaozhou i Teochew) Hakka

Grupa birmańska

Akha 80 000 w północnych prowincjach Chiang

Rai i Chiang Mai

Karenowie (Kariang) 400 000 w prowincjach Chiang Rai, Chiang Mai, Mae Hong Son i wzdłuż całej granicy z Birmą

Lahu 100 000 w prowincjach Chiang Mai i Chiang

Rai

Lisu 50 000 w prowincjach Chiang Rai, Chiang

Mai i Mae Hong Son Grupa Tai-Kadai/grupa dajska

Środkowi Tajowie 20 000 000

Północni Tajowie (Lanna) 6 000 000 na terenach dawnego królestwa Lannathai, wokół miasta Chiang Mai Północno-wschodni Tajowie (Isaan/Lao) 21 000 000 w prowincjach Khorat, Ubon

Ratchathani, Udon Thani i Khon Kaen Południowi Tajowie 5 000 000 w 14 południowych prowincjach,

od Chumpon do Narathiwat

Lu (Tai Lu) 80 000 w prowincji Chiangrai i wzdłuż

północnych granic kraju

Phu Thai 150 000 w północno-wschodniej Tajlandii

Phuan 100 000 w Tajlandii

Saek 1000 w Isaanie w pobliżu granicy z Laosem

Szan 60 000 wzdłuż granicy z Birmą

Tai Dam 700 w prowincji Loei

Grupa miao-yao (hmong-mien)

Hmongowie 150 000 w północnej Tajlandii

Yao 40 000 w północnej Tajlandii i obozy

uchodźców na granicy z Laosem Tabela 1. Grupy językowe w Tajlandii

Austroazjatycka rodzina językowa Grupa mon-khmerska

Bru 25 000 w prowincji Sakon Nakhon

Khmerzy 1 000 000 w prowincjach Surin, Sisaket,

Buriram i Khorat

Khmu 10 000 w pobliżu granicy z Laosem

Kuy 300 000 w prowincjach Buriram, Surin,

Sisaket, Ubon, Roi Et

Lawa 17 000 w północnych górach Tajlandii

Lua 6000 na granicy z Laosem

Mos (Tonga) w południowych prowincjach

Mon 115000 na południowym odcinku granicy

z Birmą

Nyahkur (Chaobon) 20 000 w środkowej Tajlandii

Palaung 5 000

Phai 30 000 w prowincji Nan

So 50 000 w północno-wschodnich prowincjach

Nakhon Phanom i Sakon Nakhon) Austronezyjska rodzina językowa

Grupa malajsko-polinezyjska

Cham 4000

Malajowie 3 000 000 w południowych prowincjach Yala,

Narathiwat i Pattani

Moken (Cyganie Morscy) 3000 na wybrzeżu Morza Andamańskiego (Krabi, Phuket, Phang Nga, Ranong)

Urak Lawoi 1000–3000 na wyspie Phuket

Źródło: Statistical Year Book Thailand 2007, National Statistical Offi ce of Thailand, Bangkok 2008^*.

Źródło: Statistical Year Book Thailand 2007, National Statistical Offi ce of Thailand, Bangkok 2008^*.