ZAJĘCIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY NIEPEŁNOSPRAWNEJ
INTELEKTUALNIE
Osoby upośledzone umysłowo rzadko sięgają po książkę, rzadko też same tra
fiają do biblioteki. Przełamywanie bariery tekstu w pracy z osobami niepełnospraw
nymi intelektualnie nie jest łatwe, również dlatego, że w XXI wieku książka nie jest formą zbyt atrakcyjną. Dużo większym za
interesowaniem cieszą się komputer i mul
timedia. Stąd pomysł zachęcenia do korzy
stania z biblioteki tej grupy potencjalnych czytelników właśnie poprzez zajęcia kom
puterowe. Poza tym komputer, nawet ze skro m n ym i u rzą d ze n ia m i p e ryfe ryjn ym i i podstawowym oprogramowaniem, otwie
ra przed osobami niepełnosprawnymi cał
kowicie nowe możliwości ich aktywności.
Dla bibliotekarzy zaś staje się doskonałym narzędziem w pracy terapeutycznej.
Zastosowanie komputera w zajęciach z m łodzieżą upośledzoną umysłowo stwa
rza nie tylko nieosiągalną dotychczas ja kość metodyczną, lecz wpływa również na przygotowanie osób niepełnosprawnych do samodzielnego pokonywania swoich ogra
niczeń.
Fot. Archiwum „Guliwera”.
Najważniejsze cele zajęć to:
1. Z w ię k s z e n ie k o n c e n tra c ji uw agi - kom puter poprzez je d n ocze sn ą grę św iatła, obrazu, dźw ięku i anim acji stwarza je d yn ą w swoim rodzaju moż
liwość skupienia uwagi osób z dys
funkcją sfery poznawczej.
2. Naukę rysowania i malowania, rozpo
znawania kolorów - programy graficz
ne umożliwiają wykonywanie oryginal
nych prac plastycznych nawet osobom z dużymi zaburzeniami motoryki.
3. Z ap o zn a n ie z bajkam i i lite ra tu rą - książka tradycyjna jest form ą niezbyt atrakcyjną, sam film bywa mało zro
zumiały i nieczytelny, interaktywność daje m o żliw o ść in g e re n cji w bajkę i „uczestniczenia” w niej.
4. Integrację poprzez rozszerzenie kon
taktów społecznych ze zdrowymi rówie
śnikami, na co pozwalają wspólne za
interesowania grami komputerowymi.
5. Naukę wartościowego spędzania cza
su - proste w o b słudze gry i bajki dziecko może oglądać samo.
6 . Z w iększenie w iedzy o otaczającym świecie - dostępne na rynku edukacyj
ne programy dla młodszych dzieci stwa
rzają duże możliwości poznawcze.
7. S tw orzenie m ożliw ości odnoszenia s u k c e s ó w - d z ię k i w s p o m a g a n iu ko m p u te ro w e m u su k c e s y odnosić m ogą nawet osoby wielostronnie za
burzone.
Kom puter stw arza m ożliw ość nauki w sposób łatw y i przyjem ny. Interaktyw ność wspomaga rozwój myślenia działa
ją c ja k „um ysłow a sala gim nastyczna".
Multimedia aktywizują jednocześnie zmy
sły i różne części mózgu. Wszystko to sta
nowi dużą pomoc edukacyjną, a szczegól
nej wagi nabiera w pracy z osobami upo
śledzonymi, gdzie tradycyjne metody czę
sto nie dają zadawalających rezultatów.
Fot. Archiwum „Guliwera”.
N a jw ię k s z y m z a in te re s o w a n ie m wśród nauczycieli i terapeutów pracują
cych z m łodzieżą upośledzoną umysłowo cieszą się organizowane w bibliotece za
jęcia komputerowe dla osób głębiej upo
śledzonych. W czasie tych zajęć uczest
nicy m a ją m o ż liw o ś ć z a p o z n a n ia się z komputerem i grami edukacyjnym i. Ta
kie formy pracy często połączone są z za
jęciami plastycznym i oraz głośnym czy
taniem lub opowiadaniem.
Zajęcia kom puterowe organizow ane są w kilku wariantach:
Zajęcia dla klas - grupa dzieci i mło
dzieży (5 -1 0 osób). Ich celem je st zapoznanie z biblioteką i komputerem o ra z z g ro m a d z o n y m i w b ib lio te c e zbiorami multimedialnymi jak również katalogiem kom puterowym i zbiora
mi książkowymi
Zajęcia indywidualne polegające na nauce obsługi komputera, posługiwa
nia się m yszką oraz na zapoznaniu się z klawiaturą. W czasie takich za
ję ć dzieci poznają gry i programy edu
kacyjne, encyklopedie multimedialne, proste programy graficzne oraz inte
raktywne bajki
- Zajęcia w małych grupach (4 -6 osób) stanowiące połączenie pracy z książką z zajęciami komputerowymi i plastycz
nymi.
W ażnym urządzeniem , choć często n ie d o c e n ia n y m w p ra c y z c z y te ln ik ie m niepełnosprawnym , je s t drukarka. W ydruk je st dla dziecka upośledzonego um ysło
w o uw ieńczeniem i niejako zm aterializo
w aniem pracy na komputerze, czymś co m o ż n a p o k a z a ć k o le g o m i ro d z ic o m , czym m ożna się pochw alić. B ardzo po
m o c n y w p ra c y je s t ró w n ie ż s k a n e r.
Umożliwia on przeniesienie na ekran mo
nitora, a następnie na papier w ielu w aż
nych informacji i ilustracji, z którymi dziec
Fot. Archiwum „Guliwera”.
ko m oże później sam o pracow ać w do mu czy bibliotece. Te urządzenia pom a
g a ją w p o łą czen iu te c h n ik in fo rm a ty c z nych i tradycyjnej książki.
Dużym zainteresowaniem wśród mło
dzieży niepełnosprawnej intelektualnie cie
szy się tw orzenie rysunków za pom ocą prostych program ów graficznych. Nawet osoby bardzo wielorako zaburzone m ogą w ten sposób osiągnąć sukces plastyczny - stworzyć rysunek, który podoba się in
nym. Z udziałem edytora tekstu oraz pro
gramów graficznych dzieci tw orzą własne książeczki, co stanowi dla nich bardzo dużą atrakcję i pobudza za interesow anie sło wem pisanym.
W brew utartym przekonaniom o szko
dliwym w pływie gier kom puterowych, ich umiejętne w ykorzystanie może przynieść wiele dobrego, zw łaszcza jeśli s ą to gry inspirowane literaturą. Dzieci w tedy chęt
niej s ię g a ją po książkę i łatwiej im przy
chodzi jej lektura. Poza tym gry spełniają ogrom ną rolę w integracji niepełnospraw
nych z ich zdrowymi rówieśnikami. Ponad
to biblioteka staje się dla nich przyjaznym miejscem , w którym można miło spędzić czas „pograć na kom puterze” , a również obejrzeć i w ypożyczyć książkę.
Zajęcia kom puterowe w bibliotece po
m agają zainteresow ać książką, literaturą i czytaniem . P o m a g a ją ró w n ie ż p rze ła mać w iele barier - takich ja k sam odziel
na tw órczość, pisanie i rysow anie (jeśli dziecko stworzy choćby nam iastkę książki - samo staje się tw ó rcą - pisarzem i ilu
stratorem - chętniej sięga po to, co piszą inni), barierę „słowa drukow anego”, a tak
że stereotyp społeczny, że biblioteka to nie miejsce dla osób upośledzonych umy
słowo.
Maria Radziszewska