PORTALE RELIGIJNE – POCZ¥TEK WIRTUALNEGO KOŒCIO£A?

Nie wydaj¹ siê przesadzone s³owa M. Hendrykowskiego, który pisze: „Nigdy przedtem w dziejach ludzkoœci cz³owiek nie dysponowa³ tak niezwyk³ym wytworem i nie mia³ do czynienia z tak niezwyk³ymi mo¿liwoœciami komunikacji, które po-zwalaj¹ mu ³¹czyæ siê na ró¿ne sposoby ze œwiatem” (Hendrykowski 2005: 16). Po-wy¿ej przedstawiona garœæ refleksji z pewnoœci¹ nie wyczerpuje tematu – bez trudu mo¿na wyró¿niæ i inne aspekty portali religijnych, w których uwidacznia siê idea spotkania i dialogu. Wydaje siê, ¿e warto ten w¹tek rozwin¹æ w oparciu o systema-tyczne badania. W œwietle nawet doœæ pobie¿nej analizy form obecnoœci Koœcio³a katolickiego w Sieci, wydaje siê, ¿e instytucja ta osadzona na niezwykle solidnym fundamencie tradycji, wydaje siê dostrzegaæ fenomen Internetu i podejmuje szereg ca³kiem udanych prób odwa¿nego wkraczania w cyberprzestrzeñ, by w ten sposób odpowiadaæ na wyzwania wspó³czesnoœci.

W rzeczywistoœci, w której realnoœæ przeplata siê z wirtualnoœci¹, w warunkach spo³eczeñstwa informatycznego, wszelkiego rodzaju dzia³alnoœæ podejmowana w Internecie, jak katecheza, nauczanie, prowadzenie for dyskusyjnych i szeroko ro-zumiana ewangelizacja ma przed sob¹ przysz³oœæ. Warto zastanowiæ siê, na ile Inter-net podtrzymuje i umacniania wiernych w zaanga¿owaniu religijnym. M. Œwi¹tkie-wicz-Moœny podkreœla, ¿e chrzeœcijañstwo wi¹¿e siê nie tylko z wypowiadaniem prawd wiary, ale i z przek³adaniem ich na ¿ycie. Zatem samo g³oszenie Ewangelii poprzez Internet z pewnoœci¹ nie jest dzia³aniem wystarczaj¹cym – Koœció³ katolic-ki nie mo¿e realizowaæ wszystkatolic-kich swoich zadañ poprzez poœrednictwo Sieci. Miê-dzy innymi dlatego, ¿e jego treœci¹ jest realna wspólnota, której nie mo¿e zast¹piæ wirtualna wspólnota zindywidualizowanych jednostek. Koœció³ opieraj¹cy siê na

wspólnotach funkcjonuj¹cych g³ównie w przestrzeni Internetu najprawdopodobniej nie przetrwa próby czasu. Te zbiorowoœci stanowi¹ bowiem dziœ coraz powszech-niejsze formy zorganizowania spo³ecznego, lecz jednoczeœnie s¹ dla jednostek bar-dzo ³atwe do porzucenia (por. Œwi¹tkiewicz-Moœny 2007: 444). Z pewnoœci¹ Inter-net staje siê jednak wartoœciowym narzêdziem, dziêki któremu religia ponownie wkracza w przestrzeñ spo³eczn¹. Katolickie portale internetowe stanowi¹ przestrze-nie spotkania i dialogu wspomagaj¹ce procesy wspólnototwórcze, jednak¿e mo¿li-woœci, jakie stwarza nowoczesna technologia, musz¹ zostaæ odpowiednio wykorzy-stane, by budowaæ Koœció³ w pe³nym tego s³owa znaczeniu.

LITERATURA

Baudrillard, J. (2005). Symulakry i symulacje. Warszawa: Sic!

Bendyk, E. (2004). Antymatrix. Warszawa: Wydawnictwo WAB.

Berger, P., Luckmann, T. (1983). Spo³eczne tworzenie rzeczywistoœci. Warszawa: PIW.

Berger, P. (1999). The Desecularization of the World: A Global Overview. W: Berger Peter (red.), The Desecularization of the World, Resurgent Religion and World Politics. Wa-shington: Wm. B. Eerdmans Publishing.

Borowik, I. Zdaniewicz, W. (1996). Religia a przemiany spo³eczne w Polsce. Kraków:

Nomos.

Burszta, W. (2003). Po co nam rzeczywistoœæ. Ekran. Mit. Rzeczywistoœæ. Warszawa: Twój Styl.

Castells, M. (2003). Galaktyka Internetu – refleksje nad Internetem, biznesem i spo³eczeñ-stwem. Poznañ: Rebis.

Górny, A. (2007). Galaktyka Internetu. Globalny obszar nowych form religijnoœci. W: M.

Libiszowska-¯ó³tkowska (red.), Religia i religijnoœæ w warunkach globalizacji. Kra-ków: Nomos 2007.

Hendrykowski, M. (2005). Metafory Internetu. Poznañ: UAM.

Kowalczyk, D. (1998). Poszukuj¹c Boga w komputerze. Internetowe rekolekcje wielko-postne. Kraków: WAM.

Marciniak, K. (2008). E-religijnoœæ. Nowe wyzwanie, nowe mo¿liwoœci. W: B. P³onka--Syroka, M. Staszczak (red.), E-kultura, e-nauka, e-spo³eczeñstwo. Wroc³aw: Arbore-tum 2008.

Mariañski, J. (2005). Koœció³ katolicki w Polsce a ¿ycie spo³eczne. Lublin: KUL.

Mariañski, J. (2006). Sekularyzacja i desekularyzacja w nowoczesnym œwiecie. Lublin:

Mazurek, P. (2006). Internet i to¿samoœæ. W: D. Batorski, M. Marody, A. Nowak, Spo³ecz-KUL.

na przestrzeñ Internetu. Warszawa: Academica.

Podgórski, M. (2006). Wirtualne spo³ecznoœci i ich mieszkañcy. W: J. Kurczeski (red.), Wielka Sieæ. E-seje z socjologii Internetu. Warszawa: Trio.

S³ownik socjologii i nauk spo³ecznych (2004). M. Gordon (red.). Warszawa: PWN.

Stawiska, N. (2008). Rzeczywista nierzeczywistoœæ. Czaty, blogi, fora internetowe – nowa przestrzeñ komunikacji spo³ecznej. W: B. P³onka-Syroka, M. Staszczak (red.), E-kultu-ra, e-nauka, e-spo³eczeñstwo. Wroc³aw: Arboretum.

Szpunar, M. (2007). Internet i jego wp³yw na kontakty spo³eczne. W: M. Soko³owski (red.), Oblicza Internetu, Architektura komunikacyjna Sieci. Elbl¹g: PWSZ w Elbl¹gu.

Œwi¹tkiewicz-Moœny, M. (2007). B³ogos³awieni, którzy nie kliknêli a uwierzyli, Koœció³ katolicki w globalnej sieci. W: M. Libiszowska-¯ó³tkowska (red.), Religia i religijnoœæ w warunkach globalizacji. Kraków: Nomos.

Wallace, P. (2001). Psychologia Internetu. Poznañ: Rebis.

Weber, M. (2003). G³ówne cechy religii œwiatowych. W: W. Piwowarski (red.), Socjologia religii. Antologia tekstów, Kraków: Nomos 2003.

Zasêpa, T. (2003). Komunikacja cybernetyczna wyzwaniem dla Koœcio³a. W: T. Zasêpa, R. Chmura (red.), Internet i nowe technologie – ku spo³eczeñstwu przysz³oœci. Czêsto-chowa: Œw. Pawe³.

Strony internetowe stanowi¹ce Ÿród³a bibliograficzne oraz przedmiot analizy:

http://www.kmdm.pl http://www.pewinternet.org http://www.internetstandard.pl/

http://www.mediarun.pl http://www.wyborcza.pl/

http://www.mateusz.pl, http://www.adonai.pl, http://www.katolik.pl, http://www.opoka.pl, http://www.wiara.pl, http://www.angelus.pl http://www.kazania.pl, http://www.homilie.pl

http://www.kazaniaksiedzapiotra.pl

STRESZCZENIE

Internet staje siê dziœ rzeczywistoœci¹, która powoli zyskuje status pe³noprawnej przestrzeni spo³ecznej. Doœwiadczenie zwi¹zane z poruszaniem siê w tej przestrzeni staje siê tak samo (lub nawet bardziej) wa¿ne i prawdziwe, jak ¿ycie w realnym œwiecie. Religia zaœ nie tylko dobrze kom-ponuje siê z Globaln¹ Sieci¹, ale wrêcz prze¿ywa swoisty rozkwit, rozwijaj¹c siê, ewoluuj¹c i przybieraj¹c nowe formy. Internet jest p³aszczyzn¹, w której obserwowaæ mo¿na sygnalizowany przez niektórych socjologów fenomen desekularyzacji rozumianej jako ponowne wkroczenie reli-gii w sferê publiczn¹. W œwietle nawet doœæ pobie¿nej analizy form obecnoœci Koœcio³a katolickie-go w Sieci, wydaje siê, ¿e instytucja ta osadzona na fundamencie tradycji, wydaje siê dostrzegaæ fenomen Internetu i podejmuje szereg ca³kiem udanych prób odwa¿nego wkraczania w cyberprze-strzeñ, by w ten sposób odpowiadaæ na wyzwania wspó³czesnoœci. Ze wzglêdu na bogactwo

tre-œciowe i formalne katolickie portale internetowe mog¹ byæ potraktowane jako nowe przestrzenie spotkania pomiêdzy duchowieñstwem i laikatem. Dialog ten ma swoj¹ specyfikê. Jest on wielo-w¹tkowy, wielowymiarowy, ¿ywy i doœæ symetryczny. Mo¿na zaryzykowaæ tezê, ¿e dziêki upo-wszechnieniu Internetu wydaje siê od¿ywaæ idea Koœcio³a pojmowanego jako wspólnota ³¹cz¹ca

siln¹ wiêzi¹ duchownych i œwieckich. W artykule podjêto próbê usystematyzowania zagadnieñ zwi¹zanych ze specyfik¹ katolickich portali internetowych. Analizie poddano te spoœród nich, któ-re ciesz¹ siê najwiêksz¹ popularnoœci¹ wœród internautów oraz nieco mniej znane, lecz bardzo cha-rakterystyczne. Przedstawione w artykule refleksje nie s¹ wynikiem metodologicznie uporz¹dkowa-nego projektu badawczego, ale stanowi¹ raczej przyczynek do dyskusji wokó³ kwestii zwi¹zanych z rol¹ Internetu w budowaniu wiêzi spo³ecznych stanowi¹cych fundament wspólnoty koœcielnej.

S³owa kluczowe

koœció³, Internet, religia, wspólnota, wiêŸ, dialog spo³eczny

SUMMARY

Nowadays the Internet is becoming a reality, which is slowly gaining the status of rightful social space. Experience related to using this space is becoming as important and realistic (or even more important) as living in the real world. Religion not only successfully co-exists with the Glo-bal Network, but it even experiences a kind of revival, developing, evolving and taking new forms.

The Internet is a surface, where we can observe the phenomenon, signalled be some sociologists, of desecularization understood as re-entering of religion into the public sphere. In the light of even quite superficial analysis of the forms of presence of Catholic Church in the Net, it seems that al-though this institution is set in the tradition, it appears to notice the Internet and makes some very successful attmepts to enter the Cyberspace, in order to answer the challenges of the contemporary world.

With regard to the richness of content and form, Catholic Internet websites may be considered to create new space between the clergy the the laity. This dialogue has its own specificity: it is multithreaded, multidimentional, vivid and quite symmetrical. We could risk a thesis that thanks to common usage of the Internet, the idea of the Church understood as a community binding the cler-gymen and laymen seems to be revived. The article is an attempt of systhematizing issues related to the specificity of Catholic Internet websites. It analyses those websites which are very popular among the cybernautes and some less popular but very characteristic ones. The reflections presen-ted in the paper do not result from a methodologically ordered research project, but they rather constitute a contribution to a discussion around issues connected with the role of the Internet in building social bonds which are the basis of a church community.

Key Words

Church, Internet, religion, community, social bonds, social dialogue