Procedura zawierania umów międzynarodowych

Proces zawierania umowy międzynarodowej może składać się z różnych etapów, w zależności od tego, czy umowa międzynarodowa zawierana jest w trybie prostym czy złożonym oraz czy ma ona charakter bilateralny czy multilateralny. Tryb prosty wystę-puje wówczas, gdy negocjacje zakończone zostają aktem wyrażającym ostateczną zgodę podmiotu na związanie się umową, co przyjmuje najczęściej formę podpisania umowy lub wymiany dokumentów stanowiących umowę. Tryb złożony natomiast występuje, gdy negocjacje zakończone zostają przyjęciem tekstu umowy i ustaleniem jego auten-tyczności, następnie podpisaniem, po którym dopiero następuje ostateczne wyrażenie zgody na związanie się umową. Obok państw również organizacje międzynarodowe zawierają umowy zarówno w trybie prostym, jak i złożonym. Bardzo dobrym przykładem jest UE, w praktyce której występują oba te tryby. Większość umów międzynarodowych zawierana jest w trybie prostym, tryb złożony stosowany jest w przypadkach umów, w których ich stroną obok UE są państwa członkowskie, np. umów stowarzyszeniowych. Podmioty mają zatem swobodę wyboru formy i trybu zawarcia umowy międzynarodowej, którą mogą uzgodnić w jakikolwiek sposób. W sentencji wyroku wydanego w sporze kompetencyjnym pomiędzy Grecją i Turcją w sprawie szelfu kontynentalnego na Morzu

Egejskim MTS stwierdził, iż „nie jest mu znana żadna reguła prawa międzynarodowego,

która stałaby na przeszkodzie, aby wspólne oświadczenie stanowiłoby porozumienie międzynarodowe”620. MTS, odwołując się do art. 2, art. 3 i art. 11 KWPT, stwierdził, iż o tym, czy oświadczenie stanowi porozumienie międzynarodowe, przesądza „rodzaj aktu lub transakcji, która oświadczenie wyraża. Porozumienia międzynarodowe, bowiem mogą przyjmować wiele form i posiadać różne nazwy”, a oceniając to, musi wziąć on pod uwagę „rzeczywiste wyrażenia i okoliczności, w których oświadczenie zostało sporządzone”621.

TL wprowadził jednolitą procedurę wewnętrzną zawierania umów międzynaro-dowych przez UE622. Reguluje ją art. 218 TFUE, który ma zastosowanie w przypadku wszystkich umów międzynarodowych zawieranych przez UE z państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi, z wyjątkiem umów zawieranych w ramach WPH (art. 218 ust. 1 w zw. z art. 207 TFUE) oraz umów w dziedzinie dotyczącej ustalania kursów wymiany euro w stosunku do walut państw trzecich (art. 219 TFUE)623. Posta-nowienia niniejszego artykułu stosuje się nie tylko do umów czysto unijnych, ale również

620 Sprawa Morza Egejskiego, Grecja p. Turcji, ICJ Rep., 1978, pkt 95.

621 Ibidem, pkt 100.

622 J. Barcz, Traktat z Lizbony..., s. 301; idem, Umowy międzynarodowe Unii Europejskiej z państwami

trzecimi, [w:] idem (red.), Ustrój Unii Europejskiej, Warszawa 2009, s. 99.

623 M. Gatti, P. Manzini, External representation of the European Union in the Conclusion of

do umów mieszanych. Jednakże w przypadku umów mieszanych art. 218 TFUE ma zastosowanie wyłącznie do udziału UE w umowie mieszanej, a nie do udziału państw członkowskich. Udział państw członkowskich w umowach mieszanych, w odniesieniu do części wewnętrznej ich uczestnictwa, jest uregulowany przez poszczególne prawa krajowe, w odniesieniu zaś do części zewnętrznej przez międzynarodowe prawo mię-dzynarodowe publiczne. Artykuł regulujący procedurę zawierania umów międzynaro-dowych, zawarty w tytule V „Umowy międzynarodowe”, części piątej TFUE odnoszącej się do „Działań zewnętrznych Unii”, stanowi przepis o charakterze ogólnym, którego celem jest stworzenie jednolitej procedury negocjowania i zawierania tych umów przez UE. Ponadto przepis ten jest wyrazem nowej struktury UE po formalnym zlikwidowaniu filarów w następstwie wejścia w życie TL oraz nowego wzmocnionego wymiaru działań zewnętrznych UE, odzwierciedlonego przez wprowadzenie art. 21 TUE i 22 TUE oraz części piątej tego traktatu. Z orzecznictwa TS wynika, iż art. 218 TFUE stanowi w dzie-dzinie zawierania traktatów międzynarodowych normę autonomiczną i ogólną o zna-czeniu konstytucyjnym, gdyż przyznaje instytucjom UE określone kompetencje. Zmie-rzając do ustanowienia równowagi między nimi, postanowienie to przewiduje w szczególności, że umowy pomiędzy UE a jednym państwem trzecim lub wieloma są negocjowane przez KE, w poszanowaniu wytycznych negocjacyjnych przyjętych przez Radę, a następnie zawierane są przez Radę albo po uzyskaniu zgody PE, albo po kon-sultacji z nim. Kompetencja zawierania takich umów jest jednak przyznana Radzie, z zastrzeżeniem kompetencji przyznanych w tej dziedzinie KE624.

Instytucją UE, posiadającą kompetencje do zawarcia umowy międzynarodowej w imieniu UE jest Rada, która udziela upoważnienia KE lub Wysokiemu Przedstawicie-lowi do rozpoczęcia negocjacji, przyjmuje wytyczne negocjacyjne oraz upoważnia do zawarcia umowy międzynarodowej. Natomiast, zgodnie z art. 218 ust. 5 TFUE, decyzja upoważniająca do podpisania takich umów, a w stosownych przypadkach do tymczaso-wego ich stosowania przed wejściem w życie, jest przyjmowana przez Radę. W zakresie przyjęcia takiej decyzji nie przyznano żadnej kompetencji państwom członkowskim, nawet w przypadku umowy mieszanej. W trakcie negocjacji i zawarcia takiej umowy każda ze stron powinna działać w ramach posiadanych przez nią kompetencji oraz przy poszanowaniu kompetencji każdej innej umawiającej się strony625. W tym szczególnym przypadku TS przyznał, że „jeżeli okaże się, iż dziedzina umowy częściowo należy do kompetencji UE i częściowo do kompetencji państw członkowskich, należy zapewnić

624 Sprawa C-425/13, Komisja p. Radzie, ECLI:EU:C:2015:483, pkt 9.

ścisłą współpracę pomiędzy tymi państwami a instytucjami UE, zarówno w procesie negocjacji i zawarcia umowy, jak również w wykonaniu przyjętych zobowiązań”626.

Negocjacje prowadzone są przez KE, z wyjątkiem przypadku, gdy umowa mię-dzynarodowa dotyczy obszaru WPZiB. W takiej sytuacji negocjacje prowadzone są przez Wysokiego Przedstawiciela. Dlatego też wytyczne negocjacyjne są wskazaniami, których zadaniem jest przedstawienie KE ogólnych celów, które powinna ona spróbować osiągnąć w negocjacjach. Ponadto, jak słusznie wskazał Sąd, „ewentualne nieprzestrzeganie wy-tycznych, które Rada może przekazać Komisji na potrzeby negocjacji prowadzonych przez nią w ramach art. 218 TFUE, sankcjonowane jest zwykle w ramach decyzji o za-warciu lub niezaza-warciu umowy podejmowanej przez Radę. Takie wytyczne nie stanowią zatem co do zasady norm, w świetle których należy oceniać zgodność z prawem działań podejmowanych przez Komisję w ramach negocjacji międzynarodowych, o ile działania te są zaskarżalne”627. Na podstawie art. 218 ust. 2-4 TFUE Rada nie może jednostronnie narzucić KE szczegółowo określonej procedury prowadzenia negocjacji umowy między-narodowej. Taka sytuacja może mieć miejsce wyłącznie po wspólnym ich uzgodnieniu przez obie instytucje w ramach porozumienia międzyinstytucjonalnego. W odniesieniu do obszarów kompetencji dzielonych porozumienie takie pozwala określić najlepsze praktyki, zapobiegać konfliktom i w sensie ogólnym zachować równowagę instytucjo-nalną. TS określił, iż kompetencja do zawierania umów została przyznana Radzie „z za-strzeżeniem kompetencji przyznanych Komisji w tej dziedzinie”628. Wytyczne negocja-cyjne powinny zatem dotyczyć decyzji strategicznych i zasadniczych celów, których trzeba „bronić” w trakcie negocjacji, innymi słowy – treści negocjowanego tekstu. Nie mogą one natomiast narzucać szczególnych procedur KE, która sama posiada uprawnie-nie do samodzielnego określania sposobu konsultacji ze specjalnym komitetem wyzna-czonym przez Radę na podstawie art. 218 ust. 4 TFUE.

Rada podejmuje decyzję w sprawie rozpoczęcia negocjacji oraz „w zależności od przedmiotu przewidywanej umowy” decyzję dotyczącą mianowania negocjatora lub przewodniczącego zespołu negocjatorów. Decyzja taka podejmowana jest większością kwalifikowaną, z wyjątkiem sytuacji, w których wymagana jest jednomyślność: umów stowarzyszeniowych, umowy dotyczącej przystąpienia Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz umów z zakresu współpracy gospodarczej, finansowej i technicznej z państwami trzecimi. Rada może również wyznaczyć specjal-ny komitet, w konsultacji z którym należy prowadzić rokowania, oraz może kierować

626 Opinia 1/94 Competence of the Community to conclude international agreements concerning ser-vices and the protection of intellectual property, ECLI:EU:C:1994:384, pkt 108; sprawa C-246/07, Komisja

p. Szwecji, ECLI:EU:C:2010:203, pkt 73.

627 Sprawa T-226/04, Włochy p. Komisji, ECLI:EU:T:2006:85, pkt 76, 78.

wytyczne do negocjatora, którymi on będzie związany. W ramach tych kompetencji Rada i KE są jednak zobowiązane do poszanowania art. 13 ust. 2 TUE zdanie drugie TUE, który stanowi, że „instytucje lojalnie ze sobą współpracują”. Współpraca ta ma szcze-gólną wagę dla działania UE na płaszczyźnie międzynarodowej, gdyż działanie to uru-chamia ścisły proces uzgodnień i konsultacji między instytucjami UE. W tym względzie przypomnieć należy, że przyjmując akt, UE jest zobowiązana przestrzegać prawa mię-dzynarodowego w całości, w tym mięmię-dzynarodowego prawa zwyczajowego, które wią-że instytucje UE629. Ponadto, w przypadku, gdy UE i jej państwa członkowskie zawie-rają umowy międzynarodowe, niezależnie do tego, czy są to umowy mieszane, czy nie, powinny one przestrzegać ujednoliconych przez KWPT oraz KWPT z 1986 r. przepisów prawa międzynarodowego w odniesieniu do zwyczajowych norm prawa traktatów.

Podstawową regułą prawa międzynarodowego jest reguła, że środki, za pomocą których strona wykonuje swoje zobowiązania wynikające z traktatu międzynarodowego, zgodnie ze swoim prawem wewnętrznym lub, w przypadku organizacji międzynarodo-wej, ze swoimi wewnętrznymi przepisami organizacyjnymi, nie dotyczą zasadniczo innych państw będących stronami konwencji630. Jednakże, z jednej strony, prawo mię-dzynarodowe przyznaje pewne znaczenie, choć ograniczone, przepisom prawa wewnętrz-nego dotyczącym kompetencji do zawierania traktatów oraz zasadom wewnętrznym organizacji międzynarodowej631. A zatem istotność dla innych umawiających się państw decyzji przyjętej w ramach procedury przewidzianej w art. 218 TFUE nie jest całkowi-cie wykluczona w prawie międzynarodowym. Z drugiej strony w przypadku, gdy umo-wa jest zawierana jako umoumo-wa mieszana, a zatem UE i jej państumo-wa członkowskie mogą być uznane za strony – wprawdzie związane, ale odrębne – tej umowy, wymogi pewno-ści prawnej między stronami umowy międzynarodowej oraz obowiązek wykonywania traktatów w dobrej wierze, wymagają, w moim odczuciu, aby unijny akt wewnętrzny, w którym zatwierdza ona umowę mieszaną, nie zatajał okoliczności, że UE jest pełno-prawną stroną umowy.

Ponadto art. 218 ust. 4 TFUE przewiduje, że jeżeli Rada wyznaczyła specjalny komitet, to negocjacje należy prowadzić w konsultacji z tym komitetem. W takim przy-padku KE jest zobowiązana dostarczyć specjalnemu komitetowi wszystkie informacje

629 Sprawa C-366/10, pkt 101.

630 W istocie z art. 27 KWPT i KWPT z 1986 r. wynika, że strona nie może powoływać się na postano-wienia swojego prawa wewnętrznego – lub w przypadku organizacji międzynarodowe na zasady organizacji – dla usprawiedliwienia niewykonywania przez nią traktatu. Reguła ta nie narusza w niczym art. 46 tych dwóch konwencji.

631 Zgodnie z art. 46 KWPT i KWPT z 1986 r. pogwałcenie postanowienia prawa wewnętrznego doty-czącego kompetencji do zawierania traktatów nabiera znaczenia tylko wtedy, gdy pogwałcenie odnośnych postanowień jest oczywiste lub gdy dotyczy normy prawa wewnętrznego o zasadniczym znaczeniu. Zob. również art. 5 obu konwencji.

niezbędne do monitorowania przebiegu procesu negocjacji, w szczególności przedsta-wione założenia i stanowiska bronione przez inne strony w toku całych negocjacji. Tylko w ten sposób specjalny komitet jest w stanie formułować opinie i wskazówki do-tyczące negocjacji632. Mając na uwadze różne kompetencje instytucji w negocjacjach i przy zawieraniu umów na podstawie art. 218 TFUE, obowiązkiem KE jest również dostarczenie powyższych informacji Radzie. Jest bowiem wskazane, by Rada dyspono-wała tymi informacjami, aby „rozumieć przebieg negocjacji prowadzących do opraco-wania projektu umowy, która zostanie przedłożona Radzie do zatwierdzenia”633. Zgodnie z treścią tego artykułu specjalny komitet pełni wyłącznie rolę doradczą, gdyż „w kon-sultacji z nim należy prowadzić rokowania”, co oznacza, iż KE powinna jedynie „kon-sultować” się z nim, a nie „podporządkować” się jego decyzjom. Takie ścisłe rozgrani-czenie zakresu odpowiednich kompetencji Rady i KE dotyczących wykonywania art. 218 TFUE jest w pełni zgodne z orzecznictwem TS, który podkreślił znaczenie „równowa-gi władz”634 i „podziału kompetencji między instytucjami”635, „podziału zadań i równo-wagi instytucjonalnej między władzami”636, lecz również „pozycji instytucjonalnej” 637 lub „organizacji instytucjonalnej” 638, podkreślając, że równowaga instytucjonalna to „cecha struktury instytucjonalnej Unii” 639. Zgodnie bowiem z orzecznictwem „zasada równowagi instytucjonalnej oznacza, że każda instytucja wykonuje swoje uprawnienia z poszanowaniem uprawnień innych instytucji”. Równowaga instytucjonalna to nic in-nego jak wyraz klasycznej zasady przestrzegania uprawnień przyznanych, a zasadę lo-jalnej współpracy można postrzegać jako instrument umożliwiający w najlepszy możli-wy sposób ukształtowanie sądowej kontroli poszanowania równowagi instytucjonalnej640. Jak słusznie zauważył J.P. Jacqué, równowaga instytucjonalna „wiąże się z faktem, że instytucjonalna struktura wspólnotowa oparta jest na podziale kompetencji między różnymi instytucjami”641.

W sprawie wniesionej do TS przez Komisję przeciwko Radzie, mającej na celu stwierdzenie nieważności decyzji Rady upoważniającej KE do rozpoczęcia negocjacji w sprawie połączenia systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych UE

632 Sprawa C-425/13, Komisja p. Radzie, ECLI:EU:C:2015:483, pkt 66.

633 Ibidem, pkt 67.

634 Sprawa 149/85, Roger Wybot p. Edgar Faure i innym, ECLI:EU:C:1986:310, pkt 23.

635 Sprawa 22/70, Komisja p. Radzie, ECLI:EU:C:1971:32, pkt 73.

636 Sprawa T-322/01, Roquette Frères SA p. Komisji, ECLI:EU:T:2006:267, pkt 327.

637 Sprawa 13/83, Parlament p. Radzie, ECLI:EU:C:1985:220, pkt 17.

638 Opinia 1/78, pkt 30.

639 Sprawa 9/56, Meroni & Co., Industrie Metallurgische, SpA p. Wysokiej Władzy EWWiS, ECLI:EU: C:1958:7, s. 44.

640 Ch. Delcourt, Le principe de coopération loyale entre les institutions dans le traité établissant une

Constitution pour l’Europe, [w:] Le droit de l’Union européenne en principes: liber amicorum en l’honneur de Jean Raux, Rennes 2006, s. 464.

z systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w Australii, Rada wyznaczyła specjalny komitet oraz zgodnie z art. 218 ust. 4 ustanowiła w wytycznych negocjacyjnych zasady proceduralne regulujące proces informowania, komunikacji i kon-sultacji między specjalnym komitetem a KE, które odpowiadały celowi zapewnienia prawidłowych uzgodnień na płaszczyźnie wewnętrznej642. Jednakże w tym przypadku Rada naruszyła zarówno postanowienia art. 218 ust. 4, jak i określoną w art. 13 ust. 2 TUE zasadę równowagi instytucjonalnej, gdyż po pierwsze, przyznała specjalnemu komiteto-wi funkcję określania szczegółowych stanokomiteto-wisk negocjacyjnych, co w sposób wyraźny wykraczało poza funkcję konsultacyjną przypisaną mu w tym postanowieniu, oraz po drugie, przyznała mu kompetencję narzucenia negocjatorowi „szczegółowych stanowisk negocjacyjnych”, gdyż, jak stwierdził TS, z przepisów wytycznych negocjacyjnych, in-terpretowanych w świetle brzmienia owych stanowisk i umieszczonych w ich kontekście, wynika, iż zmierzają one do tego, by wywierały wiążące skutki dla negocjatora643. Tym-czasem wiążący charakter stanowisk przyjętych przez specjalny komitet lub w danym wypadku przez samą Radę jest sprzeczny z art. 218 ust. 4 TFUE, przyznają bowiem specjalnemu komitetowi funkcję określania szczegółowych stanowisk negocjacyjnych UE, co wykracza poza funkcję konsultacyjną przypisaną mu w tym postanowieniu.

Negocjacje mają na celu ustalenie treści wzajemnych zobowiązań i ujęcie jej w od-powiednią formę. Podmioty prowadzące negocjacje zobowiązane są do ich prowadzenia w dobrej wierze i sposób, który nie czyni ich wysiłków pozornymi czy pozbawionymi sensu644. Po zakończeniu procesu negocjacji następuje przyjęcie tekstu umowy między-narodowej i ustalenie jego autentyczności. Czynności te dokonywane są przez negocjato-ra lub przewodniczącego zespołu negocjacyjnego. Przyjęcie tekstu umowy międzynaro-dowej uregulowane jest w art. 9 KWPT i KWPT z 1986 r. Generalnie odbywa się w wyniku zgody wszystkich podmiotów biorących udział w jego opracowywaniu, z wy-jątkiem przyjęcia tekstu traktatu na konferencji międzynarodowej, które odbywa się w wyniku głosowania większością 2/3 obecnych i biorących udział w głosowaniu, chyba że tą samą większością ustalona została inna reguł przyjęcia tekstu. Po przyjęciu tekstu umowy następuje ustalenie jego autentyczności, które ma na celu stwierdzenie, że tekst wyraża to, co faktycznie uzgodniono, i że jest to uzgodnienie definitywne. KWPT i KWPT z 1986 r. pozostawiają podmiotom swobodę wyboru formy ustalenia autentyczności tek-stu. Może to nastąpić przez podpisanie, parafowanie, podpisanie ad referendum lub aktu końcowego konferencji, obejmującego cały tekst. Od tego momentu podmioty mają obo-wiązek nieudaremniania przedmiotu i celu umowy, co oznacza, iż mają oboobo-wiązek

642 Sprawa C-425/13, pkt 14.

643 Ibidem, pkt 85-92.

644 M. Frankowska, Umowa międzynarodowa…, s. 73-74; sprawa szelfu kontynentalnego na Morzu Północnym, pkt 85.

powstrzymać się od czynności mogących udaremnić przedmiot i cel traktatu645. Obowią-zek ten jednak nie oznacza, iż podmioty mają obowiąObowią-zek umowę zawrzeć. Prawo mię-dzynarodowe bowiem pozostawia im całkowitą swobodę w podjęciu ostatecznej decyzji o związaniu się umową międzynarodową646.

Sposoby wyrażenia zgody na związanie się umową międzynarodową można po-dzielić na sposoby trybu prostego zawarcia umowy, w ramach którego podmioty skła-dają jedno oświadczenie woli i jest to jej podpisanie, oraz sposoby trybu złożonego, w ramach którego podmioty składają dwa oświadczenia woli, następuje jej podpisanie oraz wyrażenie zgody na związanie się umową, dokonywane najczęściej poprzez raty-fikację, zatwierdzenie lub przyjęcie647. Upoważnienie do podpisania umowy międzyna-rodowej oraz w stosownych przypadkach podjęcie decyzji o tymczasowym stosowaniu umowy do czasu jej wejścia w życie należy do kompetencji Rady. W praktyce UE w try-bie prostym zawierane są umowy niewymagające udziału PE w całym procesie jej za-wierania, np. umowy handlowe, natomiast w trybie złożonym zawierane są umowy, gdzie ten udział występuje, oraz umowy mieszane, gdzie jako strona występują państwa członkowskie. W przypadku procedury zawarcia umowy międzynarodowej w trybie złożonym Rada, na wniosek negocjatora, przyjmuje decyzję w sprawie zawarcia umowy. Zasadą jest, iż Rada decyzję taką podejmuje większością kwalifikowaną głosów. Jed-nakże art. 218 ust. 8 TFUE przewiduje, iż decyzja taka może zostać również podjęta jednomyślnie w następujących sytuacjach: gdy umowa dotyczy dziedziny, w której do przyjęcia aktu UE wymagana jest jednomyślność; w przypadku układów o stowarzy-szeniu oraz umów z zakresu współpracy gospodarczej, finansowej i technicznej z pań-stwami trzecimi z pańpań-stwami kandydującymi do przystąpienia oraz w przypadku umo-wy dotyczącej przystąpienia do EKPC.

W sprawie Komisja przeciwko Radzie KE wniosła skargę do TS o stwierdzenie nieważności decyzji przyjętej wspólnie przez Radę i przedstawicieli państw członkowskich, jako akt hybrydowy będący połączeniem aktu UE i aktu międzyrządowego648. Zaskarżo-na decyzja z formalnego punktu widzenia stanowi akt jednolity, Zaskarżo-natomiast z materialne-go punktu widzenia zawiera dwie odrębne decyzje, a mianowicie: decyzję Rady dotyczą-cą podpisania przez UE i tymczasowego stosowania Umowy o transporcie lotniczym między Stanami Zjednoczonymi Ameryki z jednej strony, UE i jej państwami członkow-skimi z drugiej strony, Islandią z trzeciej strony i Królestwem Norwegii z czwartej strony, oraz akt międzyrządowy przedstawicieli państw członkowskich, dotyczący tymczasowe-go stosowania przez te państwa wyżej wspomnianych umów. To właśnie kwestia

645 Sprawa pewnych interesów niemieckich na Górnym Śląsku, s. 30.

646 W. Czapliński, A. Wyrozumska, op. cit., s. 75.

647 Ibidem, s. 77; M. Frankowska, Prawo traktatów..., s. 76- 90.

zgodności z prawem wspólnego przyjęcia tych dwóch różnych aktów i ich połączenia w jeden akt stanowiła przedmiot skargi KE. Skarga KE podnosiła zasadniczo dwa rodza-je problemów. Po pierwsze, w części, którą można określić jako wewnętrzną, niniejsza sprawa dotyczyła stosowania przepisów dotyczących procedur i reguł głosowania w celu przyjęcia aktów UE związanych z negocjowaniem oraz zawieraniem umów międzynaro-dowych w ramach proceduralnych określonych w art. 218 TFUE. W tym kontekście po-jawia się również kwestia zakresu właściwej dla instytucji unijnych autonomii organiza-cyjnej i funkcjonalnej. Po drugie, w swojej części zewnętrznej niniejsza sprawa dotykała również wymogów dotyczących praktycznej realizacji zewnętrznych działań UE. Podno-siła ona w rzeczywistości kwestie dotyczące w szczególności wymogu jednolitej repre-zentacji UE na forum międzynarodowym oraz związanego z nim obowiązku ścisłej współpracy między UE i państwami członkowskimi w ramach procedury negocjowania i zawierania umów mieszanych. Ponadto sprawa ta dotyczyła również zobowiązań prawa międzynarodowego wynikających z zewnętrznych działań UE wobec pozostałych uma-wiających się stron. Z wyjątkiem dwóch szczególnych kwestii art. 218 TFUE nie przewi-duje w żadnym momencie udziału państw członkowskich w procedurze negocjacji i za-wierania przez UE umów międzynarodowych649. Wobec powyższego państwa członkowskie jako takie nie mogą odgrywać jakiejkolwiek roli w ramach procedury