Różnice między wirtualnymi walutami

Wirtualne waluty najczęściej definiuje się jako niepodlegający regulacjom prawnym typ pieniądza wydawany w środowisku elektronicznym, który jest akcep-towany przez wirtualne społeczności ograniczone do użytkowników platform spo-łecznościowych lub graczy w systemach gier online⁴¹. Alternatywne waluty pełnią podobne funkcje, jak pieniądz w świecie realnym – są miernikiem wartości

39 J. Przyłuska, Kryptograficzna waluta dużych zysków, „Gazeta Bankowa” 2014, , nr 1, s. 73.

40 Tamże.

41 M. Kisiel, Niekartowe schematy płatności bezgotówkowych na świecie, Kierunki rozwoju, wybrane przykłady, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, s. 74‒76, [http://www.nbp.pl/

systemplatniczy/obrot_bezgotowkowy/niekartowe-swiat.pdf], dostęp: 17.11.2014.

i środkiem wymiany, ale funkcja przechowywania wartości, nie jest wystarcza-jąco rozwinięta – ale póki co, mają niewielkie znaczenie wobec rynku płatności detalicznych. Z realną gospodarką alternatywne waluty mogą być powiązane na kilka sposobów⁴²:

 zamknięte systemy istniejące w oderwaniu od zewnętrznego świata, obejmujące gry komputerowe, np. gra „World of Warcraft”, gdzie wir-tualne złoto można zdobywać wewnątrz gry;

 systemy jednokierunkowe przyjmujące strumienie pieniężne z ze-wnątrz, co oznacza, że wirtualną walutę można nabyć po ustalonym kursie, ale nie jest możliwa transakcja odwrotna, np. system Facebook Credits, w którym „kredyty” można było kupować w fizycznych punk-tach handlowych, lub rozwiązanie Amazon Coins;

 systemy dwukierunkowe, w których wirtualna waluta może być wymie-niana na inne waluty bez ograniczeń, a rolę wejścia i wyjścia pełnią naj-częściej giełdy, kantory i innego rodzaju pośrednicy, np. system bitcoin.

Wirtualne waluty o charakter zamkniętym nie stanowią fundamentów nowych systemów płatności bezgotówkowych. Traktuje się je raczej jako specy-ficzne rynki, na których istnieje zapotrzebowanie na dopasowane do wirtual-nych realiów formy transferu pieniądza „do systemu”. Rynki te rozwijają się dynamicznie, a ich wielkość szacowana jest na kilka miliardów dolarów rocznie.

Z tego względu budzą zainteresowanie podmiotów obsługujących płatności w środowisku online, m.in. PayPal i organizacji kartowych.

Natomiast typ dwukierunkowej waluty wirtualnej jest pod pewnymi wzglę-dami podobny do pieniądza elektronicznego. Zbliżona jest forma i łatwość prze-mieszczania środków, ale są także istotne różnice. Pieniądz elektroniczny jest emito-wany przez podmioty podlegające regulacjom prawnym, wyrażony w jednostkach obowiązujących na danym terytorium (np. złotych) i można go bez przeszkód zamie-nić na inne formy pieniądza. Wirtualne waluty tworzą własne jednostki miary i nie gwarantują wymienialności. Nie podlegają dotąd regulacjom prawnym obejmującym instytucje płatnicze, instytucje pieniądza elektronicznego i instytucje kredytowe⁴³.

Szczególnie zainteresowanie budzi system waluty wirtualnej bitcoin, któ-ry jest zdecentralizowany, pozbawiony centralnego podmiotu zarządzającego emisją i rozliczaniem jednostek pieniądza. System Bitcoin nie ma żadnego opar-cia w zewnętrznym źródle wartości. Nie jest powiązany z żadną narodową wa-lutą, ale bitcoiny można wymieniać na inne waluty, nie tylko w internetowych kantorach. Takie waluty jak bitcoin nie mają jasno zdefiniowanego statusu prawnego i mogą być traktowane na wiele sposobów, jako:

42 Virtual Currency Schemes OCTOBER 2012, European Central Bank, Eurosystem, s. 13‒30, [http://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemes201210en.pdf], dostęp:

17.11.2014.

43 Tamże.

 alternatywna waluta (podobnie jak waluty emitowane np. przez spo-łeczności lokalne);

 e-pieniądz;

 wirtualne dobro (zachowujące się jak pieniądz towarowy).

Zalety bitcoina takie jak: minimalne koszty transakcyjne, anonimowość, łatwość transferowania, szybkość rozliczania transakcji i ich nieodwracalność sprawiają, że taki typ pieniądza jest bliski pożądanemu ideałowi środka płatniczego.

Wokół systemu Bitcoin skupiona jest aktywna społeczność deweloperów tworzących aplikacje na różne platformy. Użytkownicy waluty mogą korzystać z kilku aplikacji mobilnych, które umożliwiają przekazywanie monet pomiędzy płatnikiem i odbiorcą oraz podgląd stanu portfela. Stworzono także szereg aplika-cji e-commerce dla internetowych merchantów chcących przyjmować BTC oraz wtyczki dla systemów POS w fizycznych punktach sprzedaży. Dostępne jest także oprogramowanie na terminale POS VeriFone, umożliwiające pobieranie notowań BTC i przeliczanie kwot transakcji z walut narodowych na cyfrowego bitcoina.

W przyszłości bitcoin może stać się alternatywną – wobec rachunków bankowych i kart płatniczych – formą rozrachunku transakcji dokonywanych przy użyciu różnych systemów płatności. Problem niestabilności notowań BTC może zostać rozwiązany poprzez udział pośrednika biorącego na siebie ryzyko zmiany kursu i „blokującego” kurs, przy jakim została zawarta transakcja. Taką rolę pełnią już dziś niektóre podmioty obsługujące transakcje z użyciem BTC.

Adres wirtualnej waluty może stać się np.:

 jednym ze źródeł wartości w mobilnych portfelach;

 przedpłaconym rachunkiem w niekartowych systemach płatności;

 źródłem finansowania transakcji w aplikacjach POS.

Ciągle jeszcze eksperymentalny etap rozwoju bitcoina oraz wątpliwości dotyczące jego statusu prawnego i niestabilność notowań powodują, że funk-cjonowanie systemu płatności opartego o bitcoin póki co jest jeszcze nierealne.

Niemniej jednak, wirtualna waluta znajduje zastosowanie w rynkowych niszach, choć ciągle niewielki rozmiar bazy jej użytkowników uniemożliwia szersze wy-korzystanie takiej formy rozliczeń⁴⁴.

Zakończenie

W dzisiejszej rzeczywistości palącym problemem staje się znalezienie rozwiązania dla systemu finansowego, podatnego obecnie na różnego rodzaju kryzysy, depresje, cykle koniunkturalne i bańki spekulacyjne. Coraz częściej stawia się pytanie, czy istnieje zastępczy system na tyle prosty i bezpieczny, jak bankowy pieniądz bezgotówkowy?

44 Virtual Currency Schemes.

Obecne projekty koncentrują się na uwarunkowaniach podyktowanych roz-wojem nowoczesnych technologii, które odbywają się w wirtualnej sieci, a jedno-cześnie powracają do korzeni (zakotwiczenia w czymś cennym). Nie są to zupełnie nowe pomysły, gdyż ich idea opiera się na analogii do złota, które od wieków fascy-nowało i przypisywano mu ponadnaturalne właściwości⁴⁵. Dążenie do zbudowania systemu finansowego sprawiedliwego społecznie i o solidnych podstawach jest wyrazem sprzeciwu wobec destrukcyjnej polityki pieniężnej prowadzonej przez banki centralne, które niejednokrotnie doprowadziły do kryzysów, nierówności i wielkich strat społecznych. Poszukiwania alternatywnych rozwiązań przez samo społeczeństwo ma wydźwięk coraz większego niezadowolenia z istniejącej sytuacji.

Nowe rozwiązania są na tyle postępowe i wolne od kontroli ze stony władzy pań-stwowej, że stanowią obiekt zainteresowań coraz szerszych kręgów⁴⁶.

Przy niewydolności obecnego systemu finansowego popularne inicjatywy przywracające możliwość tworzenia pieniędzy przez rząd, odebrałyby to prawo prywatnym bankom. W tej sytuacji ich dalsza działalność opierałaby się na po-życzaniu jedynie rzeczywistych pieniędzy. Jak wynika z powyższej analizy, choć proponowane rozwiązania dla systemu pieniężnego różnią się między sobą co do szczegółów, to wszystkie one są zgodne z ideą, że emisja pieniądza i związa-ne z nią korzyści należą do całego społeczeństwa, gdyż to praca i dobra natural-ne tworzą wartości, które można pożyczać. A zatem, pieniądz i zysk powinny należeć do społeczeństwa, a nie do bankierów.

Bibliografia

Bankkunden müssen zahlen. Erstmals Negativzinsen auf Tagesgeld [www.faz.net/a ktuell/finanzen/meine-finanzen/sparen-und-geld-anlegen/bankkunden-zahl en-erstmals-negativzinsen-auf-tagesgeld-13237202.html].

Deutsche Bank rechnet mit Negativzinsen für Privatkunden [www.faz.net/aktuell/fi nanzen/geldanlage-trotz-niedrigzinsen/geldanlage-deutsche-bank-rechnet-mit-negativzinsen-fuer-privatkunden-13243347.html].

Dusza M., Kiedy pieniądz umiera... największe inflacje świata, „Bank i Kredyt”, luty 2005.

Fergusson A., Kiedy pieniądz umiera. Prawdziwy koszmar hiperinflacji, Studio Emka, 2010.

Gruszecki T., Pieniądz bez gwarancji, „Gazeta Bankowa” 2012, nr 4(1132).

Gruszecki T., Świat na długu, KUL, Lublin 2012.

Gruszecki T., Pieniądz w dziejach gospodarczych Polski, KUL, Lublin 2003.

45 W historii społeczeństw funkcjonowało wiele systemów opartych na złocie i pienią-dzach emitowanych przez rządy, ale tylko system oparty na złocie dotrwał do XX wieku.

46 BITCOIN: On the Fringe of the Dominant Financial World, [www.wealthwire.com].

Iwanicz-Drozdowska M. i in., Bankowość. Instytucje, operacje, zarządzanie, Pol-text, Warszawa 2013.

Kay J., Should we have Narrow Banking? in: The Future of Finance, The London School of Economics and Political Sciences, London 2010.

Kisiel, M., Niekartowe schematy płatności bezgotówkowych na świecie, Kierunki rozwoju, wybrane przykłady, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu (pdf).

Małecki W., Przemiany sektora bankowego i ich konsekwencje, „Ekonomista”

2014, nr 4.

Mennen A.K., Regionalwährungen: Mit Chiemgauer gegen den Euro-Crash, Spiegel-Online Wirtschaft, [www.spiegel.de/wirtschaft/service/regiogeld -ein-waehrungsmodell-ist-gescheitert-a-844830.html].

Przyłuska J., Wirtualny pieniądz, „Gazeta Bankowa” 2012, nr 5.

Przyłuska J., Kryptograficzna waluta dużych zysków, „Gazeta Bankowa” 2014, nr 1.

Przyłuska-Schmitt J., Kryzys systemu finansowego i alternatywny pieniądz, w: Kryzys a dług publiczny w krajach rozwiniętych, red. T. Gruszecki, KUL, Lublin 2014.

Reichel J., Rzecz o pieniądzu dla lokalnych społeczności, czyli małe jest najpiękniejsze, Biblioteka „Zielonych Brygad” nr 19, wyd. 1, Zielone Brygady, Kraków 1997.

Reinhart C., Rogoff K., This Time is Different, Princeton ‒ Oxford 2010.

Rothbard Murray N., O nową wolność. Manifest libertariański, 2009.

Salerno, J.T., Wyprane pieniądze, [www.mises.pl].

Schlichter, D., Bitcoin has theory and history on its side, www.detlevschlichter.com Turner, A., What do banks do? Why do credit booms and bust occur and what

can public policy do about it,? w: The future of finance and the theory that underpins it, LSE, London 2010.

Virtual Currency Schemes OCTOBER 2012, European Central Bank, Eurosystem (pdf).

Woziński J., Historia pisana pieniądzem, Prohibita, 2012.

Wywiad Gazety Wyborczej z Benoît Cœuré, członkiem Zarządu EBC z 16 maja 2014, [www.ecb.europa.eu/press/inter/date/2014/html/sp140524_1.pl.html].

Zadora H., Zieliński T., Pieniądz współczesny a kryzysy finansowe, Difin, War-szawa 2012.

Żyżyński, J., System finansowy a gospodarka realna: między służebnością a wy-obcowaniem, „Ekonomista” 2006, nr 4.