Rola zasad rachunkowości

w pomiarze wartości bilansowej przedsiębiorstwa

Ogół zasad pomiaru dokonywanego przez rachunkowość może podlegać różnym klasyfikacjom. Z punktu widzenia celu niniejszych rozważań, jako zasadnicze kryteria ich klasyfikacji przyjęto hierarchię i szczegółowość. Zgodnie z pierwszym kryterium można wyodrębnić fundamentalne, nadrzędne i pozostałe zasady rachunkowości. Na podstawie drugiego kryterium mogą być one podzielone na zasady o charakterze ogólnym i zasady o charakterze szczegółowym B (por. rys. 2.S).

ZASADY RACHUNKOWOŚCI ZASADY RACHUNKOWOŚCI

ocharakterze ogólnym

ocharakterze szczegółowym

Rys. 2.5. Klasyfikacja zasad rachunkowości Ź ród ł o: opracowanie własne.

Zasady szczegółowe (czyli zasady o charakterze szczegółowym), mimo dopuszczalności wyboru, powinny być zgodne z zasadami o charakterze ogólnym, czyli z zasadami fundamentalnymi, nadrzędnymi i ogólnymi.

Fundamentalną zasadą rachunkowości (często określaną jako fundamen-talne założenie) - oprócz zasady kontynuacji działania - jest zasada me-moriałowa. W myśl niej skutki transakcji i zdarzeń są uznawane w momencie ich wystąpienia (a nie w momencie otrzymania gotówki) i wykazywane w sprawozdaniach finansowych w okresie, którego dotyczą. Wszystkie

8Należy rozróżniać pojęcia "zasady ogólne" i "zasady o charakterze ogólnym". Pojęcie "zasady o charakterze ogólnym" jest szersze od pojęcia "zasady ogólne". Obejmuje ono zasady fundamentalne, nadrzędne oraz zasady ogólne.

pozostałe zasady (zarówno nadrzędne i ogólne, jak szczegółowe) powinny być rozpatrywane przez pryzmat zasad fundamentalnych.

Do najważniejszych zasad nadrzędnych należą współmierność i ostrożność. Pierwsza z nich kładzie nacisk na krótkoterminowe zyski, a jej adresatem są przede wszystkim inwestorzy kapitału. Ma ona zastosowanie w krajach o rozwiniętym rynku kapitałowym. Druga zasada prowadzi do zakładania rezerw, mających na celu "wygładzenie" zysków w długim okresie. Jest ona zatem właściwa dla długoterminowych kredytodawców i zapewnia stabilność w długim okresie9.

Zasadą nadrzędną jest również zasada wyceny w koszcie historycznym, która może być modyfikowana w ramach zasad szczegółowych.

Założenia fundamentalne i zasady nadrzędne rachunkowości wyznaczają jedynie ogólne ramy pomiaru wartości bilansowej przedsiębiorstwa. Uważa się, że prawidłowe ich stosowanie gwarantuje jak najbardziej wierne od-zwierciedlenie przez rachunkowość rzeczywistości gospodarczej, czyli realizację koncepcji true and jair. Koncepcja ta nie może być określona w sposób uniwersalny, jednoznaczny. Należy ją rozpatrywać w odniesieniu do każdej jednostki, której działalność stanowi specyficzny przedmiot pomiaru doko-nywanego przez system rachunkowości !o.

Ze względu na różnorodność aktywów i pasywów istota pomiaru wartości bilansowej przedsiębiorstwa w dużej mierze tkwi w ogólnych oraz w szcze-gółowych zasadach rachunkowości. Zależności między zasadami rachunkowości w kontekście kształtowania wartości bilansowej przedsiębiorstwa prezentuje rysunek 2.6.

Zasadniczy obszar zainteresowania pomiaru wartości bilansowej przed-siębiorstwa stanowi wycena aktywów i pasywów. Jej zasady determinują jednakże wynik finansowy okresu, dlatego nie może być ona rozpatrywana w oderwaniu od procesu ustalania wyniku finansowegoll.

Zarówno w odniesieniu do ustalania wyniku finansowego, jak i do wyceny aktywów i pasywów można sformułować ogólne zasady pomiaru wartości bilansowej przedsiębiorstwa.

9 Comparison of the Prudence and Matching Principles, Discussion Memorandum, OECD Working Group on Accounting Standards, Paris 1993. Podaję za: A. Jarugowa, Postęp w harmonizacji standardów rachunkowości na świecie: bariery i nowe problemy, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej SKwP" 1994, t. 28, s. 34.

lO Dlatego też bardzo ważna z punktu widzenia kształtowania wartości przedsiębiorstwa jest indywidualna polityka rachunkowości jednostki, polegająca na tym, że ma ona prawo wyboru szczegółowych zasad wyceny i ustalania wyniku finansowego.

11Wynik finansowy pozwala na wyrażne wyodrębnienie aspektu przychodowo-kosztowego działalności jednostki. Ustalany w rachunku zysków i strat, "wraca" de facto do bilansu i stanowi żródło finansowania majątku, a więc jest częścią wartości bilansowej przedsiębiorstwa. W sytuacji braku wyodrębnienia rachunku zysków i strat przychody osiągane przez jednostkę zwiększałyby bezpośrednio wartość bilansową przedsiębiorstwa, natomiast koszty powodowałyby jej zmniejszenie.

.., c: "'-.-_{c: -}'" .~o _~

-

"'-o'" N c: <2

Założenie kontynuacj i działania

Zasada memoriałowa

zasada kosztu historycznego

~ /

V

Jaką podstawę przyjąć do ustalania wartości kategorii pomiaru r---· I zasada zasada:

i

ostrożności współmierności: L J Inne zasady (cechy jakościowe) rozpatrywane w kontekście założeń fundamentalnych '-- ~ ----_..1 Y Jak ustalać wynik i wyceniać pozycje

bilansowe przy zachowaniu zasady

memoria/owej

...•..

Zasady ogólne rachunkowości -ogólne zasady ustalania wyniku finansowego

i wyceny bilansowej

···..···..· ..··..···· ..r....

~

.->'0

]~

~ ~ N V>

Zasady szczegółowe ustalania wyniku finansowego i wyceny bilansowej

...···..l···

~ Wartość bilansowa przedsiębiorstwa ---..

'---Rys. 2.6. Zasady rachunkowości a wartość bilansowa przedsiębiorstwa Ź ród ł o: opracowanie własne. N >-IJJ > O -< ;>o >-(') :r: ~ ;A O ::2 O C/).. Q O (') ;:r: >-~ ;A -l m ;>o N m O O O, l' Z -<

3:

Obejmują one ogólne zasady: 1) ustalania przychodów i kosztów; 2) wyceny pozycji bilansowych.

Ad 1) Przychody i koszty, ze względu na charakter ich oddziaływania na wartość bilansową przedsiębiorstwa, można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

- I grupa - przychody i koszty o charakterze wynikowym, ujęte w wyniku finansowym bieżącego okresu, mające pośredni wpływ na wartość bilansową przedsiębiorstwa 12;

- II grupa - przychody i koszty o charakterze kapitałowym 13, ujęte bezpośrednio w kapitale własnym, czyli nie mające wpływu na wynik finansowy bieżącego okresu, ale bezpośrednio kształtujące wartość bilansową przedsiębiorstwa 14.

Ad 2) Ogólne zasady wyceny pozycji bilansowych zależą od wielu czynników, wśród których najbardziej istotnymi są rodzaj aktywów i zo-bowiązań, ich przeznaczenie, okres utrzymywania przez jednostkę oraz moment dokonywania wyceny.

Rodzaj składnika aktywów/zobowiązań decyduje o parametrze wyceny. Jeżeli przykładowo składnik aktywów ma postać rzeczową, to tylko w wyjąt-kowych sytuacjach można go wycenić w wartości godziwej ustalonej na podstawie zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych.

O parametrze wyceny decyduje także przeznaczenie składnika aktywów/ zobowiązań. Jeżeli składnik aktywów nie jest przeznaczony do sprzedaży, trudno zaakceptować jego wycenę na poziomie ceny sprzedaży netto.

Okres utrzymywania składnika aktywów/zobowiązań decyduje o tym, czy na potrzeby jego wyceny przyjąć metodę dyskontową, wartość nominalną, czy też korygować jego wartość o utratę wartości na dzień bilansowy. Na przykład: jeżeli składnik aktywów będzie utrzymywany przez długi czas, a na dzień bilansowy zanotowano zmniejszenie jego wartości, to należy rozważyć, czy rzeczywiście jest uzasadnione dokonanie aktualizacji wartości na ten dzień.

Z punktu widzenia ogólnych zasad wyceny bilansowej decydującym czynnikiem jest jednak moment dokonywania wyceny aktywów i zobowiązań. Wycena pozycji bilansowych oznacza ustalanie ich wartości w dwóch momentach:

- w ciągu okresu sprawozdawczego, czyli w momencie początkowego ujęcia pozycji bilansowej w księgach rachunkowych; wówczas jest to wycena wstępna (takie określenie jest stosowane w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości);

- na dzień bilansowy, czyli na dzień sporządzenia sprawozdania finan-sowego (często określana mianem wyceny bilansowej).

13 Określane w niniejszej rozprawie jako koszty/przychody kapitałowe.

14 Przychody i koszty mogą być ujmowane w rachunku zysków i strat (i wówczas kształtują wynik bieżącego okresu), albo odnoszone bezpośrednio na kapitał własny. O tym, jakie rozwiązanie należy stosować, decydują regulacje rachunkowości w danym kraju. Na przykład w Polsce do 31 grudnia 2001 r. stosowano pierwszy model ujęcia przychodów i kosztów, oznaczający, że były one ujmowane w rachunku zysków i strat, a bezpośrednie zwiększenie lub zmniejszenie kapitału własnego było jedynie skutkiem decyzji właściciela kapitału (dopłata lub podział kapitału). Od 1 stycznia 2002 r. polskie ustawodawstwo wprowadziło nowe regulacje w tym zakresie, zgodnie z którymi skutki określonych w prawie bilansowym zdarzeń należy ujmować bezpośrednio w kapitale własnym. Por. np. art. 54 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (po zmianach w 2001 r.).

Problem wyceny wstępnej sprowadza się do wyboru parametru wyceny, a to zależy od sposobu, w jaki jednostka pozyskała określony składnik aktywów /pasywów15.

Zasady wyceny komplikują się dopiero na dzień bilansowy, w którym jednostka dokonuje ponownej wyceny pozyskanych w przeszłości aktywów i pasywów. Przypisana im w etapie wstępnej wyceny wartość nie jest już wartością aktualną, ale historyczną. Powstaje tutaj dylemat: czy na dzień kolejnej wyceny należy dokonać zmiany wartości, czy też pozostawić ją na poziomie wartości historycznej16.

Odstępstwo od wartości historycznych aktywów i zobowiązań oznacza albo zmniejszenie, albo zwiększenie wartości ustalonej na dzień wyceny wstępnej i ma określony skutek finansowy. Przykładowo, w odniesieniu do aktywów, zgodnie z ich definicją, utrata przydatności spowoduje powstanie na dzień bilansowy kosztu. Czy będzie to koszt bieżącego okresu, czy też koszt kapitałowy1?, zależy od rodzaju aktywów.

Inaczej przedstawia się kwestia korekty wartości aktywów i zobowiązań na dzień bilansowy w sytuacji, gdy wartość historyczna w przypadku aktywów jest wyższa od wartości przyszłych korzyści, a w przypadku zobowiązań - niższa od odpływu przyszłych korzyści.

Z punktu widzenia użytkownika sprawozdania finansowego z pewnością bardziej przydatną informacją byłaby wartość aktualna aktywów/zobowiązań oszacowana na poziomie przyszłych korzyści (lub ich odpływu), a nie wartość historyczna.

W tym miejscu należy jednak odwołać się do nadrzędnych zasad ra-chunkowości i cech jakościowych info~i generowanej przez rachun-kowość. Przez długie lata możliwość -tfudwyższania wartości historycznej aktywów była ograniczona. Takie podejście wynikało z zasady ostrożno-ści, zasady realizacji oraz cechy wiarygodności informacji - traktowanych jako swoiste ograniczenia w kreowaniu wyniku finansowego bieżącego

okresu.

15 W przypadku nabycia aktywów będzie to na przykład cena nabycia, w przypadku ich wytworzenia - koszt wytworzenia.

16 Źródłem wątpliwości jest już sama definicja aktywów i zobowiązań. Jednym z jej podstawowych założeń jest warunek przyszłych korzyści i ich wpływu (aktywa) lub odpływu (zobowiązania). Z pewnością należy skorygować wartość aktywów, jeżeli przyszłe korzyści z tytułu ich posiadania (obliczone wiarygodnie) będą niższe od wartości historycznej. W przypadku zobowiązań, jeżeli ich wartość historyczna jest niższa od wartości odpływu przyszłych korzyści, to na dzień bilansowy również należy ją skorygować.

17Koszt kapitałowy to koszt ujęty bezpośrednio w kapitale własnym, z pominięciem wyniku finansowego bieżącego okresu. Przykładem kosztu kapitałowego jest - zgodnie z ustawą o rachunkowości - koszt powstający wskutek aktualizacji wyceny (odpisu ak-tualizującego) inwestycji długoterminowych uprzednio wycenionych na poziomie wartości godziwej wyższej od ceny nabycia.

Wzrost wartości aktywów na dzień bilansowy oznacza bowiem powstanie przychodu, który ujęty tradycyjnie w rachunku zysków i strat powoduje wzrost wyniku finansowego. W rzeczywistości przychód ten jest wątpliwy, jeszcze nie zrealizowany, dlatego też zgodnie z zasadą ostrożności powinien być wykazany w okresie, w którym nastąpi jego realizacja, a więc osiągnięcie korzyści ekonomicznych. Co do istoty przychód taki jest na dzień ujęcia go w księgach rachunkowych wielkością planistyczną, która będzie zreali-zowana (lub nie) w przyszłości18•

Skutek finansowy wyceny na dzień bilansowy zależy od parametru wyceny, będącego podstawą do ustalenia wartości aktywów/zobowiązań19.

Wyznacza on poziom ewentualnej korekty ich wartości wstępnej. Ogólne zasady określają natomiast sposób ujęcia tej korekty wartości, czyli ujęcie jej w wyniku finansowym lub w kapitale własnym.

J ak stwierdzono wcześniej, korekty wartości aktywów i zobowiązań na dzień bilansowy mogą mieć charakter zarówno zmniejszenia, jak i zwiększenia ich wartości wstępnej.

Przyczyny dokonywania korekt wartości ustalonej na dzień wstępnej wyceny można podzielić na dwie grupy: przyczyny wynikające z utraty wartości oraz przyczyny wynikające z wyceny.

W pierwszej grupie dotyczącej aktywów korekta wynika z utraty ich przydatności, co oznacza, że w przyszłości nie przyniosą one jednostce korzyści. Natomiast w drugiej grupie korekty są związane z parametrem wyceny, obowiązującym na dzień bilansowy dla poszczególnych aktywów i zobowiązań. Do drugiej grupy korekt należą m.in.:

18Twierdzi się, że rachunkowość, przyjmując takie wielkości, staje się systemem od-wzorowującym przyszłość, a nie przeszłość, w związku z czym przestaje być systemem w pełni wiarygodnym, sprawdzalnym i rzetelnym.

lO Do najważniejszych parametrów wyceny aktywów i pasywów należą m.in.: cena nabycia, koszt wytworzenia, cena sprzedaży netto, wartość godziwa oraz wartość nominalna. Mają one zastosowanie zarówno do wyceny wstępnej, jak i wyceny na dzień bilansowy; zależy to od rodzaju aktywów i zobowiązań. Na przykład do aktywów rzeczowych na dzień wstępnej wyceny stosuje się generalnie cenę nabycia, koszt wytworzenia lub cenę rynkową, a na dzień bilansowy wyłącznie w określonych okolicznościach można zastosować cenę sprzedaży netto. Do aktywów finansowych na dzień wstępnej wyceny stosuje się cenę nabycia, a na dzień wyceny bilansowej, w zależności od polityki rachunkowości jednostki, można pozostawić cenę nabycia lub przyjąć wartość godziwą. Co do zasady, jednak w praktyce większości krajów wycena wartości bilansowej przedsiębiorstwa jest dokonywana w rzeczywistym koszcie histo-rycznym. Takie rozwiązanie zostało przyjęte również w polskim prawie bilansowym, zgodnie z którym poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się, stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty) - por. art. 7 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości. Zmniejszenie wartości aktywów powinno następować w związku z zachowaniem zasady ostrożności; wynika ono także z definicji aktywów, a ponadto jest modyfikowane przez szczegółowe zasady wyceny - różnie w poszczególnych krajach.

- różnice kursowe, wynikające z obowiązku wyceny aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych po kursie dnia bilansowego;

- odsetki naliczone, będące konsekwencją obowiązku wyceny w kwocie wymaganej zapłaty (np. należności);

- zwiększenie lub zmniejszenie wartości aktywów lub zobowiązań wskutek ich wyceny według wartości godziwej (np. aktywów finansowych).

W związku z korektami wartości aktywów i zobowiązań ustalonej na dzień wstępnej wyceny, w. większości przypadków powstaje problem roz-bieżności między ujęciem księgowym i podatkowym aktywów i zobowiązań, wyrażony w postaci podwójnych wartości aktywów i pasywów - wartości księgowej oraz wartości podatkowej. Korekty wartości stanowią jedną z podstawowych przyczyn zróżnicowania wartości księgowej i wartości podatkowej aktywów i zobowiązań. Dla celów podatkowych skutek wynikowy (koszt lub przychód) korekty wartości wstępnej aktywów/zobowiązań nie stanowi kosztu lub przychodu, co oznacza, że wartość podatkowa20 tych aktywów/zobowiązań pozostaje nie zmieniona, mimo dokonania korekty ich wartości księgowej21.

Problem wartości podatkowej i wartości księgowej aktywów/zobowiązań jest szczególnie istotny w kontekście nie tylko rozliczenia bieżącego podatku dochodowego, ale również w kontekście podatków odroczonych. Różnice przejściowe między zyskiem brutto a dochodem podatkowym ze względu na metodę bilansowania odkładają się na odpowiednie aktywa i zobowiązania, powodując powstawanie różnic przejściowych między wartością księgową i wartością podatkową aktywów i zobowiązań22.

Podsumowując, procedurę pomiaru wartości bilansowej przedsiębiorstwa można uogólnić w większym stopniu niż czynią to ramy konceptualne IASB. Wbrew pozorom rachunkowość dysponuje ograniczoną liczbą moż-liwych rozwiązań, zgodnych z jej kanonami (głównie z metodą bilansowania). Ramy konceptualne IASB nie wskazują ani ogólnych zasad ujmowania przychodów i kosztów powstałych w danym okresie, ani nie precyzują ogólnych zasad wyceny aktywów i zobowiązań. Czynią to dopiero standardy. Takie podejście rozszerza możliwości stosowania różnorodnych rozwiązań szczegółowych. Jak się jednak wydaje, ustalenie ogólnych zasad pomiaru

20 Nie wchodząc w szczegóły (gdyż są one rozważane w następnym rozdziale rozprawy), wartością podatkową aktywów i pasywów jest wartość ustalona zgodnie z przepisami podat-kowymi, akceptowana przez fiskusa w rozliczeniach podatkowych, która najczęściej odpowiada wstępnej wartości aktywów i pasywów ustalonej w księgach rachunkowych. Zob. np. definicję wartości podatkowej aktywów zawartą wart. 37 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (po zmianach).

21 Jednym z niewielu wY.iątków są korekty wartości należności (czyli odpisy aktualizujące ich wartość), których nieściągalność zgodnie z przepisami podatkowymi może być upraw-dopodobniona. Takie rozwiązanie przyjęto w polskim prawie podatkowym.

wartości bilansowej przedsiębiorstwa jest możliwe i być może pozwoliłoby nie tylko uporządkować rozwiązania szczegółowe, ale przede wszystkim ustanowić punkt odniesienia dla praktyki w sytuacji, gdy regulacje rachun-kowości nie są dostatecznie precyzyjne.

Ogólne zasady pomiaru wartości bilansowej przedsiębiorstwa powinny uwzględniać podstawową strukturę wartości bilansowej, czyli kapitału własnego, obejmującą cztery składniki:

- kapitał podstawowy;

- wynik finansowy bieżącego okresu; - kapitał z aktualizacji wyceny;

- wyniki z lat ubiegłych (zysk/strata lat ubiegłych).

Dla poszczególnych elementów wartości bilansowej przedsiębiorstwa można wskazać następujące transakcje, których skutki będą oddziaływać bezpośrednio na ich wartość (por. rys. 2.7):

- wniesienie kapitału przez właścicieli lub jego wycofanie;

- powstanie przychodówjkosztów uznawanych w wyniku finansowym bieżącego okresu;

- aktualizacja wyceny aktywów/zobowiązań ujmowana bezpośrednio w kapitale własnym;

- zdarzenia lat ubiegłych nie ujęte w księgach rachunkowych.

O ostatecznym kształcie wartości bilansowej przedsiębiorstwa decydują jednak w dużej mierze szczegółowe zasady pomiaru i definicje szczegóło-wych parametrów wyceny. W przypadku regulacji łASB są one zawarte w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości, stanowiąc "wypełnie-nie" różnych możliwych rozwiązań o charakterze ogólnym zapisanych w ramach konceptualnych. W modelu rachunkowości przyjętym przez łASB można wskazać pewne ogólne prawidłowości w obszarze szczegółowych zasad pomiaru wartości bilansowej przedsiębiorstwa. Wynikają one częś-ciowo z tradycyjnego podejścia bazującego na koszcie historycznym i zasa-dzie ostrożności, a częściowo są wyrazem nowego podejścia bazującego na wartości. Zależy to od rodzaju składników majątku i zobowiązań. Tradycyj-ne podejście dotyczy aktywów i zobowiązań niefinansowych, nowe podejście - aktywów i zobowiązań finansowych. Ponadto, odstępstwo od kosztu historycznego ma miejsce w wielu innych okolicznościach, m.in. w przypad-ku wyceny aktywów i zobowiązań z tytułu leasingu finansowego, długoter-minowych rezerw lub oszacowania utraty wartości rzeczowego majątku trwałego i niematerialnego.

Reasumując, współcześnie wartość bilansowa przedsiębiorstwa jest daleka od tradycyjnej wartości ustalonej na podstawie kosztu historycznego oraz zasady ostrożności, realizacji i współmierności. Nowy parametr wyceny - wartość godziwa jest zapowiedzią dalszych przeobrażeń w kierunku wartości przedsiębiorstwa tak bardzo oczekiwanej przez użytkownika, jaką

Wyniki lat ubiegłych Wniesienie, obniżenie kapitalu podstawowego Kapitał podstawowy

AKTYWA ^{Wynik finansowy} okresu bieżącego WARTOŚĆ BILANSOWA PRZEDSIĘBIORSTWA

@

Aktualizacja wycen Y ---ł----ł~ Kapitał z aktualizacji wyceny 4a Korekty lat ubieglych Korekty lat ubieglych Bieżące przychody i koszty ZOBOWIĄZANIA Aktualizac'a wyceny

Rys. 2.7. Ogólne zasady pomiaru wartości bilansowej przedsiębiorstwa

(l) zmniejszenie/zwiększenie aktywów lub zobowiązań wskutek bezpośredniej transakcji z właś-cicielem kapitału; (2) zmniejszenie/zwiększenie aktywów lub zobowiązań wskutek uznania kosztów/przychodów w wyniku finansowym danego okresu; (3) zmniejszenie/zwiększenie aktywów lub zobowiązań z tytułu aktualizacji ich wyceny, której skutki odnoszone są bezpośrednio na kapitał własny; (4) zmniejszenie/zwiększenie aktywów lub zobowiązań wskutek zmniejszenia/zwiększenia aktywów lub zobowiązań z tytułu korekt lat ubiegłych (np. błędów

fundamentalnych i zmian polityki rachunkowości) Ź ród ł o: opracowanie własne.

jest wartość przyszłych korzyści (czyli wartość ekonomiczna). Właśnie wartość ekonomiczna została ustanowiona jako parametr wyceny na poziomie szczegółowych zasad rachunkowości.

Czy i w jakim zakresie znajdzie ona zastosowanie w praktyce zależy, jak na razie, w dużej mierze od indywidualnej polityki rachunkowości jednostki. Należy zauważyć, że poprzez ustanowienie wartości ekonomicznej jako obligatoryjnej do wyceny określonych aktywów i zobowiązań może ona uzyskać rangę nadrzędnej zasady wyceny, funkcjonującej równolegle z inną zasadą - kosztem historycznym.

1.3.

Polityka rachunkowości przedsiębiorstwa jako instrument kształtowania wartości bilansowej przedsiębiorstwa

Wartość bilansowa przedsiębiorstwa jest rezultatem przyjętej przez jego kierownictwo polityki rachunkowości. Polityka rachunkowości wykorzystuje różnego rodzaju instrumenty23, które ze względu na odmienny charakter można podzielić na24:

- instrumenty czasowe; - instrumenty formalne; - instrumenty materialne.

Spośród nich za podstawowe instrumenty kształtowania wartości bi-lansowej przedsiębiorstwa uznaje się instrumenty materialne, które

W dokumencie Wartość bilansowa przedsiębiorstwa a alokacja podatku dochodowego (Stron 78-92)