Strach nocny

H. Strach nocny.

Strach nocny jest raczej objawem, niż chorobą; wła­

ściw y jest dzieciom między 2—7 rokiem życia, niezna­

ny u dorosłych.

Przyczyny. Ważną rolę w etyologii odgrywa wiek .dziecka, zarówno młodzież jak i noworodki nie ulegają strachom nocnym. Niemowlęta natomiast, już przed drugim rokiem życia budzą się nocą wstają i krzyczą. Zwykle jednak choroba nie rozpoczyna się przed 2—3 rokiem życia. Dzieci dopiero po odstawieniu dzielą stół z

rodzi-140 Biblioteka lekarska.

cami i wtedy dopiero zaczynają dzielić prócz stołu i w ra­

żenia życia codziennego. W większości przypadków przy­

czyną jest obarczenie dziedziczne, nie jest jednak rzeczą konieczną, gdyż każde dziecko, postawione w złe w arun­

ki hygieniczne, może mieć strach nocny. U dzieci tego rodzaju częstokroć widzimy zaburzenia w trawieniu (roz­

szerzenie żołądka, zaparcie stolca). To też w olbrzymiej większości przypadków, jak to stwierdzili Moizard (Rev.

d. m. de 1’enf. 1884) i Simon, przyczyną bezpośrednią jest żywienie wadliwe, na pierwszem miejscu postawić należy nadużycie płynów, przedwczesne podawanie kawy, wy­

skoku, pijaństwo karmicielki, Również .często strach no­

cny zdarza się u dzieci, dotkniętych krzywicą z rozstrze- nią żołądka, pragnieniem i łaknieniem wzmożonem. Też same objawy może dawać użycie wilczej jagody, siarcza­

nu, chininy (J. Simon), West i Bouchut przypisują strach zaparciu stolca, wistocie w jednym przypadku użycie - w w czasie właściwym środka czyszczącego zapobiegało stra­

chom nocnym. W ynika z tego, że w większości przypad­

ków strach nocny jest objawem nerwowym z zatrucia.

Ale może również powstać i na drodzę odruchowej, w ten właśnie sposób działają zębowanie, robaki kiszkowe. Pe­

wną rolę odgrywają również wzruszenia moralne (opo­

wiadanie o strachach, przepracowanie umysłowe). Nie­

kiedy przyczyn upatrywać należy w niedokrewności, sa­

mogwałcie. padaczce (J. Simon), a Baginsky widzi je w przewlekłym nieżycie nosa i przeroście migdałów.

Zbyt czarno, mojem zdaniem, zapatruje się na strach nocny Ollivier, według niego dzieci tego rodzaju są osobni­

kami zwyrodniałymi, a w 99 pr. przypadków, mamy do czynienia z histeryą ukrytą. Do pewnego tylko stopnia przyznać mu można racyę, ale nie we wszystkich, jak chce, przypadkach.

Objawy. Dziecko zasypia głęboko, częściej śród pod­

niecenia, spocone. Po kilku godzinach budzi się raptem, siada na łóżku, krzyczy z przestrachu, płacze, mówi od

Comby. Choroby dzieci.—Nerwice. 141 rzeczy, że widzi osoby, które chcą zrobić mu krzywdę.

Jest to sen straszny, który trw a na jawie. Rodzice prze­

konywają dziecko, ale ich nie poznaje. Po kilku minutach uspakaja się i zasypia, napad tego rodzaju powtórzyć się może tej samej nocy lub nazajutrz. West widział 11-m, dziecko, u którego napady powtarzały się do 11 razy w nocy, zwykle jednak napady oddziela przerwa większa 1—kilku tygodni. U chorego Moizard’a jednak w ciągu sześciu tygodni, strach nocny występował co noc o okre­

ślonej godzinie.

Nazajutrz dziecko budzi się zdrowe, przypominając sobie nie zawsze jednak wypadki nocne.

Wogóle strach nocny jest widziadłem sennem, które porównać można do widziadeł u pijaków, podczas jed­

nak, gdy dorośli panują nad widziadłami, dzieci ule­

gają im.

Powtarzanie się napadów zależy od obchodzenia się z dzieckiem. Tam, gdzie napady pochodzą ze złego żywie­

nia, po usunięciu przyczyny ustępują zupełnie, z wiekiem również ustępują.

Rokowanie nie jest złe, nie można też uważać dzieci, dotkniętych strachem nocnym za histeryków lub obłąka­

nych, choć Moizard po napadach nocnych widział luna- natyzm. Rozpoznanie jest łatwe.

Leczenie. Przedewszystkiem zwrócić należy uwagę na żywienie, unikając nadmiaru płynów, kawy i pokar­

mów podniecających. Zabronić należy opowiadań strasz­

nych, a dzieciom z zaparciem stolca dawać środki czy­

szczące. Zalecamy nadto kąpiele ciepłe, oodzień wieczo­

rem, ilość pożywienia wieczornego zmniejszyć należy, aby nocą żołądek był pusty. Próbować można bromku pota­

su (1—2 grm .), unikać natomiast makowca skutkiem wy­

woływanego przezeń przekrwienia i zaparcia stolca. W wielu przypadkach dobre wyniki dała mi antiseptyka ki­

szek (salol, batol, benzonaftol, 1 grm. w 5 dawkach dzien­

nie).

142 Biblioteka lekarska.

I. Jąkanie.

Jąkanie jest nerwicą skojarzeniową, cechującą się swoistemi zaburzeniami w mowie. Zaburzenie to cechuje się powtarzaniem kurczowem i utrudnionem pewnych zgłosek lub sylab, na pierwszy rzut oka zależy od wad roz­

wojowych języka, krótkości wędzidełka, etc., w rzeczy­

wistości jednak jąkanie jest pochodzenia mózgowego, i jest oznaką zwyrodnienia, obarczenia dziedzicznego. Roz­

poczyna się u dzieci małych, usposobionych dziedzicznie skutkiem innych wzruszeń. W czasie wzruszenia, lub gdy zwracać na chorego uwagę, jąkanie wzmaga się, oddech staje się utrudnionym, przerywanym.

Jąkanie występuje przestankowe zależnie od oko­

liczności i zbliża się z tego powodu do kurczów (tics), które mogą mu zresztą towarzyszyć. Jąkanie powstać może i pod wpływem naśladownictwa.

Czas trwania, uleczalność i rokowanie, zależą od oko­

liczności i leczenia. Wcześnie podjęte leczenie daje wy­

niki dobre. Zabiegi chirurgiczne są bezcelowe, ani pod­

cinanie wędzidełka języka, ani przyżeganie śluzówki no­

sa, ani usuniecie wyrośli gruczołowych nie mogą spro­

wadzić wyleczenia. Zwrócić natomiast trzeba uwagę na gimnastykę oddechania, dążącą do tego, aby chory był panem tej czynności. Pozatem metodyczna nauka mowy i rozwijanie siły woli u chorego.

J. Czkawka.

Czkawka jest nagłym kurczem przepony, wywołują­

cym dźwięk nieartykułowany skutkiem bezwiednych drgań głośni, w czkawce zatem istnieje kilka czynni­

ków, które wyodrębnić trudno; skurcz przepony, podnie­

cenie kurczowe brzucha i klatki piersiowej, drganie gło­

śni, szmer. Wszystkie te czynniki działają nagle, kurczo­

wo i mimowolnie. Jest to zaburzenie nerwowe, zbliżone

i

Comby. Choroby dzieci.—Nerwice. 143 do kurczów i występujące napadami. Czkawka zdarza się często, zarówno u nowrodków jak i u starców, u noworod­

ków zaledwie zauważyć się daje, u dzieci starszych, obar­

czonych dziedzicznie, zdarza się często, trwa długo i nie­

pokoi otoczenie. Częsta i długotrwała czkawka zdarza się tylko u osobników nerwowych, u 10-letniej dziewczynki występowała jednocześnie z kurczem przełyku i w takich przypadkach należy ją uważać za objaw liisteryi; zbyt przepełniony żołądek może wywołać czkawkę, ten sam wpływ mieć mogą odruchowo robaki.

Leczenie niepewne, często pomagają środki najprost­

sze ; picie powolne przy wstrzymaniu oddechu, ssanie cu­

kru z octem, wywołanie nagłego przestrachu, ucisk n.

przeponowego lewego w ciągu kilku minut (Leloir), w przypadkach uporczywych, prześcieradła i natryski.

K. Kurcze

Kurcze są objawem nerwowym dziedzicznym, spoty­

kanym u dzieci zwyrodniałych, pochodzącym z rodziców dnawych, artrytycznych, neuropatów etc.

Występuje w postaci skurczów częściowych, nagłych jakby skutkiem wyładowań elektrycznych w obrębie ner­

wów kręgowych, ruchowych twarzy i kończyn.

Dziecko w czasie spokoju raptem wzrusza ramiona­

mi, wstrząsa głową, zamyka powieki, robi grymasy, wy­

krzywia się dziwnie. Równocześnie z tymi ruchami wyda­

wać może dźwięki dzikie, skutkiem kurczu m. krtani.

Kurcze te, acz są objawem zwyrodnienia, są wyle­

czalne. Częstokroć są następstwem naśladownictwa i wa­

dliwego siedzenia w szkole. Stwierdzano niekiedy równo­

cześnie robaki w kiszkach. W tym ostatnim wypadku zale-

• cić należy środki przeciwrobaczne. Pozatem należy zwra­

cać uwagę na stan ogólny i układ nerwowy. Pobudliwość osobników* nerwowych zwalczać należy za pomocą dłu­

gotrwałych kąpieli ciepłych, prześcieradeł, natrysków,

zi-144 Biblioteka lekarska.

mnych. Chorym zalecamy pobyt na świeżem powietrzu, gry i gimnastykę szwedzką, wzbraniamy przepracowania umysłowego, kąpieli morskich, pokarmów podniecających (wyskok, kawa, korzenie).