Wyniki badań empirycznych

Badania empiryczne przeprowadzone zostały w polsce na przełomie grud‑

nia 2012 i stycznia 2013 r przez Katedrę zarządzania strategicznego uniwersytetu ekonomicznego w poznaniu zakres przeprowadzonych badań empirycznych można określić w odniesieniu do następujących aspektów:

zakres podmiotowy – menedżerowie reprezentujący przedsiębiorstwa prowadzące

• działalność gospodarczą,

zakres przedmiotowy – uwarunkowania kształtujące wybory strategiczne w przed‑

• siębiorstwach,

zakres przestrzenny – polska,

• zakres czasowy – przełom roku 2012/2013

• Wielkość próby badawczej obejmowała 123 przedsiębiorstwa metodą wykorzy‑

staną do zbierania danych empirycznych była metoda ankiety pocztowej Badaniem objęto przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 49 osób, prowadzące działalność gospodarczą na terenie polski podstawową metodą doboru jednostek populacji do badania był dobór losowy warstwowy – populacja przedsiębiorstw podzielona została na rozłączne zbiory (warstwy) wg kryterium prowadzonej działalności gospodarczej (sektor działalności) ze względu na niski poziom zwrotności ankiety pocztowej zdecydowano o wysłaniu ankiety do 2000 przedsiębiorstw, adresując ją do przedstawicieli najwyższego szczebla kierownictwa, podejmujących decyzje o charakterze strategicznym

respondentów poproszono o ocenę zjawisk i procesów zachodzących w poszcze‑

gólnych obszarach otoczenia przedsiębiorstwa pod kątem ich zmienności (jak inten‑

sywne są zmiany), przewidywalności (na ile łatwo prognozować zachodzące zmiany) oraz siły wpływu na działalność ich przedsiębiorstw

9 m sajdak, Innowacyjność jako niezbędna cecha zwinnego przedsiębiorstwa, „nauki o zarządzaniu”

2013, nr 1(14), Wyd uniwersytetu ekonomicznego we Wrocławiu

zjawiska i procesy ekonomiczne respondenci uznali za czynniki charakteryzu‑

jące się największym poziomem zmienności (X̅ = 3,53) to właśnie w tym obszarze makrootoczenia przedsiębiorstwa wskazują na największe zmiany wiążące się z poja‑

wianiem się zarówno szans, jak i zagrożeń dla ich działalności W dalszej kolejności przeanalizowano takie czynniki jak: przedsiębiorstwa konkurencyjne, warunki konkurowania w sektorze, regulacje prawne i działalność instytucji państwowych/

międzynarodowych oraz sferę technologiczno ‑techniczną Wszystkie wymienione czynniki uzyskały taką samą średnią = 3,26 Wiedza przedsiębiorstw dotycząca zmienności wskazanych obszarów makro‑ i mikrootoczenia wskazuje na koniecz‑

ność regularnego monitorowania tych zjawisk i procesów w celu poszukiwania w nich szans dla przedsiębiorstw, a także, dzięki systemom wczesnego ostrzegania, wychwytywania zagrożeń w celu ich neutralizacji (tab 9 2)

tabela 9.2. średni poziom wpływu zmienności obszarów otoczenia przedsiębiorstwa na działalność przedsiębiorstwa (jak intensywne są zmiany)

Wyszczególnienie N Średnia

Zjawiska i procesy ekonomiczne 122 3,53

Przedsiębiorstwa konkurencyjne, warunki konkurowania w sektorze 121 3,26 Regulacje prawne i działalność instytucji państwowych/międzynarodowych 122 3,26

Sfera technologiczno ‑techniczna 122 3,26

Sektor odbiorców przedsiębiorstwa, w tym zachowania klientów indywidualnych 122 3,13 Dostawcy przedsiębiorstwa, warunki działalności w branżach powiązanych 121 2,83 Środowisko naturalne (zasoby naturalne, procesy związane z ochroną środowiska) 121 2,54

Sfera społeczno ‑kulturowa, w tym zjawiska demograficzne 122 2,30

Źródło: opracowano na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych

pomimo dużej zmienności zjawisk i procesów ekonomicznych respondenci uznali, że jest to również obszar najbardziej przewidywalny (X̅ = 3,53) za równie przewidywalne uznali regulacje prawne i działalność instytucji państwowych oraz międzynarodowych, a także sektor odbiorców przedsiębiorstwa, w tym zachowa‑

nia klientów indywidualnych szczególnie ciekawe w związku z analizowanym tematem zwinności wydaje się deklaracja respondentów dotycząca znajomości ich odbiorców, gdyż świadczy to, że firmy prowadzą zaawansowane analizy rynku, chcąc przygotować ofertę, która w jak najwyższym stopniu spełni wymagania ich klientów (tab 9 3)

Rozdział 9. Zwinność przedsiębiorstwa jako koncepcja zarządzania między stabilnością... 117

tabela 9.3. średni poziom wpływu przewidywalności obszarów otoczenia

przedsiębiorstwa na działalność przedsiębiorstwa (na ile łatwo prognozować zachodzące zmiany)

Wyszczególnienie N Średnia

Zjawiska i procesy ekonomiczne 121 3,53

Regulacje prawne i działalność instytucji państwowych/międzynarodowych 120 3,48 Sektor odbiorców przedsiębiorstwa, w tym zachowania klientów indywidualnych 121 3,33 Przedsiębiorstwa konkurencyjne, warunki konkurowania w sektorze 121 3,08

Sfera technologiczno ‑techniczna 120 2,92

Dostawcy przedsiębiorstwa, warunki działalności w branżach powiązanych 120 2,81 Środowisko naturalne (zasoby naturalne, procesy związane z ochroną środowiska) 120 2,73

Sfera społeczno ‑kulturowa, w tym zjawiska demograficzne 121 2,49

Źródło: opracowano na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych

W dalszej kolejności ocenie poddano średni poziom wpływu obszarów otoczenia na działalność przedsiębiorstwa zjawiska i procesy ekonomiczne (X̅ = 3,74) oraz sektor odbiorców przedsiębiorstwa (X̅ = 3,72) zostały uznane przez respondentów za obszary mające największy wpływ na działalność przedsiębiorstw Wysoko oce‑

niono również wpływ przedsiębiorstw konkurencyjnych oraz warunki konkuro‑

wania w sektorze (X̅ = 3,55) Wyniki te świadczą o kierunku działań strategicznych współczesnych przedsiębiorstw, dla których uzyskanie przewagi konkurencyjnej jest jednym z podstawowych kierunków rozwoju, natomiast budowanie wartości we współpracy z klientem stanowi sposób jego realizacji (tab 9 4)

tabela 9.4. średni poziom wpływu obszarów otoczenia przedsiębiorstwa na działalność przedsiębiorstwa

Wyszczególnienie N Średnia

Zjawiska i procesy ekonomiczne 121 3,74

Sektor odbiorców przedsiębiorstwa, w tym zachowania klientów indywidualnych 121 3,72 Przedsiębiorstwa konkurencyjne, warunki konkurowania w sektorze 121 3,55 Regulacje prawne i działalność instytucji państwowych międzynarodowych 120 3,51

Sfera technologiczno ‑techniczna 120 3,45

Dostawcy przedsiębiorstwa, warunki działalności w branżach powiązanych 120 3,31 Środowisko naturalne (zasoby naturalne, procesy związane z ochroną środowiska) 120 2,62

Sfera społeczno ‑kulturowa, w tym zjawiska demograficzne 121 2,40

Źródło: opracowano na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych

Podsumowanie

Współczesne przedsiębiorstwa funkcjonują w otoczeniu biznesowym, „manew‑

rując” pomiędzy stabilnością (celów i planów strategicznych) a chaosem w otocze‑

niu dzięki turbulencji mogą pojawiać się nowe szanse na rozwinięcie działalności według istniejącego lub zmodyfikowanego modelu biznesowego przedsiębiorstwa muszą jednak nauczyć się owe szanse wykorzystywać przede wszystkim muszą nabyć umiejętności dostrzegania ich oraz ocenienia swoich kompetencji i zasobów z punktu widzenia możliwość wykorzystania pojawiających się szans, a także przy braku odpowiednich zasobów posiadać zdolność pozyskania ich z otoczenia (współ‑

praca oparta na partnerstwie strategicznym) Kluczowa jest także szybkość reakcji i umiejętność rekonfigurowania dostępnych zasobów oraz zdolność inicjowania i modyfikowania niezbędnych przedsięwzięć nieoceniona jest rola przywództwa strategicznego, które powinno opierać się na szerzeniu idei, ale jednocześnie umie‑

jętności osadzenia tych idei w działaniach przedsiębiorstwa z uwzględnieniem jego ograniczenia

przeprowadzone badania wykazały, że zjawiska i procesy ekonomiczne uznane zostały za czynniki charakteryzujące się największym poziomem zmienności to wła‑

śnie w tym obszarze makrootoczenia przedsiębiorstwa wskazują na największe zmiany wiążące się z pojawianiem się zarówno szans, jak i zagrożeń dla ich działal‑

ności pomimo dużej zmienności zjawisk i procesów ekonomicznych respondenci uznali, że jest to również obszar najbardziej przewidywalny oraz mający największy wpływ na ich działalność Wyniki badań dowodzą, że przedsiębiorstwa są świadome chaosu panującego w otoczeniu i potrafią identyfikować obszary o wysokim poziomie ryzyka Brakuje im jednak często odpowiednich narzędzi i praktyk, aby wypraco‑

wać model biznesowy oparty na koncepcji zwinnego przedsiębiorstwa, chroniący je przed nagłymi zmianami i zapewniający skuteczną adaptację do zmieniających się warunków otoczenia

Bibliografia

Banaszyk p , Zmiana kluczowych problemów strategicznych, w: Wybrane problemy zarzą‑

dzania. Teraźniejszość i przyszłość, red s trzcieliński, Wyd politechniki poznańskiej, poznań 2013

d’aveni r a , Hyper ‑competition. Managing the Dynamics of Strategic Maneuvering, new york 1994

davenport t h , leibold m , Voelpel s , Strategic Management in the Innovation Economy, Wiley, new york 2006

Rozdział 9. Zwinność przedsiębiorstwa jako koncepcja zarządzania między stabilnością... 119

Model biznesu. Nowe myślenie strategiczne, red m duczkowska ‑piasecka, difin 2013 grant r m , Współczesna analiza strategii, Wolters Kluwer, Warszawa 2011

gunasekaran a , Agile manufacturing: enablers and an implementation framework, „inter‑

national journal of production research” 1998, Vol 36, no 5

Kotler p , caslione j , Chaos. Zarządzanie i marketing w erze turbulencji, mt Biznes 2009, s 83

sajdak m , Innowacyjność jako niezbędna cecha zwinnego przedsiębiorstwa, „nauki o zarzą‑

dzaniu” 2013, nr 1(14), Wyd uniwersytetu ekonomicznego we Wrocławiu

Rozdział 10. Organizacja jako złożony system adaptacyjny 121