Analiza wyników z kwestionariusza IPAQ dotycząca poziomu aktywności fizycznej w poszczególnych obszarach życia (praca, dom, transport, czas wolny i rekreacja) nie wykazała różnic istotnych statystycznie pomiędzy ba-danymi dziewczętami i chłopcami. Zaobserwowano, że najwyższą aktywno-ścią fizyczną badani wykazywali się w szkole. Wydatek energetyczny u chłopców wynosił 2895 MET-minut·tydzień-1, a u dziewcząt 2534MET–mi-nut·tydzień-1. Najniższy wydatek energetyczny u obu płci zaobserwowano podczas prac domowych. U dziewcząt aktywność fizyczna podczas prac do-mowych wynosi 793 MET-minut·tydzień-1 a u chłopców 874 MET-mi-nut·tydzień-1. W pozostałych badanych obszarach – przemieszczanie się oraz rekreacja w czasie wolnym – nie odnotowano również różnic istotnych sta-tystycznie w aktywności fizycznej pomiędzy dziewczętami a chłopcami (ryc. 1).
Tygodniowa aktywność fizyczna dziewcząt i chłopców a ich … 143 Badania dotyczące oszacowanej na podstawie kwestionariusza IPAQ in-tensywności wysiłków wskazują również na brak różnic istotnych staty-stycznie pomiędzy badanymi dziewczętami i chłopcami. Wprawdzie chłopcy są aktywniejsi o prawie 700 MET-minut w tygodniu od dziewcząt porównu-jąc sumę wysiłków o intensywności od niskiej do wysokiej, jednak nie odno-towano różnicy istotnie statystycznej (ryc. 2).
Legenda : JMET – aktywność fizyczna (AF) w pracy (szkole), TMET – aktywność fizyczna (AF) podczas przemieszczania się, HMET - aktywność fizyczna (AF) w domu, RMET - aktywność fizyczna (AF) w rekreacji
Ryc. 1. Aktywność fizyczna dziewcząt i chłopców (MET-minuty∙tydzień-1) 2895
1698
874
1543 2534
1553
793
1437
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
JMET TMET HMET RMET
Met-minuty/tydzień
Chłopcy Dziewczęta
144 Dorota Groffik i wsp.
Legenda: VPA 3x20 - AF o intensywności wysokiej wykonywana 3x20 minut w ty-godniu, MPA 5x30 – AF o intensywności umiarkowanej wykonywana 5x30 minut w tygodniu, WPA 5x30 - AF o intensywności niskiej - chód wykonywany 5x30
mi-nut w tygodniu, SUMMET – suma AF o intensywności od niskiej do wysokiej Ryc. 2. Aktywność fizyczna (AF) o różnej intensywności badanych dziewcząt
i chłopców (MET-minuty∙tydzień-1)
Porównując aktywność fizyczną pomiędzy czteroma grupami badanych, podzielonych wg poziomu samopoczucia zaobserwowano różnicę istotną statystycznie podczas przemieszczania się (transportu) (F =1,753;
p=0,0272). Grupa osób o średnim poziomie samopoczucia jest aktywniejsza podczas przemieszczania się od grupy o niskim i wysokim poziomie samo-poczucia. Osoby natomiast o bardzo wysokim poziomie samopoczucia są ak-tywniejsze w tym obszarze w porównaniu z badanymi o wysokim samopo-czuciu. W pozostałych badanych obszarach (praca/szkoła, rekreacja, dom) nie zaobserwowano różnic istotnych statystycznie. W badanym obszarze – rekreacja - najwyższy wydatek energetyczny reprezentuje grupa o najwyż-szym poziomie samopoczucia (2021 MET-minut·tydzień-1), która jest
aktyw-1899
2880
2231
7010
1704
2267 2344
6315
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000
VPA 3x20 MPA 5x30 WPA 5x30 SUMMET
MET-minuty/tydzień
Chłopcy Dziewczęta
Tygodniowa aktywność fizyczna dziewcząt i chłopców a ich … 145 niejsza o około 800 MET-minut·tydzień-1 w porównaniu z grupą reprezentu-jącą niski i wysoki poziom samopoczucia. Różnice te jednak nie są istotne statystycznie (ryc. 3).
Legenda: - p<0,05, JMET – AF w pracy (szkole), TMET – AF podczas przemieszczania się (transportu), HMET - AF w domu, RMET - AF w rekreacji
Ryc. 3. Aktywność fizyczna badanych a ich poziom samopoczucia
Analizując wysiłki o różnej intensywności (VPA, MPA, WPA) pomiędzy czteroma grupami o różnym poziomie samopoczucia, zaobserwowano róż-nicę istotną statystycznie jedynie w obszarze wysiłków o intensywności ni-skiej czyli w chodzie (H=9,62, dla p=0,022). Różnica istotna statystycznie do-tyczy porównania dwóch grup – osoby o bardzo wysokim poziomie samopo-czucia są aktywniejsze w chodzie od osób o wysokim samopoczuciu o 1190 MET-minut·tydzień-1 (p=0,020). Większą różnicę zaobserwowano w sumie wszystkich wysiłków (SUMMET), która pomiędzy tymi dwoma grupami wy-nosi 1803 MET-minut·tydzień-1, jednak nie została ona potwierdzona staty-stycznie (ryc. 4).
Niski Średni Wysoki B. wysoki
146 Dorota Groffik i wsp.
Legenda: - p<0,05, VPA 3x20 - AF o intensywności wysokiej wykonywana 3x20 minut w tygodniu, MPA 5x30 – AF o intensywności umiarkowanej wykonywana 5x30 minut w tygodniu, WPA 5x30 - AF o intensywności niskiej - chód wykonywany 5x30 minut w tygodniu, SUMMET – suma AF o intensywności od niskiej do wysokiej
Rycina 4. Aktywność fizyczna (AF) badanych a ich poziom samopoczucia
Kolejna analiza wyników wskazuje na odsetek badanych realizujących re-komendacje aktywności fizycznej w zakresie wysiłków o intensywności wy-sokiej (VPA), umiarkowanej (MPA) oraz w chodzie (WPA). Dodatkowo zwe-ryfikowano liczbę badanych uczestniczących przynajmniej pięć razy w tygo-dniu w wysiłkach o intensywności od umiarkowanej do wysokiej (VMPA) Odsetek badanych realizujących rekomendacje aktywności fizycznej 5 razy w tygodniu po 60 minut w zakresie wysiłków o intensywności od umiarko-wanej do wysokiej jest najwyższy (69%). Ponad połowa (53%) tych osób re-alizuje również rekomendację w zakresie wysiłków o intensywności wyso-kiej trwających 20 minut, powtarzanych 3 razy w tygodniu. Osoby o niskim i średnim samopoczuciu w większości (62% i 61%) uczestniczą w chodzie
1688 2415 2124
VPA 3x20 MPA 5x30 WPA 5x30 SUMMET
MET-minuty/tydzień
Niski Średni Wysoki B. wysoki
Tygodniowa aktywność fizyczna dziewcząt i chłopców a ich … 147 (WPA) pięć razy w tygodniu przez 30 minut, jak również realizują wysiłki o różnej intensywności pięć razy w tygodniu przez 60 minut (odpowiednio 55% i 56%). Najniższy odsetek realizujących wysiłki o różnych intensywno-ściach to osoby o wysokim poziomie samopoczucia (ryc. 5).
Legenda: VPA 3x20 - AF o intensywności wysokiej wykonywana 3x20 minut w tygodniu, MPA 5x30 – AF o intensywności umiarkowanej wykonywana 5x30 minut w tygodniu, WPA 5x30 - AF o intensywności niskiej (chód) wykonywana 5x30 minut w tygodniu, VMPA 5x60 – AF o intensywności od umiarkowanej do wysokiej wykonywana 5x60 minut w tygodniu
Ryc. 5. Rekomendacje aktywności fizycznej (AF) a poziom samopoczucia badanych
Dyskusja
Jednym z problemów badawczych jest poszukiwanie zależności pomię-dzy aktywnością fizyczną młodzieży a ich samopoczuciem i zadowoleniem z życia. Na poziom aktywności fizycznej młodzieży ma wpływ wiele czynni-ków środowiskowych i biologicznych, takich jak płeć, wiek, samopoczucie, tradycje sportu regionalnego, wsparcie ze strony rodziców, rodzeństwa, możliwości ekonomiczne itp. (Sallis i in., 2000).
Obserwowane zaburzenia lękowe i depresyjne wśród młodych pozwala na stwierdzenie, że jest to poważny problem zdrowia publicznego. Doniesie-nia naukowe wskazują, że choroba psychiczna do 2020 roku będzie stanowić
44
VPA 3x20 MPA 5x30 WPA 5x30 VMPA 5x60
Niski Średni Wysoki B. wysoki
%
148 Dorota Groffik i wsp.
15% wszystkich chorób cywilizacyjnych w świecie (Biddle i Mutrie, 2008).
Badania Mazur (2010) wskazują na pogarszającą się kondycję psychiczną młodzieży szkolnej w wieku 15 lat w Polsce na przestrzeni lat 2006-2010.
Stwierdzono pogorszenie się wskaźnika zadowolenia z życia, z 21,2%
w roku 2006 do 25,3% w roku 2010. Zaobserwowano również pogorszenie we wskaźnikach dotyczących relacji rodzinnych. Negatywne nastawienie do siebie i świata w roku 2006 odnotowano u 20,4% 15-latków, a w roku 2010 odsetek ten zwiększył się do 26,6%.
Istnieje powszechne przekonanie, że aktywność fizyczna jest z natury do-bra dla młodych ludzi w odniesieniu do różnych efektów psychospołecz-nych, takich jak samoocena i funkcjonowanie poznawcze. Istnieją dowody, że aktywność fizyczna może poprawić psychikę i dobrostan, jednak badania w tym kierunku w dalszym ciągu muszą być kontynuowane, bo nie zawsze potwierdzają jednoznacznie dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na psychikę człowieka (Lagerberg, 2005). Badania własne nie potwierdziły jed-noznacznych zależności pomiędzy lepszym samopoczuciem a wyższym po-ziomem aktywności fizycznej. Grupa badanych o bardzo wysokim samopo-czuciu spełnia w większości rekomendacje aktywności fizycznej o intensyw-ności wysokiej oraz w chodzie, ale tylko 36% z tej grupy uczestniczy w wy-siłkach o intensywności umiarkowanej. Grupa natomiast o niskim i średnim samopoczuciu w większości uczestniczy 5 razy w tygodniu w wysiłkach o różnej intensywności. Badania zależności samopoczucia z innymi predy-katorami powiązanymi z aktywnością fizyczną są ważne dla szerszego zro-zumienia problemu.
Pojawiające się problemy ze zdrowiem psychicznym młodzieży, częściej są obserwowane wśród dziewcząt w porównaniu z chłopcami (Hallal i in., 2015). Większość badań wskazuje, że chłopcy są aktywniejsi ruchowo od dziewcząt (Bergier i in., 2012; Groffik, 2015; Li i in., 2010; Nader i in., 2008;
Tygodniowa aktywność fizyczna dziewcząt i chłopców a ich … 149 Pearson i in., 2009). Ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych jest zatem większe u nastoletnich dziewcząt, ponieważ wyniki większości doniesień wskazują, że są one mniej aktywne fizycznie od dorastający chłopców (Ri-doch i in., 2004). Wyniki przedstawione w pracy nie różnicują istotnie sza-cowanej aktywności fizycznej w badanych obszarach (transport, praca, dom, rekreacja), jak i intensywności wysiłków pomiędzy dziewczętami i chłop-cami. Brak różnicy w szacowanej aktywności fizycznej wskazuje, że być może dziewczęta coraz częściej uczestniczą w zajęciach ruchowych o różnej intensywności. Problem aktywności fizycznej jest obszerny, a czynników mających na nią wpływ jest wiele. Badania w tym zakresie powinny być kon-tynuowane, szczególnie w kontekście zwiększania poziomu aktywności fi-zycznej wśród dziewcząt i poszukiwania związków m.in. z samopoczuciem.
W badaniach Mazur i in. (2016) zaobserwowano bardzo niski poziom aktyw-ności fizycznej wśród młodzieży, która charakteryzowała się niższą oceną zdrowia psychicznego. Podobne wyniki zostały uzyskane przez innych nau-kowców w odniesieniu do wskaźnika wysiłku o intensywności wysokiej (VPA) (Allison i in., 2005).
W badaniach własnych dotyczących poziomu samopoczucia zaobserwo-wano różnice w szacowanej aktywności fizycznej jedynie podczas trans-portu oraz w chodzie (aktywności fizycznej o intensywności niskiej). Badani o bardzo wysokim poziomie samopoczucia jak również średnim są aktyw-niejsi od pozostałych grup badanych (niski i wysoki poziom samopoczucia) podczas przemieszczania się, a grupa o bardzo wysokim poziomie czucia jest aktywniejsza w chodzie od grupy o wysokim poziomie samopo-czucia. Badania w tym zakresie powinny być kontynuowane, aby zbadać na ile przemieszczanie się, lokomocja i aktywność w formie chodu ma związek z samopoczuciem. Na ile oddziaływania te mogą zwiększać odsetek osób
150 Dorota Groffik i wsp.
w realizacji rekomendacji aktywności fizycznej, szczególnie jeśli mamy na myśli jej objętość wyrażoną liczbą kroków.
Aktywność fizyczna sprzyja odreagowaniu od istniejących czynników stresogennych środowiska (np. stres w rodzinie, stres w szkole), łagodzi czynniki ryzyka chorób psychicznych (Colman i in., 2014; Nieman, 2002).
Aktywność fizyczna koreluje z wysoką samooceną i ma wyraźnie charakter dwustronny (Raudsepp i in., 2013; Ganedahl i in., 2015). Zalecenia dotyczące tygodniowej aktywności fizycznej dzieci i młodzieży, o różnej intensywności dziennie przez co najmniej 60 minut są trudne do realizacji (European Com-mission, 2008), ale niezbędne dla zachowania zdrowia.
Według licznych badań, większość młodzieży nie stosuje się do tych zale-ceń (Groffik, 2015; Przewęda i Dobosz, 2003). Tylko w 35 ze 131 przepro-wadzonych w Europie badań, znajdujemy deklarację spełnienia rekomenda-cji dziennej aktywności fizycznej młodych ludzi (Guinhouya i in., 2013). Cur-rie i in. (2012) donoszą, że 77-85% młodzieży nie spełnia europejskiego dziennego zalecenia 60 minut od umiarkowanej do intensywnej aktywności fizycznej. Badania nasze wskazały, że największy odsetek osób (69%), cha-rakteryzujących się bardzo wysokim poziomem samopoczucia, realizuje za-lecenie uczestniczenia 5 razy w tygodniu w wysiłkach o intensywności od umiarkowanej do wysokiej przynajmniej przez 60 minut. 53% badanych z te samej grupy uczestniczy w wysiłkach o intensywności wysokiej (VPA) trzy razy w tygodniu przez 20 minut. Pozostałe badane grupy o niższym pozio-mie samopoczucia realizują zalecenia dotyczące wysiłków o wysokiej inten-sywności w liczbie od 42-47%. Badania Wendel-Vos i in. (2004) potwier-dzają zależności pomiędzy regularną aktywnością fizyczną a wysokim po-ziomem samopoczucia. Greemleaf i in. (2009) wskazują natomiast na zależ-ności pomiędzy zaangażowaniem uczniów w sport a poziomem dobrego sa-mopoczucia i aktywnością fizyczną. Autorzy uważają, że udział dziewcząt
Tygodniowa aktywność fizyczna dziewcząt i chłopców a ich … 151 w sporcie szkolnym w szkołach średnich ma duży wpływ na ich dobre samo-poczucie.
Poszukiwanie zatem zależności pomiędzy aktywnością fizyczną a innymi zmiennymi jest niezbędne dla określenia warunków sprzyjających uczest-nictwu w aktywności fizycznej młodych. Ważną rolę do spełnienia w tym za-kresie ma szkoła. Powinna ona zachęcać do uczestnictwa w aktywności fi-zycznej wskazując jej znaczenie dla zdrowia, w tym dla zdrowia psychicz-nego. Środowisko szkolne może bowiem stać się jednym z czynników stre-sogennych dla nastolatków powodującym niższą samoocenę i rezygnację z podejmowania nowych wyzwań. Źródłem natomiast stresu mogą być: nad-mierne obciążenie obowiązkami szkolnymi, niekorzystne stosunki spo-łeczne, brak wyznaczenia satysfakcjonujących osiągnięć w nauce (Lemma i in., 2015). Odwrotnie, pozytywne postrzeganie szkoły i roli ucznia może być ważnym czynnikiem ochronnym przeciw pogorszaniu się zdrowia psy-chicznego (Sarkova i in. 2014). Wspierające środowisko szkolne kształtuje umiejętności radzenia sobie ze stresem, trudnymi relacjami społecznymi i wzmacnia zdolność do rozwiązywania problemów (Nielsen i in., 2015).
Aktywność fizyczna pozostaje ważnym predykatorem zdrowia psychicz-nego nastolatków. Konieczna jest zatem kontynuacja badań w tym obszarze z uwzględnieniem wpływu czynników socjodemograficznych, środowisko-wych, jak i osiągnięć młodzieży w nauce.
Wnioski
Nie zaobserwowano różnic istotnych statystycznie w aktywności fizycz-nej pomiędzy badanymi dziewczętami i chłopcami.
Zaobserwowano zależności pomiędzy poziomem samopoczucia a podej-mowaniem aktywności fizycznej, szczególnie podczas przemieszczania się
152 Dorota Groffik i wsp.
(transportu). Badani charakteryzujący się średnim i bardzo wysokim pozio-mem samopoczucia są aktywniejsi podczas przemieszczania się od uczniów o niskim i wysokim poziomie samopoczucia.
Badani o wysokim poziomie samopoczucia są najbardziej aktywną fizycz-nie grupą. W większości spełniają zalecenia aktywności fizycznej o inten-sywności wysokiej (53%), inteninten-sywności od umiarkowanej do wysokiej 5 razy w tygodniu przez 60 minut (69%) oraz uczestniczą w 67% w chodzie (WPA 5x30min).
Literatura
Allgaier, A. K., Pietsch, K., Frühe, B., Prast, E., Sigl-Glöckner, J., i Schulte-Körne, G. (2012).
Depression in Pediatric care: Is the WHO-Five Well-Being Index a valid screening instrument for children and adolescents? General Hospital Psychiatry, 34, 234-241.
Allison, K.R., Adlaf, E.M., Irving, H.M., Hatch J.L., Smith T.F., Dwyer J.J., et al. (2005).
Relationship of vigorous physical activity to psychological distress among adolescents.
Journal of Adolescent Health, 37(2), 164-166.
Colman, I., Zengb, Y., McMartin ,S.E., Naicker, K., Ataullahjan,.A., Weeks, M., et al. (2014).
Protective factors against depression during the transition from adolescence to adulthood: Findings from a national Canadian cohort. Preventive Medicine, 65, 28-32.
Anderssen, N., Wild, B., i Torsheim, T. (2005). Tracking of physical activity In adolescence.
Research Quarterly for Exercise and Sport, 76, 119-129.
Bauman, A. E., Sallis, J. F., Dzewaltowski, D. A., i Owen, N. (2002). Toward a better
understanding of the influence on physical activity. The role of determinants, correlates, causal variables, mediators, moderators, and confounders. American Journal of
Preventive Medicine, 23, 5-14.
Bergier, J., Kapka-Skrzypczak, L., Bilinski, P., Paprzycki, P., i Wojtyla, A. (2012). Physical activity of Polish adolescents and young adults according to IPAQ: A population based study. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 19(1), 109-15.
Biernat, E., Stupnicki, R., Gajewski, A. K. (2007). Międzynarodowy kwestionariusz
aktywności fizycznej IPAQ - wersja polska. Wychowanie Fizyczne i Sport, 51(1), 47-52.
Biddle, S.J.H., Mutrie, N. (2008). Psychology of Physical Activity: Determinants, Well-being and Interventions. Second edition. London: Routledge.
Blom, E.H., Bech, P., Högberg, G., Larsson, J.O., i Serlachius, E. (2012). Screening for depressed mood in adolescent psychiatric context by brief self-assesment scales – Testing psychometric validity of WHO-5 and BDI-6 indices by latent trait analyses.
Health and Quality of Life Outcomes, 10, 149-154.
Buckworth, J. Dishmann, R. K. (2002). Exercise psychology. Champaign, IL: Human Kinetics Publishers.
Chaput J. P., Dutil C. (2014). Lack of sleep as a contributor to obesity in adolescents: impacts on eating and activity behaviors. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 13, 103.
Tygodniowa aktywność fizyczna dziewcząt i chłopców a ich … 153
Currie, C., Zanotti, C., Morgan, A….Barnekow, V. (2012). Social determinants of health and well-being among young people. Health Behaviour in School-aged Children study:
International report from the 2009/2010 survey. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe, Health Policy for Children and Adolescents.
Doroszewki, W. (1996). Słownik języka polskiego. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
European Commission (2008). EU Physical Activity Guidelines: Recommended policy actions in support of health-enhancing physical activity. Brussel: Education and Culture DG.
Frömel, K., Kudlacek, M., Groffik, D., Svozil, Z., Simunek, A., Garbaciak, W. (2017). Promoting Healthy Lifestyle and Well-Being in Adolescents through Outdoor Physical Activity.
International Journal of Environmental Research and Public Health, 14, 533.
Frömel, K., Svozil, Z., Chmelik, F., Jakubec, L., Groffik, D. (2016). The role of physical education lessons and recesses in school lifestyle of adolescents. Journal of School Health, 86, 143-151.
Fussenegger, D., Pietrobelli, A., Widhalm, K. (2008). Childhood obesity: Political developments in Europe and related perspectives for future action on prevention.
Obesity reviews, 9(1), 76-85.
Galper, D. I, Trivedi, M. H., Barlow, C. E., Dunn, A. L., Kampert, J. B. (2006), Inverse
association between physical inactivity and mental health in men and women. Medicine and Science In Sport and Exercise, 38, 173-178.
Ganedahl, H., Zsaludek Viklund, P., Carlen, K., Kylberg, E., Ekberg, J. (2015). Work-site wellness programmes in Sweden: a cross-sectional study of physical activity, self-eQcacy, and health. Public Health, 129(5), 525-530.
Gill, D. L., Chang ,Y-K., Murphy, K. M., Speed, K. M., Hammond, C. C., Rodriguez, E. A., MinJeong Lyu, M., Shang, Y-T. (2011), Quality of life assessment for physical activity and health promotion. Applied Research Quality Life, 6, 181-200.
Greenleauf, C., Boyer, E. M., Petrie, T. A. (2009). High school sport participation and subsequent psychological well-being and physical activity: The mediating influences of body image, physical competence, and instrumentality. Sex Roles, 61, 714-726.
Groffik, D. (2015). Struktura aktywności fizycznej młodzieży 15-17 letniej Górnego Śląska.
Katowice, AWF.
Guinhouya, B. C., Samouda, H., de Beaufort, C. (2013). Level of physical activity among children and adolescents in Europe. A review of physical activity assessed objectively by Accelerometry. Public Health, 127, 301-311.
Hallal, P.C., Martinez-Mesa, J., Coll, C.V., Mielke, G.I., Mendes, M.A., Peixoto, M.B., et al. (2015).
Physical Activity at 11 Years of Age and Incidence of Mental Health Problems in Adolescence: Prospective Study. Journal of Physical Activity and Health, 2(4), 535-539.
Lagerberg, D. (2005). Physical activity and mental health in schoolchildren: a complicated relationship. Acta Paediatrica, 94, 1699-701.
Lemma, P., Borraccino, A., Berchialla, P., Dalmasso, P., Charrier, L., Vieno, A., Lazzeri, G., Cavallo, F. (2015). Well-being in 15-year-old adolescents: a matter of relationship with school. Journal of Public Health, 37(4), 573-580.
Lubans, D.R., Plotnikoff, R. C., Lubans, N. J. (2012). Review: A systematic review of the impact of physical activity programmes on social and emotional well-being in at-risk youth.
Child and Adolescent Mental Health, 17, 2-13.
154 Dorota Groffik i wsp.
Li, S., Treuth, M. S., Wang, Y. (2010). How active are American adolescents and have they become less active? Obesity Reviews, 11, 847-862.
Martinez-Lopez, E.J., Hita-Contreras, J.E., Moral-Garcia, J.E., Grao-Cruces, A., Ruiz, J.R., Redecillas-Peiro, M.T., Martinez-Amat, A. (2015). Association of low weekly physical activity and sedentary life style with self-perceived health, pain, and weel-being in a Spanish teenage population. Science and Sports, 30, 342-351.
Mazur, J. (2010). Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej na podstawie badań HBSC. Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Mazur, J., Nałęcz, H., Kleszczewska, D., Małkowska-Szkutnik, A., Borraccino, A. (2016).
Behavioural factors enhancing mental health − preliminary results of the study on its association with physical activity in 15 to 16 year olds. Developmental Period Medicine, 20(4), 315-324.
Nader, P. R., Bradley, R. H., Houts, R. M., McRitchie, S. L., O’Brien, M. (2008). Moderate-to-vigorous physical activity from ages 9 to 15 years. The Journal of the American Medical Association, 300(3), 295-305.
Nielsen, L., Koushede, V., Vinther-Larsen, M., Bendtsen, P., Ersboll, A.K., Due, P., et al. (2015).
Does school social capital modify socioeconomic inequality in mental health? A multi-level analysis in Danish schools. Social Science and Medicine, 140, 35- 43.
Nieman, P. (2002). Psychosocial aspects of physical activity. Paediatrics and Child Health, 7(5), 309-312.
Sallis, J. F., Taylor, W. C., Dowda, M., Freedson, P. S., Pate, R. R. (2002). Correlates of vigorous physical activity for children in grades 1 through 12: Comparing parent-reported and objectively measured physical activity. Pediatric Exercise Science, 14, 30-44.
Stierlin, A. S., De Lepeleere, S., Greet Cardon, G., Dargent-Molina, P., Hoffmann, B., Murphy, M.
H. … De Craemer M. (2015). A systematic review of determinants of sedentary behaviour in youth: A DEDIPAC-study. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 12, 133.
Svozil, Z., Frömel, K., Chmelík‚ F., Jakubec, L., Groffik, D., Šafář, M. (2015). Mental load and its compensation by physical activity in adolescents at secondary schools. Central European Journal of Public Health, 23, 44-49.
Przewęda, R., Dobosz, J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży. Warszawa:
Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego.
Pearson, N., Atkin, A., Biddle, S., Gorely, T., Edwardson, C. (2009). Patterns of adolescent physical activity and dietary behaviours. International Journal of Behavioural Nutrition and physical Activity, 6(1), 45.
Raudsepp, L, Neissaar I, Kull, M. (2013). A longitudinal assessment of the links between physical activity and physical self-worth in adolescent females. European Journal of Sport Science, 13(6), 716-722.
Riddoch, C. J., Andersen, L. B., Wedderkopp, N., Harro, M., Klasson-Heggebo, L., Sardinha, L.
B., Cooper, A. R., Ekelund, U. (2004). Physical activity levels and patterns of 9- and 15-yr-old European children. Medicine and Science in Sports and Exercise, 36(1), 86-92.
Sarkova, M., Bacikowa-Sleskova, M., Madarasova Geckowa, A. (2014). Adolescents`
psychological well-being and self-esteem in the context of relationships at school.
Educational Research, 56(4), 367-378.
U.S. Department of Health and Human Services (2010). Healthy People 2020: Understanding and Improving Health. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services.
Tygodniowa aktywność fizyczna dziewcząt i chłopców a ich … 155
Wendel-Vos, C.G., Schuit, A.J., Tijhuis, M.A., Kromhout, D. (2004). Leisure-time physical activity and health-related quality of life: Cross-sectional and longitudinal Association.
Quality of Life Research, 13, 667-677.
Sallis, J. F., Owen, N. (2002). Ecological models of health behavior. W: K. Glanz, F., M. Lewis, Rimer, B. K., (red.). Health behavior and health education (462-484). Theory, research, and practice (3rd ed.). San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Whitelaw, S., Teuton, J., Swift, J., et al. (2010). The physical activity - mental wellbeing association in young people: a case study in dealing with a complex public health topic using a ‘realistic evaluation’ framework. Mental Health and Physical Activity, 3, 61-6.
WEEKLY PHYSICAL ACTIVITY OF GIRLS AND BOYS AND THEIR WELL-BEING
Summary
Among the adolescents, there is a significant decline in physical activity with age, an increase in overweight and obesity, which is associated with a sedentary lifestyle and more frequent cases of depression and other mental illnesses. Research, which concerns determining the relationship between physical activity and well-being and satisfaction with life is necessary. In addition, defining the relation between recommended physical activity and well-being may contribute to reducing the number of young people who are characterized by poorer self-assessment of health.
The aim of the work is to determine the relationship between the estimated physical activity of girls and boys with particular emphasis on its volume and intensity, and their well-being.
The study covered 254 students from the Katowice region (125 girls and 129 boys) aged 16, from public schools. The research was carried out in the 3rd grade of middle schools students and the first grade of high school students in the years 2015-2016. The
The study covered 254 students from the Katowice region (125 girls and 129 boys) aged 16, from public schools. The research was carried out in the 3rd grade of middle schools students and the first grade of high school students in the years 2015-2016. The