Zarządzanie zespołem w grupie monokultorowej ma jedną niewątpliwą zaletę – komu-nikacja prowadzona jest w języku, który pozostaje jednakowo zrozumiały dla każdego z jej członków. Nie chodzi jednak w tym przypadku wyłącznie o wymiar literalny prze-kazu. Współcześnie dużą uwagę przywiązuje się do tzw. tworzenia „sieci” – tj. socjalizo-wania/politykowania i kontaktów z innymi członkami zespołu – nie związane z pracą „rozmówki”, żarty, omawianie pogłosek, wieści, plotek, „nowości”6. W przypadku śro-dowiska wielokulturowego ten czynnik może jednak okazać się źródłem niepotrzebnych niesnasek. Za przykład niech posłuży opowiastka z książki „Culture and Organizations. Soft ware of the Mind”:
W jednym z przedsiębiorstw podczas biznesowego spotkania prowadzonego przez indonezyjskiego managera (Marcusa) zabrakło krzeseł dla wszystkich uczestników. Go-spodarz postanowił więc pożyczyć owo krzesło z gabinetu obok należącego do holen-derskiego managera, Fransa. Holender widząc całą sytuację skwitował ją żartobliwym komentarzem: „Marcus, Ty to uwielbiasz kraść” i opuścił biuro. Po powrocie zastał Mar-cusa, który odświętnie ubrany (co było nieczęstym jego zwyczajem) stanowczo i uroczy-ście rzekł do niego: „Frans, niniejszym oświadczam, że nie jestem złodziejem”. Frans nie bardzo rozumiał o co chodzi. Czterdzieści pięć minut zajęło obu managerom wyjaśnie-nie wyjaśnie-nieporozumienia7.
Powyższy przykład, choć wydawałoby się stereotypowy, dogłębnie dotyka proble-mu, jakim jest percepcja. Dlatego też, niezwykle istotnym jest, aby w przypadku zespo-łów międzykulturowych przed powiedzeniem żartu upewnić się, że będzie on jednako-wo odebrany przez wszystkich jego odbiorców.
6 P. Pilch, Zarządzanie Zespołem, Modelarnia Kompetencji, http://new.mfops.boris.org.pl/wp-content/ uploads/2012/03/Prezentacja_piotr-pilch-zarzadzanie-zespolem1.pdf, dostęp 8.02.2017 r.
7 G. Hofstede, G.J. Hofstede, Cultures and Organizations. Soft ware of the Mind, McGraw-Hill, USA, 2005, s. 329-330.
Dobry manager w grupie monokulturowej to człowiek asertywny, odporny na stres, z dużą dozą samodyscypliny oraz umiejętnością stawiania celów sobie, jak i innym. Sku-teczny manager to ponadto osoba, która dobrze rozumie każdego członka zespołu do-ceniając indywidualny potencjał jednostki. Warto podkreślić, że w grupie międzynaro-dowej będzie to jeszcze bardziej istotne. Manager, który patrzy na swoich podwładnych nie tylko przez pryzmat zadań i kompetencji zawodowych, lecz również ich potrzeb, oczekiwań czy upodobań, wyznawanych wartości, preferowany sposób wymiany poglą-dów, delegowania uprawnień to właściwy człowiek na właściwym miejscu. Uwzględnia-jąc fakt indywidualności ludzkich, nie może jednak zapominać, iż niektóre wzory zacho-wań i potrzeb mają swoje źródło w osobowości, którą m.in. implikują wzorce kulturowe danego rejonu, z którego osoba się wywodzi.
Wobec powyższego, aby uniknąć kulturowego ‘faux pas’ rekomenduje się odpo-wiednie przygotowanie/przeszkolenie managera w zakresie komunikacji międzykultu-rowej jeszcze przed rozpoczęciem przygody kierowania międzynarodowym zespołem. Dzięki nabytej teoretycznej wiedzy z pewnością łatwiejsze będzie zidentyfi kowanie po-trzeb członków zespołu, co w konsekwencji ułatwi nawiązanie skutecznej komunikacji oraz wypracowanie wspólnych zasad współpracy.
Kolejnym elementem, niezbędnym w skutecznym zarządzaniu zespołem jest usta-wiczna komunikacja. Organizowanie cyklicznych spotkań, podczas których wyznaczane są zadania wraz z nadawaniem im priorytetowości oraz delegowaniem uprawnień, wy-maga bardzo dużej umiejętności w przedmiotowym zakresie. Ponadto rozważając kwe-stię komunikacji, warto uwzględnić także indywidualne predyspozycje poszczególnych członków zespołu. Istotne jest, aby np. do kontaktów z klientem, który często wnosi uwa-gi do swoich pierwotnie defi niowanych potrzeb, wyznaczać osobę elastyczną, potrafi ącą szybko (na cito) zaadoptować się do nowej sytuacji. W takim przypadku przedstawiciel kultury afrykańskiej czy indyjskiej może okazać się znacznie skuteczniejszym od perfek-cyjnie zorganizowanego niemieckiego pracownika, który trzymając się ściśle określone-go planu nie będzie tak skory do ustępstw i zmian. Z kolei zaś, dla klienta pragnąceokreślone-go terminowego wykonania zadań wg zdefi niowanego harmonogramu nie ma lepszej oso-by kontaktowej, jak wyżej wymieniony przedstawiciel kultury niemieckiej.
Wnioski
Komunikacja międzykulturowa i zarządzanie zespołem multietnicznym nie jest sprawą łatwą. Jednakże w XXI wieku stała się elementem powszechnym. Dlatego też, warto wy-korzystać przeprowadzone w przedmiotowym zakresie badania i ich wyniki by uczynić ją łatwiejszą.
W niniejszym artykule podjęto próbę ukazania różnic w podejściu do wybranych czynności procesu zarządzania w środowisku międzynarodowym, a także wskazano sposoby skutecznego zarządzania zespołem międzykulturowym. Przyjęto, iż wykreślenie
mapy kulturowej przysłuży się do lepszego dostrzeżenia i zrozumienia nie tylko istnieją-cych różnic, ale też elementów wspólnych.
Skuteczny manager mając na uwadze francuską maksymę: ‘C’est le ton qui fait la chanson’ (wszystko jest kwestią powiedzenia – przyp. aut.) winien znać właściwy sposób komunikacji z każdym z członków swojego zespołu. W konsekwencji przyczyni się to do właściwej realizacji istoty zarządzania, która gwarantować będzie sukces. Bowiem to umiejętność realizacji pewnej triady zadań do których należą: dbanie o wykonanie za-dania, uwzględnianie indywidualnych potrzeb jednostki oraz umiejętność zarządzania zespołem, wyrażająca się w umiejętności budowy i motywowania grupy przesądza o po-wodzeniu realizacji danego projektu.
Bibliografi a
Czerwonka M., Charakterystyka wskaźników modelu kulturowego Hofstede, Materiały Pokonferencyjne, SGH, Warszawa 2015.
Hall E.T., Th e Dance of Life: Th e Other Dimension of Time, Anchor Press, 1983.
Hofstede G., Hofstede G.J., Cultures and Organizations. Soft ware of the Mind, McGraw--Hill, USA, 2005.
Meyer E., Th e Culture Map, Breaking through the invisible boundaries of global business,
USA, 2014.
Opala M., Łukaszewicz A., Biznes międzykulturowy, przyczyny i skutki zakłóceń w
ko-munikacji, praca dyplomowa, Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP, Warszawa 2010.
Pilch P., Zarządzanie Zespołem, Modelarnia Kompetencji, http://new.mfops.boris.org.pl/ wp-content/uploads/2012/03/Prezentacja_piotr-pilch-zarzadzanie-zespolem1.pdf, dostęp 8.02.2017 r.
Pocztowski A. (red.), Międzynarodowe zarządzanie zasobami ludzkimi, Ofi cyna Ekono-miczna, Kraków 2002.
Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego