Od roku 1989 Polska przechodzi intensywną transformację ustrojową. Stajemy się nowoczesnym państwem demokratycznym ze stale rozwijającą się gospodarką wolnoryn-kową. Zmieniła się także nasza pozycja na arenie międzynarodowej. Od listopada 1991 roku jesteśmy członkiem Rady Europy, w lutym 1994 wszedł w życie układ stowarzyszenio-wy ze Wspólnotami Europejskimi, członkostwo Polski w Pakcie Północnoatlantyckim jest już praktycznie przesądzone. Czas zakończenia pełnej integracji politycznej i
ekono-micznej ze strukturami europejskimi da się przewidzieć i to w nie tak odległej przyszło-ści. Znacznie trudniejsze będzie dokonanie zmian w naszej świadomoprzyszło-ści. Przez niemal pół wieku kraje „bloku wschodniego" rozwijały się w izolacji, odgrodzone od reszty Eu-ropy „żelazną kurtyną". Te zaległości możliwe będą do odrobienia poprzez intensywny proces edukacyjny. Programy nauczania muszą zostać dostosowane do nowych warun-ków i wzbogacone o treści edukacji obywatelskiej i europejskiej. Przewidziano je w no-wych Podstawach Programono-wych Obowiązkono-wych Przedmiotów Ogólnokształcących. Na stronie drugiej zapisano min : „Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dziedzictwa kulturo-wego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata". Znajduje to potwierdzenie w podstawach programowych edukacji polonistycznej, historycznej, oby-watelskiej, języków obcych nowożytnych, edukacji geograficznej, medialnej i innych.
Zabrakło jednak wyodrębnionej edukacji europejskiej. Przed polską szkoła stoi ważne zadanie - przygotowanie młodych obywateli do życia w nowych warunkach.
Postanowiliśmy podjąć to wyzwanie, wprowadzając edukację obywatelską i europejską do naszej szkoły przez opracowanie programu klasy „europejskiej". Zasadniczym celem jest przygotowanie uczniów do uczestnictwa w życiu społeczeństwa obywatelskiego oraz
funkcjonowania w warunkach zintegrowanej Europy.
Podstawą realizacji tego celu będzie autorski program „Edukacji obywatelskiej i euro-pejskiej" uwzględniający Podstawy Programowe Obowiązkowych Przedmiotów Ogólno-kształcących (zarządzenie nr 8 Ministra Edukacji Narodowej z 15 maja 1997 r.) oraz programy edukacyjne Fundacji Stefana Batorego takie jak: „Przedsiębiorczość", „Debaty Szkolne", „Młodzi Przedsiębiorcy". Edukację europejską zamierzamy oprzeć na pakiecie
„Europa na co dzień". Został on opracowany w ramach programu Phare Sierra - Peie przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli na zlecenie Biura pełnomocnika
Rzą-88 Zbigniew Smutek
du ds. Integracji Europejskiej. Daje on olbrzymie możliwości realizacji, w interesującej formie (w składa wchodzą: podręczniki dla uczniów i nauczyciela, program komputero-wy na CD-ROM, filmy video), takich zagadnień jak: wspólnota historyczna i kulturowa państw europejskich, system prawa i gospodarka Europy, organizacje integracji europej-skiej, system bezpieczeństwa, problemy ekologiczne. Pakiet proponuje różne formy ak-tywności europejskich np. konkursy europejskie, wymianę młodzieży, gazetkę, kampanie proeuropejskie i inne. Wskazuje, jak można w praktyce je realizować. Projekt „Kształce-nia Obywatelskiego", opracowany przez zespół programowy przy Departamencie Kształ-cenia Nauczycieli MEN we współpracy z Mershon Center przy Uniwersytecie Stanowym Ohio (USA) stanie się podstawą do realizacji edukacji obywatelskiej. Zamierzamy także wykorzystać kilkuletnie doświadczenia z realizacji, w naszej szkole, programu autorskie-go Wiedzy o Społeczeństwie. Część zajęć odbywać się będzie w języku angielskim, dla-tego od kandydatów do tej klasy oczekiwać będziemy jego dobrej znajomości.
Dodatkowo przewidujemy opracowanie autorskiego programu nauczania geografii dla klasy IV oraz odpowiednią modyfikację treści nauczania języka polskiego, języków ob-cych (angielski, niemiecki i rosyjski jako ponadobowiązkowy), historii, chemii i biologii (wykorzystanie Europejskiego Programu Badania Zanieczyszczeń Powietrza) i innych.
Program „Przedsiębiorczości" zawiera wiele interesujących propozycji prowadzenia za-jęć nowoczesnymi metodami z niemal wszystkich przedmiotów. Dużą skuteczność
nau-czania zamierzamy uzyskać poprzez korelację przedmiotów oraz szerokie stosowanie aktywnych metod nauczania (metoda projektu, debata, drama, studium przypadku itp.).
W pełni pragniemy wykorzystać możliwości środków audiowizualnych i multimedial-nych oraz sieci Internet. Większy nacisk chcemy położyć na kształtowanie umiejętności zwłaszcza tych, które są niezbędne do skutecznego działania w warunkach państwa de-mokratycznego i gospodarki wolnorynkowej takich jak umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji, prezentacji swoich walorów i poglądów, korzystania z przysługujących praw, prowadzenia mediacji i dyskusji, zakładania i prowadzenia własnej firmy i innych.
Odrębną płaszczyzną realizacji celów dydaktyczno-wychowawczych będą zajęcia pozalekcyjne. Zwłaszcza „Klub europejski", „Koło wiedzy obywatelskiej", „Klub Debat Szkolnych", firma uczniowska, Samorząd Szkolny i inne. W ramach kształcenia kulturo-wego młodzież będzie miała możliwość uczestniczenia w cyklu edukacyjnym „Kto się boi filharmonii" oraz w zajęciach „Młodzieżowej Akademii Filmowej". Stworzymy sprzyja-jące warunki dla rozwoju indywidualnych zainteresowań uczniów oraz przygotowania do
samokształcenia i udziału w konkursach i olimpiadach przedmiotowych.
Dużą wagę będziemy przykładali do organizowania regularnej międzynarodowej wy-miany młodzieży. I LO ma w tej dziedzinie bogate doświadczenia. Utrzymujemy kontak-ty ze szkołami w Niemczech, Francji, Finlandii, Holandii. W pełni chcemy wykorzystać możliwości dydaktyczne, jakie dają wycieczki, a także obozy naukowe.
Dostrzegamy wielu sojuszników, którzy mogą nas wesprzeć w realizacji celów eduka-cji obywatelskiej i europejskiej. Mamy bardzo dobre kontakty z Fundacją Stefana Bato-rego, Fundacją im. Roberta Schumana, Instytutem Goethego i innymi. W samym Lublinie duże nadzieje pokładamy we współpracy z Kuratorium Oświaty (program Comenius), Wojewódzkim Ośrodkiem Metodycznym, lubelskimi uczelniami (Centrum Kultury i Ję-zyka Polskiego dla Cudzoziemców przy UMCS), a także organizacjami pozarządowymi.
Założenia programowe „Edukacji Obywatelskiej i Europejskiej" 89 Możemy łiczyć na pomoc Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, Ośrodka Informacji i Dokumentacji Rady Europy, Fundacji „Polska w Europie", Komitetu Inte-gracji Europejskiej i innych.
Jesteśmy przekonani, że plany nasze są zgodne z najnowszymi trendami w polskiej oświacie i wychodzą naprzeciw potrzebom oraz oczekiwaniom młodzieży i ich rodziców.
Wierzymy, że we wrześniu 1998 roku w I LO pojawi się nowa, „europejska" klasa.
Edyta Kobiałka