Strategia polityki pieniężnej U SA m a szczególny charakter i określana jest mianem strategii eklektycznej. Polega ona między innym i na nieogłaszanm prognoz odnoszących się do celu inflacyjnego. W srod ustawowo określonych celów polityki pieniężnej Stanów Zjednoczonych m ożna wyrozmc: pełne za
trudnienie, stabilność cen i umiarkowany poziom długookresowe, stopy
pro-centowej. t-,
System Rezerwy Federalnej wraz z Federalną Kom isją ds. Otwartego yn ku (FOMC) posługuje się przy realizacji swoich celów następującym i instru
mentami:
- rezerw ą obowiązkową;
- operacjami otwartego rynku;
- redyskontem weksli; . .
Federalny bank jest, jako bank banków, szefem wszystkich banków i ich
prezesów. .
Zasila system bankow y w banknoty i monety w sposob następujący.
- wprowadza je do obiegu, lecz nie zajmuje się ich w ytw arzaniem (bankno
ty - Biuro Rytownictwa i Druku; monety - M ennica M inisterstwa Skarbu);
- odpowiada za zasilanie gospodarki w banknoty i monety oraz za pra
w idłow ą ich podaż;
- dba o w ysoką jakość techniczną pieniądza gotówkowego oraz bezpie
czeństwo rozliczeń i obiegu pieniężnego.
Ułatwianie rozliczeń m iędzybankow ych polega na tym, że w każdym z dwu
nastu banków Rezerwy Federalnej oraz jedenastu innych bankach afiliowanyc przy Federalnym banku znajduje się centrala rozrachunkowa. Federalny bank udziela bankom kredytu na rozliczenie czeków. Dzięki temu benefiqent cze u może korzystać ze środków zanim w płyną one od banku-w ystaw cy Federalny bank inspiruje i organizuje wprowadzanie nowoczesnych form rozliczeń m ię
dzybankowych. Tradycyjny obrót czekow y jest zastępowany przez elektronicz
ny transfer funduszy oraz automatyczne izby rozrachunkowe. Banki Federalne prowadzą rozliczenia netto dla izb rozrachunkowych, stowarzyszeń auto
matycznego rozliczania czeków i system u przekazu kablowego trans eru un
154 Emil Antoniszyn
wiała tzw. panika bankowa, która wybuchła w 1907 r. Rok później Kongres pow ołał K rajow ą Komisję Monetarną, która stworzyła podwaliny banku cen
tralnego, ale dopiero utworzenie Systemu Rezerwy Federalnej w 1913 r.
(uchwalenie The Federal Reserve Act) umożliw iło w ypełnienie funkq'i „kredy
todawcy ostatniej instancji". Zgodnie z przesłankami reform m ających na celu utworzenie banku centralnego, który spełniałby szereg koniecznych w przy
padku takiej instytucji funkq'i, bank federalny m iał regulować podaż pieniądza i kredytu, tworzyć m ożliwość refinansowania banków kom ercyjnych oraz spra
wować nadzór nad całym systemem. Powyższe cele z biegiem lat ulegały zm ia
nom i rozwinięciu. Zasadnicza zmiana nastawienia społeczeństwa do banku centralnego nastąpiła po załamaniu się am erykańskiego systemu bankowego na przełom ie lat dw udziestych i trzydziestych m inionego stulecia, po wielkim kry
zysie gospodarczym. W zm ocniona została pozycja banku centralnego w na- stępnych latach w związku z drugą w ojną światow ą i okresem zimnej wojny oraz odbudow ą światowego system u bankowego i finansowego.
System Rezerwy Federalnej
FED ma nakreślone następujące zadania:
- reguluje i nadzoruje operacje międzynarodowe;
- nadzoruje banki stanowe zrzeszone w Systemie Rezerwy Federalnej oraz w szystkie grupy i holdingi bankowe;
- ocenia system zarządzania i politykę banku;
- ocenia procesy zarządzania ryzykiem;
- dokonuje analizy w yników finansow ych oraz tendencji w tym zakresie;
- spraw dza zgodność działania banku z obowiązującymi regulacjami;
- udziela licencji na otwieranie zagranicznych oddziałów przez banki człon
kowskie FED oraz reguluje zakres i skalę ich działania;
- autoryzuje zagraniczne inwestycje dokonywane przez banki członkowskie;
- reguluje działalność zagranicznych banków w USA;
- pełni funkcję Urzędu Kontrolera Pieniądza;
- sprawuje w yłączny nadzór nad krajowymi bankam i handlowymi;
- w ydaje koncesje krajowym bankom handlowym (banki stanowe otrzy
m ują koncesje od stanowych władz bankowych).
Zakres kom petencji jest bardzo szeroki i w iększy niż w bankach europej
skich, w tym także w Polsce.
Federalny bank jako bank państwa
Do zadań FED w zakresie obsługi finansowej państwa należy między innymi:
- prow adzenie rachunku skarbu USA;
- obsługa bankow a rządu oraz instytucji federalnych;
Amerykański i europejski system bankowy (zarys problemu) 155
- rozliczanie i realizacja czeków wystaw ionych przez i na rzecz skarbu;
- prowadzenie sprzedaży now ych rządow ych papierów w artościow ych oraz wykup w terminie zapadalności bonów skarbow ych i obligacji, prow adze
nie rachunków i przeprowadzanie operacji finansow ych na zlecenie banków centralnych innych państw oraz m iędzynarodow ych instytucji finansowych.
Zadania FED w stosunku do innych banków centralnych są bardzo szerokie, a w ynikają one ze skali obrotów i różnorodności instrum entów finansowych, którymi on się zajmuje.
Federalny bank jako podmiot polityki pieniężnej
Strategia polityki pieniężnej USA m a szczególny charakter i określana jest mianem strategii eklektycznej. Polega ona między innym i na m eogłaszaniu prognoz odnoszących się do celu inflacyjnego. W śród ustawowo okresk-nych celów polityki pieniężnej Stanów Zjednoczonych m ożna wyrozmc: pełne za
trudnienie, stabilność cen i umiarkowany poziom długookresowej stopy pro
centowej.
System Rezerwy Federalnej wraz z Federalną Kom isją ds. Otwartego Ryn
ku (FOMC) posługuje się przy realizacji swoich celów następującym i instru
mentami:
- rezerw ą obowiązkową;
- operacjami otwartego rynku;
- redyskontem weksli; , .
Federalny bank jest, jako bank banków, szefem wszystkich banków i ich prezesów.
Zasila system bankow y w banknoty i m onety w sposób następujący.
- wprowadza je do obiegu, lecz nie zajmuje się ich w ytw arzaniem (bankno
ty - Biuro Rytownictwa i Druku; m onety - M ennica M inisterstwa Skarbu), - odpowiada za zasilanie gospodarki w banknoty i monety oraz za pra
widłową ich podaż;
- dba o w ysoką jakość techniczną pieniądza gotówkowego oraz bezpie
czeństwo rozliczeń i obiegu pieniężnego.
Ułatwianie rozliczeń m iędzybankowych polega na tym, że w każdym z dw u
nastu banków Rezerwy Federalnej oraz jedenastu innych bankach afiliowanych przy Federalnym banku znajduje się centrala rozrachunkowa. Federalny bank udziela bankom kredytu na rozliczenie czeków. Dzięki temu beneficjent czeku może korzystać ze środków zanim w płyną one od banku-wystawcy. Federalny bank inspiruje i organizuje wprowadzanie now oczesnych form rozliczeń m ię
dzybankowych. Tradycyjny obrót czekow y jest zastępowany przez elektronicz
ny transfer funduszy oraz automatyczne izby rozrachunkowe. Banki Federalne prowadzą rozliczenia netto dla izb rozrachunkowych, stow arzyszeń auto
matycznego rozliczania czeków i system u przekazu kablowego transferu fun
156 Emil Antoniszyn
duszy. Um ożliw iają one ustalenie stanu debetów netto i kredytów netto na ra
chunkach banków i innych instytucji depozytowo-kredytow ych w banku centralnym USA oraz podjęcie działań dla zamknięcia pozycji płatniczej tych jednostek na koniec dnia rozliczeniowego.
Działalnością regulacyjną i nadzorem bankowym zajm ują się trzy główne in
stytucje regulacyjno-nadzorcze o szerokich kompetencjach, tj.:
- System Rezerw y Federalnej;
- Urząd Kontrolera Pieniądza (Office of the Com ptroller of the Currency - OOC);
- Federalna Korporacja Ubezpieczenia Depozytów (Federal Deposit Insu
rance Corporation - FDIC).
Upraw nienia tych instytucji są bardzo szerokie i pozw alają na eliminowanie niesolidnych banków z rynku finansowego.