z 2005 r.
Uczelnie publiczne, zgodnie z art. 9 pkt 11 ustawy o fi nansach publicznych12 (dalej: u.f.p.), są podmiotami należącymi do sektora fi nansów publicznych. Ich działal-ność dydaktyczna i naukowa jest ściśle uwarunkowana otrzymywaniem środków publicznych pochodzących z budżetu państwa lub, w niektórych przypadkach, z budżetów jednostek samorządu terytorialnego13. Dysponowanie przez uczelnie tymi środkami podlega zasadom określonym w szczególności w przepisach ustawy o fi nansach publicznych, ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy Prawo zamówień publicznych14, ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny fi nansów publicznych15. Szczegółowe zasady gospodarki fi nansowej uczelni pu-blicznych reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2006 r., wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 105 p.s.w.16
Wymienione w art. 98 ust. 1 p.s.w. przychody uczelni publicznej obejmują w szczególności dotacje z budżetu państwa, środki na naukę określone w usta-wie o zasadach fi nansowania nauki, środki z tytułu odpłatności za świadczone usługi edukacyjne (m.in. kształcenie niestacjonarne na studiach i studiach dok-toranckich), opłaty związane z procedurą rekrutacyjną, opłaty wnoszone przez studentów w toku studiów (za wydanie legitymacji, dyplomu itp.), odpłatności uzyskiwane za usługi badawcze, diagnostyczne, rehabilitacyjne i lecznicze, opłaty licencyjne i przychody z działalności kulturalnej, przychody z działalności gospo-darczej, przychody z udziałów i odsetek, środki uzyskane ze sprzedaży składników
12 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o fi nansach publicznych (Dz.U. z 2009 r. nr 157, poz. 1240 ze zm.).
13 Środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz innych zagranicznych źródeł fi nanso-wania niepodlegających zwrotowi nie są przedmiotem niniejszego opraconanso-wania.
14 Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (j.t. Dz.U. z 2010 r. nr 113, poz. 759 ze zm.).
15 Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny fi nansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 14, poz. 114 ze zm.).
16 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki fi nansowej uczelni publicznych (Dz.U. z 2006 r. nr 246, poz. 1796). Z dniem 1 stycz-nia 2013 r. wejdzie w życie znowelizowany przepis art. 105 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Zmienia on zakres upoważnienia do wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia w sprawie szcze-gółowych zasad gospodarki fi nansowej uczelni. W nowym rozporządzeniu mają zostać określone m.in. zasady rozliczania kosztów z uwzględnieniem rodzajów działalności oraz wyodrębnieniem fi -nansowania z dotacji z budżetu państwa oraz z przychodów własnych. Rozliczanie kosztów w ramach działalności dydaktycznej ma być dokonywane w podziale na koszty kształcenia na studiach stacjo-narnych i niestacjostacjo-narnych. Zob. art. 1 pkt 83 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. nr 84, poz. 455 ze zm.).
własnego mienia oraz z odpłatności za korzystanie ze składników mienia uczelni przez osoby trzecie (np. na podstawie umów najmu, dzierżawy), środki pocho-dzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, czy wreszcie przychody pochodzące ze źródeł o stosunkowo niewielkim znaczeniu, takich jak darowizny, spadki, ofi arność publiczna. Przychody własne uczelnia gromadzi na wyodrębnio-nym rachunku bankowym.
Dotacje stanowią obszerną kategorię wydatków budżetowych służącą fi -nansowaniu lub dofi -nansowaniu realizacji różnych zadań publicznych. Podlegają szczególnym zasadom rozliczania. Warunkiem udzielenia dotacji budżetowej jest istnienie stosownej podstawy prawnej, zawartej w przepisach u.f.p., ustaw szcze-gółowych lub w umowach międzynarodowych17. Działalność uczeni publicznej fi nansowana jest z dotacji z budżetu państwa przeznaczonej na zadania określo-ne w ustawie p.s.w., może być też fi nansowana z przychodów własnych. Dotacje te mają charakter obligatoryjny (wskazuje na to sposób sformułowania przepisu: „uczelnia publiczna otrzymuje dotacje”) i zgodnie z art. 94 ust. 1 p.s.w. przezna-czone są na:
• zadania związane z kształceniem studentów studiów stacjonarnych, uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich i kadr naukowych oraz utrzymaniem uczelni, w tym na remonty;
• zadania związane z bezzwrotną pomocą materialną dla studentów i dok-torantów (w ramach tych środków mogą być fi nansowane także remonty domów studenckich i stołówek);
• zadania uczelni wojskowej związane z obroną narodową, zadania uczelni służb państwowych związane z bezpieczeństwem obywateli;
• zadania uczelni morskiej związane z utrzymaniem statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych, zadania uczelni kształcącej personel lotniczy dla lotnictwa cywilnego, związane z utrzymaniem po-wietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkolenio-wych;
• zadania uczelni artystycznej związane z prowadzeniem działalności kul-turalnej;
• zadania związane ze świadczeniami zdrowotnymi, wykonywanymi w ra-mach kształcenia studentów stacjonarnych w podstawowej jednostce or-ganizacyjnej uczelni medycznej lub innej uczelni publicznej, prowadzącej kształcenie na kierunkach medycznych, pod bezpośrednim nadzorem na-uczycieli akademickich mających kwalifi kacje do wykonywania zawodu medycznego właściwego ze względu na treści kształcenia oraz na zadania związane z prowadzeniem kształcenia podyplomowego w celu zdobycia
specjalizacji przez lekarzy, lekarzy dentystów, lekarzy weterynarii, farma-ceutów, pielęgniarki, położne oraz diagnostów laboratoryjnych;
• fi nansowanie lub dofi nansowanie kosztów realizacji inwestycji, w tym służących kształceniu studentów i doktorantów, będących osobami nie-pełnosprawnymi – realizowanych w szczególności z udziałem budżetu państwa, państwowych funduszy celowych lub środków rozwojowych pochodzących z Unii Europejskiej lub z innych źródeł zagranicznych, o których mowa w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju18; • zadania związane ze stwarzaniem studentom i doktorantom, będącym
osobami niepełnosprawnymi, warunków do pełnego uczestnictwa w pro-cesie kształcenia.
Zasadniczo dotacje udzielane są ze środków budżetowych pozostających w dyspozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego. W przypad-ku uczelni specjalistycznych (wojskowych, policyjnych, artystycznych, morskich, kształcących personel lotniczy, medycznych), określone w art. 94 ust. 1 p.s.w. do-tacje przekazuje odpowiednio minister obrony narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, minister właści-wy do spraw transportu lub minister właściwłaści-wy do spraw zdrowia. Zgodnie z art. 94c p.s.w. wymienione dotacje przekazywane są uczelniom w formie dotacji pod-miotowych, z wyjątkiem dotacji przeznaczonej na fi nansowanie kosztów realiza-cji inwestyrealiza-cji oraz zakupów środków trwałych, służących kształceniu studentów i doktorantów będących osobami niepełnosprawnymi. Środki te przekazywane są w formie dotacji celowej.
Uczelnia niepubliczna otrzymuje dotację na zadania związane z bezzwrotną pomocą dla studentów i doktorantów oraz na zadania związane ze stwarzaniem studentom i doktorantom dotkniętym niepełnosprawnością warunków do peł-nego uczestnictwa w procesie kształcenia (art. 94 ust. 4 i 4a p.s.w.). Fakultatywny charakter ma natomiast dotacja przeznaczona na pokrycie części opłat wnoszo-nych przez studentów studiów stacjonarwnoszo-nych i uczestników stacjonarwnoszo-nych studiów doktoranckich, a także dotacje przeznaczone na dofi nansowanie kosztów realiza-cji innych zadań określonych w p.s.w., niezwiązanych z kształceniem studentów i doktorantów w trybie stacjonarnym19.
Podział, tryb udzielania i zasady rozliczania dotacji na realizację poszczegól-nych zadań, o których mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1-11 p.s.w., określa rozporządze-nie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie sposobu podziału dotacji
18 Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (j.t. Dz.U. z 2009 r. nr 84, poz. 712 ze zm.).
19 Na fakultatywny charakter tych dotacji wskazuje sposób sformułowania przepisu: „Uczelnia niepubliczna […] może otrzymać dotację [...]”.
z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych20. Sposób podziału dotacji na zadania związane z kształceniem studentów studiów stacjonarnych, uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich i kadr naukowych oraz utrzy-maniem uczelni, w tym na remonty (art. 94 ust. 1 pkt 1 p.s.w.) określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. Podział ten dokonywany jest według ustalonego algoryt-mu. Z dotacji określonej w poszczególnych częściach budżetu państwa, przezna-czonej na fi nansowanie działalności dydaktycznej i utrzymanie uczelni, zwanej dotacją podstawową, dysponenci części budżetowych wydzielają część zasadniczą oraz część uzupełniającą. Część uzupełniająca nie przekracza 2% ogólnej kwoty dotacji i jest stosowana przy dokonywaniu podziałów uzupełniających i korygu-jących. Część zasadnicza dotacji podstawowej obejmuje środki wydzielone od-rębnie dla uczelni akademickich i uczelni zawodowych. Kwoty zasadniczej części dotacji podstawowej (dla obu wymienionych grup uczelni) dzielone są zgodnie z wzorem matematycznym, uwzględniającym szereg składników i przypisanych tym składnikom wag. Pod uwagę brane są składniki: studencko-doktorancki, kadrowy, zrównoważonego rozwoju, badawczy, uprawnień, wymiany. Każdy ze wskaźników jest obliczany indywidualnie dla danej uczelni na podstawie wzorów określonych w rozporządzeniu. Przykładowo, przy obliczaniu wskaźnika studenc-ko-doktoranckiego bierze się pod uwagę: wskaźnik kosztochłonności studiów stacjonarnych21, liczbę kierunków studiów prowadzonych w danej uczelni, liczbę studentów studiów stacjonarnych, wskaźnik kosztochłonności stacjonarnych diów doktoranckich, liczbę dziedzin nauki, liczbę uczestników stacjonarnych stu-diów doktoranckich, liczbę cudzoziemców uczestniczących w rocznych kursach przygotowujących do podjęcia studiów w języku polskim. W załącznikach 2-11 rozporządzenia zostały określone algorytmy podziału dotacji na inne zadania wy-mienione w art. 94 ust. 1 p.s.w.
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym przewiduje możliwość ubiegania się przez studentów i doktorantów o pomoc materialną z przeznaczonych na ten cel środków budżetowych (przekazywanych uczelni w formie dotacji podmiotowej), gromadzonych w ramach funduszu pomocy materialnej na uczelni. W przypadku studentów są to: stypendium socjalne, stypendium specjalne dla osób niepełno-sprawnych, stypendium rektora dla najlepszych studentów oraz zapomogi (art. 173 ust. 1 p.s.w.). Doktoranci mogą natomiast otrzymać wsparcie w formie
sty-20 Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 lutego 2012 r. w spra-wie sposobu podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 202).
21 Zasady obliczania tych wskaźników określa rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 lutego 2012 r. w sprawie sposobu i trybu ustalania wskaźników kosztochłonno-ści dla poszczególnych kierunków studiów stacjonarnych pierwszego i drugiego stopnia, jednolitych studiów magisterskich oraz obszarów kształcenia, a także dla stacjonarnych studiów doktoranckich (Dz.U. z 2012 r., poz. 179).
pendium socjalnego, zapomogi, stypendium dla najlepszych doktorantów, stypen-dium specjalnego dla osób niepełnosprawnych (art. 199 ust. 1). Podział dotacji przeznaczonej na pomoc materialną dla studentów i doktorantów określony zo-stał w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 19 lipca 2011 r. w sprawie podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych oraz jednostek naukowych na pomoc materialną dla studentów i doktorantów22. Z określonej w poszczególnych częściach budżetu kwoty dotacji przeznaczonej na pomoc materialną wydzielana jest część stanowiąca 20% ogólnej kwoty dotacji, dzielona proporcjonalnie do liczby studentów i doktorantów za-kwaterowanych w domach studenckich macierzystych uczelni. Dodatkowo moż-liwe jest wydzielenie z ogólnej kwoty dotacji części uzupełniającej, w wysokości nieprzekraczającej 5% tej dotacji (przeznacza się ją na podziały uzupełniające i ko-rygujące). Po wydzieleniu obu wymienionych części pozostała kwota dotacji dzie-lona jest pomiędzy poszczególne uczelnie publiczne i niepubliczne oraz jednostki naukowe proporcjonalnie do liczby studentów i doktorantów, liczby studentów i doktorantów otrzymujących stypendium socjalne oraz studentów i doktorantów niepełnosprawnych (§ 2 rozporządzenia). Przy dokonywaniu podziału uwzględnia się także przewidywany stan funduszu pomocy materialnej dla studentów i dok-torantów w części pochodzącej z dotacji, na koniec roku poprzedzającego przy-znanie dotacji.
Istotną grupę dotacji stanowią wymienione w art. 94 ust. 1 pkt 10 p.s.w. dotacje inwestycyjne. Zasady regulujące podział tych dotacji skonkretyzowane zo-stały w przepisach rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie trybu udzielania oraz zasad i trybu rozliczania dota-cji na dofi nansowanie lub fi nansowanie kosztów realizadota-cji inwestydota-cji uczelni pu-blicznej23. Zgodnie z § 3 rozporządzenia, uczelnia zainteresowana otrzymaniem wsparcia fi nansowego w postaci dotacji na realizację inwestycji składa wniosek o przyznanie dotacji celowej. Do wniosku musi zostać załączona uchwała senatu uczelni o zgodzie na realizację inwestycji lub zakup nieruchomości oraz inne do-kumenty, określające m.in. zasadność prowadzenia danej inwestycji, jej szacunko-wy koszt, szacunko-wysokość środków własnych i innych środków zaangażowanych w pro-ces inwestycyjny. Wniosek należy złożyć do dnia 15 lutego roku poprzedzającego rok, w którym ma zostać przyznana dotacja celowa. W przypadku inwestycji re-alizowanych w ramach programów wieloletnich, termin ten jest przedłużony do 30. dnia czerwca. Oceny wniosków dokonuje zespół powołany przez ministra, z uwzględnieniem znaczenia planowanej inwestycji dla rozwoju uczelni (§ 5). Zespół dokonuje oceny wniosków w terminie nieprzekraczającym 4 miesięcy od
22 Dz.U. z 2011 r. nr 160, poz. 957. Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2012 r., zaś w odniesieniu do jednostek naukowych jego przepisy stosuje się od 1 października 2012 r.
upływu terminu do ich składania. W ocenie wniosku zawarta jest propozycja do-tycząca wysokości dotacji lub uzasadniona odmowa jej przyznania. Dotacje celowe na fi nansowanie lub współfi nansowanie inwestycji przekazywane są w miesięcz-nych transzach. Ostateczna wysokość przyznanej dotacji, sposób i warunki jej przekazywania i rozliczania określa umowa. Kwestią dyskusyjną pozostaje charak-ter tej umowy, można jednak przyjąć, że ma ona charakcharak-ter cywilnoprawny. Wyko-rzystanie dotacji celowej następuje z chwilą zapłaty za zrealizowane zadania. Na uczelni spoczywa odpowiedzialność za zgodne z przeznaczeniem wydatkowanie i rozliczenie przyznanych środków. Dotacje wykorzystane niezgodnie z przezna-czeniem, pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości podlegają zwrotowi na zasadach określonych w art. 169 u.f.p. Po zakończeniu i przekazaniu inwestycji do użytku uczelnia zobowiązana jest sporządzić w terminie 60 dni od dnia ure-gulowania ostatniej płatności, rozliczenie końcowe. Minister, na podstawie oceny rozliczenia dokonywanej przez zespół, uznaje umowę za wykonaną, nienależycie wykonaną lub niewykonaną w całości lub w części.
Nowelizacja Prawa o szkolnictwie wyższym dokonana ustawą z dnia 18 mar-ca 2011r.24 wprowadziła nowy rodzaj dotacji skierowanej do wyróżniających się ja-kością prowadzonych badań jednostek akademickich. Jest nią, określona w art. 94b p.s.w., dotacja podmiotowa na dofi nansowanie zadań projakościowych. Udzielana jest z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.
Dotacja „projakościowa” przeznaczona jest na:
• dofi nansowanie jednostek organizacyjnych mających status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego25, w tym na dodatki do wynagrodzenia dla pracowników oraz specjalne stypendia naukowe dla studentów i dok-torantów;
• dofi nansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni mają-cych ocenę wyróżniającą na podstawie opinii Polskiej Komisji Akredyta-cyjnej26, dotyczącej oceny kształcenia;
24 Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. nr 84, poz. 455 ze zm.).
25 Krajowy Naukowy Ośrodek Wiodący (KNOW) to status nadawany podstawowym jed-nostkom organizacyjnym uczelni (np. wydziałom) lub centrom naukowym działającym w strukturach uczelni, prowadzącym badania naukowe na najwyższym poziomie w określonej dziedzinie nauki, w powiązaniu z prowadzonymi studiami doktoranckimi o najwyższej jakości. Status ten nadaje mi-nister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego na okres pięciu lat w następstwie przeprowadzonej procedury konkursowej. Zob. art. 84a i 84b p.s.w.
26 Polska Komisja Akredytacyjna (PKA) to instytucja działająca niezależnie na rzecz dosko-nalenia jakości kształcenia, powoływana przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego. Zob. art. 48 i nast. p.s.w.
• dofi nansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni w za-kresie wdrażania systemów poprawy jakości kształcenia oraz Krajowych Ram Kwalifi kacji dla Szkolnictwa Wyższego27;
• fi nansowanie zadań związanych z kształceniem uczestników stacjonar-nych studiów doktoranckich prowadzostacjonar-nych w uczelniach niepublicz-nych28;
• fi nansowanie zwiększenia wysokości stypendiów doktoranckich dla 30% najlepszych doktorantów zarówno w uczelniach publicznych, jak i niepu-blicznych.
Sposób podziału dotacji „projakościowej” określa rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 21 października 2011 r. w sprawie sposo-bu podziału i trysposo-bu przekazywania podmiotowej dotacji na dofi nansowanie za-dań projakościowych z budżetu państwa29, wydane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 96a p.s.w. Ogólna kwota dotacji będąca w dyspozycji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego dzielona jest na poszczególne cele zgodnie z algorytmami, określonymi w załącznikach do rozporządzenia. Przy do-konywaniu obliczeń uwzględniane są różnego rodzaju składniki (m.in. kadrowy, doktorancki, studencki), którym przypisane zostały określone wagi.
Jednostka mająca status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego w pier-wszym roku może zostać dofi nansowana kwotą nie większą niż 10 000 000 zł. Dofi nansowanie w pierwszym roku podstawowej jednostki uczelni, mającej ocenę wyróżniającą Polskiej Komisji Akredytacyjnej, nie może przekroczyć 600 000 zł. Środki przeznaczone na poprawę jakości kształcenia w podstawowej jednostce uczelni nie mogą przekroczyć w danym roku budżetowym sumy 500 000 zł.
Finansowanie zadań związanych z kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich prowadzonych w uczelni niepublicznej nie może przekro-czyć w skali roku przeciętnie 10 000 zł w przeliczeniu na jednego uczestnika. Do-tacja określana jest dla tych uczelni, które nie otrzymują dotacji na zadania zwią-zane z kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich z budżetu państwa na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 1 p.s.w. Limit 10 000 zł w przeliczeniu na jednego uczestnika studiów doktoranckich rocznie dotyczy również dotacji na fi nansowanie zwiększenia wysokości stypendiów doktoranckich dla 30% najlep-szych doktorantów w uczelniach publicznych i niepublicznych.
27 Krajowe Ramy Kwalifi kacji dla Szkolnictwa Wyższego stanowią opis, poprzez określenie efektów kształcenia, kwalifi kacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego (art. 2 ust. 1 pkt 18a p.s.w.).
28 Dotacji nie udziela się w sytuacji, gdy istnieje zagrożenie ciągłości fi nansowania uczelni lub gdy wydana została prawomocna decyzja o cofnięciu uprawnienia do prowadzenia w tej uczelni jednego z kierunków studiów w okresie ostatnich pięciu lat.
Obok dotacji z budżetu państwa, przewidzianych w ustawie Prawo o szkol-nictwie wyższym, uczelnia (publiczna, jak i niepubliczna) może otrzymywać, zgodnie z art. 94 ust. 6 p.s.w., inne środki fi nansowe z budżetu państwa oraz z bu-dżetów jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków. Samorządy mogą udzielać dotacji celowych na zadania uczelni określone w art. 94 ust. 1 p.s.w., jeżeli dotowane zadania są związane z zadaniami własnymi jednostek samorządu te-rytorialnego. Analiza przepisów ustaw regulujących ustrój samorządu gminnego i powiatowego prowadzi do wniosku, że ustawodawca nie określił wprost kom-petencji do fi nansowania uczelni z budżetów samorządowych. Jednakże, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym30 i art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie powiatowym31, do zadań własnych tych jednostek należą sprawy z zakresu edukacji publicznej. „Edukacja” jest zaś pojęciem szerszym niż „oświata”, co pozwala przyjąć, że przekazanie na rzecz uczelni dotacji z budżetu samorządo-wego jest w pełni dopuszczalne32. Można też przyjąć założenie, że ustawa p.s.w. stanowi lex specialis wobec samorządowych ustaw ustrojowych i stanowi tym sa-mym dostateczną podstawę prawną dla udzielania dotacji przez gminy lub powiaty. Artykuł 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie województwa33 stanowi zaś wprost, że samorząd województwa wykonuje określone ustawami zadania o charakterze wojewódzkim w zakresie edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego.
Jednostki samorządu terytorialnego mogą przyznawać środki na pomoc ma-terialną dla studentów i doktorantów (art. 173a, 199a p.s.w.). Organ stanowiący jednostki podejmuje w tym celu stosowną uchwałę, określającą rodzaj udzielanej pomocy, sposób i terminy ubiegania się o nią, wysokość maksymalnego wsparcia w przeliczeniu na osobę oraz kryteria, według których pomoc będzie przyznawa-na. Przepisy nie określają formy przekazania środków przeznaczonych na pomoc materialną dla studentów i doktorantów. Odpowiednim rozwiązaniem wydaje się w tej sytuacji posłużenie się dotacją celową. Zawarcie z uczelnią umowy okre-ślającej szczegółowe zasady wykorzystania i rozliczania środków pochodzących z dotacji pozwoliłoby z kolei organom samorządu na kontrolę prawidłowości wy-korzystania dotacji34.
30 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.).
31 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592 ze zm.).
32 M. Paczocha, Pomoc jednostek samorządu terytorialnego dla szkół wyższych, „Finanse Komu-nalne” 2002, nr 2, s. 46 oraz E. Czołpińska, Możliwości fi nansowania szkół wyższych z budżetów
jedno-stek samorządu terytorialnego, „Finanse Komunalne” 2009, nr 5, s. 55-56.
33 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590 ze zm.).
34 Zob. pismo Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego Ministerstwa Finansów z dnia 18 kwietnia 2008 r., sygn. ST5-4834/37a/08/508, LEX nr 15462.