Ilościowe cechy

Na podstawie analizy bogatej literatury przedmiotu można zidentyfi -kować ilościowe i jakościowe atrybuty fi rmy born global. Do ilościowych zaliczyć należy:

1. Okres, jaki upływa między założeniem fi rmy a początkiem jej ak-tywności na zagranicznym rynku. Wśród badaczy nie ma zgody co do jednolitego określenia długości tego okresu. W opubliko-wanych badaniach można spotkać następujące propozycje: • do dwóch lat od powstania fi rmy [Moen, 2002; Moen,

Se-rvais 2002; Chetty, Campbell-Hunt, 2004; Freeman i in., 2006; Kuivalainen, Sundqvist, 2007],

• do trzech lat od powstania fi rmy [Madsen i in., 2000; Ha-rveston, 2000; Andersson, Wictor, 2003; Knight i in., 2004; Mort, Weerawardena, 2006; Zhou i in., 2010; Naude, Ros-souw, 2010; Przybylska, 2010],

• do pięciu lat od powstania fi rmy [Crick, Spence, 2005], • maksymalnie sześcioletnie fi rmy [Shrader i in., 2000;

Do-minguinhos, Simoes, 2004],

• maksymalnie ośmioletnie fi rmy [McDougall, 1994].

2. Znaczenie międzynarodowej działalności dla przedsiębiorstwa mierzonej intensywnością internacjonalizacji (procentowy udział przychodów z międzynarodowej aktywności, przeważnie z eks-portu w całkowitych przychodach fi rmy). I w tym przypadku ist-nieje także duża rozbieżność stanowisk:

92

Rozdział 6 • więcej niż 25% [Moen 2002; Moen, Servais, 2002; Anders-son, Wictor, 2003; Knight, Cavusgil, 2004; Crick, Spence, 2005; Loane i in., 2007; Blesa i in., 2008],

• więcej niż 30% [Przybylska, 2010], • więcej niż 40% [Fan, Phan, 2007 ],

• co najmniej 50% [Luostarinen, Gabrielsson, 2002], • więcej niż 70% [Rasmussen, Madsen, Evangelista, 2001], • więcej niż 75% [Chetty, Campbell-Hunt, 2004].

3. Zasięg aktywności międzynarodowej mierzony liczbą obsługiwa-nych rynków zagraniczobsługiwa-nych:

• kilka rynków w różnych regionach świata [Chetty, Camp-bell-Hunt, 2004],

• co najmniej trzy rynki zagraniczne w pierwszych trzech la-tach istnienia fi rmy [Sharma, Bloomstermo, 2003; Przybyl-ska, 2010],

• co najmniej pięć rynków zagranicznych [Fan, Phan, 2007], • wiele krajów [Andersson, Wictor, 2003; Knight i in., 2004;

Blesa i in., 2008],

• rynki zagraniczne znajdujące się co najmniej na dwóch kon-tynentach [Gabrielsson, Sasi, Darling, 2004; Karlson, 2007]. 4. Wielkość fi rmy – born globals to fi rmy należące do sektora MSP.

Ich wyodrębnienie w różnych krajach oparte jest o inne kryteria. W krajach UE zalicza się do nich takie, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników, ich roczny obrót nie przekracza 50 mln euro lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro. Natomiast defi nicja przyjęta w statystykach OECD klasyfi kuje przedsiębiorstwa w sposób następujący:

• bardzo małe: zatrudniające od 1 do 19 pracowników, • małe: od 20 do 99 pracowników,

• średnie: od 100 do 499 pracowników, • duże: ponad 500 pracowników.

Z kolei małe fi rmy w Stanach Zjednoczonych to podmioty zatrudnia-jące do 500 pracowników (produkcja przemysłowa i górnictwo) i do 100 (handel hurtowy), w Kanadzie – mniej niż 250, w Szwajcarii – do 100 osób, w Japonii do 300 (przemysł i górnictwo, handel hurtowy – do 110 i usługi i handel detaliczny – do 50 osób). Z powodu tak różnych ilościowych kry-teriów wyodrębnienia w poszczególnych krajach małych i średnich przed-siębiorstw z reguły w badaniach przyjmuje się założenie, że działają one w sektorze MSP. Jednakże większość autorów badających born globals, nie ogranicza się do tylko jednej cechy tych przedsiębiorstw, bowiem

93

Born global – przedsiębiorstwo od początku globalne

ryzują je za pomocą kilku ilościowych wskaźników. Poniżej przedstawiono przegląd różnych ilościowych ujęć tego zjawiska (tab. 6).

Tabela 6. Przegląd defi nicji born global w oparciu o ilościowe kryteria

Autor Defi nicja born global

Przybylska [2010]

Małe i średnie przedsiębiorstwo powstałe po 1989 roku; rozpoczęcie internacjonalizacji do trzech lat po jego powstaniu; udział eksportu co najmniej 30% i sprzedaż co najmniej na trzech rynkach zagranicznych w okresie trzech pierwszych lat istnienia.

Zhou, Wu i Luo [2007]

Firma, która najpóźniej po upływie trzech lat działalności na krajowym rynku rozpoczyna internacjonalizację (włączając działania eksportowe i importowe); znaczące zaangażowanie eksportowe – co najmniej 10%. Freeman,

Edwards i Schroder [2006]

Mała fi rma (mniej niż 100 pracowników), której internacjonalizacja przebiega z powodzeniem w ciągu pierwszych dwóch lat jej istnienia Knight, Madsen

i Servais [2004]

Maksymalnie 20-letnia fi rma, u której internacjonalizacja nastąpiła średnio w ciągu trzech lat od powstania, a eksport stanowi nie mniej niż 25% całej sprzedaży.

Knight i Cavusgil [2004]

Firma, która w okresie do trzech lat od powstania, rozwija się szybko na zagranicznych rynkach i wykazuje wyjątkowe umiejętności w biznesie międzynarodowym, czego miarą jest osiągnięcie co najmniej 25% przychodów z tych rynków.

Andersson i Wictor [2003]

Firma, która osiąga 25% przychodów ze sprzedaży zagranicznej w ciągu trzech lat od powstania i próbuje osiągnąć znaczącą przewagę konkurencyjną poprzez użycie zasobów i sprzedaż produktów równocześnie do wielu krajów.

Moen [2002] Przedsiębiorstwo, którego udział eksportu w przychodach jest wyższy niż 25% i które było założone po 1990 roku.

Rasmussen, Madsen i Evangelista [2001]

Firma, która nastawiona jest na międzynarodowy rynek, a nawet na globalny, zaraz po powstaniu. Ma wysoki udział sprzedaży zagranicznej (co najmniej 70%) i należy do najbardziej

międzynarodowo ukierunkowanych eksporterów, biorąc pod uwagę jej wewnętrzne możliwości i konkurencyjne zasoby. Z powodu małych rozmiarów i ograniczonych zasobów fi rma ta działa na zagranicznych rynkach niezbyt oddalonych od kraju macierzystego.

Madsen, Rasmussen i Servais [2000]

Firma, która została założona po 1976 roku i osiągnęła co najmniej 25% udziału sprzedaży zagranicznej w ogólnym obrocie w ciągu trzech lat od powstania.

Źródło: opracowanie własne.

Jak wynika z tabeli 6, ilościowe cechy wyróżniające nową generację przedsiębiorstw born global, nie są uniwersalnym zastawem charakterystyk tego zjawiska. Ze względu na stosunkowo krótki okres badań nie udało się do-tychczas wypracować jednolitego, spójnego zespołu cech. Niezależnie jednak od takiego wniosku, można wyodrębnić kilka najważniejszych wspólnych cech tego zjawiska. Po pierwsze, BG rozpoczynają internacjonalizację

bar-94

Rozdział 6 dzo szybko od momentu powstania, a nawet równocześnie z nim. Po drugie, należą do sektora MSP. Po trzecie, główną formą internacjonalizacji jest eks-port. Po czwarte, sprzedaż zagraniczna może być skierowana jednocześnie na wiele zagranicznych rynków, co dywersyfi kuje geografi cznie ich działalność, przyczyniając się tym samym do minimalizacji ryzyka operacyjnego.

Badania BG pokazują, że coraz więcej małych fi rm podlega procesowi internacjonalizacji, a więc proces ten nie dotyczy wyłącznie większych podmio-tów o ustabilizowanej pozycji rynkowej, ale również całkowicie nowych przed-sięwzięć. Rynki międzynarodowe oraz skuteczne konkurowanie na nich przez wiele lat uznawane były za sferę niedostępną dla nowo powstałych, małych przedsiębiorstw o ograniczonych zasobach. Biznes międzynarodowy postrze-gany był jako domena dużych, bogatych w zasoby fi rm, zaś sama ekspansja za-graniczna traktowana była jako stopniowa i zachodząca wskutek przemyślanych decyzji oraz jedynie w następstwie ugruntowania pozycji na rynku krajowym. Zatem pojawienie się born globals stanowi zaprzeczenie owego konwencjonal-nego podejścia. Z punktu widzenia strategii, działalność międzynarodowa jest obecnie dla wielu małych podmiotów nie tylko wyborem, ale niejednokrotnie wręcz koniecznością [McDougall, Shane, Oviatt, 1994].