• Nie Znaleziono Wyników

Dlaczego brak jest instytucji administratora zabezpieczeń w przypadku zastawu zwykłego oraz zastawu finansowego?

– rola agenta zabezpieczeń

2.3. Agent zabezpieczeń w formie zastępcy pośredniego a zabez- zabez-pieczenie kredytowania konsorcjalnego

2.3.1. Agent zabezpieczeń w formie zastępcy pośredniego a Zabez- Zabez-pieczenia Rzeczowe

2.3.1.6. Dlaczego brak jest instytucji administratora zabezpieczeń w przypadku zastawu zwykłego oraz zastawu finansowego?

Przed przejściem do możliwości przyznania tytułu do Zabezpieczeń Osobistych agentowi zabezpieczeń, należy jeszcze zastanowić się, dlaczego w przypadku zastawu zwykłego oraz zastawu finansowego brak jest instytucji administratora? Jak wynika z powyższych rozważań, brak tej instytucji w odniesieniu do tych zabezpieczeń prowa-dzi w przypadku kredytowania konsorcjalnego do niepotrzebnej multiplikacji tych za-bezpieczeń i problemów z ich zbiorowością648. Gdyby instytucja administratora istniała w ich przypadku, to żadne z Zabezpieczeń Rzeczowych nie byłoby problematyczne przy tego rodzaju transakcji. Z czego wynika zatem ten brak?

Wydaje się, że przyczyny można doszukiwać się w zasadzie jawności praw rze-czowych. Jawność prawa określa się jako „możliwość uzyskania informacji o przysłu-giwaniu określonej osobie określonego prawa”649. W doktrynie można spotkać kontro-wersyjne twierdzenie, że od jawności praw zastawniczych zależy ich bezwzględna skuteczność650. W przypadku hipoteki i zastawu rejestrowego rzeczona jawność jest zapewniona w sposób, przynajmniej obecnie, najdoskonalszy, tj. dzięki ujawnieniu tych praw w publicznych rejestrach651. Są to księgi wieczyste, w których ujawniana jest hipo-teka652 oraz rejestr zastawów, w którym ujawniany jest zastaw rejestrowy653.

Nie można powiedzieć, że zastaw zwykły czy zastaw finansowy są całkowicie niejawne. W przypadku zastawu zwykłego na rzeczach ruchomych, do jego ustanowie-nia potrzebne jest, co do zasady, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej654. Posiadanie zapewnia w tym przypadku jawność tej postaci zastawu (stąd też obrazowa nazwa „zastaw rękodajny”)655. Stanowi ono powszechny, ale daleki od doskonałości sposób ujawniania praw rzeczowych656. Rozważenie tych niedoskonałości dla potrzeb niniejszej pracy nie jest niezbędne. Jak zwrócono uwagę powyżej, w przypadku kredy-towania konsorcjalnego dużo większą rolę od zastawu zwykłego na rzeczach ruchomych pełni zastaw na prawach657. Można zatem, co do niedoskonałości tego sposobu ujawnia-nia praw rzeczowych, odesłać do literatury658.

W przypadku zastawu zwykłego na prawach sytuacja wygląda już inaczej. Brak jest powszechnego mechanizmu ujawniania tego prawa zastawniczego, czy to przez

648 Zob. podrozdział 2.3.1.1 i 2.3.1.3

649 Zob. P. Machnikowski [w:] System…, t. 3, s. 47.

650 Zob. A. Stangret-Smoczyńska, Charakter…, s. 66–67.

651 Por. P. Machnikowski [w:] System…, t. 3, s. 47.

652 Zob. art. 1-58 u.k.w.h. (Dział I Księgi wieczyste).

653 Zob. art. 36-44 u.z.r. (Rozdział 8 Rejestr zastawów).

654 Zob. art. 307 § 1 k.c.

655 Zob. P. Machnikowski [w:] System…, t. 3, s. 48.

656 Zob. ibid.

657 Zob. podrozdział 2.3.1.1.

658 Zob. np. J. Gołaczyński [w:] Kodeks…, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, s. 594–595; P. Machni-kowski [w:] System…, t. 3, s. 48–49.

urzędowy rejestr czy posiadanie659. Można argumentować, że ujawnieniu zastawu na prawach służy wymóg formy z art. 329 § 1 zd. 2 k.c. Przepis ten wymaga, aby umowa o ustanowienie takiego zastawu była zawarta na piśmie z datą pewną. Wydaje się jednak, że wymogu formy nie można traktować jako środka służącego „ujawnieniu” prawa660.

Kontrowersyjnie zakładając, że forma stanowi sposób ujawnienia, można zauwa-żyć, że od ww. wymogu formy szczególnej mogą występować wyjątki wymagające surowszej formy. Niniejsze opracowanie nie ma na celu omawiania ich wszystkich. Jednak, jak już wskazano powyżej, w przypadku kredytowania konsorcjalnego zastaw zwykły na prawach będzie najczęściej dotyczył zastawu na udziałach albo akcjach661. To oznacza, że trzeba zastanowić się nad ewentualną formą szczególną ustanowienia tego zabezpieczenia, na tych dwóch rodzajach przedmiotów zastawu. Art. 180 k.s.h. przewi-duje surowszą formę niż art. 329 § 1 k.c. dla zastawienia udziału, tj. formę pisemną z podpisami notarialnie poświadczonymi662. Stanowi zatem wyjątek od formy przewi-dzianej przez Kodeks cywilny. Do tej formy będą musiały zastosować się strony, aby skutecznie zastawić udział663. Natomiast w odniesieniu do akcji imiennych art. 339 k.s.h. wymaga do ich przeniesienia jedynie pisemnego oświadczenia. To oznacza, że odnośnie do formy umowy ustanawiającej zastaw na akcjach zastosowanie powinien znaleźć art. 329 § 1 zd. 2 k.c. (umowa musi być zawarta na piśmie z datą pewną) ze względu na to, że forma przewidziana przez art. 339 k.s.h. jest formą słabszą664.

Jednak w odniesieniu do zastawu na udziałach oraz akcjach, poza formą, jego ujawnieniu służy tzw. przesłanka dodatkowa665. Możliwość jej wystąpienia wynika z generalnego odesłania art. 329 § 1 k.c. do odpowiedniego stosowania przepisów o prze-niesieniu danego prawa666. Powyższe oznacza, że poza wyżej wspomnianym art. 180 k.s.h. dotyczącym formy umów przenoszących udziały, do ustanowienia zastawu zastosowanie znajdują ewentualne inne przesłanki, których spełnienie jest wymagane do skutecznego przeniesienia danego prawa. Owa przesłanka dodatkowa inaczej wygląda w przypadku, w którym przedmiotem zastawu są udziały, a inaczej, gdy są nim akcje.

659 Zob. P. Machnikowski [w:] System…, t. 3, s. 49.

660 Tak prawidłowo: I. Karasek, Kolizyjnoprawna problematyka nieposesoryjnych zabezpieczeń

rzeczo-wych ustanowionych pod rządem praw obcych, Transformacje Prawa Prywatnego 2006, nr 2, s. 24.

661 Zob. podrozdział 2.3.1.1.

662 Zob. też art. 180 § 2 k.s.h., który przewiduje regulację szczególną w odniesieniu do formy, w przy-padkach gdy umowa spółki została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy.

663 Zob. M. Michalski, Kilka…, s. 18.

664 O tym, że art. 329 § 1 k.c. stanowi minimalne wymaganie co do formy zastawu zwykłego na pra-wach, zob. R. Uliasz, Zastaw na akcjach zdematerializowanych dopuszczonych do obrotu publicznego, Przegląd Prawa Handlowego 2006, nr 3, s. 27.

665 Zob. M. Michalski, Kilka…, s. 19–20. Przesłanka dodatkowa może wystąpić w przypadku ustana-wiania zastawu zwykłego na prawach także na innych przedmiotach niż udziały czy akcje, zob. np. art. 83 § 4 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1355 z późn. zm.). Ze względu na przedmiot niniejszej pracy rozwa-żania dotyczące przesłanki dodatkowej ograniczają się do zastawu zwykłego na udziałach lub akcjach.

W pierwszej sytuacji znajduje zastosowanie art. 187 § 1 k.s.h., który wymaga, w przypadku ustanowienia zastawu, zawiadomienia przez zainteresowanych spółki i przedstawienia dowodu ustanowienia zastawu. Dokonanie tych czynności jest warun-kiem skuteczności zastawu wobec spółki667. Art. 188 k.s.h. wymaga odnotowania fak-tu ustanowienia zastawu w księdze udziałów (§ 1) oraz odpowiedniego zaktualizo-wania listy wspólników, którą składa się sądowi rejestrowemu (§ 3). Powinno to, przynajmniej w pewnym stopniu, zapewnić jawność tego prawa668. Należy podkreślić, że w przypadku ustanowienia zastawu zwykłego na udziałach nie będziemy mieli do czynienia z czynnością prawną realną, ponieważ art. 174 § 6 k.s.h. zakazuje wystawiania na udziały dokumentu na okaziciela czy dokumentów imiennych lub na zlecenie. To oznacza, że brak będzie dokumentu ucieleśniającego te prawa, w odniesieniu do którego mogłoby nastąpić ewentualne wydanie.

Natomiast w przypadku akcji, aby ustalić przesłankę dodatkową, wymagane będzie spojrzenie na przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące przenoszenia praw z papierów wartościowych lub przepisy szczególne. Przepisy k.c. dotyczące przenoszenia praw z kla-sycznych papierów wartościowych (tzw. dokumentowych)669, przesłankę dodatkową określają różnie, w zależności od rodzaju papieru wartościowego. W przypadku papie-rów wartościowych imiennych, Kodeks cywilny, poza przelewem, wymaga wydania dokumentu (art. 9218 k.c.)670. Do skutecznego przeniesienia praw z papieru wartościowego na zlecenie, wymagane jest wydanie dokumentu oraz istnienie nieprzerwanego szere-gu indosów (art. 9219 § 3 k.c.). Samo wydanie wystarcza do skutecznego przeniesienia praw z papieru wartościowego na okaziciela (art. 92112 k.c.). Kodeks cywilny przewiduje zatem, że w przypadku papierów wartościowych w formie dokumentu, w klasycznym tego słowa rozumieniu671, mamy do czynienia zawsze z czynnościami prawnymi realny-mi672. Powyższe należałoby przenieść na grunt rozważań dotyczących jawności praw rzeczowych. W przypadku akcji materialnych na okaziciela do ujawnienia zastawu zwykłego na akcjach będzie zatem dochodziło przez wydanie. To oznacza, że właśnie tę czynność można określić w tym przypadku jako przesłankę dodatkową. Natomiast gdy mamy do czynienia ze zmaterializowaną/dokumentową akcją imienną w spółce akcyjnej

667 Zob. art. 187 § 1 k.s.h.

668 Por. M. Michalski, Kilka…, s. 18.

669 Zob. Ł. Gasiński [w:] Prawo handlowe, red. J. Okolski, M. Modrzejewska, Lex, Warszawa 2016, s. 707 i s. 737–738.

670 Zob. jednak art. 339 k.s.h., który do przeniesienia akcji imiennej wymaga pisemnego oświadczenia na dokumencie akcji albo w osobnym dokumencie oraz przeniesienia posiadania akcji, co nie musi ozna-czać wydania papieru wartościowego. Zob. art. 348–351 k.c. oraz Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska,

Zobo-wiązania – część szczegółowa, C.H. Beck, Warszawa 2012, s. 366.

671 Zob. definicję dokumentu z art. 773 k.c.

672 Tak samo: Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania…, s. 367. Przez czynność realną nale-żałoby rozumieć czynność prawną, do której skutecznego dokonania poza oświadczeniem woli wymagane jest działanie, które powoduje „zmianę faktycznego władztwa nad rzeczą lub innymi przedmiotami mate-rialnymi”. Zob. Z. Radwański, Prawo…, s. 219.

albo spółce komandytowo-akcyjnej, to znajdzie zastosowanie art. 339 k.s.h. Będzie to oznaczało zastąpienie wymogu wydania warunkiem przeniesienia posiadania akcji673.

W przypadku papierów wartościowych zdematerializowanych sytuacja wygląda inaczej. Zwykle przesłanką dodatkową będzie uczynienie odpowiedniego zapisu na, nieco upraszczając, odpowiednim rachunku przez podmiot autoryzowany do uczynienia takiego zapisu (np. dom maklerski)674. Taką czynność należy uważać za sposób ujawnie-nia prawa, ponieważ może ona prowadzić do uświadomieujawnie-nia uczestników obrotu, że zastaw został ustanowiony675.

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku zastawu finansowego. Po pierwsze, w odniesieniu do formy, art. 7 ust. 1 u.n.z.f. stanowi, że do ustanowienia zastawu finan-sowego nie wymaga się zawarcia umowy z datą pewną ani umowy z podpisami notarial-nie poświadczonymi. Brak innego przepisu określającego wymaganą formę dla umowy konstytuującej tego rodzaju zastaw oznacza, że w przypadku jego ustanawiania mamy do czynienia z dowolnością formy i nie występuje tutaj ustawowy wymóg choćby formy pisemnej ad probationem676. Wydaje się jednak, że ustawodawca nie wyłączył w przy-padku zastawu finansowego, mogącej wystąpić w przyprzy-padku określonych przedmiotów zastawu, przesłanki dodatkowej dotyczącej przeniesienia prawa (art. 329 § 1 zd. 1 k.c.)677. To oznacza, że powyższe uwagi dotyczące przesłanki dodatkowej w przypadku zastawu zwykłego na prawach, przy odniesieniu do odpowiedniego przedmiotu zastawu, znajdą zastosowanie także do zastawu finansowego678. To oznacza, że aby skutecznie ustanowić zastaw finansowy na udziałach, również muszą być spełnione np. wymogi z art. 188 § 1 i § 3 k.s.h. Natomiast w przypadku obciążania prawa do środków pieniężnych wierzytel-ności kredytowych lub prawa do i prawa z instrumentów finansowych, art. 7 ust. 2 u.n.z.f. wymaga stosownego odnotowania na odpowiednim rachunku albo w odpowiednim wykazie679. Wymóg ten, w przypadku zdematerializowanych instrumentów finansowych, będzie się jednak zwykle pokrywał ze standardowymi wymogami dotyczącymi przenie-sienia takiego prawa. Do warunków skutecznego przejścia praw z takich instrumentów zwykle zaliczany jest wymóg odpowiedniej adnotacji na właściwym rachunku680. Należy zauważyć, że A. Stangret-Smoczyńska przyjmuje nieco inne podejście do problemu niż

673 Więcej odnośnie do zastawu na akcjach zob. J. Frąckowiak, Zastaw…

674 Zob. np. art. 7 u.n.z.f. oraz art. 7 u.o.i.f. Zob. także Ł. Gasiński [w:] Prawo handlowe, red. J. Okol-ski, M. Modrzejewska, LEX, Warszawa 2012, s. 737–738.

675 Zob. M. Michalski, Kilka…, s. 19.

676 Zob. rozbudowane rozważania na ten temat np. ibid., s. 16–19. Słusznie M. Michalski zauważa, że nieprawidłowo D. Sobczyński twierdzi, że w przypadku ustanawiania zastawu finansowego występuje wy-móg formy pisemnej. Zob. D. Sobczyński, Novum…, s. 13.

677 Por. M. Michalski, Kilka…, s. 19–20.

678 Ibid.

679 Zob. art. 7 ust. 2 u.n.z.f. oraz M. Michalski, Kilka…, s. 21.

przedstawione powyżej, twierdząc, że art. 329 § 1 zd. 1 k.c. znajdzie zastosowanie w za-kresie nieuregulowanym przez art. 7 ust. 2 u.n.z.f.681.

Mając na względzie powyższe, niedopuszczalne jest postawienie tezy, że zastaw zwykły na prawach (zwłaszcza w interesującym nas zakresie) czy zastaw finansowy są niejawne. Poza szczególnymi formami czynności prawnej ustanawiającej zastaw zwy-kły na prawach682, zwykle wystąpi też przesłanka dodatkowa, która w mniejszym lub większym stopniu będzie służyła jawności tych praw zastawniczych. Przybierze ona postać:

a) odnotowania w księdze udziałów i zaktualizowaniu listy wspólników – zastaw zwykły lub zastaw finansowy na udziałach,

b) wydania lub przeniesienia posiadania dokumentu – zastaw zwykły na papierach wartościowych dokumentowych/zmaterializowanych,

c) odnotowania na odpowiednim rachunku – zwykle zastaw zwykły na papierach wartościowych zdematerializowanych lub w przypadku zastawu finansowego na środkach pieniężnych albo instrumentach finansowych.

Nie są to jednak czynności, które spowodują tak daleko idącą jawność, jak ujawnienie prawa w publicznym rejestrze, co ma miejsce w przypadku hipoteki czy zastawu rejestrowego683.

Ujawnienie rzeczowych praw zabezpieczających w publicznym rejestrze pełni istotne funkcje684. Po pierwsze, osoba nabywająca/obciążająca określony przedmiot jest w stanie dowiedzieć się, czy jest on już obciążony jakimś prawem, czy nie. Po drugie, prawa te w istocie dają przywileje dotyczące zaspokojenia się z przedmiotu zabezpiecze-nia. Dla osób trzecich, którym takie prawa nie przysługują albo ewentualnie mogą przy-sługiwać z późniejszym pierwszeństwem, powinno być zatem wiadome, że prawa takie zostały ustanowione685. Inaczej takie podmioty mogą być narażone na większe ryzyko niezaspokojenia swojej wierzytelności przez dłużnika, niż mogły przewidzieć w momen-cie zawierania transakcji. Generalnie można zatem powiedzieć, że jawność praw zabez-pieczających chroni pewność obrotu i osoby trzecie. Jawność, z jednej strony, zapewnia, że osoba nabywająca określony przedmiot wie, czy jest on obciążony czy nie, co pozwa-la lepiej oszacować jego cenę i pozwapozwa-la liczyć się z ryzykiem jego utraty w przyszłości.

681 Zob. A. Stangret-Smoczyńska, Charakter…, s. 67. Na marginesie można zauważyć, że kredytodaw-cy, aby lepiej chronić swoje interesy w przypadku zastawu na papierach wartościowych zdematerializowa-nych, poza odnotowaniem, wymagają blokady papierów na odpowiednim rachunku wynikającej z ustana-wianych zastawów oraz wystawienia świadectwa depozytowego potwierdzającego ustanowienie takiej blokady. Takie świadectwa są przekazywane agentowi zabezpieczeń, uniemożliwiając skuteczny obrót za-stawionymi papierami wartościowymi. Kwestia ta nie jest oczywiście związana z problemem „ujawnienia” omawianym w niniejszym podrozdziale.

682 Który to wymóg przez niektórych może być widziany jako sposób ujawnienia zabezpieczeń.

683 P. Machnikowski pisze o „pełnej jawności” ksiąg wieczystych i rejestru zastawów powołując się na art. 2 zd. 1 u.k.w.h. i art. 37 ust. 1 u.z.r. Zob. P. Machnikowski [w:] System…, t. 3, s. 47. P. Machnikowski uważa również ujawnienie prawa rzeczowego w urzędowym rejestrze za najdoskonalszy „środek ujawnia-nia praw bezwzględnych”. Zob. ibid.

684 Istotność jawności w przypadku zabezpieczeń wierzytelności zauważa też M. Michalski, Kilka…, s. 17.

Podobnie w przypadku obciążania takiego przedmiotu. Osoba dokonująca tego rodzaju czynności prawnej jest w stanie dowiedzieć się, czy jej obciążenie będzie miało jakąś rzeczywistą wartość. Z drugiej strony, osobom trzecim jawność praw zabezpieczających może dawać lepszy obraz sytuacji majątkowej swojego kontrahenta, a zatem pozwoli w lepszy sposób ocenić ryzyko zaangażowania się w daną transakcję z określonym pod-miotem. Ujawnienie w urzędowym i publicznym rejestrze dobrze służy tym celom.

Natomiast jawność w przypadku zastawu zwykłego na prawach i zastawu finan-sowego nie jest tak samo doskonała, jak w przypadku zastawu rejestrowego czy hipote-ki. Przeniesienie posiadania czy wydanie dokumentu ma swoje wady, jeżeli chodzi o ujawnienie praw rzeczowych686. Rachunki czy wykazy, na których mogą być ujawnio-ne prawa zastawnicze, nie cieszą się natomiast taką jawnością, jak ma to miejsce w przy-padku urzędowych rejestrów687. Można zatem postawić tezę, że ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie instytucji administratora w odniesieniu do tych dwóch praw właśnie z tego względu. Możliwość przyznania zastawu zwykłego na prawach lub zastawu finansowego agentowi zabezpieczeń, połączona z brakiem publicz-nych rejestrów w przypadku tych dwóch Praw Rzeczowych, mogłyby prowadzić do braku transparentności w odniesieniu do tego, kto jest podmiotem zabezpieczonym. Taki agent nie byłby ujawniony w żadnym urzędowym rejestrze, a, przynajmniej obecnie, standardowo zakłada się, że wierzycielem zastawniczym jest ten sam podmiot, któremu przysługuje zabezpieczona wierzytelność (a nie jakiś inny podmiot). Najwidoczniej ustawodawca miał obawy przed wprowadzeniem instytucji administratora w odniesieniu do Zabezpieczeń Rzeczowych w przypadkach, w których agent zabezpieczeń nie byłby ujawniany w urzędowym rejestrze. Z drugiej strony reforma tych zabezpieczeń i wpro-wadzenie obok instytucji administratora, publicznego rejestru tych zabezpieczeń, spo-wodowałoby, że coraz bardziej zatarłaby się różnica między tymi prawami a zastawem rejestrowym. Pojawia się pytanie, czy w czasach coraz większej informatyzacji postę-powań i coraz większej standaryzacji wniosków o wpis, co powinno modelowo prowadzić do przyśpieszenia owych postępowań, nie powinno się dokonać podobnego ujednolicenia prawa zabezpieczeń wierzytelności, jakie zostało dokonane w Kanadzie688.

Wydaje się, że w tym kierunku zmierzają powoli postulaty polskiej doktryny. Pod-czas Konferencji NAPKC zgłoszono dwa ciekawe postulaty. Po pierwsze, J. Gołaczyński podczas swojego wykładu Wprowadzenie do zagadnień przepisów ogólnych nowej księgi Kodeksu cywilnego „Zabezpieczenia wierzytelności” stwierdził, że administrator za-bezpieczeń w nowym Kodeksie cywilnym powinien być wprowadzony w odniesieniu do wszystkich praw zastawniczych. Po drugie, M. Leśniak podczas swojego wystąpienia pt. Jawność praw zabezpieczających. Propozycje zmian w zakresie proponowanych

686 Zob. P. Machnikowski [w:] System…, t. 3, s. 48–49.

687 Zob. ibid., s. 47.

688 Zob. A. Duggan, J.S. Ziegel, Secured Transactions in Personal Property: Cases, Text and Materials, Emond Montgomery, Toronto 2013 s. 6–30. Więcej na ten temat owej nowelizacji w podrozdziale 4.2.

przepisów ogólnych postulował, aby rejestr/rejestry zabezpieczeń został/y wprowadzony/e w odniesieniu do wszystkich zabezpieczeń. Na pytanie autora niniejszej pracy: „czy w takim razie do ustanowienia administratora zabezpieczeń będzie każdorazowo wyma-gane wpisanie go do rejestru?” J. Gołaczyński odpowiedział twierdząco. To oznacza, że prawdopodobnie w przyszłości dojdzie do rozszerzenia instytucji administratora, jednak wraz z rozszerzeniem obowiązków rejestracyjnych, które miałyby oczywiście służyć większej jawności. Takie rozwiązanie rodzi pytanie o sens utrzymywania różnych typów zastawów, czy nawet szerzej – różnych zabezpieczeń i ponownie pozwala postulować podobną reformę, jak w przypadku prawa kanadyjskiego, w którym różne postacie zabez-pieczeń na przedmiotach innych niż nieruchomości, zostały zastąpione jednym generalnym pojęciem security interest i wprowadzono jeden rejestr689.

Na koniec można na marginesie zauważyć, że po pierwsze, szersze zastosowanie instytucji administratora zabezpieczeń występuje obecnie w przypadku obligacji690, czyli sposobu finansowania, który nie jest objęty przedmiotem niniejszej pracy. Po dru-gie, słusznie zauważa P. Machnikowski, że jawność w przypadku zabezpieczeń na prawach ma mniejsze znaczenie niż w przypadku zabezpieczeń na rzeczach, ponieważ przedmiotem obciążenia są zwykle prawa względne (wierzytelności), „a wówczas ist-nienie prawa rzeczowego oznacza w zasadzie tylko włączenie uprawnionego w stosunek prawny dwustronnie zindywidualizowany”691.

2.3.2. Agent zabezpieczeń w formie zastępcy pośredniego a

Outline

Powiązane dokumenty