Komu przysługuje tytuł do zastawu/hipoteki?

Jak zwrócono uwagę powyżej, to komu przysługuje tytuł do zastawu rejestrowe-go czy hipoteki w przypadku skorzystania z instytucji administratora nie jest pozbawio-ne kontrowersji. Tym samym nie do końca jaspozbawio-ne jest, kto może być uznany za zabez-pieczonego (wierzyciela hipotecznego/zastawnika). Rzeczone wątpliwości wynikają z niepełnego i nie do końca jasnego rozstrzygnięcia pewnych kwestii przez ustawo-dawcę, w czasach, gdy regulował on instytucje administratora hipoteki/zastawu. W szczególności należy się przyjrzeć przepisom dotyczącym administratora hipoteki. Art. 682 ust. 3 u.k.w.h. stanowi, że:

Administrator hipoteki zawiera umowę o ustanowienie hipoteki oraz wykonuje prawa

i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek wierzycieli, których wierzytelności są objęte zabezpieczeniem (…) [pogrubienie – T.T.]

Natomiast w ust. 5 tego samego artykułu możemy przeczytać: „W księdze wie-czystej jako wierzyciela hipotecznego wpisuje się administratora hipoteki” [pogrubie-nie – T.T.].

Wyraźnie wynika z przytoczonych przepisów, że ustawodawca miał pewne obawy przed jednoznacznym stwierdzeniem, że administrator hipoteki jest wierzycielem hipo-tecznym. Mogłoby się wydawać zatem, że wierzycielami hipotecznymi są ciągle kredy-todawcy, a administrator jest jedynie ich swoistego rodzaju reprezentantem/pośrednikiem. Jednak to by prowadziło do wniosku, że w przypadku skorzystania z instytucji admini-stratora hipoteki mamy do czynienia ze wspólną hipoteką. Natomiast tego ustawodawca również wyraźnie w przepisach nie stwierdza. Wydaje się, że wynika to z faktu, że polski

546 Separację podmiotową oraz Zabezpieczenia Akcesoryjne.

547 Takie uwagi w odniesieniu do administratora zastawu rejestrowego R. Zdzieborski, Zastaw…, s. 784–787. Zob. jednak też: T. Czech, Księgi…, komentarz do art. 682 u.k.w.h., tezy 9–17.

porządek prawny nie uznaje, poza sytuacjami wyjątkowymi, wspólności tego prawa548. Ustawodawca w ust. 6 art. 682 u.k.w.h. nakazuje jedynie odpowiednie stosowanie przepi-sów o zniesieniu współwłasności do przypadków wygaśnięcia umowy powołującej ad-ministratora hipoteki i niepowołania nowego adad-ministratora. Nie odsyła natomiast kom-pleksowo do bezpośredniego/odpowiedniego stosowania przepisów o współwłasności czy innej wspólności praw. Można zatem szerzej zastanowić się co przemawia za pierwszym stanowiskiem549, a co za drugim550.

2.3.1.5.2.1. Argumenty za przysługiwaniem tytułu do zastawu/hipoteki kre-dytobiorcom

Za tezą, że w przypadku skorzystania z instytucji administratora hipoteki tytuł do hipoteki przysługuje kredytodawcom, przemawia wiele argumentów. Wymieniają je i krótko omawiają J. Pisuliński, Ł. Przyborowski i G. Tracz551. Autorzy ci twierdzą, że gdyby tytuł do hipoteki przysługiwał administratorowi to:

1) niepotrzebny byłby art. 682 ust. 5 u.k.w.h.;

2) dokonanie zmiany wpisu administratora w księdze wieczystej dokonywane było-by na wniosek nowego lub starego administratora, a nie wierzycieli552;

3) powinna być uregulowana przez ustawodawcę kwestia przeniesienia hipoteki w razie wygaśnięcia umowy powołującej administratora hipoteki i niepowołania nowego administratora albo w przypadku braku zgody wszystkich wierzycieli na zmianę administratora553.

Dodatkowe argumenty prezentuje M. Kućka. Autor ten uważa, że tytuł do zabez-pieczenia powinien przysługiwać kredytodawcom, ponieważ:

1) poza przypadkiem instytucji administratora występują sytuacje, w których za-stępca pośredni działa w imieniu własnym, ale oddziałuje bezpośrednio na sferę majątkową zastępowanego554;

2) z tożsamości podmiotowej, która wchodzi w skład pojęcia akcesoryjności, wyni-ka, że hipoteka/zastaw rejestrowy nie mogą być przyznane podmiotowi innemu niż zabezpieczony wierzyciel, a przepisów o administratorze zastawu/hipoteki nie powinno się uważać za wyjątek od tej reguły555;

548 Kwestia ta jest sporna. Zob. T. Tomczak, Wspólność… Artykuł ten w sposób bardziej rozbudowany omawia dopuszczalność wspólnej hipoteki. Wspólności tego prawa nie dopuszcza też E. Gniewek, Współczesny

model hipoteki – zasadnicze zręby konstrukcji, Monitor Prawniczy 2011, nr 4. Natomiast J. Pisuliński, Ł.

Przy-borowski, G. Tracz [w:] System…, t. 5, s. 272–274, stoją na stanowisku, że w przypadku administratora hipo-teki mamy jednak do czynienia ze wspólną hipoteką. Podobnie M. Kućka, Administrator…, s. 83–90.

549 Tj. przysługiwaniem tytułu do zabezpieczenia kredytodawcom.

550 Tj. przysługiwaniem tytułu do zabezpieczenia administratorowi.

551 Zob. J. Pisuliński, Ł. Przyborowski, G. Tracz [w:] System…, t. 5, s. 272–274.

552 Zob. art. 68 ust. 5 u.k.w.h.

553 Więcej i w sposób bardziej precyzyjny odnośnie do tych argumentów zob. J. Pisuliński, Ł. Przybo-rowski, G. Tracz [w:] System…, t. 5, s. 272–274.

554 M. Kućka, Administrator…, s. 54–55.

3) inaczej powstałby problem z zakresem kompetencji administratora w odniesieniu do zabezpieczeń556;

4) nie wiadomo, jakie skutki wywoływałby przelew zabezpieczonej wierzytelności557; 5) nie prowadziłoby to do naruszenia zasady jawności zastępstwa558.

Autorzy ci wychodzą z założenia, że administrator hipoteką jedynie „zarządza”559. Można dodać, że jeżeli założymy, że w przypadku administratora nie mamy do czynienia ze wspólną hipoteką wierzycieli, to powstaje pytanie, co dzieje się z hipoteką, gdy wyga-śnie umowa powołująca administratora i nie zostanie powołany nowy administrator560.

2.3.1.5.2.2. Argumenty za przysługiwaniem tytułu do zastawu/hipoteki ad-ministratorowi

Można rozważyć też argumenty przeciwko stanowisku, że tytuł do hipoteki przy-sługuje kredytodawcom.

Po pierwsze, przepis stanowi, że administrator wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek wierzycieli, których wierzytelności są objęte zabezpieczeniem, co w przypadku kredytowania konsorcjal-nego oznacza oczywiście kredytodawców561. Przyjmuje się, że „działanie w imieniu” oznacza „bezpośrednie nabywanie korzyści i niekorzyści przez osobę, w której imieniu się działa”562. Natomiast działanie na rachunek „wyjaśnia komu w ostatecznym rozli-czeniu korzyści i niekorzyści mają przypaść” [pogrubienie – T.T.]563. Wskazanie przez ustawodawcę, że administrator działa we własnym imieniu, sugerowałoby zatem, że hipoteka znajduje się bezpośrednio w majątku tego podmiotu. To administrator pono-si jej ciężar ekonomiczny i ewentualne korzyści przypadną kredytodawcom dopiero w przypadku ewentualnego rozliczenia, które nastąpi np. po realizacji hipoteki i uzy-skaniu z tego tytułu przychodów przez administratora564. W taki też sposób powinno się, co do zasady, interpretować zwrot „we własnym imieniu” i wydaje się, że jest to

556 Ibid., s. 59.

557 Ibid., s. 59–60.

558 Ibid., s. 60–61.

559 Zob. M. Kućka, Umowa powołująca administratora hipoteki. Zagadnienia wybrane, Monitor Prawa Bankowego 2011, nr 4.

560 Więcej na ten temat zob. T. Tomczak, Wspólność…, s. 73–74 oraz M. Kućka, Administrator…, s. 60.

561 Zob. art. 682 ust. 3 u.k.w.h.

562 Zob. A. Kędzierska-Cieślak, Komis (zagadnienia cywilnoprawne), Warszawa 1973, s. 37. Podobnie: J. Jezioro [w:] Kodeks…, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, s. 1491, nb. 5.

563 A. Kędzierska-Cieślak, Komis…, s. 37. Podobnie: J. Jezioro [w:] Kodeks…, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, s. 1491, nb. 5. Obie definicje A. Kędzierskiej-Cieślak przytacza w swoim artykule M. Kućka, Umowa…, s. 23–24. W ten sam sposób zwroty te rozumie P. Widerski, Sprzeczność interesów

pełnomocnika i mocodawcy w przypadku pełnomocnictwa do zabezpieczenia – glosa – III CSK 330/14,

Monitor Prawniczy 2017, nr 23, s. 1286.

564 Należy zauważyć, że M. Kućka przytacza te same, wyżej wspomniane, definicje „działania w imieniu” oraz „działania na rachunek”, jednak dochodzi do wniosku, że hipoteka nie znajduje się w majątku administratora. Zob. M. Kućka, Umowa…, s. 23–24. Wydaje się jednak, że w swoim później-szym opracowaniu autor ten nieco odstępuje od takiego rozumienia tych pojęć. Zob. M. Kućka,

pogląd dominujący w doktrynie565. Jako wyjątek powinno się traktować sytuację, w któ-rej dane mienie nie wejdzie do majątku zastępcy pośredniego566. Biorąc pod uwagę, że wyjątków nie powinno się interpretować rozszerzająco, a same przepisy regulujące administratora zastawu/hipoteki nie są w tej kwestii do końca jasne, spór powinno rozstrzygnąć się na korzyść generalnej zasady, tj. że zabezpieczenia wejdą do majątku administratora. Uprawnione jest, co prawda, mówienie na gruncie prawa polskiego o dwóch rodzajach zastępcy pośredniego, tj. o takim, który oddziałuje bezpośrednio na majątek zastępowanych (np. komis sprzedaży czy pozycja syndyka)567, oraz o takim, który nabywa przedmiot najpierw do swojego majątku (np. komis kupna)568. Jednak słusznie T. Czech stwierdza, że w przypadku administratora hipoteki/zastawu należa-łoby raczej mówić o tym drugim569.

Następnie twierdzi się, że o ile zabezpieczenie akcesoryjne nie wejdzie do majątku administratora, to zabezpieczenia nieakcesoryjne już tak570. Stwierdzenie takie wyprowa-dza się z założenia, że stronom brakuje „kompetencji” do wykreowania takiego zabezpie-czenia akcesoryjnego, które znajdowałoby się w majątku innym niż majątek podmiotu, któremu przysługuje zabezpieczona wierzytelność571. Opiera się to na założeniu, że art. 4 u.z.r. i 682 u.k.w.h. takiej kompetencji nie tworzą oraz że nie ustanawiają one wyjątku od zasady tożsamości podmiotowej. Dla autora niniejszej pracy niezrozumiałe jest, dlaczego wspomniane artykuły nie mogą być interpretowane w ten sposób, że na ich podstawie twierdziłoby się, że ową kompetencję przyznają i tym samym stanowią wyjątek od tej zasady. Unika się dzięki temu sztucznej konstrukcji wspólności zabezpieczenia, która, jak zauważają sami autorzy postulujący wchodzenie hipoteki do majątku administra-tora, jest problematyczna572. Co więcej, dzięki takiemu stanowisku uzyskuje się spójność. W każdym przypadku skorzystania z zastępcy pośredniego, tytuł do zabezpieczenia będzie

565 Zob. M. Kućka, Administrator…, s. 54.

566 Ibid.

567 Por. ibid., s. 53.

568 Zob. T. Czech, Księgi…, komentarz do art. 682 u.k.w.h., tezy 9–11. Szerzej o tych dwóch rodzajach zastępcy pośredniego zob. np. M. Kućka, Administrator…, s. 51–62 i autorzy tam przywoływani. Natomiast w odniesieniu dwóch rodzajów zastępcy pośredniego w przypadku umowy komisu zob. J. Frąckowiak [w:] System Prawa Prywatnego, t. 7, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Rajski, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 746–753.

569 Zob. T. Czech, Księgi…, komentarz do art. 682 u.k.w.h, teza 12 lub R. Zdzieborski, Zastaw…, s. 788. Jednak kwestia ta jest kontrowersyjna. Stanowisko przeciwne prezentuje np. M. Kućka, Administrator…, s. 55–62 czy A. Drewicz-Tułodziecka [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy

związa-ne. Komentarz, red. I. Heropolitańska, C.H. Beck, Warszawa 2016, komentarz do art. 682 u.k.w.h., nb. 26– 28. Autorzy ci twierdzą, że w przypadku administratora hipoteki/zastawu należałoby raczej mówić o sytu-acji analogicznej do komisu sprzedaży, tj. mimo że administrator działa we własnym imieniu, to nabywa on zabezpieczenie bezpośrednio do majątku zabezpieczonych wierzycieli. Pogląd ten wspomniani autorzy głównie uzasadniają akcesoryjnością hipoteki, która powoduje, że hipoteka nie może wejść do majątku ad-ministratora (ze względu na mieszczący się w zasadzie akcesoryjności wymóg tożsamości podmiotowej).

570 Zob. M. Kućka, Administrator…, s. 58–59.

571 Zob. ibid., s. 58.

przysługiwał takiemu podmiotowi, a nie kredytodawcom. Nie różnicuje się w ten sposób sytuacji, w której zastępca pośredni przyjmuje postać administratora hipoteki/zastawu573.

Argumentem przeciwko wchodzeniu hipoteki do majątku administratora574 jest twierdzenie, że powstałby problem co do zakresu kompetencji administratora w odnie-sieniu do zabezpieczeń. Sytuacja dotycząca zakresu kompetencji jest jednak dużo bardziej problematyczna, gdy uznamy, że zabezpieczenie wchodzi do majątku kredy-todawców. Po pierwsze, rodzi się pytanie: jak wyglądają rzeczone kompetencje kredyto-dawców? Mówiąc inaczej: na jakich zasadach zarządzają oni zabezpieczeniem? Po drugie, powstaje pytanie: w jakim zakresie upoważniony do działania we własnym imieniu, od-nośnie do tego zabezpieczenia, jest administrator? M. Kućka twierdzi, że chodzi tutaj o upoważnienie rzeczowe575. Jednak zaakceptowanie takiego stanowiska mogłoby prowa-dzić do wniosku, że zakres uprawnień administratora hipoteki, który występuje w księdze wieczystej jako wierzyciel hipoteczny576, w odniesieniu do prawa rzeczowego, jakim jest hipoteka, mógłby być kształtowany na mocy względnych stosunków prawnych między administratorem a kredytodawcami, które nie są jawne dla osób trzecich. Wbrew twier-dzeniom M. Kućki, godziłoby to zatem w zasadę jawności zastępstwa577. Można próbo-wać twierdzić, że zakres rzeczonych uprawnień i obowiązków wynika z ustawy, a nie z umowy powołującej administratora, jednak problem polega na tym, że art. 682 u.k.w.h. w żaden sposób nie dzieli uprawnień i obowiązków związanych z zarządem hipoteką między administratora i kredytodawców. Dużo mniej kontrowersji, co do zakresu kom-petencji administratora, budzi stanowisko, że to w jego majątku znajduje się hipoteka. Oznaczałoby to, że w stosunku do osób trzecich przysługują mu wszystkie uprawnienia wierzyciela hipotecznego poza tymi, które ustawa wyraźnie przyznaje kredytodawcom578.

Następnie można zwrócić uwagę, że autorzy, którzy twierdzą, że w przypadku administratora mamy do czynienia ze wspólną hipoteką wierzycieli, stawiają tezę, że w przypadku realizacji zabezpieczenia przez ten podmiot, przychody uzyskane z tego tytułu, zwykle wejdą do majątku administratora, a nie kredytodawców579. Autorzy ci wskazują również, że hipotekę egzekwować może wyłącznie administrator, a kompetencja

573 Za podobną spójnością argumentuje T. Czech, Księgi…, komentarz do art. 682 u.k.w.h., teza 12.

574 Przysługiwaniem tytułu administratorowi.

575 Zob. M. Kućka, Administrator…, s. 25.

576 Co jest istotne, ponieważ może to być jedyny podmiot znany osobom trzecim, gdyż może dochodzić do przejścia zabezpieczonej wierzytelności, a takie przejścia nie muszą być ujawniane w księdze wieczystej, więc zakładając wspólność hipoteki, wierzyciele hipoteczni mogliby być dla osób trzecich w ogóle niezna-ni. T. Czech idzie nawet jeszcze dalej, twierdząc, że generalnie nie ujawnia się zabezpieczonych wierzycie-li w księdze wieczystej. Zob. T. Czech, Księgi…, komentarz do art. 682 u.k.w.h., teza 95.

577 Zob. M. Kućka, Administrator…, s. 54.

578 Zob. też: T. Czech, Księgi…, komentarz do art. 682 u.k.w.h.,teza 12.

579 Zob. M. Kućka, Umowa…, s. 25; M. Kućka, Administrator…, s. 63–71 oraz autorzy tam przywoły-wani. W tym drugim opracowaniu, co prawda autor twierdzi, że z zasady środki te nie powinny wejść do majątku administratora, jednak ze względu na fakt, że mamy do czynienia ze świadczeniem pieniężnym, zwykle dojdzie do pomieszania tych środków z własnymi środkami administratora, co doprowadzi do naby-cia ich własności.

kredytodawców w tym zakresie jest zawieszona580. Wydaje się to o tyle niespójne, że moż-liwość uprzywilejowanej egzekucji, z określonego przedmiotu majątkowego, stanowi istotę hipoteki581. Mówiąc inaczej, kluczowe uprawnienie przysługuje administratorowi i w czasie skorzystania z niego, „ten sam majątek”, zmieniałby swoją przynależność582. Jest to o tyle istotne, że dla osób trzecich to administrator hipoteki jest podmiotem uprawnionym do realizacji hipoteki583. Nawet jeżeli w umowie powołującej administratora występowa-łyby ograniczenia co do jej egzekucji przez administratora, to choćby ze względu na rę-kojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych, nie miałyby one zastosowania do osób trzecich działających w dobrej wierze584. Dlatego administrator może sam zdecydować, kiedy egzekwować hipotekę585, tym samym zmieniając przynależność majątkową i co najwyżej narazić się na odpowiedzialność kontraktową586. Oczywiście w przypadku agen-ta w wąskim rozumieniu/sensu stricto, również może dojść do tego, że w przypadku upoważnienia go do egzekucji zabezpieczenia przychody mogą wejść do jego majątku. Różnica będzie jednak taka, że upoważnienie do takiej egzekucji będzie musiało wynikać z odpowiedniego pełnomocnictwa, które musi być okazane odpowiedniemu podmiotowi i w nim mogą znaleźć się określone warunki realizacji zabezpieczenia.

Ponownie należy też podkreślić, że instytucja administratora hipoteki została wprowadzona głównie na potrzeby kredytowania konsorcjalnego587. Administrator nie-dostatecznie radziłby sobie z problemem wielości i zbiorowości zabezpieczeń w przypad-kach, w których tytuł do hipoteki przysługiwałby kredytodawcom, a nie zastępcy. Odno-śnie do wielości, co prawda, ciągle mielibyśmy jedno prawo zamiast wielu, ale podmiotów rzeczowo i zbiorowo uprawnionych do zarządzania nim byłoby wiele. Taka wspólność hipoteki, jak się wydaje, tylko z czysto matematycznego punktu widzenia redukowałaby liczbę zabezpieczeń. Ciągle powodowałaby, że w majątkach kredytodawców powstałaby i istniały mniejsze lub większe wiązki uprawnień oraz obowiązków związanych ze wspólnymi hipotekami. Ile by rzeczonych wiązek było, zależałoby od liczby ustana-wianych w danej transakcji wspólnych hipotek. Trudno byłoby wtedy mówić o wyłącz-ności uprawnień i obowiązków administratora dotyczących zarządu zabezpieczeniem. Owa wyłączność wydaje się niezbędna lub chociaż pożądana z punktu widzenia prawi-dłowego radzenia sobie z problemem zbiorowości zabezpieczeń, tj. zapewnieniem sprawiedliwości transakcyjnej588. Twierdzenie, że jakaś wiązka uprawnień i obowiązków

580 Zob. M. Kućka, Administrator…, s. 63.

581 Zob. art. 65 ust. 1 u.k.w.h.

582 Hipoteka znajdująca się w majątku kredytodawców „przekształcając się” w przychody z jej realiza-cji, przechodziłaby do majątku administratora.

583 Występuje w księdze wieczystej. Zob. art. 682 ust. 5 u.k.w.h.

584 Taka umowa nie byłaby też dla nich zwykle jawna. Zob. art. 5 u.k.w.h. oraz szerzej na temat rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych: E. Gniewek, Księgi…, komentarz do art. 5 u.k.w.h.

585 Zakładając oczywiście, że zaistniały przesłanki do jej realizacji, np. określone w umowie kredytowej.

586 Por. T. Czech, Konsorcjum…, s. 477–484.

587 Zob. Uzasadnienie zmiany ustawy…, s. 6 oraz T. Czech, Księgi…, komentarz do art. 682 u.k.w.h., teza 3.

o charakterze rzeczowym znajduje się w rękach kredytodawców, utrudniałoby utrzymy-wanie zabezpieczeń dla wspólnej korzyści kilku kredytodawców. Każdy z banków byłby w większym stopniu uprawniony do preferowania swojego interesu przed interesem konsorcjum i mógłby blokować akcje agenta zabezpieczeń lub w jakimś stopniu podej-mować działania odnośnie do hipoteki niezależnie od wspólnych ustaleń konsorcjum. Na ile możliwe byłaby rzeczone blokowanie czy niezależność, zależałoby od tego, jak ów wspólny zarząd by wyglądał i o jaką „wiązkę” uprawień by chodziło. Powstałaby przede wszystkim wątpliwość, czy w ogóle przepisy o współwłasności powinno się w tym przy-padku stosować. Jeżeli tak, to czy należałoby je stosować wprost czy może, podobnie jak w przypadku art. 682 ust. 6 u.k.w.h., jedynie odpowiednio. Przyjęcie drugiego stanowiska rodziłoby wątpliwości, co owa „odpowiedniość” w przypadku wspólnej hipoteki miałaby znaczyć589. Może mielibyśmy do czynienia nie ze wspólnością ułamkową, a wspólnością łączną?590 Wszystko to powodowałoby też sytuację niekorzystną dla dłużnika hipo-tecznego. Nie do końca jasny dla niego byłby zarówno zakres uprawnień i obowiązków administratora hipotecznego, jak i kredytodawców. Twierdzenie, że jakaś bliżej niedo-określona wiązka uprawnień rzeczowych przysługuje kredytodawcom, mogłoby prowadzić do niejasności, do czyich poleceń powinien stosować się dłużnik hipoteczny w przypad-ku konfliktu pomiędzy konsorcjum a jednym z kredytodawców. Do poleceń administra-tora, czy może jednak do instrukcji skonfliktowanego z konsorcjum kredytodawcy?591

Odpierając te argumenty, można twierdzić za M. Kućką, że uprawnienia kredytodawców, w przypadku skorzystania z instytucji administratora, są zawieszone592. Jednak zdaniem autora niniejszej pracy prowadzi to do sztucznej konstrukcji, w której bankom przy-sługuje prawo, którego nie mogą wykonywać. Powstaje też pytanie: w jakim zakresie do takiego zawieszenia dochodzi?

Kolejne problemy wynikają z tego, że może dochodzić do obrotu zabezpieczoną wierzytelnością oraz że taki obrót nie rodzi obowiązku ujawnienia w księdze wieczystej nowego wierzyciela593. Powyższe, zakładając, że mamy do czynienia ze wspólną hipoteką, prowadziłoby do sytuacji, że dla dłużnika hipotecznego, jak i osób trzecich nie do końca

589 Ibid.

590 Zob. M. Kućka, Administrator…, s. 105–110.

591 Por. ibid.

592 Zob. ibid., s. 63.

593 Jedynie pierwotni kredytodawcy muszą być wpisani do księgi wieczystej, co wynika z wymogu oznaczenia przy wpisie hipoteki do księgi wieczystej wierzytelności i stosunku prawnego, zob. § 51 pkt 1 lit. h rozporządzenia w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycz-nym. Tak samo M. Kućka, Administrator…, s. 243. Natomiast wpis nowych kredytodawców ma jedynie charakter deklaratoryjny. Zob. ibid., s. 244. Można jednak spotkać w doktrynie nawet dalej idące twierdze-nia, iż nawet wskazanie pierwotnego wierzyciela nie jest wymagane, by spełnić przesłankę oznaczenia wierzytelności w przypadku powołania administratora. Tak, wydaje się: E. Gniewek, Akt notarialny

ustano-wienia hipoteki pod rządem znowelizowanej ustawy o księgach wieczystych i hipotece, Rejent 2011, nr 4,

s. 47–49. W przypadku zastawu rejestrowego jest już natomiast bezsporne, że nie ma potrzeby w ogóle oznaczenia kredytodawców, gdy zostanie ustanowiony administrator zastawu. Zob. M. Kućka,

mógłby być znany krąg wierzycieli hipotecznych594. Prowadzi to do naruszenia zasady jawności praw rzeczowych. Przyjęcie stanowiska, że zabezpieczenie znajduje się w mająt-ku agenta zabezpieczeń, znacznie ułatwia obrót zabezpieczonymi wierzytelnościami595.

Jak już było podkreślane, przyjmując, że to administratorowi hipoteki przysługuje tytuł do zabezpieczenia, uniknęlibyśmy problematycznej sytuacji w postaci powstania jednej wspólnej hipoteki596. Wspólność tego prawa nie jest regulowana przez polskiego ustawodawcę i brak jest choćby generalnego odesłania do przepisów o współwłasno-ści w przypadku hipoteki. Do rzeczonych przepisów odsyła jedynie art. 682 ust. 6 u.k.w.h., który stanowi, że:

w razie wygaśnięcia umowy powołującej administratora hipoteki i niepowołania nowego administratora każdy z wierzycieli, których wierzytelności są objęte zabezpieczeniem, może żądać podziału hipoteki. Przepisy o zniesieniu współwłasności stosuje się odpo-wiednio.

Przepis ten zdaje się sugerować, że dopiero w przypadkach, w których zabraknie administratora, dopuszczalne jest odpowiednie stosowanie przepisów o współwłasności do hipoteki. Jednak i w takiej sytuacji jest wątpliwe, czy możemy mówić o „wspólnym” prawie.