Instytut Arbitrażowy Sztokholmskiej Izby Handlowej

Sztokholmska Izba Handlowa (ang. Stockholm Chamber of Commerce, SCC) jest organizacją pozarządową służącą głównie wzmocnieniu pozycji Szwecji jako miejsca przyjaznego inwestycjom i działalności gospodarczej. Obszary jej działalności dotyczą takich dziedzin, jak: tworzenie odpowiedniej infrastruktury drogowej w Sztokholmie, poprawa funkcjonowania runku nieruchomości, tworzenie ułatwień w handlu międzynarodowym, tworzenie warunków dla nowych kontaktów biznesowych, rozwiązywanie sporów biznesowych i wiele innych. Instytut Arbitrażowy Sztokholmskiej Izby Handlowej powstał jako niezależna jednostka Izby w 1917 roku, a jego rola wynikała przede wszystkim z neutralnego charakteru, co powodowało, że było to dogodne forum w przypadku sporów między blokiem komunistycznym a Zachodem195

. Instytut SCC oferuje wydajną i skuteczną arbitrażową procedurę administrowania międzynarodowych sporów handlowych, gospodarczych i inwestycyjnych. Instytut SCC sam nie rozstrzyga sporów. Jego funkcje bezpośrednio dotyczą: administrowania krajowych i międzynarodowych sporów zgodnie z Regulaminem SCC, administrowania krajowych i międzynarodowych sporów zgodnie z innymi procedurami lub regułami uzgodnionymi przez strony oraz upowszechnianie informacji związanych z mediacją i arbitrażem. Mechanizm ten jest często wybierany, gdy stroną pozwaną są państwa bałtyckie lub Europy Środkowej i Wschodniej. Znaczenie Instytutu Arbitrażowego w Sztokholmie wzrosło wraz z przyjęciem Traktatu Karty

83

Energetycznej, w którym ten mechanizm wskazano jako właściwy do rozstrzygania sporów powstałych na podstawie Traktatu196

.

2.2.5.1. Zakres jurysdykcji

Instytut jest uprawniony do niezależnego decydowania o mianowaniu arbitrów, jurysdykcji, zaliczkach na poczet kosztów postępowań, miejscu arbitrażu oraz podejmowania innych decyzji w ramach swojej kompetencji zgodnie z Regulaminem SCC. Jest on nadzorowany przez Radę Dyrektorów. Członkowie Rady są uznanymi międzynarodowymi arbitrami z całego świata, doradcami spółek i są powoływani na okres trzech lat przez Radę Dyrektorów Sztokholmskiej Izby Handlowej. Całość jest administrowana jest przez Sekretariat, na czele którego stoi Sekretarz Generalny. Sprawy są podzielone przez trzy wydziały, za pracę których odpowiedzialni są prawnicy oraz ich asystenci. Sprawy są administrowane w językach: angielskim, szwedzkim, rosyjskim, francuskim i niemieckim, ale procedury arbitrażowe mogą być prowadzone w każdym innym języku, który strony wspólnie ustalą po ukonstytuowaniu się trybunału arbitrażowego.

2.2.5.2. Regulamin Sztokholmskiej Izby Handlowej

Instytut Arbitrażowy przy Sztokholmskiej Izbie Handlowej jest instytucją odpowiedzialną za administrowanie sporów zgodnie z Regulaminem Instytutu SCC, Regulaminem Arbitrażowym Instytutu Arbitrażowego przy Sztokholmskiej Izbie Handlowej oraz Regulaminem Przyspieszonego Arbitrażu Sztokholmskiej Izby Handlowej, jak również innymi zasadami postępowania lub regulaminami uzgodnionymi przez strony. Opracowano następujące reguły postępowania w celu rozstrzygania sporów handlowych, gospodarczych oraz inwestycyjnych:

a) Regulamin Arbitrażowy Sztokholmskiej Izby Handlowej – elastyczna procedura dla wszystkich roszczeń (ang. SCC Arbitration Rules - a flexible procedure for all claims) z 1 stycznia 2012 roku;

b) Regulamin Przyspieszonego Arbitrażu Sztokholmskiej Izby Handlowej - w procedurze uproszczonej dla małych i średnich roszczeń (ang. Rules for Expedited

196

Art. 26 ust. 4 lit. c Traktatu Karty Energetycznej, dostępny na stronie internetowej: www.encharter.org [16.04.2013].

84

Arbitrations - a fast-track procedure for small and medium sized claims) z 1 stycznia 2012 roku;

c) Regulamin Postępowania i Usług Sztokholmskiej Izby Handlowej na podstawie Regulaminu Arbitrażowego UNICITRAL (ang. SCC Procedures and Services under the UNCITRAL Arbitration Rules) z 2010 roku;

d) Regulamin Mediacji (ang. Mediation Rules) z 1 stycznia 2014 roku.

Najważniejszą rolę odgrywa Regulamin Arbitrażowy, który wszedł w życie 1 stycznia 2010 roku. Stanowi on podstawę działania Instytutu SCC, który jest organem odpowiedzialnym za zarządzanie sporami arbitrażowymi poddanymi jego jurysdykcji. Zasady te są na tyle nowoczesne i elastyczne, że zapewniają zarówno stronom, jak i arbitrom dostęp do skutecznej procedury dostosowanej do stanu faktycznego każdej sprawy. Ponadto, Instytut również administruje spory rozwiązywane na podstawie innych przepisów, takich jak na przykład Regulamin Arbitrażowy UNICITRAL.

Strony mogą uzgodnić liczbę arbitrów. Jeżeli strony nie uzgodniły liczby arbitrów, trybunał arbitrażowy składa się z trzech arbitrów, chyba że Rada zdecyduje, biorąc pod uwagę zawiłość sprawy, wartość sporu lub inne okoliczności, że spór rozstrzygnie jeden arbiter (art. 12 Regulaminu Arbitrażowego SCC). Strony mogą uzgodnić inną procedurę powoływania trybunału arbitrażowego niż przewidziana w Regulaminie. Jeżeli trybunał arbitrażowy nie został powołany w terminie, jaki strony uzgodniły lub, jeżeli strony nie uzgodniły terminu, w terminie wyznaczonym przez Radę, powołanie przeprowadza się zgodnie z zasadami: jeżeli trybunał arbitrażowy ma składać się z arbitra jednego, wzywa się strony do wspólnego powołania arbitra w terminie 10 dni. Jeżeli strony nie dokonają powołania w tym terminie, arbitra powołuje Rada. Jeżeli trybunał arbitrażowy ma składać się z więcej niż jednego arbitra, każda ze stron powołuje jednakową liczbę arbitrów, a Przewodniczącego powołuje Rada. Jeżeli strona nie dokona powołania we wskazanym terminie, powołania dokonuje Rada. Jeżeli w sprawie występuje kilku powodów lub pozwanych, a trybunał arbitrażowy ma składać się z więcej niż jednego arbitra, jednakową liczbę arbitrów powołują łącznie powodowie oraz łącznie pozwani. Jeżeli którakolwiek ze stron nie dokona takiego łącznego powołania, Rada powołuje cały trybunał arbitrażowy. Co istotne, jeżeli strony są różnych narodowości, arbiter lub Przewodniczący trybunału arbitrażowego powinni być innej narodowości niż strony, chyba że strony postanowiły inaczej lub Rada uzna za właściwe inne rozwiązanie. Powołując arbitrów, Rada bierze pod uwagę naturę i okoliczności sporu, prawo właściwe, miejsce i język postępowania arbitrażowego oraz narodowość stron (art. 13 Regulaminu Arbitrażowego SCC). Każdy arbiter musi być bezstronny i niezależny. Przed

85

powołaniem arbitra, dana osoba jest zobowiązana do ujawnienia wszelkich okoliczności, które mogą budzić uzasadnione wątpliwości dotyczace jej bezstronności lub niezależności. Jeżeli dana osoba została powołana na arbitra, ma ona obowiązek złożyć w Sekretariacie podpisane oświadczenie o bezstronności i niezależności ujawniające wszelkie okoliczności, które mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do jej bezstronności lub niezależności. Sekretariat przekazuje egzemplarz oświadczenia o bezstronności i niezależności stronom oraz pozostałym arbitrom (art. 14 Regulaminu Arbitrażowego SCC). Zaleca się, aby strony były reprezentowane przez adwokata/radcę prawnego w postępowaniu arbitrażowym. Orzeczenie wydawane jest w terminie 6 miesięcy na podstawie Regulaminu Arbitrażowego¹⁹⁷.

Mechanizm arbitrażowy SCC pośrednio wskazuje ogólnie SCC jako adresata wezwania na arbitraż. Data otrzymania przez Instytut wezwania stanowi moment rozpoczęcia postępowania arbitrażowego (art. 2 Regulaminu Arbitrażowego). Wezwanie na arbitraż powinno określać te okoliczności sporu, które mają znaczenie dla jurysdykcji trybunału oraz dopuszczalności skargi. Wraz ze złożeniem wezwania na arbitraż, powód jest zobowiązany do uiszczenia opłaty rejestracyjnej w wysokości określonej zgodnie z tabelą kosztów, stanowiącej załącznik do Regulaminu Arbitrażowego SCC (art. 3 Regulaminu Arbitrażowego). Strona pozwana wnosi odpowiedź na wezwanie, w której już na tym etapie może wskazać zarzuty jurysdykcyjne lub dotyczące skargi (może to również czynić także w dalszym toku postępowania). Sekretariat SCC ma obowiązek przekazania odpowiedzi do skarżącego, który to może odnieść się do jej treści. Brak odpowiedzi na wezwania na arbitraż nie powstrzymuje postępowania arbitrażowego (art. 5 Regulaminu Arbitrażowego). Rada może wezwać każdą ze stron do przedstawienia dodatkowych wyjaśnień dotyczących jakichkolwiek pism złożonych przez nie w Instytucie Arbitrażowym SCC. Jeżeli powód nie zastosuje się do wezwania do dodatkowych wyjaśnień, Rada może umorzyć postępowanie. Jeżeli pozwany nie zastosuje się do wezwania do dodatkowych wyjaśnień dotyczących jego roszczenia wzajemnego lub zarzutu potrącenia, Rada może umorzyć postępowanie w zakresie tego roszczenia wzajemnego lub potrącenia. Nieuczynienie zadość wezwaniu do dodatkowych wyjaśnień przez pozwanego w pozostałym zakresie nie wstrzymuje postępowania arbitrażowego (art. 3 Regulaminu Arbitrażowego).

197

Na podstawie informacji zamieszczonych stronie internetowej Sztokholmskiej Izby Handlowej www.sccinstitute.com [17.04.2013].

86