Struktura instytucjonalna ICSID

Podstawową cechą Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych jest istnienie stałych organów – Rady Administracyjnej i Sekretariatu o określonych kompetencjach i uprawnieniach, działających dla realizacji wspólnych celów. W artykule 3 Konwencji waszyngtońskiej wymieniono następujące organy ICSID: Radę Administracyjną oraz Sekretariat, które to zapewniają odpowiednie ramy instytucjonalne, ale nie biorą bezpośrednio udziału w procesie rozstrzygania sporów. Zgodnie z postanowieniami rozdziału III Konwencji „Koncyliacja" (art. 28 - 35) oraz rozdziału IV „Arbitraż" (art. 36 - 55) spory rozstrzygane są bezpośrednio przez komisję koncyliacyjną lub trybunał arbitrażowy.

266 Cargill, Incorporated przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej, ICSID Case No. ARB(AF)/04/2 [przerwano postępowanie]. Więcej na ten temat, patrz: rozdział 6 punkt 7.1 rozprawy.

111

3.5.1. Rada Administracyjna

Rada Administracyjna jest naczelnym organem ICSID, który podejmuje decyzje we wszystkich newralgicznych sprawach oraz pełni funkcje o charakterze zarządzającym. W jej skład wchodzi po jednym przedstawicielu z każdego z Umawiających się Państw - stron Konwencji; każdy z nich dysponuje jednym głosem w Radzie. Przedstawiciele ci działają na podstawie instrukcji otrzymywanych od rządów i wszelkie ich oświadczenia oraz działania przypisywane są państwom. W sytuacji, gdy przedstawiciel Umawiającego się Państwa jest nieobecny bądź nie może działać osobiście, wówczas może desygnować zastępcę, który będzie działał w imieniu swojego mocodawcy268

. Gubernatorzy Banku Światowego powołani przez Umawiające się Państwa są z urzędu członkami Rady Administracyjnej. Prezes Banku Światowego jest również ex officio Przewodniczącym Rady Administracyjnej ICSID, z tym zastrzeżeniem, iż nie przysługuje mu prawo głosu²⁶⁹. Od lipca 2012 roku funkcję tę piastuje Amerykanin, dr Jim Yong Kim. Zastąpił on Roberta B. Zoellicka, który sprawował tę funkcję od 1 lipca 2007 roku do 30 czerwca 2012 roku. Wspólnie z Bankiem Światowym i Międzynarodowym Funduszem Walutowym Rada zbiera się na corocznych spotkaniach, które to mają status jednych z najważniejszych wydarzeń w świecie finansowym270

. Jest to zasada, z tym zastrzeżeniem, iż Konwencja waszyngtońska przewiduje możliwość zwołania spotkań „nadzwyczajnych". Spotkania takie zwoływane są przez Przewodniczącego lub Sekretarza Generalnego na wniosek co najmniej 5 państw wchodzących w skład Rady271

. Wszyscy przedstawiciele Umawiających się Państw mają równe uprawnienia do głosowania (zasada jedno państwo – jeden głos). Co do zasady, Rada podejmuje decyzje zwykłą większością głosów chyba, że postanowiono inaczej. Wymagane kworum stanowi większość głosów wszystkich członków Rady Administracyjnej272

. Do najważniejszych zadań Rady Administracyjnej należy:

a) wybór Sekretarza Generalnego oraz Zastępcy Sekretarza Generalnego większością 2/3 członków Rady; wybór dokonywany jest po nominacji Przewodniczącego Rady (jak już wskazano wyżej ex officio Prezesa Banku Światowego) na okres

268 Art. 4 ust. 1 Konwencji waszyngtońskiej.

269 Art. 5 Konwencji waszyngtońskiej.

270 W dniu 12 października 2012 roku miało miejsce Annual Meeting w Tokio. Głównymi poruszanymi wówczas tematami były kwestie zagrożeń związanych z kryzysem zadłużeniowym strefy euro i sposobów przeciwdziałania kryzysowi. Na podstawie informacji przedstawionych w ICSID 2013 Annual Report, s. 47 [20.03.2014].

271

Art. 7 ust. 1 Konwencji waszyngtońskiej.

112

nieprzekraczający sześciu lat i uprawnionego do reelekcji; po konsultacji członków Rady, Przewodniczący proponuje po jednym lub więcej kandydacie na te stanowiska²⁷³;

b) uchwalanie administracyjnych i finansowych regulaminów;

c) uchwalanie regulaminów postępowania konstytuujących procedury koncyliacyjne i arbitrażowe;

d) uchwalanie regulaminów dotyczących prowadzenia postępowań koncyliacyjnego i arbitrażowego stosowanych w przypadku zwrócenia się stron sporu z prośbą o udzielenie pomocy (zwane Regulaminem Koncyliacyjnym i Regulaminem Arbitrażowym);

e) zatwierdzanie porozumień z Bankiem na korzystanie z jego udogodnień administracyjnych i usług;

f) ustalanie zasad pełnienia funkcji przez Sekretarza Generalnego i Zastępcę Sekretarza Generalnego;

g) przyjmowanie rocznego budżetu dochodów i wydatków Centrum274 ; h) zatwierdzanie rocznego sprawozdania z działalności Centrum275

; i) inne zadania niezbędne dla realizacji postanowień Konwencji276

.

3.5.2. Sekretariat

Sekretariat Międzynarodowego Centrum rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych pełni rolę administracyjno-usługową i techniczną. Składa się z około 50 pracowników zajmujących się obsługą prawną, finansową i administracyjną oraz dodatkowego personelu odpowiedzialnego za pomoc klientom zainteresowanym skorzystaniem z mechanizmu rozstrzygania sporów Centrum277

. Jest kierowany przez Sekretarza Generalnego, będącego jednocześnie przedstawicielem Centrum, jednego lub więcej zastępców - sekretarza procedur przed ICSID i wyższego przedstawiciela Centrum. Do współpracowników Sekretarza Generalnego należą obecnie: Aurelia Antonietti, Javier Castro, Gonzalo Flores, Milanka Kostadinova, Eloise Obadia oraz Martina Polasek. Sekretarz Generalny oraz jego zastępcy są

273 Art. 10 ust. 1 Konwencji waszyngtońskiej.

274 Jak wynika z art. 6 ust. 1 Konwencji waszyngtońskiej, decyzje wskazane w podpunktach: b, c, d i g podejmowane są większością 2/3 członków Rady Administracyjnej.

275

Art. 6 ust. 1 pkt a-g Konwencji waszyngtońskiej.

276 Art. 6 ust. 3 Konwencji waszyngtońskiej.

277 Zgodnie ze stanem na 30 czerwca 2013 roku. Dane na podstawie ICSID 2013 Annual Report, s. 6 dostępnego na stronie internetowej Międzynarodowego Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych www.icsid.worldbank.org [01.09.2013].

113

desygnowani przez Radę Administracyjną na okres 6 lat z możliwością reelekcji²⁷⁸. Na mocy uchwały podjętej 17 lutego 2009 roku Rada Administracyjna Międzynarodowego Centrum Rozwiązywania Sporów Inwestycyjnych, na stanowisko Sekretarza Generalnego ICSID wybrała Meg Kinnear, obywatelkę Kanady279. Zgodnie z Konwencją, Sekretarz Generalny i jego zastępcy nie mogą sprawować żadnych funkcji politycznych ani podejmować dodatkowego zatrudnienia, chyba że Rada Administracyjna wyrazi na to zgodę280

. Sekretarz Generalny pełni funkcje administracyjno-reprezentacyjne jako główny funkcjonariusz Centrum oraz jego formalny przedstawiciel oraz mianuje personel Sekretariatu na podstawie postanowień Konwencji. Ponadto, wykonuje funkcje kierownicze i uwierzytelnia wyroki arbitrażowe wydane na podstawie Konwencji oraz poświadcza zgodność ich kopii z oryginałem281. Równocześnie, Sekretarz Generalny pełni funkcje związane z inicjowaniem postępowania koncyliacyjnego lub arbitrażowego, rejestrując nadesłaną przez stronę prośbę o wszczęcie takiego postępowania i przesłanie kopii prośby drugiej stronie; prowadzi rejestr każdego wezwania na arbitraż wszczynającego postępowanie, zapewnia i ułatwia posiedzenia i inne spotkania trybunałów, jest swoistym „pośrednikiem" w pisemnej korespondencji między stronami i arbitrami, administruje kosztami procesu, zapewnia „odpowiednią pomoc" na żądanie stron, pełni funkcje depozytariusza oraz wpisuje kandydatów desygnowanych przez państwa na listy tak zwanych Panelu Koncyliacyjnego i Panelu Arbitrów282

. Główne zadania Sekretariatu polegają na:

278 Art. 28 Regulaminów administracyjnego i finansowego.

279 Sekretarz Generalna Meg Kinnear jest osobą bardzo doświadczoną. Przed powołaniem na stanowisko Sekretarza Generalnego ICSID, od 1999 roku stała na czele Biura Prawa Handlowego Kanady, połączonych Departamentów Sprawiedliwości oraz Spraw Zagranicznych i Handlu Międzynarodowego Kanady. Była odpowiedzialna za prowadzenie międzynarodowych sporów handlowych (przeciwko roszczeniami wysuwanymi przez NAFTA) i inwestycyjnych, w tym za ochronę interesów państwowych wobec roszczeń zgłaszanych przez inwestorów. Ponadto, zajmowała się obsługą prawną spraw dotyczących międzynarodowych inwestycji i handlu, jak również udzielała pomocy prawnej w negocjacjach traktatów inwestycyjnych i handlowych i ich implementacji. Reprezentowała Kanadę przed międzynarodowymi trybunałami inwestycyjnymi, brała udział w negocjacjach dwustronnych i wielostronnych umów inwestycyjnych i handlowych z udziałem Kanady. W 2002 roku, pani Kinnear została Przewodniczącą Grupy Negocjacyjnej do Rozstrzygania Sporów dla Strefy Wolnego Handlu Obu Ameryk (ang. the Free Trade of the Americas Agreement, w skrótcie FTAA). Wcześniej, od 1984 do 1999 roku, pracowała jako doradca w Ministerstwie Sprawiedliwości Kanady. Pani Meg Kinnear w pracy jest osobą neutralną, posiada ogromne doświadczenie i wrażliwość dotyczącą polityki państw, rozumie obawy państw w kwestiach dyplomatycznych, poufności procedur, konieczności poszanowania godności przedstawicieli państwowych i wielu innych, które różnią procedury prowadzone na podstawie traktatów inwestycyjnych od spraw handlowych. Informacje na podstawie wywiadu z arbiter i adwokat Jean Engelmayer Kalicki z kancelarii Arnold & Porter LLP z 29 sierpnia 2013 roku przeprowadzonego przez autorkę rozprawy podczas kwerendy naukowej w Waszyngtonie D.C. w Stanach Zjednoczonych, s. 6-7.

280

Art. 10 ust. 2 Konwencji waszyngtońskiej.

281 Art. 11 Konwencji waszyngtońskiej.

282 Art. 21, 25, 14, 26, 25 pkt c Regulaminów administracyjnego i finansowego. Cyt. za: A. Kalicka-Mikołajczyk, Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych, [w:] Współczesne

114

 udzielaniu porad w sprawach arbitrażu i prawa inwestycyjnego; doradztwo obejmuje przeglądy, komentarze dotyczące projektów kontraktów inwestycyjnych, prawa arbitrażowego, prowizji, żądań inwestorów zagranicznych i rządów283

;

 zapewnieniu wsparcia instytucjonalnego celem wszczęcia i prowadzenia postępowania przed Międzynarodowym Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych;

 udzielaniu pomocy w powołaniu komisji koncyliacyjnych, trybunałów arbitrażowych i komitetów ad hoc i innych czynnościach wspierających ich działania;

 obsłudze administracyjnej postępowań i ewidencjonowaniu kosztów związanych z poszczególnymi postępowaniami.

Sekretariat zapewnia również wsparcie dla działań Rady Administracyjnej i funkcjonowania Centrum na szczeblu międzynarodowym, a także wydaje publikacje, udziela niezbędnych informacji i przyznaje stypendia. Koszty administracyjne obsługi sekretariatu finansowane są z budżetu Banku Światowego, a koszty postępowania przez ICSID każdorazowo ponoszą strony postępowania.